0114-KDIP3-2.4011.1022.2023.3.MJ - Rozliczanie PIT w związku ze zniesieniem współwłasności środków trwałych

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w części nieprawidłowe i w części prawidłowe

Szanowna Pani,

* nieprawidłowe - w zakresie możliwości uznania nabytych pozostałych udziałów w nieruchomościach za nowe odrębne środki trwałe oraz ustalenia ich wartości początkowej,

* prawidłowe - w pozostałym zakresie.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 17 listopada 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 17 listopada 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności nieruchomości wykorzystywanych w działalności gospodarczej.

Uzupełniła go Pani - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 22 stycznia 2024 r. (wpływ 22 stycznia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu zdarzenia przyszłego

We wrześniu 2017 r. kupiła Pani 50% udziałów w 4 nowo wybudowanych lokalach użytkowych oraz 3 miejscach postojowych/garażowych (łącznie 7 odrębnych nieruchomości). Pozostałe udziały w tych nieruchomościach nabyła inna osoba fizyczna, niebędąca podmiotem powiązanym z Panią w rozumieniu przepisów podatkowych.

Każdy z ww. lokali i miejsc postojowych/garażowych stanowi Waszą współwłasność w częściach ułamkowych (każdy współwłaściciel posiada 50% udziałów) w rozumieniu art. 195 i art. 196 § 1 Kodeksu Cywilnego.

Zarówno w przypadku Pani, jak i w przypadku współwłaściciela, zakup ww. nieruchomości nastąpił w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie przez każde z Was. Transakcja podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT i nie korzystała ze zwolnienia z tego podatku.

W odniesieniu do swoich 50% udziałów:

Podatek dochodowy od osób fizycznych rozlicza Pani na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej, w oparciu o prowadzoną podatkową księgę przychodów i rozchodów.

W bliskiej przyszłości dojdzie do sądowego zniesienia współwłasności ww. obiektów w ten sposób, że wyłączna własność dwóch lokali oraz jednego miejsca postojowego/garażowego zostanie przyznana Pani, a wyłączna własność pozostałych nieruchomości - drugiemu współwłaścicielowi.

Jednocześnie, Sąd zasądzi od tego ostatniego na Pani rzecz spłatę w kwocie X. Kwota X będzie stanowiła połowę różnicy pomiędzy sumą wycenionych przez biegłego sądowego wartości nieruchomości przyznanych wyłącznie drugiemu współwłaścicielowi, a sumą wartości nieruchomości przyznanych wyłącznie Pani. W momencie uprawomocnienia się wyroku znoszącego współwłasność spełnione będą warunki objęcia dostawy tych nieruchomości zwolnieniem z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Uzupełnienie

Zakres prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, to PKD 68.20.Z - Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi.

Każdy z czterech nowo wybudowanych lokali użytkowych posiada odrębną Księgę Wieczystą. Trzy miejsca postojowe/garażowe są częścią lokalu garażowego (posiadającego odrębną Księgę Wieczystą), w którym na zasadzie podziału quad usum wydzielone zostały konkretne miejsca postojowe/garażowe.

Zbycie konkretnego miejsca postojowego/garażowego oznacza zbycie udziału w prawie własności lokalu garażowego wraz z przynależnym mu prawem użytkowania konkretnego miejsca postojowego/garażowego.

Miejsca postojowe/garażowe nie stanowią pomieszczeń przynależnych do ww. lokali użytkowych w rozumieniu ustawy o własności lokali, lecz są częściami budynku w myśl przepisów ustawy prawo budowlane.

W stosunku do dwóch lokali użytkowych, których wyłączna własność zostanie przyznana przez Panią drugiemu współwłaścicielowi w ramach sądowego zniesienia współwłasności, nie ponosiła Pani i nie poniesie do momentu planowanego zniesienia współwłasności tych nieruchomości wydatków na ulepszenie (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym) tych lokali, stanowiące co najmniej 30% ich wartości początkowej.

