0114-KDIP4.4012.627.2017.1.MPE - Prawo do pełnego odliczenia VAT z faktury za odbiór ścieków, w zakresie (ilość m3), w jakim gmina obciąża odbiorców zewnętrznych.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 13 września 2017 r. (data wpływu 19 września 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego z faktury za odbiór ścieków, w zakresie (ilość m³) w jakim obciąża odbiorców zewnętrznych - jest prawidłowe.

W dniu 19 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego z faktury za odbiór ścieków, w zakresie (ilość m³) w jakim obciąża odbiorców zewnętrznych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. W ramach zadań własnych Gmina wykonuje czynności związane z odbieraniem ścieków z terenu gminy. Gmina nie posiada własnej oczyszczalni ścieków. Zebrane z jej terenu ścieki - poprzez system kanalizacyjny - są następnie odbierane przez Miasto. Miasto za odbiór ścieków z kanalizacji w Gminie wystawia co miesiąc fakturę za wykonane usługi.

Tylko część obszaru Gminy jest objęta systemem kanalizacji. Do sieci podłączeni są odbiorcy zewnętrzni, którym Gmina wystawia faktury z tytułu opodatkowanej usługi odbioru ścieków. Do sieci przyłączone są również dwie jednostki organizacyjne Gminy (szkoły - jednostki budżetowe). Ilość ścieków odbieranych od zewnętrznych odbiorców usług, a także ilość ścieków odbieranych z dwóch szkół ustalana jest dla potrzeb rozliczeń i fakturowania na podstawie urządzeń pomiarowych. Dla własnych jednostek Gmina wystawia noty. Pozostałe jednostki budżetowe Gminy (w tym urząd obsługujący) posiadają własne szamba albo oczyszczalnie ścieków.

Faktury za odpłatne usługi odbierania ścieków od odbiorców zewnętrznych wystawia bezpośrednio Gmina. Gmina ponosi również wydatki bezpośrednio związane z eksploatacją sieci kanalizacyjnej, obejmujące w szczególności:

Gmina podkreśla w tym miejscu, że jest w stanie wydzielić koszty, które są związane bezpośrednio tylko z eksploatacją sieci kanalizacyjnej.

Ponieważ sieć kanalizacyjna obsługuje również dwie jednostki budżetowe Gminy, nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie ponoszonych kosztów eksploatacji sieci (o których mowa w pkt 1 i 2 powyżej) wyłącznie do działalności opodatkowanej Gminy.

Gmina w stosunku do ponoszonych wydatków, których nie może powiązać wyłącznie z działalnością gospodarczą opodatkowaną, stosuje odliczenie podatku naliczonego zgodnie ze sposobem określenia proporcji określonym rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników. (Dz. U. poz. 2193), zwane "rozporządzeniem z dnia 17 grudnia 2015 r." (dalej także "prewskaźnik ogólny"). Prewskaźnik ogólny wynosi 7% (na podstawie danych za rok 2015). Prewskaźnik ogólny Gmina będzie nadal wykorzystywać do pozostałych wydatków (tj. nie związanych z eksploatacją kanalizacji). Prewskaźnik ogólny wyliczany zgodnie z rozporządzeniem z dnia 17 grudnia 2015 r. obejmuje w liczniku wartość sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej Gminy. Na wartość sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej Gminy składają się czynności obejmujące zasadniczo:

* wynajem lokali (zwolniony i opodatkowany),

* opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów,

* opłaty z tytułu odbioru ścieków (opodatkowane).

