0115-KDIT2-2.4011.398.2018.2.ŁS - Opodatkowanie przychodu z tytułu kwoty pieniężnej otrzymanej jako odszkodowanie.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 5 października 2018 r. (data wpływu 11 października 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 28 listopada 2018 r. (data wpływu 3 grudnia 2018 r.) oraz pismem złożonym dnia 14 grudnia 2018 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania kwoty pieniężnej jest:

W dniu 11 października 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 3 grudnia 2018 r. i 14 grudnia 2018 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania kwoty pieniężnej.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Rodzice Wnioskodawczyni posiadali spółdzielcze prawo do mieszkania położonego w K. Spłacając przez lata kredyt mieszkaniowy, zaciągnięty przez Spółdzielnię, nagromadzili tym samym kapitał, którym był wkład mieszkaniowy stanowiący spadek. W dniu 2 października 2010 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. Postanowieniem z dnia 11 maja 2011 r. spadek po Nim nabyli - każdy w 1/3 części - mama Wnioskodawczyni (J. K.), Wnioskodawczyni oraz Jej brat (A.K.). Rok po śmierci ojca Wnioskodawczyni zmarła Jej mama. Postanowieniem Sądu Rejonowego w K. z dnia 21 marca 2012 r. stwierdzono nabycie spadku po mamie Wnioskodawczyni na rzecz dzieci (Wnioskodawczyni i Jej brata) w równych częściach. Po śmierci rodziców w mieszkaniu położonym w K. mieszkał brat Wnioskodawczyni, który nie płacąc rachunków, w tym czynszu, zadłużył mieszkanie spowodował zaległości w opłatach w Spółdzielni. Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2013 r. Sąd zasądził na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w K. od brata Wnioskodawczyni kwotę 4 404,54 zł tytułem spłaty zadłużenia wraz z odsetkami. Jednocześnie Sąd uznał, że w związku z faktem zamieszkiwania Wnioskodawczyni w T. nie przyczyniła się Ona do powstania zadłużenia mieszkania i zwolnił Ją z współuczestniczenia w uregulowaniu zadłużenia. Postanowieniem Sądu Rejonowego w K. dnia 7 marca 2014 r. dokonano podziału spadku po obojgu rodzicach. W skład spadku wchodziła wierzytelność z tytułu wkładu związanego z prawem do lokalu mieszkalnego położonego w K. Wierzytelność przyznano w udziałach po 1/2 części na rzecz Wnioskodawczyni i Jej brata. O nabyciu spadku Wnioskodawczyni powiadomiła właściwy Urząd Skarbowy w wyznaczonym prawnie terminie. Po dokonaniu wyceny mieszkania oraz wyeksmitowaniu brata Wnioskodawczyni z zajmowanego lokalu w 2014 r., Spółdzielnia Mieszkaniowa sprzedała mieszkanie w K. Po dokonaniu sprzedaży lokalu, Spółdzielnia przekazała Wnioskodawczyni i Jej bratu przypadający w ramach spadku wkład związany z prawem do lokalu mieszkalnego. Kwota wkładu przypadającego zarówno Wnioskodawczyni jak i Jej bratu została pomniejszona o kwotę długu z tytułu niepłacenia przez brata Wnioskodawczyni opłat za mieszkanie podczas Jego zamieszkiwania do dnia eksmisji. Tym samym należna Wnioskodawczyni, w ramach spadku kwota, wypłacona przez Spółdzielnię, była pomniejszona o połowę zadłużenia dokonanego przez brata Wnioskodawczyni, w którym to zadłużeniu Ona nie współuczestniczyła. W konsekwencji wyrokiem z dnia 25 października 2017 r. Sąd Rejonowy w