0114-KDIP3-2.4015.18.2017.1.MZ - Zniesienie współwłasności na gruncie PSD.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 maja 2017 r. (data wpływu 16 maja 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych dokonania zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 16 maja 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych dokonania zniesienia współwłasności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jako notariusz ma sporządzić akt notarialny dokumentujący umowę zniesienia współwłasności. Stan faktyczny jest następujący. Dawna nieruchomość, przed jej nacjonalizacją, stanowiła jedną nieruchomość zabudowaną dwoma budynkami. Dawni właściciele tej nieruchomości utracili jej własność na podstawie art. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279) ("dekret"). Następnie nieruchomość została podzielona na dwie oddzielne nieruchomości, każda z nich zabudowana jednym budynkiem. Z obu tych nieruchomości zostały przez Skarb Państwa sprzedane niektóre lokale. Na podstawie art. 5 i art. 7 dekretu następcy prawni dawnych właścicieli ("następcy prawni") odzyskali własność niesprzedanych części obu budynków i udziały w użytkowaniu wieczystym obu nieruchomości. Następnie następcy prawni (osoby ze sobą w części niespokrewnione) ustanowiły dla siebie, bez znoszenia współwłasności, na podstawie art. 10 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2015 r. poz. 1892 z późn. zm.), odrębną własność lokali znajdujących się w jednym z ww. budynków. Teraz następcy prawni zamierzają zawrzeć umowę, na mocy której bez spłat i dopłat: (a) zniosą współwłasność jednego z wyodrębnionych lokali w ten sposób, że jego wyłącznym właścicielem stanie się jeden z następców prawnych ("nabywca lokalu"), (b) zniosą współwłasność pozostałych wyodrębnionych lokali w ten sposób, że nabywca lokalu przestanie być ich współwłaścicielem, a jego udział przypadnie pozostałym następcom prawnym, proporcjonalnie do ich udziałów, (c) zniosą współwłasność swoich praw do drugiego budynku i gruntu (w którym nie wyodrębniali dla siebie lokali) w ten sposób, że nabywca lokalu przestanie być uprawniony do tej nieruchomości, a jego udział przypadnie pozostałym następcom prawnym, proporcjonalnie do ich udziałów. Wartość udziałów nabytych przez nabywcę lokalu w lokalu, którego stanie się wyłącznym właścicielem odpowiada łącznej wartości udziałów w pozostałych lokalach i w drugiej nieruchomości, których nabywca lokalu się pozbędzie. Podobnie wartość udziałów pozostałych następców prawnych zbywanych na rzecz nabywcy lokalu odpowiada wartości udziałów pozostałych następców prawnych nabywanych od nabywcy lokalu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w takiej sytuacji, mimo że umowa dotyczyć będzie formalnie kilku różnych nieruchomości, podstawę opodatkowania stanowić będzie:

Zdaniem Wnioskodawcy, odpowiedź na oba pytania powinna być twierdząca, a zatem przy założeniu równych wartości jak opisano w stanie faktycznym podstawa opodatkowania wynosić będzie zero złotych. W przedmiotowym stanie faktycznym mamy do czynienia z jednym zniesieniem współwłasności mimo że dotyczy on kilu przedmiotów. Takie stanowiska zajął też Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 9.06.2015, III SA/Wa 3802/14.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2017 r. poz. 833), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

W myśl art. 1a ww. ustawy przepisy ustawy o nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stosuje się odpowiednio do nieodpłatnego:

Ponieważ przepisy ww. ustawy nie definiują pojęcia "współwłasność", należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459). Zgodnie z art. 195 Kodeksu cywilnego własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). W myśl art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego, współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu - art. 196 § 2 tej ustawy. Zgodnie z art. 210 § 1 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Sposoby wyjścia ze stanu współwłasności regulują postanowienia art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego.

W świetle wyżej powołanych przepisów zniesienie współwłasności może nastąpić w drodze umowy między współwłaścicielami albo, w braku zgody między współwłaścicielami, na podstawie orzeczenia sądu.

W ramach wymienionych trybów ustawodawca przewiduje trzy sposoby zniesienia współwłasności:

Nabycie tytułem zniesienia współwłasności, bez spłat i dopłat, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega także nabycie własności rzeczy wspólnej albo jej części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność oraz nabycie tytułem wyodrębnienia lokali na rzecz współwłaścicieli, dokonane bez spłat i dopłat.

