0114-KDIP3-1.4011.967.2023.1.MK1 - Ustalenie skutków podatkowych wypłat z umów ubezpieczenia na życie dokonywanych po 31 grudnia 2023 r.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 listopada 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych wypłat z Umów ubezpieczenia na życie dokonywanych po 31 grudnia 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

1. Umowy ubezpieczenia na życie z UFK - informacje ogólne

Wnioskodawca jest spółką akcyjną posiadającą siedzibę i zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskodawca prowadzi działalność ubezpieczeniową w zakresie ubezpieczeń na życie określonych w Dziale I (Grupy 1-5) załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 656; dalej: "ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej").

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca posiada zawarte z klientami umowy ubezpieczenia na życie związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (dalej: "Umowy ubezpieczenia na życie z UFK", "Produkty"), o których mowa w Dziale I w grupie 3 załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.

Umowa ubezpieczenia na życie z UFK ma charakter szczególny, zawiera bowiem zarówno element ochronny, jak i element inwestycyjny.

Składka wpłacana Wnioskodawcy w ramach Produktu w całości lub po potrąceniu o pewne opłaty inwestowana jest w ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy (dalej: "UFK"), poprzez nabycie jednostek uczestnictwa funduszu. W trakcie obowiązywania Umowy ubezpieczenia na życie z UFK pobierane mogą być opłaty z jednostek uczestnictwa zgromadzonych na koncie klienta, tj. już po alokowaniu ich na fundusz kapitałowy poprzez umorzenie odpowiedniej ich ilości. W szczególności może być to opłata administracyjna, opłata manipulacyjna, opłata za transfer jednostek między funduszami czy cykliczna opłata z tytułu odpowiedzialności Spółki (opłata za ryzyko ubezpieczeniowe).

Zakres ochrony ubezpieczenia powiązanego z funduszem kapitałowym w zależności od produktu ubezpieczeniowego obejmuje takie zdarzenia jak m.in. zgon, inwalidztwo czy dożycie przez ubezpieczonego określonego w umowie wieku. Z tytułu powstania powyższych zdarzeń ubezpieczeniowych Spółka wypłaca świadczenie w postaci określonej w umowie ubezpieczenia sumy ubezpieczenia.

Klienci posiadający Produkt mają prawo do uzyskania wypłaty środków, mającej formę co do zasady wykupu częściowego lub wykupu całkowitego, polegającego na otrzymaniu środków z umorzenia jednostek uczestnictwa w UFK odpowiednio z części lub całości nabytych uprzednio jednostek uczestnictwa w UFK w ramach danej umowy. Co istotne, wypłaty częściowe mogą być realizowane na przestrzeni wielu lat trwania danej umowy, np. pierwsza wypłata częściowa w 2023 r., kolejne wypłaty częściowe w 2024 r. i w latach kolejnych. Wypłaty są realizowane na wniosek klienta, który sam decyduje w którym momencie chce dokonać takiej wypłaty.

2. Zasady ustalania dochodu w przypadku wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK

Na gruncie ustawy o PIT, dochód z tytułu świadczenia z Umowy ubezpieczenia na życie z UFK stanowi dochód z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, opodatkowany zryczałtowanym PIT według stawki 19%, na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. Aktualnie, na podstawie art. 41 ust. 4 ustawy o PIT Wnioskodawca jako płatnik jest obowiązany do poboru podatku od dochodu uzyskanego przez klienta z tytułu wykupu częściowego lub całkowitego z Umowy ubezpieczenia na życie z UFK.

Wysokość dochodu klienta Wnioskodawca ustala z kolei na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, który określa szczegółowe zasady ustalania dochodu w przypadku wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK. Zgodnie z tym przepisem: "Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy".

Metodologię ustalania dochodu wynikającą z powyższego przepisu można zobrazować za pomocą poniższego wzoru:

Dochód = kwota wypłaconego świadczenia - suma składek wpłaconych do UFK

Mając na uwadze powyższy wzór, w przypadku wypłat częściowych, klient osiąga dochód dopiero wtedy, gdy suma wypłat częściowych dokonanych na rzecz klienta przekroczy sumę wpłat do funduszu. Do momentu, w którym wartość wypłat częściowych nie przekracza wartości składek nie dochodzi do powstania dochodu po stronie klienta.

Powyższa metodologia ustalania dochodu w przypadku wypłat częściowych z Produktów została potwierdzona w interpretacji indywidualnej (dalej: "Interpretacja") Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 lipca 2013 r., znak: IPPB2/415-491/13-2/EL: "(...) Brzmienie omawianego przepisu nie budzi wątpliwości: dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia (...) w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi (UFK) jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy (czyli do UFK).