K. uznał, że niesłusznie pozbawiono Wnioskodawczynię części spadku, ponieważ dłużnikiem był jedynie brat Wnioskodawczyni i to On winien spłacić dług wobec Spółdzielni i zasądził na rzecz Wnioskodawczyni od brata zapłatę 18 533,84 zł wraz z odsetkami od dnia 7 września 2017 r. (1 137,42 zł - na dzień 28 listopada 2017 r.) oraz 7 343,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i kosztów postępowania zabezpieczającego. Kwota 18 533,84 zł stanowiła należność główną. Otrzymana na konto kwota 17 662,05 zł przekazana z konta brata Wnioskodawczyni przez komornika tytułem realizacji wyroku była należnością główną, która nawet nie w pełnej wysokości została Wnioskodawczyni zwrócona. Kwota w wysokości 17 662,05 zł zasądzona przez Sąd na rzecz Wnioskodawczyni do zapłaty przez Jej brata, stanowiła zadośćuczynienie niesłusznie pobranej części spadku, gdyż całość zadłużenia winna być spłacona do Spółdzielni przez Jej brata. Natomiast Wnioskodawczyni powinna zasądzoną część należnego Jej spadku otrzymać w całości bez pokrywania części długu brata. Wnioskodawczyni nadmienia także, że otrzymana w wysokości 17 662,05 zł kwota pieniężna była częścią niesłusznie potrąconego spadku po rodzicach, który także w myśl art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zwolniony od podatku, gdy o tymże spadku powiadomi się właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku co też Wnioskodawczyni uczyniła.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku stwierdzenia bezzasadnego ujęcia wspomnianej kwoty w PIT-36 (przyjmując, że jest to kwota zwolniona od opodatkowania w myśl ustawy PIT) będzie możliwe dokonanie korekty PIT-36 za rok 2017 i tym samym zwrot nadwyżki wpłaconego podatku?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zważywszy na fakt, że o spadku po zmarłych rodzicach Wnioskodawczyni poinformowała US a kwota 17 662,05 zł przelana przez Komornika była elementem spadku, uważa, że błędnie ujęła ww. kwotę jako przychód. Dodatkowo przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o PIT precyzuje, że wolne od podatku dochodowego są (...) inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Odnosząc się do przytoczonego przepisu, Wnioskodawczyni informuje, że otrzymane pieniądze na podstawie wyroku nie były związane z prowadzoną działalnością gospodarczą jak również nie stanowią korzyści, które mogłaby osiągnąć gdyby szkody Jej nie wyrządzono. Wobec powyższego w myśl przytoczonego przepisu kwota 17 662,05 zł powinna być kwotą wolna od podatku. Na podstawie przytoczonych przepisów prawnych, kwota 17 662,05 zł była kwotą spadku po zmarłych rodzicach, która nie podlegała opodatkowaniu. Kwota ta niesłusznie została pobrana przez Spółdzielnię Mieszkaniową, bowiem dłużnikiem nie była Wnioskodawczyni, lecz Jej brat. W związku z tym, kwota 18 533,84 zł winna być Wnioskodawczyni oddana przez brata. W ocenie Wnioskodawczyni kwota 17 662,05 zł nie powinna być ujęta jako przychód w rocznym rozliczeniu PIT-36, zatem w wyniku dokonanej interpretacji indywidualnej Wnioskodawczyni powinna uzyskać zgodę na dokonanie korekty PIT-36 za rok 2017 i odzyskanie od Urzędu błędnie naliczonego podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego oraz prawidłowe w pozostałym zakresie.