Zgodnie z art. 5 tej ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 cyt. ustawy, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Stosownie do treści art. 7 ust. 6 ww. ustawy, przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Z powołanego powyżej przepisu wynika zatem, że nie każde zniesienie współwłasności (wyodrębnienie własności lokalu) podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Opodatkowane jest jedynie takie zniesienie współwłasności (wyodrębnienie własności lokalu), w następstwie którego podatnik nabywa rzeczy lub prawa w części przekraczającej udział, który pierwotnie (przed zniesieniem współwłasności/wyodrębnieniem lokalu) przysługiwał nabywcy i wartość nabytego udziału jest większa niż wartość udziału przed zniesieniem współwłasności (wyodrębnieniem lokalu) czyli gdy nastąpi przyrost wartości nabytego majątku w stosunku do wartości posiadanej przed zniesieniem współwłasności.

Jak wynika z przywołanego powyżej art. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn przepisy o nieodpłatnym zniesieniu współwłasności stosuje się do nieodpłatnego nabycia własności rzeczy wspólnej oraz nieodpłatnego wyodrębnienia lokali. Zatem w przypadku nabycia własności rzeczy wspólnej albo jej części przez niektórych dotychczasowych współwłaścicieli na dalszą współwłasność opodatkowanie będzie miało miejsce jeżeli nabywca uzyska majątek o wartości wyższej niż wartość udziału, który mu przysługiwał przed nabyciem. Natomiast z tytułu wyodrębnienia lokali opodatkowanie będzie miało miejsce jeżeli nabywca wyodrębnionego lokalu uzyska majątek o wartości wyższej niż wartość udziału, który mu przysługiwał przed wyodrębnieniem.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jako notariusz ma sporządzić akt notarialny dokumentujący umowę zniesienia współwłasności. Stan faktyczny jest następujący. Dawna nieruchomość warszawska, przed jej nacjonalizacją, stanowiła jedną nieruchomość zabudowaną dwoma budynkami. Dawni właściciele tej nieruchomości utracili jej własność na podstawie art. 1 dekretu z dnia 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279) ("dekret"). Następnie nieruchomość została podzielona na dwie oddzielne nieruchomości, każda z nich zabudowana jednym budynkiem. Z obu tych nieruchomości zostały przez Skarb Państwa sprzedane niektóre lokale. Na podstawie art. 5 i art. 7 dekretu następcy prawni dawnych właścicieli ("następcy prawni") odzyskali własność niesprzedanych części obu budynków i udziały w użytkowaniu wieczystym obu nieruchomości. Następnie następcy prawni (osoby ze sobą w części niespokrewnione) ustanowiły dla siebie, bez znoszenia współwłasności, na podstawie art. 10 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (Dz. U. z 2015 r. poz. 1892 z późn. zm.), odrębną własność lokali znajdujących się w jednym z ww. budynków. Teraz następcy prawni zamierzają zawrzeć umowę, na mocy której bez spłat i dopłat: (a) zniosą współwłasność jednego z wyodrębnionych lokali w ten sposób, że jego wyłącznym właścicielem stanie się jeden z następców prawnych ("nabywca lokalu"), (b) zniosą współwłasność pozostałych wyodrębnionych lokali w ten sposób, że nabywca lokalu przestanie być ich współwłaścicielem, a jego udział przypadnie pozostałym następcom prawnym, proporcjonalnie do ich udziałów, (c) zniosą współwłasność swoich praw do drugiego budynku i gruntu (w którym nie wyodrębniali dla siebie lokali) w ten sposób, że nabywca lokalu przestanie być uprawniony do tej nieruchomości, a jego udział przypadnie pozostałym następcom prawnym, proporcjonalnie do ich udziałów. Wartość udziałów nabytych przez nabywcę lokalu w lokalu, którego stanie się wyłącznym właścicielem odpowiada łącznej wartości udziałów w pozostałych lokalach i w drugiej nieruchomości, których nabywca lokalu się pozbędzie. Podobnie wartość udziałów pozostałych następców prawnych zbywanych na rzecz nabywcy lokalu odpowiada wartości udziałów pozostałych następców prawnych nabywanych od nabywcy lokalu.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa, stwierdzić należy, że co do zasady nieodpłatne zniesienie współwłasności nieruchomości a tym samym i wyodrębnienie własności lokali podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn (art. 1 pkt 4 w związku z art. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

A zatem, jeżeli w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności wartość majątku nabytego przez nabywcę lokalu, jak i pozostałych następców prawnych będzie taka sama jak przed zniesieniem współwłasności, to w takiej sytuacji nie powstanie obowiązek podatkowy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Jak już bowiem wyżej podkreślono, obowiązek podatkowy powstaje wówczas, gdy w wyniku zniesienia współwłasności następuje nabycie rzeczy lub prawa o wartości wyższej niż wartość udziału przysługująca przed zniesieniem współwłasności. Jeżeli w wyniku opisanych działań nie nastąpi przyrost wartości nabytej nieruchomości w stosunku do wartości posiadanego uprzednio udziału w tej nieruchomości, wówczas na nabywcy/na nabywcach nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.