0115-KDIT1-2.4012.527.2017.1.AJ - Opodatkowanie podatkiem VAT dostawy udziałów w prawie własności nieruchomości zabudowanych oraz udziałów w prawie własności ruchomości.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2017 r. (data wpływu 10 sierpnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania dostawy udziałów w prawie własności nieruchomości zabudowanych oraz udziałów w prawie własności ruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania dostawy udziałów w prawie własności nieruchomości zabudowanych oraz udziałów w prawie własności ruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Ojciec Wnioskodawcy do momentu swojej śmierci w dniu 13 lutego 2016 r. prowadził przedsiębiorstwo, w skład którego wchodziły m.in. zabudowane budynkami i budowlami nieruchomości, stanowiące jego majątek osobisty, oraz rzeczy ruchome (wyposażenie i środki trwałe), wchodzące w skład majątku wspólnego małżeńskiego. W rezultacie śmierci ojca, Wnioskodawca:

Do chwili obecnej nie doszło do działu spadku i zniesienia współwłasności odziedziczonych przedmiotów.

Do śmierci ojca przedmiotowe nieruchomości oraz rzeczy ruchome były wynajmowane przez ojca jako czynnego podatnika VAT na rzecz różnych podmiotów. Te umowy najmu po śmierci męża były kontynuowane przez żonę, przy czym w celu kontynuacji wynajmu pozostali spadkobiercy, w tym Wnioskodawca, zawarli z matką Wnioskodawcy umowy dzierżawy odpowiednio udziału 1/4 we własności każdej z nieruchomości oraz udziału 1/8 we własności rzeczy ruchomych. Umowy dzierżawy udziałów w sprawie własności były zawarte poza działalnością gospodarczą i z tytułu zawarcia tych umów ani Wnioskodawca ani pozostali spadkobiercy nie rozpoczęli prowadzenia działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. W oparciu o te umowy dzierżawy matka Wnioskodawcy w stosunku do najemców występuje jako jedyny wynajmujący (częściowo jako współwłaściciel, częściowo w oparciu o umowy dzierżawy udziałów z możliwością ich dalszego wynajmu). Matka Wnioskodawcy prowadzi wynajem w ramach jej działalności gospodarczej jako czynny podatnik podatku VAT, w związku z czym z tytułu najmu wystawia faktury VAT. Matka Wnioskodawcy opłaca na rzecz Wnioskodawcy czynsz dzierżawny z tytułu dzierżawy praw.

Obecnie wraz z pozostałymi spadkobiercami Wnioskodawca zamierza sprzedać stanowiące współwłasność nieruchomości oraz rzeczy ruchome. Będzie to polegać na tym, że Wnioskodawca dokona sprzedaży udziału 1/4 części w zabudowanych nieruchomościach i udziału 1/8 części we własności rzeczy ruchomych, i odpowiednie udziały sprzedadzą pozostali spadkobiercy. Nabywcą wszystkich udziałów będzie jedna i ta sama osoba, wobec czego nabędzie ona całe nieruchomości (4/4) i rzeczy ruchome (8/8). Nie jest wykluczone, że w dacie sprzedaży te składniki majątkowe nadal będą stanowiły przedmiot umów najmu z osobami trzecimi, wobec czego nabywca wstąpi w te umowy najmu w miejsce matki Wnioskodawcy z mocy art. 678 kodeksu cywilnego. Jednak umowy dzierżawy praw (udziałów w nieruchomościach i ruchomościach), zawarte m.in. pomiędzy Wnioskodawcą a jego matką w związku z taką sytuacją wygasną. Sprzedaży udziałów Wnioskodawca dokona poza działalnością gospodarczą nie będąc zarejestrowanym podatnikiem VAT. Gwoli wyjaśnienia, udział w nieruchomościach i rzeczach ruchomych Wnioskodawca nabył w wraz z otwarciem spadku, tj. w dniu 13 lutego 2016 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym sprzedaż udziałów po 1/4 części w zabudowanych nieruchomościach oraz udziałów po 1/8 części w rzeczach ruchomych (składnikach wyposażenia i środkach trwałych), stanowiących obecnie przedmiot umowy dzierżawy praw, zawartej z matką Wnioskodawcy (podatnikiem VAT), które jako całość (tj. jako budynki, grunt i rzeczy ruchome) wykorzystuje w prowadzonej przez nią jako czynnego podatnika VAT działalności, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, sprzedaż przysługujących udziałów po 1/4 części we własności zabudowanych nieruchomości oraz po 1/8 części we własności rzeczy ruchomych nie będzie podlegała ustawie o podatku od towarów i usług (VAT) i dlatego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wskutek nabycia w drodze spadkobrania udziałów we własności zabudowanych nieruchomości oraz ruchomości oraz z tytułu zawarcia umów dzierżawy praw (w celu umożliwienia wykorzystania tych zabudowanych nieruchomości i rzeczy ruchomych przez podatnika VAT dla świadczenia usług najmu), oraz z tytułu powzięcia zamiaru zbycia tych praw, nie stał się Pan podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a czynności, których dokonuje i których zamierza dokonać (sprzedaż udziałów w prawie własności nieruchomości i rzeczy ruchomych), nie zawierają się w definicji działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Wskazał Pan, że stał się właścicielem tych składników majątku w sposób niezamierzony, a fakt, że na podstawie umowy dzierżawy praw obecnie korzysta z nich inny podmiot - podatnik VAT dla celów wynajmu w ramach działalności gospodarczej, w żaden sposób nie przekłada się na pozycję Wnioskodawcy, który pozostaje osobą, która z działalnością opodatkowaną podatkiem od towarów i usług oraz z dokonywaniem czynności opodatkowanych nie ma nic wspólnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary - na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów rozumieniu art. 7 (...).

