0115-KDIT1-3.4012.438.2018.2.MD - Opodatkowanie podatkiem VAT czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 lipca 2018 r. (data wpływu 17 lipca 2018 r.), uzupełnionym w dniu 20 sierpnia 2018 r. (data wpływu), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieopodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 17 lipca 2018 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony w dniu 20 sierpnia 2018 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie nieopodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

We wniosku oraz jego uzupełnieniu przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Skarb Państwa - Starosta... (dalej jako "Skarb Państwa") jest właścicielem działki gruntu nr 25/1 płożonej w obrębie..., przez którą przebiega droga. Działka ta jest niezabudowana, stanowi drogi, położona jest na terenie dróg, dla których brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, brak także decyzji o warunkach zabudowy. We wypisie z ewidencji gruntów i budynków jest oznaczona symbolem dr-droga. Droga została wybudowana przed II wojną światową. Założono dla niej księgę wieczystą na podstawie dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich. Droga stanowi budowlę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2018 r. poz. 1202, z późn. zm.).

Skarbowi Państwa nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tej nieruchomości.

W stosunku do tej drogi Skarbowi Państwa nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu jej wybudowania lub ulepszenia. Skarb Państwa nie dokonywał ulepszeń na tej drodze. Nie była ona też przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu VAT (sprzedaż, zamiana, najem, itp.).

W stosunku do tej działki Wojewoda... wydaje decyzję ZRID i ustala odszkodowanie. Na mocy tej decyzji właścicielem działki (drogi) staje się Województwo....

Skarb Państwa rozważa zrzeczenie się odszkodowania, co umożliwiają przepisy ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz niektórych innych ustaw.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku zrzeczenia się przez Skarb Państwa odszkodowania za nieruchomość gruntową wywłaszczoną na rzecz Województwa powstanie po stronie Skarbu Państwa obowiązek w zakresie VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Zrzeczenie się odszkodowania nie będzie stanowiło odpłatnej dostawy towarów, w związku z czym nie powstanie obowiązek podatkowy w VAT.

W sytuacji, gdy Skarb Państwa zrzeknie się odszkodowania w związku z wywłaszczeniem nieruchomości gruntowej, czynności tej nie można uznać za odpłatną dostawę towaru, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT. W konsekwencji czynność tę należy uznać jako nieodpłatne przekazanie towaru.

Ponieważ Skarbowi Państwa nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tej nieruchomości, nieodpłatne przekazanie przedmiotowej działki, stosownie do zapisów art. 7 ust. 2 ustawy, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.) - zwanej dalej "ustawą" - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (...).

Przez towary, stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Co do zasady dla uznania, że dostawa towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wymagany jest warunek wystąpienia "odpłatności". Wynika to wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (np. dostawy towarów) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Odpłatny natomiast to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z powołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów.

W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Zatem przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie - na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Według art. 2 pkt 14a ustawy, przez wytworzenie nieruchomości rozumie się wybudowanie budynku, budowli lub ich części, lub ich ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Aby zatem doszło do opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

* dokonującym nieodpłatnego przekazania powinien być podatnik podatku od towarów i usług;

* przekazane przez podatnika towary powinny należeć do jego przedsiębiorstwa;

* przedmiotem nieodpłatnego przekazania powinien być towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jego nabyciu, imporcie lub wytworzeniu.

Omawiany przepis jest odpowiednikiem art. 16 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym wykorzystanie przez podatnika towarów stanowiących część majątku jego przedsiębiorstwa do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników, które przekazuje nieodpłatnie lub, w ujęciu ogólnym, które przeznacza do celów innych niż prowadzona przez niego działalność, gdy VAT od powyższych towarów lub ich części podlegał w całości lub w części odliczeniu, jest uznawane za odpłatną dostawę towarów.

Jak wynika z tych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Skarb Państwa jest właścicielem działki gruntu nr 25/1, przez którą przebiega droga. Droga została wybudowana przed II wojną światową i stanowi budowlę w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane. Skarbowi Państwa nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia tej nieruchomości. W stosunku do drogi Skarbowi Państwa nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu jej wybudowania lub ulepszenia. Skarb Państwa nie dokonywał ulepszeń na tej drodze. W stosunku do działki nr 25/1 Wojewoda wydaje decyzję ZRID i ustala odszkodowanie. Na mocy tej decyzji właścicielem działki (drogi) staje się Województwo. Skarb Państwa rozważa zrzeczenie się odszkodowania.

Na tym tle Skarb Państwa powziął wątpliwość dotyczącą obowiązku opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

Biorąc pod uwagę przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane regulacje z zakresu podatku od towarów i usług organ interpretacyjny stwierdza, że gdy Skarb Państwa zrzeknie się odszkodowania w związku z wywłaszczeniem działki nr 25/1, o której mowa we wniosku, przy czym nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu jej nabycia, ani z tytułu wybudowania lub ulepszenia znajdującej się na niej drogi, czynność ta (wywłaszczenie) nie będzie odpłatną dostawą towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem nieodpłatne przekazanie ww. działki nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy.

W konsekwencji stanowisko Gminy uznano za prawidłowe.

Jednocześnie organ interpretacyjny zaznacza, że:

* samo odszkodowanie (jego zrzeczenie się) nie może być czynnością podlegającą opodatkowaniu (jak to Skarb Państwa stwierdził w swoim stanowisku) np. w postaci dostawy towarów. Może być jedynie odpłatnością (lub jej brakiem - w przypadku zrzeczenia się) za taką czynność;

* interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Zatem w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja straci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w..., w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.