Mianownik urzędu obsługującego Gminę obejmuje kwoty dochodów wykonanych z tytułu świadczenia usług i dostaw towarów w ramach działalności gospodarczej, a także dochody z następujących źródeł:

* podatek od nieruchomości,

* podatek rolny,

* podatek leśny,

* podatek od środków transportowych,

* podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacany w formie karty podatkowej,

* wpływy z opłaty skarbowej,

* wpływy z opłaty eksploatacyjnej,

* podatek od spadków i darowizn,

* podatek od czynności cywilnoprawnych,

* udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych,

* udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych,

* środki na dofinansowanie inwestycji pozyskane z innych źródeł,

* dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej

* wpływy z różnych dochodów,

* opłaty egzekucyjne, kary umowne, inne opłaty,

* odsetki od podatków,

* wpływy z lokalnych opłat pobieranych na podstawie odrębnych ustaw (opłaty za wywóz odpadów komunalnych),

* wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu,

* wpływy z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska,

* wpływy za zajęcie pasa drogowego,

* zwrot świadczeń wypłaconych z dotacji § 2910,

* subwencja.

Środki finansowe Gminy ujmowane w mianowniku są przeznaczane na realizację zadań własnych i tylko w nieznacznym stopniu służą pokryciu deficytu na działalności Gminy w zakresie odbioru ścieków. Gmina w 2016 r. dopłaciła do kosztów eksploatacji kanalizacji kwotę 366 915 zł (przy łącznych dochodach Gminy wynikających ze sprawozdania Rb - 27S w wysokości 48 557 115,42).

Mając na względzie okoliczność, że kanalizacja zasadniczo jest wykorzystywana do działalności gospodarczej opodatkowanej (odbiór ścieków od osób trzecich), zaś do sieci przyłączone są tylko dwie jednostki Gminy, w ocenie Gminy sposób określenia proporcji wynikający z rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r. nie będzie odpowiadać specyfice wykonywanej przez nią działalności i dokonywanych nabyć w zakresie kosztów sieci kanalizacyjnej. Gmina zamierza w związku z tym stosować do kwot podatku naliczonego związanego z eksploatacją sieci kanalizacyjnej ustalony przez siebie indywidualny sposób określenia proporcji.

Na podstawie danych za rok 2016 Gmina ustaliła:

Ilość odebranych ścieków na fakturach wynika z urządzeń pomiarowych (wodomierzy) zainstalowanych w miejscach poboru.

Z danych za rok 2016 wynika, że ilość odebranych ścieków w poszczególnych jednostkach kształtowała się następująco. Ilość ścieków odebranych (odprowadzanych do oczyszczalni ścieków, za którą Miasto wystawiło Gminie faktury) w roku 2016 przez Gminę: 60.649.89 m³.

Ilość ścieków sanitarnych odprowadzonych z placówek oświatowych w 2016 r.:

1. SP C: 530,00 m³,

2. SP W: 268,00 m³.

Ilość ścieków odebranych przez sieć od jednostek budżetowych Gminy:

530,00 + 268,00 = 798,00 m³.

Ilość ścieków odebranych od odbiorców zewnętrznych: gospodarstwa domowe 55.564,89 m³; przedsiębiorstwa - 4.284,00 m³.

Z powyższego wynika, że przy łącznej ilości 60.649.89 m³ ścieków odebranych przez sieć kanalizacyjną, zaledwie 798 m³ pochodziło od jednostek budżetowych, wykonujących również działalność inną niż gospodarcza.

Prewskaźnik indywidualny Gmina wyliczy zatem w ten sposób, że w liczniku umieści ilość ścieków odebranych od gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w ramach odpłatnego świadczenia usług (55564,89 m3 + 4.284 m³). W mianowniku ujęta zostanie całość ścieków odebranych przez sieć (60.649.89 m³). Ujęcie w mianowniku całości ścieków wprowadzonych do sieci powoduje, że uwzględnione zostaną ścieki, które odprowadzono z własnych jednostek organizacyjnych (wymienionych powyżej).