W związku z powyższym, w przypadku częściowego wykupu ubezpieczenia dochód należy ustalać w sposób następujący:

3. Zmiana zasad opodatkowania dochodu z Umów ubezpieczenia na życie z UFK od 1 stycznia 2024 r.

Ustawa z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1059; dalej: "Nowelizacja") wprowadza nowe zasady opodatkowania PIT świadczeń z Umów ubezpieczenia na życie z UFK, które wejdą w życie 1 stycznia 2024 r.

Nowelizacja zmienia zasady opodatkowania PIT dochodów z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, do których zgodnie z art. 5a pkt 14 ustawy o PIT kwalifikują się również dochody z UFK, jako szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego połączonego z umową ubezpieczenia na życie.

Zgodnie z Nowelizacją, od 2024 r. dochody z Umów ubezpieczenia na życie z UFK nie będą już opodatkowane na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT (opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem pobieranym przez płatnika), lecz na podstawie art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT (opodatkowanie dochodu samodzielnie przez klienta-podatnika). Zmianę można przedstawić w poniższy sposób:

W związku ze zmianą zasad opodatkowania dochodów z Umów ubezpieczenia na życie z UFK (tutaj: przeniesienie obowiązku rozliczenia podatku na klienta-podatnika), Nowelizacja w art. 30b ustawy o PIT:

Jednocześnie, po 31 grudnia 2023 r. nadal będzie obowiązywał wskazany powyżej art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, który szczegółowo reguluje, jak ustalać wartość dochodu do opodatkowania w przypadku wypłat ze szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego, tj. UFK.

Pytanie

Czy w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., Wnioskodawca będzie zobowiązany do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i koszty ustalone zgodnie z niniejszym przepisem powinny zostać wykazane przez Wnioskodawcę w wystawianej na rzecz klienta za dany rok informacji PIT-8C?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., będzie on zobowiązany do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i koszty ustalone zgodnie z niniejszym przepisem powinny zostać wykazane w wystawianej na rzecz klienta za dany rok informacji PIT-8C.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy

1. Stan prawny

1.1 Stan prawny obowiązujący do 31 grudnia 2023 r.

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym, zasady opodatkowania dochodów z wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK regulują poniższe przepisy:

1.2 Stan prawny obowiązujący od 1 stycznia 2024 r.

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązywać będą nowe zasady opodatkowania dochodów z wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK. Nowa treść przepisów będzie brzmiała następująco:

"Od dochodów uzyskanych:

- podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu".

W praktyce, od 2024 r. dochód z umowy ubezpieczenia na życie z UFK będzie kwalifikował się więc jako dochód z art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT. Klient będzie zobowiązany do samodzielnego wykazania w rozliczeniu rocznym przychodów i kosztów z tytułu otrzymanej wypłaty oraz odprowadzenia podatku z tego tytułu, zgodnie bowiem z art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy o PIT: "W terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b".

Jednocześnie niezmienione pozostają:

2. Argumenty przemawiające za prawidłowością powyższego stanowiska

2.1 Wykładnia przepisów ustawy o PIT

2.1.1 Przepisy obowiązujące od 1 stycznia 2024 r.

W stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2024 r. w ustawie o PIT obowiązywać będą dwa przepisy, których wykładnię należy przeprowadzić, w celu określenia prawidłowej metodologii ustalania dochodu w przypadku wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK:

2.1.2 Ogólne reguły wykładni prawa podatkowego

W celu ustalenia prawidłowego znaczenia przepisów, niezbędne jest posłużenie się regułami wykładni przyjętymi w sądownictwie. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 28 czerwca 2000 r., K 25/99, OTK 2000/5/14, w państwie prawnym interpretator musi zawsze w pierwszym rzędzie brać pod uwagę językowe znaczenie tekstu prawnego. Jeśli językowe znaczenie tekstu jest jasne, wówczas - zgodnie z zasadą clara non sunt interpretanda - nie ma potrzeby sięgania po inne, pozajęzykowe metody wykładni. W takim wypadku wykładnia pozajęzykowa może jedynie dodatkowo potwierdzać, a więc wzmacniać, wyniki wykładni językowej wykładnią systemową czy funkcjonalną. Językowe znaczenie tekstu prawnego stanowi granicę wykładni w tym sensie, że nie jest dopuszczalne przyjęcie swoistych wyników wykładni funkcjonalnej, jeżeli wykładnia językowa prowadzi do jednoznaczności tekstu prawnego.