W stosunku do dwóch miejsc postojowych/garażowych, których wyłączna własność zostanie przyznana przez Panią drugiemu współwłaścicielowi w ramach sądowego zniesienia współwłasności, nie ponosiła Pani i nie poniesie do momentu planowanego zniesienia współwłasności tych nieruchomości wydatków na ulepszenie (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym) tych miejsc postojowych/garażowych (będących odrębnymi nieruchomościami), stanowiących co najmniej 30% ich wartości początkowej.

4 lokale użytkowe oraz 3 miejsca postojowe/garażowe w dniu przyjęcia do używania były kompletne i zdatne do użytku.

Pytania

1. W związku ze zniesieniem współwłasności i zasądzoną spłatą w jaki sposób powinna Pani określić wysokość uzyskanych przychodów oraz poniesionych kosztów uzyskania przychodów?

2. Czy nabyte udziały w każdej z trzech nieruchomości będą dla Pani nowymi, odrębnymi środkiem trwałym, a ich wartość początkowa będzie równa ich wartości na dzień zniesienia współwłasności (pomniejszona o wartość gruntu)?

3. Czy utrata własności udziałów czterech nieruchomościach w zamian za nabycie udziałów w trzech innych nieruchomościach oraz dopłatę w kwocie X, które to zdarzenia zajdą z mocy wyroku orzekającego zniesienie współwłasności będzie stanowiła dla Pani odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT?

4. Czy w celu skutecznej rezygnacji ze zwolnienia z VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, w odniesieniu do udziałów każdej z czterech nieruchomości, których własność przejdzie z Pani na ich współwłaściciela, Pani oraz współwłaściciel będą zobowiązani do złożenia, przed dniem uprawomocnienia wyroku, oświadczenia, o którym mowa w art. 43 ust. 10 pkt 2 lit. a, zawierającego m.in. przewidywany dzień uprawomocnienia wyroku, rozumiany w tym kontekście jako przewidywany dzień dokonania dostawy towaru ("zawarcia umowy")?

Przedmiotem tej interpretacji jest odpowiedź na pytania Nr 1 i 2 dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych. Odpowiedź na pytania Nr 3 i 4 dotyczące od towarów i usług udzielona została odrębnie.

Pani stanowisko w sprawie

Ad. 1

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze.

Zgodnie natomiast z art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o PIT, przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych, wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą. Użyty w tym przepisie termin "odpłatne zbycie" jest bardzo szeroki i obejmuje każdą sytuację, w której w zamian za daną rzecz podatnik otrzymuje ekwiwalentną korzyść majątkową. Odpłatne zbycie udziału w rzeczy traktowane jest na gruncie podatkowym tak samo, jak odpłatne zbycie rzeczy (z uwzględnieniem wielkości udziału).

Odpłatne, sądowe zniesienie współwłasności ww. nieruchomości, należy więc z punktu widzenia przepisów ustawy o PIT kwalifikować u Pani jako odpłatne zbycie 50% udziałów w czterech nieruchomościach w zamian za otrzymanie 50% udziałów w trzech pozostałych nieruchomościach oraz dopłatę w kwocie X.

Zatem dopłata X oraz wartość 50% udziałów w tych trzech pozostałych nieruchomościach będzie stanowiła Pani przychód.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. a - c) ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie gruntów, na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż grunty środków trwałych oraz na ulepszenie środków trwałych powiększających podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych; wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Będzie Pani zatem uprawniona do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości zaktualizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami wydatków jakie poniosła na nabycie i ulepszenie 50% udziałów tych czterech pozostałych nieruchomościach (których własność utraci na skutek orzeczenia sądu) pomniejszonymi o dokonane odpisy amortyzacyjne.