Udział ścieków odebranych w ramach odpłatnego świadczenia usług na rzecz odbiorców zewnętrznych wynosić będzie zatem 98,68%. W konsekwencji Gmina zamierza przyjąć, że kanalizacja w 99% (po zaokrągleniu do pełnej liczby całkowitej w górę) jest wykorzystywana do sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

W kolejnych latach Gmina będzie obliczała prewskaźnik indywidualny w analogiczny sposób, przyjmując dane o ilości ścieków z wystawionych na podstawie wodomierzy:

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Gmina może dokonywać odliczenia w całości podatku naliczonego z faktury wystawionej przez Miasto za odbiór ścieków, w zakresie (ilość m³) w jakim za ten sam okres obciąża odbiorców zewnętrznych za usługi odbioru ścieków?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Gmina może dokonywać odliczenia całości podatku naliczonego z faktury wystawionej przez Miasto za odbiór ścieków w zakresie (ilość m³) w jakim za ten sam okres Gmina obciąża odbiorców zewnętrznych za odpłatne usługi odbioru ścieków.

Zgodnie z zasadą bezpośredniej alokacji podatnik ma obowiązek w pierwszej kolejności dążyć do bezpośredniego powiązania kwot podatku naliczonego z określonym rodzajem działalności. Jak wynika ze stanu faktycznego wniosku, Gmina ponosi koszt odbioru ścieków na podstawie faktury wystawionej przez Miasto za odbiór określonej ilości ścieków. Jednocześnie Gmina wystawia faktury za odbiór ścieków gospodarstwom domowym i przedsiębiorcom. Ilości ścieków odebranych przez sieć Gminy i wprowadzonych do sieci Miasta są zgodne. Mając to na względzie dokonując kwalifikacji podatku naliczonego z faktury zakupu usług od Miasta Gmina może przyjąć, że wartość podatku naliczonego przypadającego na ilość m³ ścieków, za które Gmina obciąży swoich odbiorców jest bezpośrednio związana z odpłatną, opodatkowaną działalnością gospodarczą.

Powyższy sposób rozliczenia podatku naliczonego jest powszechnie akceptowany przez organy podatkowe i potwierdza go również praktyka interpretacyjna. Dla przykładu, jak wskazano w interpretacji z dnia 8 czerwca 2017 r. sygn. 2461-IBPP3.4512.179.2017.3.AL "A zatem w przypadku zakupów, które podatnik jest w stanie jednoznacznie przyporządkować wyłącznie do działalności gospodarczej, (od których przysługuje odliczenie na zasadach ogólnych wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług) nie jest zobowiązany do obliczenia podatku naliczonego przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast w przypadku zakupów towarów i usług mających związek zarówno z działalnością gospodarczą, jak i z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności innej niż gospodarcza, których przypisanie w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, znajdą zastosowanie zasady odliczania podatku naliczonego określone w art. 86 ust. 2a-2 h ustawy o podatku od towarów i usług. Z kolei w przypadku zakupów związanych wyłącznie z działalnością inną niż gospodarcza prawo to w ogóle nie przysługuje.

Z okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca w ramach działalności świadczy usługi najmu dla podmiotów komercyjnych oraz odpłatnego udostępniania dla państwowych jednostek budżetowych.

Jak już wcześniej wskazano najemcy/biorący w użyczenie są obciążani kosztami mediów zgodnie z zasadami określonymi w umowach najmu.

Jak wynika z wniosku tylko część mediów związana jest wyłącznie z działalnością opodatkowaną. Jest to ta część opłat eksploatacyjnych (mediów), która podlega odsprzedaży na rzecz najemców i biorących w używanie.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca będzie miał prawo do odliczenia tylko tej części kwoty podatku naliczonego, wykazanego w fakturach zakupowych, która dotyczy odsprzedaży mediów, z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 ustawy. Jak bowiem wyżej wykazano obowiązkiem podatnika w pierwszej kolejności jest przypisanie konkretnych wydatków do konkretnego rodzaju działalności gospodarczej. Zatem skoro Wnioskodawca zamierza odliczać podatek naliczony z faktur dokumentujących zakupy mediów w wysokości, która wynika z wielkości sprzedaży, to niewątpliwie jest w stanie określić kwoty podatku naliczonego związane z działalnością opodatkowaną. W konsekwencji w odniesieniu do tej części podatku naliczonego wynikającego z faktur zakupu, przysługuje mu prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Tym samym w odniesieniu do wydatków związanych z nabyciem mediów Wnioskodawca, nie jest on zobowiązany do obliczania podatku naliczonego przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o podatku od towarów i usług."

