0115-KDIT2-1.4011.234.2018.1.AS - Określenie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2018 r. (data wpływu 20 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 20 czerwca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni zamierza w 2018 r. odpłatnie zbyć nieruchomość gruntową zabudowaną domem mieszkalnym jednorodzinnym wolnostojącym, która została przyznana na jej wyłączną własność wyrokiem rozwodowym z 2016 r. wskutek podziału majątku wspólnego małżonków. Nieruchomość objęta była uprzednio wspólnością ustawową małżeńską Wnioskodawczyni i jej byłego męża. Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej, a zbycie nieruchomości nie nastąpi w wykonaniu jakiejkolwiek działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni zawarła związek małżeński w 1993 r. Małżonkowie nie zawierali umowy majątkowej małżeńskiej, a przez cały okres trwania małżeństwa pomiędzy małżonkami istniała majątkowa wspólność ustawowa.

W ramach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej Wnioskodawczyni wraz z ówczesnym mężem zakupili w dniu 11 października 2000 r. nieruchomość gruntową (działkę). Na rzeczonej działce w latach 2001 - 2003 małżonkowie zbudowali budynek mieszkalny jednorodzinny wolnostojący, przy czym w sierpniu 2001 r. uzyskali pozwolenie na budowę, a w lipcu 2003 r. budynek został oddany do użytkowania na podstawie zgłoszenia małżonków. Wnioskodawczyni zamieszkała w nowo wybudowanym domu wraz z członkami rodziny w lipcu 2003 r., a w dniu 23 lipca 2003 r. została zameldowana w nowym miejscu zamieszkania.

Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 29 września 2016 r., małżeństwo Wnioskodawczyni zostało rozwiązane przez rozwód. Sąd dokonał także podziału majątku wspólnego małżonków w ten sposób, że m.in. przyznał Wnioskodawczyni na wyłączną własność zabudowaną nieruchomość dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą. Wyrok uprawomocnił się z dniem 20 października 2016 r. Wnioskodawczyni została w dniu 8 grudnia 2016 r. wpisana w księdze wieczystej jako jedyny właściciel nieruchomości uprzednio objętej wspólnością ustawową majątkową małżeńską.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku ze zdarzeniem przyszłym polegającym na planowanym odpłatnym zbyciu w 2018 r. zabudowanej nieruchomości gruntowej wystąpi obowiązek zapłaty przez Wnioskodawczynię podatku dochodowego od osób fizycznych skoro przyznanie nieruchomości do odrębnej własności wnioskodawczyni nastąpiło w 2016 r. wskutek podziału majątku wspólnego małżonków, a więc przed upływem pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym uprawomocnił się wyrok rozwodowy - pomimo że przedmiotowa nieruchomość gruntowa nabyta została przez małżonków do wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej w 2000 r., a budynek mieszkalny wybudowany został w ramach tejże wspólności małżeńskiej w 2003 r. ?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji zaniechano poboru podatku. Zgodnie zaś z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.

Powołany przepis formułuje generalną zasadę stanowiącą, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli wspomniane zbycie nastąpi po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie bądź wybudowanie, nie generuje ono przychodu ze źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, a co za tym idzie kwota uzyskana z takiego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu. W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, dla określenia jego skutków podatkowych istotne jest zatem ustalenie daty nabycia nieruchomości lub praw. Aby zatem ustalić czy w przedmiotowej sprawie sprzedaż przez Wnioskodawczynię zabudowanej nieruchomości gruntowej podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych należy ustalić, od jakiego momentu liczy się dla Wnioskodawczyni bieg pięcioletniego terminu, o którym mowa w powołanym wyżej art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, przy czym pojęcie "nabycia" nie zostało zdefiniowane w ustawie podatkowej.

Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że w przypadku odpłatnego zbycia przez nią własności przedmiotowej zabudowanej nieruchomości gruntowej (nabytej w ramach wspólności małżeńskiej w 2000 r. a następnie zabudowanej domem mieszkalnym w 2003 r. i przyznanej do majątku odrębnego wnioskodawczyni w 2016 r. wskutek uprawomocnienia się wyroku rozwodowego), nawet gdy odpłatne zbycie nieruchomości nastąpi w 2018 r. a więc przed upływem pięciu lat liczonym od końca 2016 r. - dla Wnioskodawczyni nie powstanie obowiązek zapłaty podatku z tytułu zbycia tejże nieruchomości. Zdaniem Wnioskodawczyni należy opowiedzieć się za takim rozumieniem pojęcia "nabycie" użytym w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy, które obejmować będzie pierwotne nabycie nieruchomości w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej. Wnioskodawczyni uważa, że w przedmiotowej sprawie pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy winien być liczony najpóźniej od daty wybudowania nieruchomości w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej tj. od 2003 r. (najwcześniej zaś od daty nabycia nieruchomości gruntowej w 2000 r.), a nie od daty uzyskania wyłącznej własności nieruchomości przez Wnioskodawczynię wskutek podziału majątku wspólnego małżonków (tj. 2016 r.).

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 grudnia 2017 r., sygn. akt II FSK 33/17 (Legalis nr 1706353) "Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości. Wspólność małżeńska (łączna) to bowiem wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej, to znaczy obejmuje cały zbiór praw majątkowych takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. W przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej." Przedmiotowe orzeczenie wydane zostało na kanwie interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznającej konieczność obowiązku zapłaty podatku dochodowego w sytuacji nabycia do odrębnej własności nieruchomości objętej uprzednio wspólnością majątkową małżeńską.

Podobnie uchwała składu Siedmiu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17 (Legalis nr 1591540) - jakkolwiek wydana w odmiennym stanie faktycznym, bowiem dotyczącym nabycia przez małżonka nieruchomości w drodze dziedziczenia po zmarłym małżonku - wskazuje, że dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości. Skoro z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie i przyjmuje się, że małżonkowie nabyli prawo majątkowe wspólnie w całości, to nie można liczyć terminu nabycia określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy to od ustania ustawowej majątkowej wspólności małżeńskiej, czy też od przeniesienia pojedynczego składnika z majątku wspólnego małżonków do majątku osobistego jednego z nich.

Na marginesie Wnioskodawczyni wskazuje także podzielające jej stanowisko wcześniejsze orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 3 listopada 2011 r., sygn. akt I SA/Wr 1215/11 (Legalis nr 503304), zgodnie z którym "Za moment nabycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy uznać moment jej nabycia do majątku wspólnego, a nie moment zniesienia wspólności majątkowej". Uwzględniając powyższe nie ma podstaw prawnych, by termin nabycia przez Wnioskodawczynię nieruchomości liczyć od daty uprawomocnienia się wyroku rozwodowego dokonującego podziału majątku wspólnego, a należy przyjąć jako datę nabycia przez Wnioskodawczynię nieruchomości datę jej nabycia do majątku wspólnego, a datę wybudowania jako datę wybudowania w ramach wspólności ustawowej małżeńskiej. Art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy nie obejmuje swoim zakresem takiego zdarzenia jak dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków, które w istocie nie stanowi obrotu nieruchomościami lub innymi przedmiotami majątkowymi, a ma jedynie charakter organizacyjny, kształtujący i porządkujący małżeński ustrój majątkowy. Uwzględniając powyższe okoliczności w przedmiotowej sprawie za datę nabycia nieruchomości, mającej być przedmiotem zbycia, tj. nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, uznać należy datę jej nabycia do małżeńskiej wspólności majątkowej.

Podsumowując, planowane w 2018 r. zbycie nieruchomości nabytej w 2000 r. i wybudowanej w 2003 r. nastąpi po upływie pięciu lat i nie będzie stanowiło źródła przychodu określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, a co za tym idzie - nie wystąpi obowiązek zapłaty podatku dochodowego w związku z planowaną sprzedażą.

W konsekwencji Wnioskodawczyni nie będzie miała obowiązku składania zeznania o wysokości osiągniętego dochodu oraz nie będzie musiała korzystać ze zwolnienia przedmiotowego z uwagi na brak przychodu podatkowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

* jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wobec powyższego, dla określenia skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części bądź udziału w nieruchomości oraz ww. praw majątkowych decydujące znaczenie ma ustalenie daty ich nabycia. W odniesieniu do sprawy będącej przedmiotem wniosku istotnym jest więc ustalenie daty nabycia przez Wnioskodawcę prawa własności do nieruchomości, której sprzedaż jest planowana w 2018 r.

Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.), nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale związane z gruntem lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Stosownie natomiast do art. 48 Kodeksu cywilnego, budynki i inne urządzenia trwale związane z gruntem stanowią, co do zasady części składowe gruntu i na mocy art. 47 § 1 Kodeksu cywilnego nie mogą być odrębnym przedmiotem własności.

Grunty stanowiące odrębny przedmiot własności są więc z natury swej nieruchomościami, budynki natomiast trwale z gruntem związane są częścią składową nieruchomości zgodnie z zasadą superficies solo cedit, w myśl której własność nieruchomości gruntowej rozciąga się na budynki, które stały się częścią składową nieruchomości. Budynek trwale związany z gruntem, jako część składowa gruntu, nie może być przedmiotem odrębnej własności. Odrębnym przedmiotem własności budynek będzie wówczas, gdy wzniesiono go na gruncie będącym w użytkowaniu wieczystym. Tak więc biorąc pod uwagę konstrukcję ww. przepisu stwierdzić należy, że budynek trwale związany z nieruchomością gruntową stanowi jej część składową co oznacza, że właścicielem zarówno gruntu, jak i budynku wzniesionego na tym gruncie, jest zawsze właściciel nieruchomości gruntowej, na której budynek ten został wybudowany.

Mając na uwadze powyższe przepisy należy stwierdzić, że w przypadku wybudowania budynku na własnym gruncie (co miało miejsce w przedmiotowej sprawie), grunt ten wraz z budynkiem stanowi jedną nieruchomość.

Z kolei należy podnieść, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie rozdziela sprzedaży gruntu od sprzedaży budynku stanowiącego jego część składową (w przepisie tym jest mowa tylko o sprzedaży nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości). Dodatkowo, ww. ustawa nie wskazuje też, by podatnicy musieli w takich przypadkach traktować sprzedaż budynku jako odrębne źródło przychodu w podatku dochodowym. Oznacza to, że skoro budynek nie stanowi odrębnej nieruchomości, to nie może być samodzielnym przedmiotem zbycia bez gruntu, na którym został wzniesiony. Sprzedaż nieruchomości obejmuje zarówno zbycie gruntu, jak i znajdującego się na nim budynku, trwale z nim związanego.

Kwestia określenia momentu nabycia nieruchomości i praw majątkowych była przedmiotem uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której wskazano, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych przez małżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.

W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro - z uwagi na wspólność majątkową - nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku - w momencie jego poniesienia - nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości.

Argumenty zawarte w ww. uchwale są aktualne także w sytuacji, gdy do nabycia udziału w prawie do lokalu mieszkalnego dojdzie np. po ustanowieniu rozdzielności i podziale majątku wspólnego. Zarówno w wyniku podziału majątku dorobkowego, jak i w wyniku ustania wspólności ustawowej np. poprzez rozwód następuje nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego wcześniej nabytego do ustawowej wspólności małżeńskiej i za datę nabycia w świetle uchwały należy uznać tą datę. Późniejsze/następcze zdarzenia prawne (sposób ustania ustawowej wspólności małżeńskiej) nie mają zatem - w tym aspekcie - prawnopodatkowego znaczenia dla ustalenia daty nabycia nieruchomości lub prawa majątkowego.

Przenosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy więc stwierdzić, że datą nabycia przez Wnioskodawczynię opisanej we wniosku nieruchomości jest data, w której nabyto ją do majątku wspólnego małżonków, a więc rok 2000. W konsekwencji, odpłatne zbycie tejże nieruchomości planowane w 2018 r. nie będzie stanowiło dla Wnioskodawczyni źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, bowiem zostanie dokonane po upływie pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie ww. nieruchomości, a co za tym idzie - dokonana sprzedaż nie będzie wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Ponadto, w sprawie będącej przedmiotem wniosku należy zwrócić uwagę, iż analiza załączników dołączonych do wniosku nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. Organ interpretacyjny nie jest uprawniony do oceny prawnej załączników dołączonych przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.