Ad. 2

Odpłatne, sądowe zniesienie współwłasności ww. nieruchomości należy z punktu widzenia przepisów ustawy o PIT kwalifikować u Pani także jako nabycie 50% udziałów w trzech nieruchomościach. Każde z nich będzie nowo nabytym środkiem trwałym podlegającym wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych. Wartość każdego z nich określona na dzień zniesienia współwłasności (po wyłączeniu wartości udziału w gruncie zgodnie art. 22c pkt 1) ustawy o PIT) będzie stanowić wartość początkową w rozumieniu art. 22g ust. 1 pkt 1) ustawy o PIT. W efekcie każda z tych trzech nieruchomości będzie w ewidencji środków trwałych Wnioskodawczyni figurować pod dwiema odrębnymi pozycjami, tj. 50% udziałów jako środek trwały nabyty w roku 2017 i drugie 50% udziałów jako środek trwały nabyty w momencie uprawomocnienia się orzeczenia Sądu o zniesieniu współwłasności. Nie ma możliwości połączenia ich w ewidencji środków trwałych w jeden środek trwały. Art. 22n ust. 2 ustawy o PIT szczegółowo wylicza informacje, jakie musi zawierać wpis każdego środka trwałego w ewidencji środków trwałych. Ich zakres przesądza o tym, że nie mogą stanowić jednego środka trwałego udziały w rzeczy, jeśli nabyte zostały z różnymi datami, po innej cenie i od innej daty rozpoczęła się ich amortyzacja. Wartość ta, powiększona o kwotę spłaty X równa jest wartości udziałów w czterech nieruchomościach, które Pani traci na skutek zniesienia współwłasności na rzecz drugiego współwłaściciela. Stąd, wartość udziałów w tych czterech nieruchomościach, pomniejszona o kwotę spłaty X, równa jest wartości nabywanych od drugiego współwłaściciela udziałów w trzech nieruchomościach. Zatem, w wyniku zniesienia współwłasności, poniesie Pani koszt nabycia ("zapłaci") udziałów dokładnie w takiej wysokości, jaka wynikać będzie z wyceny biegłego sądowego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części nieprawidłowe i w części prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

W myśl natomiast art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Z kolei art. 14 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących:

- wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, z zastrzeżeniem ust. 2c; przy określaniu wysokości przychodów przepisy ust. 1 i art. 19 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 14 ust. 2c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Do przychodów, o których mowa w ust. 2 pkt 1, nie zalicza się przychodów z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą oraz przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej: budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie. Przepis art. 30e stosuje się odpowiednio.

Przychodami z działalności gospodarczej są więc zarówno przychody z odpłatnego zbycia wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą składników majątku używanych aktualnie w działalności (z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), jak i przychody uzyskane ze sprzedaży tych składników majątku, które zostały z działalności gospodarczej z różnych względów wycofane. Jeżeli jednak między pierwszym dniem miesiąca następującego po miesiącu, w którym składniki majątku zostały wycofane z działalności i dniem ich odpłatnego zbycia upłynęło 6 lat, to przychód ze sprzedaży tych składników majątku nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej.

Z treści wniosku wynika, że we wrześniu 2017 r. kupiła Pani 50% udziałów w 4 nowo wybudowanych lokalach użytkowych oraz 3 miejscach postojowych/garażowych (łącznie 7 odrębnych nieruchomości). Pozostałe udziały w tych nieruchomościach nabyła inna osoba fizyczna. Każdy z ww. lokali i miejsc postojowych/garażowych stanowi Waszą współwłasność w częściach ułamkowych (każdy współwłaściciel posiada 50% udziałów). Zarówno w przypadku Pani, jak i w przypadku współwłaściciela, zakup ww. nieruchomości nastąpił w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie przez każde z Was. Wykorzystuje Pani ww. nieruchomości wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej. W bliskiej przyszłości dojdzie do sądowego zniesienia współwłasności ww. obiektów w ten sposób, że wyłączna własność dwóch lokali oraz jednego miejsca postojowego/garażowego zostanie przyznana Pani, a wyłączna własność pozostałych nieruchomości - drugiemu współwłaścicielowi.

Pani wątpliwości dotyczą m.in. kwestii ustalenia wysokości przychodu w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości wykorzystywanych przez Panią w działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 210 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.):

Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Na podstawie art. 211 Kodeksu cywilnego:

Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Stosownie do art. 212 § 1 ww. ustawy:

Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

W myśl natomiast art. 212 § 2 tej ustawy:

Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego.