Podobnie możliwość odliczenia pełnego oceniono w interpretacji z dnia 31 października 2016 r. sygn. 3063-ILPP1-1.4512.77.2016.1.MJ: "Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca ponosi wydatki w związku koniecznością utrzymania budynku Urzędu Miejskiego w którym prowadzi zarówno działalność inną niż gospodarcza - z racji realizowanych zadań publicznych (tj. niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT) oraz działalność gospodarczą opodatkowaną VAT - dzierżawa pomieszczeń na rzecz Banku. Jednocześnie Wnioskodawca wskazał że, na podstawie odczytów podlicznika, jest w stanie wyliczyć wartość odsprzedawanej (refakturowanej) dzierżawcy energii elektrycznej. Wnioskodawca jest zatem w stanie wyodrębnić tą część nabywanej energii, która jest przypisana ściśle do działalności gospodarczej oraz ustalić kwotę podatku naliczonego z nią związaną. W związku z powyższym brak jest podstaw do odliczania podatku naliczonego związanego z refakturowaną energią elektryczną za pomocą "prewspółczynnika" o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy. W sprawie nie będzie także miał zastosowania przepis art. 90 ustawy.

Wskazany przepis stosuje się wyłącznie w sytuacji gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku naliczonego, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. W takiej sytuacji na mocy art. 90 ust. 2 ustawy, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Taka sytuacja u Wnioskodawcy nie występuje, ponieważ Wnioskodawca na podstawie odczytu z podlicznika jest w stanie wyliczyć wysokość dostarczanej (odsprzedanej) Bankowi energii.

Reasumując należy stwierdzić, że nie znajdzie w zastosowania w przedmiotowej sprawie ani "prewspółczynnik" o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy ani proporcja wskazana w art. 90 ustawy. Wnioskodawca jest bowiem w stanie wyodrębnić tą część nabywanej a następnie odpsrzedawanej (refakturowanej) energii, która jest przypisana ściśle do działalności gospodarczej - dzierżawy pomieszczeń".

Gmina na podstawie danych zawartych w fakturze Miasta określi jednostkową wartość podatku naliczonego za m³ odebranych ścieków i odliczy podatek w całości w wysokości odpowiadającej iloczynowi kwoty podatku naliczonego za m³ oraz ilości m³ ścieków, które w ramach opodatkowanej działalności gospodarczej Gmina odebrała za ten sam okres od odbiorców zewnętrznych. Dokonując zatem bezpośredniej alokacji podatku naliczonego Gmina:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy - kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej "sposobem określenia proporcji". Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Stosownie do art. 86 ust. 2b ustawy, sposób określenia proporcji najbardziej odpowiada specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć, jeżeli:

W myśl art. 86 ust. 2c ustawy, przy wyborze sposobu określenia proporcji można wykorzystać w szczególności następujące dane:

Według art. 86 ust. 2d ustawy, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje się dane za poprzedni rok podatkowy.

Podatnik rozpoczynający w danym roku podatkowym wykonywanie działalności gospodarczej i działalności innej niż działalność gospodarcza, w celu obliczenia kwoty podatku naliczonego w przypadku, o którym mowa w ust. 2a, przyjmuje dane wyliczone szacunkowo, według prognozy uzgodnionej z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu (art. 86 ust. 2e ustawy).

Stosownie do art. 86 ust. 2f ustawy, przepis ust. 2e stosuje się również, gdy podatnik uzna, że w odniesieniu do wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć dane za poprzedni rok podatkowy byłyby niereprezentatywne.

Zgodnie z art. 86 ust. 2g ustawy, proporcję określa się procentowo w stosunku rocznym. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej. Przepisy art. 90 ust. 5, 6, 9a i 10 stosuje się odpowiednio.

