0115-KDIT2-2.4011.137.2019.1.ŁS

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 4 kwietnia 2019 r. (data wpływu 9 kwietnia 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego - jest prawidłowe.

W dniu 9 kwietnia 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Od dnia 1 października 2013 r. do chwili obecnej Wnioskodawca jest studentem na niestacjonarnych studiach pierwszego stopnia na kierunku lekarskim.

W roku akademickim 2017/2018 Wnioskodawca złożył do Dziekana Wydziału wniosek o zwolnienie z obowiązku uiszczania opłaty za studia niestacjonarne (czesnego) w roku akademickim 2017/2018. Swoja prośbę motywował bardzo trudną sytuacją materialną. Sytuacja finansowa nie pozwalała Wnioskodawcy na samodzielne opłacanie studiów, co zostało poświadczone stosownymi dokumentami załączonymi do wniosku.

Dziekan wydał decyzję odmowną w dniu 13 października 2017 r.

Korzystając z przysługującego prawa zawartego w uchwale uczelni Wnioskodawca złożył odwołanie do Prorektora ds. studenckich.

Decyzją Prorektora do spraw studenckich z dnia 15 listopada 2017 r. Wnioskodawca został zwolniony z obowiązku wniesienia opłaty za niestacjonarne studia na kierunku lekarskim w roku akademickim 2017/2018 (z czesnego) w wysokości 24.838 zł. Zwolnienie było uzasadnione trudną sytuacją materialną, co zostało stwierdzone przez władze uczelni. Powyższa decyzja została wydana na podstawie uchwały uczelni i ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym.

Uniwersytet wystawił w 2018 r. informację PIT-8C za semestr zimowy w roku akademickim 2017/2018 na kwotę 13.164 zł oraz w 2019 r. informację PIT-11 za 2018 r. z tytułu zwolnienia z opłaty czesnego na wniosek studenta w semestrze letnim 2017/2018 na kwotę 11.674 zł (poz. 76 formularza PIT-11).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy z tytułu zwolnienia z opłaty czesnego z powodu trudnej sytuacji materialnej, udzielonego decyzją wydaną na podstawie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz regulaminu opłat za usługi edukacyjne uczelni, po stronie Wnioskodawcy występuje przychód podlegający opodatkowaniu oraz czy kwotę tę należy wykazać w zeznaniu rocznym?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota zwolnienia z opłaty za studia z uwagi na trudną sytuację materialną studenta nie stanowi przychodu, który podlega opodatkowaniu.

Zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni - przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz Prawo o szkolnictwie wyższym.

Zwolnienie z opłaty czesnego, udzielone Wnioskodawcy, spełnia wszystkie przesłanki wymienione w powyższym artykule.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że - zgodnie z treścią decyzji Prorektora ds. studenckich z dnia 15 listopada 2017 r. została ona wydana na podstawie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym oraz regulaminu opłat za świadczone usługi edukacyjne, który z kolei został wydany na podstawie art. 99 ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym. Zgodnie z brzmieniem powyższego przepisu senat uczelni publicznej określa zasady pobierania opłat, wiążące rektora przy zawieraniu umów ze studentem, o których mowa w art. 160 ust. 3, oraz tryb i warunki zwalniania - w całości lub części - z tych opłat, a także tych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej.

Zgodnie z § 19 ust. 1 regulaminu opłat za świadczone usługi edukacyjne w Uniwersytecie w przypadku studiów niestacjonarnych dziekan może zwolnić z opłaty czesnego za semestr lub rok studiów (w całości albo części):

W przedstawionym stanie faktycznym, zgodnie z treścią decyzji Prorektora ds. studenckich z dnia 15 listopada 2017 r., Wnioskodawca został zwolniony z opłaty czesnego na podstawie uchwały uczelni i ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym z powodu trudnej sytuacji materialnej. Zwolnienie to ma zatem charakter świadczenia pomocy materialnej.

Jednocześnie należy podkreślić, że zwolnienie to odbywa się kosztem opłat uiszczanych na rzecz uczelni, a więc w rozumieniu powyższego przepisu jest świadczeniem ze środków własnych uczelni. Nie ma przy tym znaczenia, czy środki stanowiące pomoc są wypłacane zainteresowanemu czy następuje zwolnienie w formie umorzenia obowiązku zapłaty. Brzmienie art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie wskazuje na formę świadczenia, a skutek ekonomiczny w obu przypadkach jest identyczny i polega na pomocy studentowi znajdującemu się w trudnej sytuacji materialnej.

W związku z powyższym i zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy uznać, że zwolnienie z opłaty czesnego z powodu trudnej sytuacji materialnej, przyznanej decyzją Prorektora ds. studenckich z dnia 15 listopada 2017 r., jest przychodem zwolnionym od opodatkowania, a co za tym idzie, po stronie Wnioskodawcy nie powstał obowiązek opodatkowania przychodu w zakresie kwoty 24.838 zł uzyskanej tytułem powyższego zwolnienia. Tym samym kwoty powyższej nie należy uwzględniać w zeznaniu rocznym. Stanowisko przeciwne byłoby oczywiście sprzeczne z ratio legis instytucji zwolnienia z opłaty za studia osobie, która znajduje się w tak trudnej sytuacji finansowej, że nie jest w stanie uiszczać czesnego. Jeśli bowiem zachodzą przesłanki do udzielenia stosownej pomocy materialnej, to racjonalnie postępujący ustawodawca nie może wymagać, aby udzielona pomoc została następnie pomniejszona o kwotę podatku dochodowego.

