0115-KDIT1-2.4012.415.2017.1.AGW - Opodatkowanie podatkiem VAT czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 czerwca 2017 r. (data wpływu 4 lipca 2017 r.), uzupełnionym w dniu 14 lipca 2017 r. (data wpływu), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 4 lipca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek, uzupełniony w dniu 14 lipca 2017 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania czynności wywłaszczenia nieruchomości bez odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Decyzją Prezydenta Miasta wykonującego zadanie starosty z zakresu administracji rządowej z dnia XXX, nr: XXX o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej pn. "XXX", nieruchomość będąca własnością Skarbu Państwa, położona w G. przy ul. K., oznaczona ewidencyjnie jako XXX (poprzednio:XXX) o pow. 0,0757 ha (wydzielona z działki nr 376/11, dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą KW nr XXX), przeszła z mocy prawa - w trybie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych - na własność Gminy Miasto.

Na dzień wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, właścicielem nieruchomości, z której została wydzielona przedmiotowa działka był Skarb Państwa. Podstawą nabycia przez Skarb Państwa prawa własności była Decyzja Prezydenta Miasta z dnia 7 czerwca 1978 r., znak: XXX o wywłaszczeniu nieruchomości na rzecz Państwa. Dotyczy działki nr 376/11.

W dziale III ww. księgi wieczystej został ujawniony wpis - ostrzeżenie, jednakże wpis ten nie dotyczył wydzielonej działki nr 840/11 (obecnie: 3050). Dział IV ww. księgi wieczystej wolny był od wpisów.

Zgodnie z art. 12 ust. 4f ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, odszkodowanie przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe.

Na gruncie niniejszej sprawy, odszkodowanie przysługuje byłemu właścicielowi nieruchomości, tj. Skarbowi Państwa z tytułu utraty prawa własności do gruntu.

Wysokość odszkodowania ustalana jest w oparciu o wycenę rzeczoznawcy majątkowego w odrębnym postępowaniu administracyjnym. Należy podkreślić, iż wszczęcie postępowania odszkodowawczego następuje z urzędu, a dniem wszczęcia jest dzień wydania decyzji w sprawie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej.

Ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych oraz niektórych innych ustaw, ustawodawca wprowadził przepis umożliwiający zrzeczenie się odszkodowania przez Skarb Państwa oraz jednostki samorządu terytorialnego. Z przepisów ww. ustawy wynika, iż możliwość ta istnieje zarówno przed wszczęciem postępowania odszkodowawczego, w trakcie trwania procedury jak i po wydaniu decyzji odszkodowawczej.

W związku z nowelizacją przepisów, obecnie w toku prowadzonego postępowania odszkodowawczego, Skarb Państwa jako dotychczasowy właściciel nieruchomości rozważa możliwość zrzeczenia się odszkodowania za przejętą na własność Gminy Miasta nieruchomość.

Mając na uwadze art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku zrzeczenia się przez Skarb Państwa odszkodowania za wywłaszczoną na rzecz Gminy Miasta nieruchomość gruntową, powstanie po stronie Skarbu Państwa obowiązek w zakresie podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji gdy w związku z przejęciem z mocy prawa prawa własności do nieruchomości przez Gminę Miasta nastąpiłaby wypłata odszkodowania na rzecz Skarbu Państwa, wówczas doszłoby do odpłatnej dostawy towarów skutkującej powstaniem po stronie Skarbu Państwa obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług.

W oparciu o przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, opodatkowaniu od towarów i usług podlega stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Jednakże, w przypadku zrzeczenia się odszkodowania przez Skarb Państwa, zdaniem Wnioskodawcy, nie dochodzi do dostawy towarów za wynagrodzeniem, w związku z czym w tej sytuacji, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług nie powstanie, bez względu na moment zrzeczenia się odszkodowania.

Ponadto, Wnioskodawca zwraca uwagę na to, iż nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa nastąpiło w roku 1978, czyli przed wejściem w życie ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Należy podkreślić, że co do zasady dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność, co wynika wprost z powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym "wynagrodzenie" to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Z przywołanego przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że czynność polegająca na przeniesieniu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie - na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2016 r. poz. 2147, z późn. zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.

W myśl art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Jak wynika z powyższych uregulowań, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, w tym także wszelkie inne darowizny, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych.

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz powołanych przepisów prowadzi do stwierdzenia, że w sytuacji, gdy Skarb Państwa dokona zrzeczenia się odszkodowania w związku z wywłaszczeniem ww. nieruchomości, z uwagi na fakt, że nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia (nabyta w 1978 r.), czynność ta nie będzie stanowić odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zatem nieodpłatne przekazanie przedmiotowej działki, w myśl art. 7 ust. 2 ustawy, nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Podkreślić należy, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego, z którego wynika, że w zamian za wywłaszczoną nieruchomość, o której mowa we wniosku Gmina Miasta nie przekaże na rzecz Skarbu Państwa jakichkolwiek własnych składników majątkowych, co oznacza to, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.