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu powołanego art. 7 podlega opodatkowaniu, ale tylko taka, która stanowi przejaw działalności gospodarczej i wykonana jest przez podmiot, który w związku z jej realizacją występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Pojęcia "podatnik" i "działalność gospodarcza", na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Podatnikami - wg zapisu art. 15 ust. 1 ustawy - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Natomiast działalność gospodarcza - zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powołane przepisy stanowią implementację art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L347, s. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym "podatnikiem" jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel, czy też rezultaty takiej działalności. "Działalność gospodarcza" obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Jednocześnie w art. 12 ust. 1 lit. b powołanej Dyrektywy wskazano, że państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego. "Teren budowlany" to każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie (art. 12 ust. 3 Dyrektywy 2006/112/WE).

Opodatkowaniu VAT podlega, na podstawie art. 2 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE, odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.

Z przytoczonych regulacji prawa wspólnotowego wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.

Według art. 693 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.), przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Stosownie do § 2 ww. przepisu ustawy, czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

Tak więc dzierżawa jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wydzierżawiającego polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie dzierżawcy polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Zatem biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że będąca usługą dzierżawa, wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywana jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na to, czy dzierżawa będzie prowadzona w ramach działalności gospodarczej, czy jako odrębne źródło przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sam charakter stosunku prawnego, jaki kształtuje umowa dzierżawy, wskazuje, że ma ona długotrwały charakter, a uzyskiwane korzyści z tego tytułu są w zasadzie stałe.

W konsekwencji dzierżawa nieruchomości stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ugruntowało się stanowisko, że czerpanie dochodów ze składnika majątku na podstawie umowy zawartej z jednym podmiotem wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej. W orzeczeniu z dnia 4 grudnia 1990 r. w sprawie C-186/89 W. N. Van Tiem v. Staatssecretaris van Financiën uznano, że wynajem działki budowlanej wraz z prawem do wybudowania na niej i późniejszego użytkowania budynku, w zamian za roczny czynsz, jest prowadzeniem działalności gospodarczej. W innym wyroku z dnia 26 września 1996 r. w sprawie C-230/94 Renate Enkler przeciwko Finanzamt Hamburg stwierdzono, że wynajem majątku rzeczowego stanowi wykorzystanie tego majątku, które należy zaklasyfikować jako działalność gospodarczą w rozumieniu artykułu 9 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

Analiza treści wniosku oraz przywołanych regulacji prawnych, oraz tez wynikających z powołanego orzecznictwa prowadzi do stwierdzenia, że planowana dostawa udziałów w prawie własności nieruchomości zabudowanych oraz ruchomości będzie dokonana w ramach działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a Wnioskodawca wystąpi w niej w roli podatnika tego podatku w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Majątek, który ma być przedmiotem sprzedaży (udział) jest wydzierżawiany za wynagrodzeniem matce. Powyższe wskazuje, że majątek ten jest wykorzystywany do wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, przy czym fakt, że matka wykorzystuje ten majątek do prowadzenia swojej działalności gospodarczej jest bez znaczenia dla niniejszego rozstrzygnięcia.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Zauważyć należy, że niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie zadanego pytania. Przedmiotem interpretacji nie była kwestia ewentualnego zwolnienia przedmiotowego, w stosunku do sprzedaży udziałów w prawie własności budynków i budowli oraz kwestia zwolnienia gruntu na którym posadowione są te budynki i budowle.

Końcowo wskazuje się, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Mając na uwadze fakt, że stroną wniosku o udzielenie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest Wnioskodawca, jako współwłaściciel nieruchomości i rzeczy ruchomych, zaznacza się, że niniejsza interpretacja nie ma mocy wiążącej dla pozostałych współwłaścicieli.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.