Zgodnie z art. 11 ust. 21 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 845 z późn. zm.) w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia wypłaca osobie uprawnionej wartość rynkową tego lokalu. Przysługująca osobie uprawnionej wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby obejmującej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego przez spółdzielnię zgodnie z postanowieniami statutu.

Z wartości rynkowej lokalu potrąca się przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy. Jeżeli spółdzielnia skorzystała z pomocy uzyskanej ze środków publicznych lub z innych środków, potrąca się również nominalną kwotę umorzenia kredytu lub dotacji, w części przypadającej na ten lokal oraz kwoty zaległych opłat, o których mowa w art. 4 ust. 1, a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu (art. 11 ust. 22 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych).

Członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu (art. 4 ust. 1 ww. ustawy).

Stosownie do art. 922 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.) przedmiot spadku stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, z wyjątkiem praw i obowiązków zmarłego ściśle związanych z jego osobą oraz praw, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. Z cytowanego przepisu wynika zasada dziedziczności praw majątkowych.

Zatem, z chwilą śmierci członka spółdzielni następuje swoiste przekształcenie przysługującego mu wkładu mieszkaniowego w prawo majątkowe, którego wartość odpowiada wartości rynkowej lokalu po stosownych pomniejszeniach wynikających z art. 11 ust. 21 i ust. 22 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Wierzytelność ta wchodzi w skład masy spadkowej.

Przechodząc na grunt ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, późn. zm.), należy zauważyć, że stosownie do art. 9 ust. 1 opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jednakże na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2018 r. poz. 644 z późn. zm.), podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia. W myśl art. 7 ust. 1 i 3 ww. ustawy, podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