Zatem jednym ze sposobów zniesienia współwłasności jest przyznanie wspólnej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Oznacza to, że osoby, które otrzymują spłaty w zamian za udziały we współwłasności, zbywają swoje udziały w rzeczy odpłatnie. Czynność taka, w świetle prawa cywilnego, stanowi formę odpłatnego zbycia. Powoduje to jednocześnie, że mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem, które wyczerpuje dyspozycję art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec tego, w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości, otrzymując spłatę celem wyrównania wartości przydzielonych nieruchomości, dokona Pani odpłatnego zbycia udziałów jakie przysługiwały Pani w częściach tych nieruchomości, które przypadły drugiemu współwłaścicielowi - zobowiązanemu do dokonania spłaty - w nabytych przez niego nieruchomościach. W konsekwencji, wartość 50% udziałów w trzech nieruchomościach, które Pani nabędzie oraz kwota otrzymanej dopłaty z tytułu zniesienia współwłasności nieruchomości stanowić będzie dla Pani przychód ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. z pozarolniczej działalności gospodarczej.

W sprawie kosztów uzyskania przychodów stwierdzam, że zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera wykazu wydatków, który przesądzałby o ich zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów. Zatem przyjmuje się, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

Tym samym - kosztem uzyskania przychodów nie są wszystkie wydatki, ale tylko takie, które nie są wymienione w art. 23 ww. ustawy i których poniesienie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z uzyskaniem (zwiększeniem) przychodów z danego źródła bądź też zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów.

Aby zatem wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodów, winien, w myśl powołanego przepisu, spełniać łącznie następujące warunki:

* musi pozostawać w związku przyczynowym z przychodami lub ze źródłem przychodów i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,

* musi nie znajdować się na liście wydatków nieuznanych za koszty uzyskania przychodów, wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

* musi być właściwie udokumentowany.

Zgodnie z art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14a kosztami uzyskania powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa. Dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, jest przychód z odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. b, a w pozostałych przypadkach dochodem lub stratą jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem pkt 2, powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od tych środków i wartości.

Powyższy przepis (zdanie drugie), określając sposób ustalania dochodu z odpłatnego zbycia m.in. nieruchomości, nie posługuje się kategorią kosztów podatkowych, lecz wskazuje na konieczność uwzględnienia w tej mierze wyłącznie trzech wartości:

* przychodu z odpłatnego zbycia,

* wartości początkowej środka trwałego,

* sumy odpisów amortyzacyjnych.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na:

- wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, oraz gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia.

W myśl art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 22k, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu), z zastrzeżeniem art. 22e, do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Jak stanowi art. 22h ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22I i 22ł, dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonej w art. 22i-22k dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji; wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

Stosownie do treści art. 22 ust. 8 (zdanie 1) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a- 22o, z uwzględnieniem art. 23.

Zatem w sytuacji odpłatnego zniesienia współwłasności udziałów w nieruchomościach wykorzystywanych przez Panią w działałaności gospodarczej kosztami uzyskania przychodu rozpoznanymi w związku z tym odpłatnym zbyciem będą wydatki, o jakich mowa w art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec tego, będzie Pani uprawniona do rozpozania kosztów uzyskania przychodów w związku z odpłatnym zbyciem w wysokości zaktualizowanych zgodnie z odrębnymi przepisami wydatków jakie poniosła Pani na nabycie i ulepszenie 50% udziałów czterech nieruchomościach, których własność Pani utraci na skutek orzeczenia sądu, pomniejszonymi o dokonane odpisy amortyzacyjne.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Powzięła Pani również wątpliwość dotyczącą tego, czy nabyte pozostałe udziały w każdej z trzech nieruchomości będą nowymi odrębnymi środkami trwałymi, a ich wartość początkowa będzie równą ich wartości na dzień zniesienia współwłasności (pomniejszona o wartość gruntu).

Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Zatem, aby dany składnik majątku był uznany za środek trwały, musi:

* stanowić własność lub współwłasność podatnika,

* zostać nabyty lub wytworzony we własnym zakresie przez podatnika,

* być kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,

* przewidywany okres jego używania musi być dłuższy niż rok,

* być wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością albo oddany do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu,

o której mowa w art. 23a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Według art. 22c ww. ustawy:

Amortyzacji nie podlegają:

- zwane odpowiednio środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi.

Jak stanowi art. 22d ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Składniki majątku, o których mowa w art. 22a-22c, z wyłączeniem składników wymienionych w ust. 1, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych

i prawnych zgodnie z art. 22n, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego, o którym mowa w art. 22h

ust. 1 pkt 4.

W myśl art. 22f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podatnicy, z wyjątkiem tych, którzy ze względu na ogłoszoną upadłość nie prowadzą działalności gospodarczej, dokonują odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o których mowa w art. 22a ust. 1 i ust. 2 pkt 1-3 oraz w art. 22b.

Sposób ustalania wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, która stanowi podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych, określa art. 22g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych z uwzględnieniem ust. 2-18, uważa się w razie odpłatnego nabycia - cenę ich nabycia, a jeżeli były używane przez podatnika przed wprowadzeniem ich do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i nie były wcześniej amortyzowane - cenę ich nabycia, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.

Według zaś art. 22g ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W razie nabycia środka trwałego w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób - za jego wartość początkową uważa się wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.

Zgodnie z art. 22g ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, powiększoną o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania, a w szczególności o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji, oraz pomniejszoną o podatek od towarów i usług, z wyjątkiem przypadków, gdy zgodnie z odrębnymi przepisami podatek od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego albo podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty należnego podatku o podatek naliczony albo zwrot różnicy podatku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje cło i podatek akcyzowy od importu składników majątku.

W myśl art. 22g ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku; zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

Stosownie do art. 22n ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podatnicy prowadzący, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, księgi rachunkowe są obowiązani do uwzględnienia w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22a-22m.

Natomiast zgodnie z art. 22n ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są obowiązani do prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, zawierającej, z zastrzeżeniem ust. 3, co najmniej:

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy oraz przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że amortyzacji podlegają zgodnie z art. 22a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych m.in. budowle, budynki, oraz lokale będące odrębną własnością. Zatem to nieruchomości stanowią środek trwały, a nie udziały w tych nieruchomościach.

Jak wynika z art. 22g ust. 11 ww. ustawy, wartość początkową składnika majątku można ustalić w proporcji do posiadanego udziału, jeśli składnik majątku stanowi współwłasność podatnika. W sytuacji kiedy składnik majątku stanowi własność podatnika, to nie ma prawnych podstaw, aby odrębnie ustalać wartość początkową kolejnych udziałów nabywanych w tym składniku, a następnie amortyzowania poszczególnych udziałów według innych wartości początkowych. Składnikami majątku podlegającymi amortyzacji będą bowiem nieruchomości, które w wyniku zniesienia współwłasności staną się Pani własnością. Do amortyzacji należy zatem ustalić wartość początkową całych nieruchomości, a nie poszczególnych ich udziałów.

Nabywając pozostałe udziały w 3 nieruchomościach w wyniku sądowego zniesienia współwłasności, wbrew Pani twierdzeniu, nie dokona Pani nabycia innych nieruchomości, tj. nowych, odrębnych środków trwałych, lecz udziały w tych nieruchomościach. Skoro nieruchomości, których jest Pani współwłaścicielką stanowią środki trwałe w prowadzonej przez Panią działalności gospodarczej, to wartość nabycia pozostałych udziałów we współwłasności tych nieruchomości powinna być uwzględniona w wartości początkowej tych 3 nieruchomości ustalonej wcześniej na potrzeby obliczenia proporcji, o której mowa w art. 22g ust. 11 ww. ustawy i pomniejszona o odpisy amortyzacyjne dokonane za okres do dnia zniesienia współwłasności.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 należało uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanego przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pani do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 7 lipca 2023 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634); dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.).