W tym miejscu należy wskazać, że w przypadku gdy podatnik, dla którego sposób określenia proporcji wskazują przepisy wydane na podstawie ust. 22, uzna, że wskazany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie ust. 22 sposób określenia proporcji nie będzie najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez niego działalności i dokonywanych przez niego nabyć, może zastosować inny bardziej reprezentatywny sposób określenia proporcji (art. 86 ust. 2h ustawy).

Jak stanowi art. 86 ust. 22 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych może, w drodze rozporządzenia, określić w przypadku niektórych podatników sposób określenia proporcji uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć oraz wskazać dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem tego sposobu określenia proporcji, uwzględniając specyfikę prowadzenia działalności przez niektórych podatników i uwarunkowania obrotu gospodarczego.

Na podstawie ww. przepisu art. 86 ust. 22 ustawy zostało wydane rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników (Dz. U. z 2015 r. poz. 2193). Rozporządzenie to określa w przypadku niektórych podatników sposób określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej uznany za najbardziej odpowiadający specyfice wykonywanej przez tych podatników działalności i dokonywanych przez nich nabyć, zwany dalej "sposobem określenia proporcji" oraz wskazuje dane, na podstawie których jest obliczana kwota podatku naliczonego z wykorzystaniem sposobu określenia proporcji (§ 1 pkt 1 i 2 cyt. rozporządzenia).

Należy zauważyć, że powołany wyżej przepis art. 86 ust. 2a ustawy wprost określa, co stanowi kwotę podatku naliczonego w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych. Zgodnie z tą normą, w przypadku nabycia towarów i usług, wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza (z wyjątkiem wykorzystania na cele osobiste, do których może mieć zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), w sytuacji gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej.

Ponadto należy zauważyć, że w przypadku wykonywania w ramach działalności gospodarczej czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług oraz zwolnionych z opodatkowania tym podatkiem, należy mieć na uwadze uregulowania zawarte w art. 90 ustawy. Powyższe przepisy stanowią uzupełnienie regulacji art. 86 ustawy.

Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, to - na mocy art. 90 ust. 2 ustawy - podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy, proporcję, o której mowa w cyt. wyżej ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Przepis art. 90 ust. 4 ustawy stanowi, że proporcję, o której mowa w ust. 3, określa się procentowo w stosunku rocznym na podstawie obrotu osiągniętego w roku poprzedzającym rok podatkowy, w odniesieniu do którego jest ustalana proporcja. Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Jeżeli zatem nabywane towary i usługi dotyczące realizowanych inwestycji będą służyły w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych, jak również czynności zwolnionych od podatku, w sytuacji gdy nie będzie możliwości odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku, do których przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, podatnik jest obowiązany, do proporcjonalnego rozliczenia podatku, zgodnie z art. 90 ust. 2 i 3 ustawy.

Podkreślenia wymaga, że dla stwierdzenia, czy działalność lub transakcje stanowią "cele inne niż związane z działalnością gospodarczą" znaczenie ma, czy mieszczą się one w przedmiocie działalności danej jednostki.

Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania podatkiem VAT. "Towarzyszą" one działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT, jednakże ich występowanie nie oznacza, że u podatnika występują czynności wykonywane poza działalnością gospodarczą. Za czynności zrównane z czynnościami wykonywanymi w ramach działalności gospodarczej uznaje się także nieodpłatną dostawę towarów lub nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste, w przypadkach, o których mowa w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy. Uzasadnia to fakt, że chociaż czynności te z definicji nie mają związku z działalnością gospodarczą, w przypadkach określonych w tych przepisach następuje obowiązek naliczenia VAT. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i ust. 3 ustawy (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatną działalność statutową).