W konsekwencji stwierdzić należy, że wypłata przez spółdzielnię mieszkaniową spadkobiercom wartości rynkowej lokalu w związku z rozliczeniem oddziedziczonej przez nich wierzytelności z tytułu wkładu mieszkaniowego nie wywołuje żadnych skutków na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w związku z wypełnieniem dyspozycji art. 2 ust. 1 pkt 3 tej ustawy.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że rodzice Wnioskodawczyni posiadali spółdzielcze prawo do mieszkania położonego w K. Spłacając przez lata kredyt mieszkaniowy, zaciągnięty przez Spółdzielnię, nagromadzili tym samym kapitał, którym był wkład mieszkaniowy stanowiący spadek. W dniu 2 października 2010 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni. Postanowieniem z dnia 11 maja 2011 r. spadek po Nim nabyli - każdy w 1/3 części - mama Wnioskodawczyni (J. K.), Wnioskodawczyni oraz Jej brat (A.K.). Rok po śmierci ojca Wnioskodawczyni zmarła Jej mama. Postanowieniem Sądu Rejonowego w K. z dnia 21 marca 2012 r. stwierdzono nabycie spadku po mamie Wnioskodawczyni na rzecz dzieci (Wnioskodawczyni i Jej brata) w równych częściach. Po śmierci rodziców w mieszkaniu położonym w K. mieszkał brat Wnioskodawczyni, który nie płacąc rachunków, w tym czynszu, zadłużył mieszkanie spowodował zaległości w opłatach w Spółdzielni. Wyrokiem z dnia 18 grudnia 2013 r. Sąd zasądził na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej w K. od brata Wnioskodawczyni kwotę 4 404,54 zł tytułem spłaty zadłużenia wraz z odsetkami. Jednocześnie Sąd uznał, że w związku z faktem zamieszkiwania Wnioskodawczyni w T. nie przyczyniła się Ona do powstania zadłużenia mieszkania i zwolnił Ją z współuczestniczenia w uregulowaniu zadłużenia. Postanowieniem Sądu Rejonowego w K. dnia 7 marca 2014 r. dokonano podziału spadku po obojgu rodzicach. W skład spadku wchodziła wierzytelność z tytułu wkładu związanego z prawem do lokalu mieszkalnego położonego w K. Wierzytelność przyznano w udziałach po 1/2 części na rzecz Wnioskodawczyni i Jej brata. O nabyciu spadku Wnioskodawczyni powiadomiła właściwy Urząd Skarbowy w wyznaczonym prawnie terminie. Po dokonaniu wyceny mieszkania oraz wyeksmitowaniu brata Wnioskodawczyni z zajmowanego lokalu w 2014 r., Spółdzielnia Mieszkaniowa sprzedała mieszkanie w K. Po dokonaniu sprzedaży lokalu, Spółdzielnia przekazała Wnioskodawczyni i Jej bratu przypadający w ramach spadku wkład związany z prawem do lokalu mieszkalnego. Kwota wkładu przypadającego zarówno Wnioskodawczyni jak i Jej bratu została pomniejszona o kwotę długu z tytułu niepłacenia przez brata Wnioskodawczyni opłat za mieszkanie podczas Jego zamieszkiwania do dnia eksmisji. Tym samym należna Wnioskodawczyni, w ramach spadku kwota, wypłacona przez Spółdzielnię, była pomniejszona o połowę zadłużenia dokonanego przez brata Wnioskodawczyni, w którym to zadłużeniu Ona nie współuczestniczyła. W konsekwencji wyrokiem z dnia 25 października 2017 r. Sąd Rejonowy w K. uznał, że niesłusznie pozbawiono Wnioskodawczynię części spadku, ponieważ dłużnikiem był jedynie brat Wnioskodawczyni i to On winien spłacić dług wobec Spółdzielni i zasądził na rzecz Wnioskodawczyni od brata zapłatę 18 533,84 zł wraz z odsetkami od dnia 7 września 2017 r. (1 137,42 zł - na dzień 28 listopada 2017 r.) oraz 7 343,80 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i kosztów postępowania zabezpieczającego. Kwota 18 533,84 zł stanowiła należność główną. Otrzymana na konto kwota 17 662,05 zł przekazana z konta brata Wnioskodawczyni przez komornika tytułem realizacji wyroku była należnością główną, która nawet nie w pełnej wysokości została Wnioskodawczyni zwrócona. Kwota w wysokości 17 662,05 zł zasądzona przez Sąd na rzecz Wnioskodawczyni do zapłaty przez Jej brata, stanowiła zadośćuczynienie niesłusznie pobranej części spadku, gdyż całość zadłużenia winna być spłacona do Spółdzielni przez Jej brata. Natomiast Wnioskodawczyni powinna zasądzoną część należnego Jej spadku otrzymać w całości bez pokrywania części długu brata. Wnioskodawczyni nadmienia także, że otrzymana w wysokości 17 662,05 zł kwota pieniężna była częścią niesłusznie potrąconego spadku po rodzicach, który także w myśl art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn jest zwolniony od podatku, gdy o tymże spadku powiadomi się właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku co też Wnioskodawczyni uczyniła.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy prawa oraz przedstawiony opis stanu faktycznego wyjaśnić należy, że w ocenie tutejszego organu zasądzona od brata Wnioskodawczyni wyrokiem Sądu Rejonowego kwota pieniężna stanowiła w rzeczywistości część odziedziczonej w spadku wierzytelności z tytułu wkładu mieszkaniowego, która nie została Wnioskodawczyni wypłacona przez Spółdzielnię z uwagi na powstałe zaległości w opłatach do Spółdzielni Mieszkaniowej, które to obowiązany był ponosić brat Wnioskodawczyni. Podkreślenia przy tym wymaga, że realizacja prawa w postaci wierzytelności nabytego w drodze spadku jest obojętna podatkowo. W związku z tym wypłata na rzecz Wnioskodawczyni zwróconej jej należności z tytułu odziedziczonego wkładu mieszkaniowego nie będzie stanowiła przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w związku z wypełnieniem dyspozycji art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Konsekwencją uznania, że przedmiotowa kwota pieniężna nie stanowi dla Wnioskodawczyni przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest brak możliwości zwolnienia ww. świadczenia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b komentowanej ustawy, który obejmuje swą dyspozycją inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Nie można bowiem zwolnić z opodatkowania czegoś co nie stanowi przedmiotu opodatkowania. Aby bowiem dane świadczenie mogło korzystać ze zwolnienia, to musi zostać zaliczone do przychodu w cytowanej ustawy. Zatem, w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, Wnioskodawczyni może dokonać korekty zeznania PIT-36 za rok 2017 i tym samym złożyć wniosek o zwrot nadpłaconego podatku.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe w części dotyczącej zastosowania zwolnienia przedmiotowego oraz za prawidłowe w pozostałej części.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stosownie do art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.