Należy także zasygnalizować, że problem ten (różnice występują w zakresie uczelni i kierunku studiów) był wielokrotnie przedmiotem wniosków o interpretację indywidualną przepisów podatkowych rozpatrywanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (np. interpretacja indywidualna nr IPPB4/415-232/14-2/MS, nr IPPB4/4511-475/15-2/JK, nr IPPB4/4511/84/16-2/PP, nr 0114-KDIP3-2.4011.147.2018.1.MZ). We wszystkich tych interpretacjach organ jednoznacznie stwierdził, że zwolnienie z czesnego z powodu trudnej sytuacji materialnej, udzielone na podstawie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym i wewnętrznego regulaminu opłat za usługi edukacyjne, jest przychodem zwolnionym z opodatkowania, zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy, bądź od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku w drodze rozporządzenia.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2018 r. - przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Dla celów podatkowych przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne - to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu - przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy. Innymi słowy, pod pojęciem tym należy rozumieć każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu. Zaprezentowana definicja, mająca swoje źródło w orzecznictwie sądów administracyjnych, znajduje odzwierciedlenie w definicji słownikowej omawianego pojęcia, zgodnie z którą "nieodpłatne świadczenie" oznacza wszelkie świadczenia nie wymagające opłaty; takie za które się nie płaci, bezpłatne.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 przywołanej ustawy źródłami przychodów są "inne źródła".

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 (art. 20 ust. 1 ww. ustawy).

Użyty we wskazanym przepisie zwrot "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy bowiem mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Jednocześnie, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2018 r. wolne od podatku dochodowego są świadczenia pomocy materialnej dla uczniów, studentów, uczestników studiów doktoranckich i osób uczestniczących w innych formach kształcenia, pochodzące z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół i uczelni - przyznane na podstawie przepisów o systemie oświaty oraz Prawo o szkolnictwie wyższym.

Możliwość zastosowania omawianego zwolnienia z opodatkowania uzależniona jest od spełnienia następujących warunków:

W myśl art. 99 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183 z późn. zm.) uczelnia publiczna może pobierać opłaty za świadczone usługi edukacyjne związane z kształceniem studentów na studiach niestacjonarnych oraz uczestników niestacjonarnych studiów doktoranckich.

Senat uczelni publicznej określa zasady pobierania opłat wiążące rektora przy zawieraniu umowy, o której mowa w art. 160a ust. 1, oraz tryb i warunki zwalniania - w całości lub części - z tych opłat studentów lub doktorantów, w szczególności tych, którzy osiągają wybitne wyniki w nauce lub uczestniczyli w międzynarodowych programach stypendialnych, a także tych, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej (art. 99 ust. 3 ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym).

Z wyżej cytowanych przepisów o szkolnictwie wyższym wynika, że uczelnia publiczna może pobierać opłaty za świadczone usługi edukacyjne związane m.in. z kształceniem studentów na studiach niestacjonarnych. Jednak w trybie i na warunkach określonych uchwałą Senatu uczelni publicznej, mogą zostać zwolnieni w całości lub części z tych opłat m.in. studenci, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Od dnia 1 października 2013 r. do chwili obecnej Wnioskodawca jest studentem na niestacjonarnych studiach pierwszego stopnia na kierunku lekarskim. W roku akademickim 2017/2018 Wnioskodawca złożył do Dziekana Wydziału wniosek o zwolnienie z obowiązku uiszczania opłaty za studia niestacjonarne (czesnego) w roku akademickim 2017/2018. Swoja prośbę motywował bardzo trudną sytuacją materialną. Sytuacja finansowa nie pozwalała Wnioskodawcy na samodzielne opłacanie studiów, co zostało poświadczone stosownymi dokumentami załączonymi do wniosku. Dziekan wydał decyzję odmowną w dniu 13 października 2017 r. Korzystając z przysługującego prawa zawartego w uchwale uczelni Wnioskodawca złożył odwołanie do Prorektora ds. studenckich. Decyzją Prorektora do spraw studenckich z dnia 15 listopada 2017 r. Wnioskodawca został zwolniony z obowiązku wniesienia opłaty za niestacjonarne studia na kierunku lekarskim w roku akademickim 2017/2018 (z czesnego) w wysokości 24.838 zł. Zwolnienie było uzasadnione trudną sytuacją materialną, co zostało stwierdzone przez władze uczelni. Powyższa decyzja została wydana na podstawie uchwały uczelni i ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym. Uniwersytet wystawił w 2018 r. informację PIT-8C za semestr zimowy w roku akademickim 2017/2018 na kwotę 13.164 zł oraz w 2019 r. informację PIT-11 za 2018 r. z tytułu zwolnienia z opłaty czesnego na wniosek studenta w semestrze letnim 2017/2018 na kwotę 11.674 zł (poz. 76 formularza PIT-11).

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że przyznane przez Rektora świadczenie w postaci zwolnienia Wnioskodawcy z opłat czesnego stanowią dla Wnioskodawcy przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jednakże, w sytuacji gdy świadczenie dla Wnioskodawcy zostało przyznane stosownie do przepisów ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, to jako pomoc materialna dla studentów - na mocy art. 21 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dachowym od osób fizycznych - korzysta ze zwolnienia od opodatkowania. W konsekwencji Wnioskodawca nie jest obowiązany wykazywać ww. świadczenia w zeznaniu rocznym.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych wskazać należy, że rozstrzygnięcia te zapadły w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego interpretację.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcy w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.