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - w myśl art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Wobec tego należy stwierdzić, że za podatnika VAT będzie uznany tylko taki podmiot, który dokonuje czynności zmierzających do wykorzystania nabytych towarów i usług do celów opodatkowanej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Ponadto należy zauważyć, że na mocy art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - (Dz.Urz.UE.L Nr 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

Oznacza to, że organ będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

W oparciu o art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1875), gmina wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy, w szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi (art. 9 ust. 1 powołanej ustawy). Podmioty takie są wyodrębnionymi jednostkami organizacyjnymi niemającymi osobowości prawnej, które prowadzą swoją działalność w formie samorządowego zakładu budżetowego lub jednostki budżetowej.

Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

W tym miejscu należy podkreślić, że z uwagi na swą specyfikę jednostki samorządu terytorialnego nie są podmiotami zrównanymi z komercyjnymi przedsiębiorcami. Powyższe wynika chociażby z racji uprzywilejowania tych jednostek poprzez treść art. 15 ust. 6 ustawy i nieuznawania ich za podatnika w określonych okolicznościach, tj. w przypadku działania w charakterze organu władzy publicznej, którego przymiotu komercyjny przedsiębiorca nie posiada i którego działalność, co do zasady, jest opodatkowana w całości. Z tego też względu rozpatrując w zakresie podatku VAT kwestie uprawnień i obowiązków podmiotów, takich jak jednostki samorządu terytorialnego, należy mieć na względzie okoliczność, że podmioty te - co do zasady - w odniesieniu do niektórych czynności występują jako organ władzy publicznej i nie są uznawane za podatników stosownie do ww. art. 15 ust. 6 ustawy.

Z powołanych powyżej przepisów wynika, że w celu odliczenia podatku naliczonego, w pierwszej kolejności podatnik winien przyporządkować ponoszone wydatki do poszczególnych rodzajów działalności (opodatkowanej podatkiem VAT, zwolnionej i niepodlegającej opodatkowaniu tym podatkiem). W przypadku zakupów bezpośrednio związanych z działalnością opodatkowaną, podatnik, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy, odlicza podatek naliczony w całości. Natomiast w sytuacji, gdy takie przyporządkowanie nie jest możliwe, a wydatki służą zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik winien ustalić proporcję, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym podatnikiem VAT czynnym. W ramach zadań własnych Gmina wykonuje czynności związane z odbieraniem ścieków z terenu gminy. Gmina nie posiada własnej oczyszczalni ścieków. Zebrane z jej terenu ścieki - poprzez system kanalizacyjny - są następnie odbierane przez Miasto. Miasto za odbiór ścieków z kanalizacji w Gminie wystawia co miesiąc fakturę za wykonane usługi. Tylko część obszaru Gminy jest objęta systemem kanalizacji. Do sieci podłączeni są odbiorcy zewnętrzni, którym Gmina wystawia faktury z tytułu opodatkowanej usługi odbioru ścieków. Do sieci przyłączone są również dwie jednostki organizacyjne Gminy (szkoły - jednostki budżetowe). Ilość ścieków odbieranych od zewnętrznych odbiorców usług, a także ilość ścieków odbieranych z dwóch szkół ustalana jest dla potrzeb rozliczeń i fakturowania na podstawie urządzeń pomiarowych. Dla własnych jednostek Gmina wystawia noty. Pozostałe jednostki budżetowe Gminy (w tym urząd obsługujący) posiadają własne szamba albo oczyszczalnie ścieków.

Faktury za odpłatne usługi odbierania ścieków od odbiorców zewnętrznych wystawia bezpośrednio Gmina. Gmina ponosi również wydatki bezpośrednio związane z eksploatacją sieci kanalizacyjnej, obejmujące w szczególności: 1. fakturę wystawioną przez Miasto z tytułu odbioru ścieków z obszaru Gminy, 2. faktury za energię elektryczną zużywaną w przepompowniach sieci kanalizacyjnej, 3. bieżące koszty związane z naprawą/remontem/konserwacją sieci.

Gmina podkreśla, że jest w stanie wydzielić koszty, które są związane bezpośrednio tylko z eksploatacją sieci kanalizacyjnej.

Ponieważ sieć kanalizacyjna obsługuje również dwie jednostki budżetowe Gminy, nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie ponoszonych kosztów eksploatacji sieci (o których mowa w pkt 1 i 2 powyżej) wyłącznie do działalności opodatkowanej Gminy.

Gmina w stosunku do ponoszonych wydatków, których nie może powiązać wyłącznie z działalnością gospodarczą opodatkowaną, stosuje odliczenie podatku naliczonego zgodnie ze sposobem określenia proporcji określonym rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Prewskaźnik ogólny wynosi 7% (na podstawie danych za rok 2015). Prewskaźnik ogólny Gmina będzie nadal wykorzystywać do pozostałych wydatków (tj. nie związanych z eksploatacją kanalizacji). Prewskaźnik ogólny wyliczany zgodnie z rozporządzeniem z dnia 17 grudnia 2015 r. obejmuje w liczniku wartość sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej Gminy. Na wartość sprzedaży opodatkowanej i zwolnionej Gminy składają się czynności obejmujące zasadniczo: wynajem lokali (zwolniony i opodatkowany), opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów, opłaty z tytułu odbioru ścieków (opodatkowane).

Mianownik urzędu obsługującego Gminę obejmuje kwoty dochodów wykonanych z tytułu świadczenia usług i dostaw towarów w ramach działalności gospodarczej, a także dochody z następujących źródeł: podatek od nieruchomości, podatek rolny, podatek leśny, podatek od środków transportowych, podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych opłacany w formie karty podatkowej, wpływy z opłaty skarbowej, wpływy z opłaty eksploatacyjnej, podatek od spadków i darowizn, podatek od czynności cywilnoprawnych, udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych, środki na dofinansowanie inwestycji pozyskane z innych źródeł, dochody związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej wpływy z różnych dochodów, opłaty egzekucyjne, kary umowne, inne opłaty, odsetki od podatków, wpływy z lokalnych opłat pobieranych na podstawie odrębnych ustaw (opłaty za wywóz odpadów komunalnych), wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu, wpływy z tytułu opłat i kar za korzystanie ze środowiska, wpływy za zajęcie pasa drogowego, zwrot świadczeń wypłaconych z dotacji § 2910, subwencja.

Środki finansowe Gminy ujmowane w mianowniku są przeznaczane na realizację zadań własnych i tylko w nieznacznym stopniu służą pokryciu deficytu na działalności Gminy w zakresie odbioru ścieków. Gmina w 2016 r. dopłaciła do kosztów eksploatacji kanalizacji kwotę 366 915 zł (przy łącznych dochodach Gminy wynikających ze sprawozdania Rb - 27S w wysokości 48 557 115,42).

Mając na względzie okoliczność, że kanalizacja zasadniczo jest wykorzystywana do działalności gospodarczej opodatkowanej (odbiór ścieków od osób trzecich), zaś do sieci przyłączone są tylko dwie jednostki Gminy, w ocenie Gminy sposób określenia proporcji wynikający z rozporządzenia z dnia 17 grudnia 2015 r. nie będzie odpowiadać specyfice wykonywanej przez nią działalności i dokonywanych nabyć w zakresie kosztów sieci kanalizacyjnej. Gmina zamierza w związku z tym stosować do kwot podatku naliczonego związanego z eksploatacją sieci kanalizacyjnej ustalony przez siebie indywidualny sposób określenia proporcji.

Na podstawie danych za rok 2016 Gmina ustaliła:

Ilość odebranych ścieków na fakturach wynika z urządzeń pomiarowych (wodomierzy) zainstalowanych w miejscach poboru.

Z danych za rok 2016 wynika, że ilość odebranych ścieków w poszczególnych jednostkach kształtowała się następująco. Ilość ścieków odebranych (odprowadzanych do oczyszczalni ścieków, za którą Miasto wystawiło Gminie faktury) w roku 2016 przez Gminę: 60.649.89 m³.

Ilość ścieków sanitarnych odprowadzonych z placówek oświatowych w 2016 r.:

1. SP C: 530,00 m³,

2. SP W: 268,00 m³.

Ilość ścieków odebranych przez sieć od jednostek budżetowych Gminy:

530,00 + 268,00 = 798,00 m³.

Ilość ścieków odebranych od odbiorców zewnętrznych: gospodarstwa domowe 55.564,89 m³; przedsiębiorstwa - 4.284,00 m³.

Z powyższego wynika, że przy łącznej ilości 60.649.89 m³ ścieków odebranych przez sieć kanalizacyjną, zaledwie 798 m³ pochodziło od jednostek budżetowych, wykonujących również działalności inną niż gospodarcza.

Prewskaźnik indywidualny Gmina wyliczy zatem w ten sposób, że w liczniku umieści ilość ścieków odebranych od gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w ramach odpłatnego świadczenia usług (55564,89 m3 + 4.284 m³). W mianowniku ujęta zostanie całość ścieków odebranych przez sieć (60.649.89 m³). Ujęcie w mianowniku całości ścieków wprowadzonych do sieci powoduje, że uwzględnione zostaną ścieki, które odprowadzono z własnych jednostek organizacyjnych (wymienionych powyżej).

Udział ścieków odebranych w ramach odpłatnego świadczenia usług na rzecz odbiorców zewnętrznych wynosić będzie zatem 98,68%. W konsekwencji Gmina zamierza przyjąć, że kanalizacja w 99% (po zaokrągleniu do pełnej liczby całkowitej w górę) jest wykorzystywana do sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

W kolejnych latach Gmina będzie obliczała prewskaźnik indywidualny w analogiczny sposób, przyjmując dane o ilości ścieków z wystawionych na podstawie wodomierzy: 1. faktur wystawionych odbiorcom zewnętrznym, 2. not wystawionych dla jednostek organizacyjnych (własnych).

Wątpliwości przedstawione w niniejszym wniosku dotyczą kwestii ustalenia, czy Gmina może dokonywać odliczenia w całości podatku naliczonego z faktury wystawionej przez Miasto za odbiór ścieków, w zakresie (ilość m³) w jakim za ten sam okres obciąża odbiorców zewnętrznych.

Jak wynika z opisu sprawy, Gmina ponosi koszt odbioru ścieków na podstawie faktury wystawionej przez Miasto za odbiór określonej ilości ścieków. Jednocześnie Gmina wystawia faktury za odbiór ścieków gospodarstwom domowym i przedsiębiorcom. Ilości odebranych ścieków wynika z urządzeń pomiarowych (wodomierzy) zainstalowanych w miejscach poboru. Wartość podatku naliczonego przypadającego na ilość m³ ścieków, za które Gmina obciąży swoich odbiorców jest bezpośrednio związana z odpłatną, opodatkowaną działalnością gospodarczą.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że skoro Gmina jest w stanie wyodrębnić z faktury wystawionej przez Miasto ilość ścieków, która jest związana z odpłatną, opodatkowaną działalnością gospodarczą, to w odniesieniu do tych kosztów Gminie stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego. Tym samym w odniesieniu do tych kosztów Gmina nie jest zobowiązana do obliczania podatku naliczonego przy zastosowaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy oraz art. 90 ustawy.

Tym samym stanowisko Gminy zgodnie z którym dokonując bezpośredniej alokacji podatku naliczonego Gmina odliczy podatek naliczony przypadający na ścieki odebrane od gospodarstw domowych i przedsiębiorców - w całości, bez stosowania prewskaźnika i wskaźnika, należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie wskazuje się, że niniejsza interpretacja rozstrzyga w zakresie prawa do pełnego odliczenia podatku z faktury za odbiór ścieków, w zakresie obciążającym odbiorców zewnętrznych (pytanie oznaczone we wniosku nr 3), natomiast w zakresie możliwości zastosowania przez Gminę indywidualnego sposobu określenia proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a ustawy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1 i 2) wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoja aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.