Za priorytetowym stosowaniem wykładni językowej opowiadało się wielokrotnie orzecznictwo sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku 7 sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 grudnia 2012 r., sygn. II FPS 3/12 wskazano, że odstąpienie w procesie interpretacji przepisów dotyczących ulg podatkowych od leksykalnego rozumienia poszczególnych zwrotów legislacyjnych może nastąpić tylko wówczas, gdy przemawiają za tym ważne powody, w tym m.in. gdy zachodzi brak możliwości wyjaśnienia treści normy prawnej przy zastosowaniu wykładni językowej lub sytuacja, kiedy wykładnia ta prowadzi do niejednoznacznych rezultatów, niedających się pogodzić z założeniem racjonalności ustawodawcy.

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 13 listopada 2020 r., sygn. III SA/Wa 1009/20 jednoznacznie podkreślał prymat wykładni językowej przepisów podatkowych. W wyroku tym Sąd stwierdził bowiem, że: "Należy zatem odnotować, że pomiędzy literalną, a systemową wykładnią art. 30a ust. 15 ustawy, zachodzi sprzeczność. Sam ten fakt zobowiązuje jednak do zastosowania wyżej wspomnianej zasady, zgodnie z którą przepisy prawa podatkowego wymagają przede wszystkim wykładni literalnej, która ma pierwszeństwo w razie rozbieżności wyników różnych metod wykładni".

2.1.3 Wykładnia językowa

Uwzględniając powyższe reguły wykładni, mające zastosowanie w odniesieniu do przepisów prawa podatkowego, w pierwszej kolejności należy przeprowadzić wykładnię językową (literalną) analizowanych przepisów.

W art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT przewidziane są (i będą od 1 stycznia 2024 r.) ogólne zasady dotyczące rozliczania wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Do kategorii funduszy kapitałowych kwalifikuje się również ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy (UFK), zgodnie z art. 5a pkt 14 ustawy o PIT.

W dalszej części ustawy (art. 24 ust. 15 ustawy o PIT) będzie znajdował się przepis określający szczegółowe zasady ustalania dochodu w przypadku szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego, tj. UFK. Patrząc wyłącznie na literalną treść przepisów należałoby zatem uznać, że w przypadku Produktów - umów ubezpieczenia na życie z UFK - dochód powinien być określany na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, ponieważ przepis odnosi się bezpośrednio do tej kategorii dochodu.

W procesie wykładni należy zauważyć również, że w analizowanym przypadku mamy do czynienia z kolizją norm prawnych (dwa przepisy mogą potencjalnie mieć zastosowanie w odniesieniu do jednego zdarzenia). Tego rodzaju kolizja norm prawnych wymaga zastosowania wykorzystywanych w wykładni prawa metod kolizyjnych, a mianowicie metody lex specialis derogat legi generali. Zgodnie z niniejszą regułą, norma szczególna uchyla stosowanie normy ogólnej.

Uwzględniając literalne brzmienie przywołanych powyżej przepisów, w ocenie Wnioskodawcy bez wątpienia mamy do czynienia z normą ogólną określającą zasady ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku funduszy kapitałowych (art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT) i normą szczególną (art. 24 ust. 15 ustawy o PIT), która reguluje zasady ustalania dochodu w przypadku kategorii dochodów z Umów z UFK.

Mając więc na uwadze zasady wykładni językowej, poparte zastosowaniem reguły kolizyjnej lex specialis derogat legi generali należy uznać, że od 1 stycznia 2024 r., ustalanie dochodu (przychodów i kosztów) z Umowy z UFK powinno odbywać się na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, który stanowi przepis szczególny do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT.

W ocenie Wnioskodawcy wynik przeprowadzonej wykładni językowej nie budzi wątpliwości, natomiast na potrzeby wzmocnienia wykładni językowej można również uwzględnić inne rodzaje wykładni, tj. wykładnię systemową oraz funkcjonalną.

2.1.4 Wykładnia systemowa

Przeprowadzając wykładnię systemową (wewnętrzną) należy zwrócić uwagę na funkcjonowanie analizowanych przepisów w ramach ustawy o PIT.

W art. 23 ustawy o PIT zawarty jest katalog wydatków które nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Możemy w tym zbiorze wyróżnić dwie kategorie wydatków, tj. takie, które bezwzględnie nie stanowią kosztu uzyskania przychodu oraz wydatki, które stanowią koszty dopiero po spełnieniu warunków określonych w przypadkach (np. wydatek na zakup jednostek uczestnictwa funduszu kapitałowego stanowi koszt przy sprzedaży/umorzeniu jednostek).

Natomiast art. 24 ustawy o PIT określa zasady dotyczące ustalania dochodu. Zasady określone w art. 24 można podzielić na dwie kategorie:

Mając na uwadze funkcję realizowaną w ramach ustawy o PIT przez art. 23 oraz art. 24 (zarówno aktualnie jak i od 1 stycznia 2024 r.), uzasadnione jest stwierdzenie, że w przypadku dochodu z Umów ubezpieczenia na życie z UFK zastosowanie powinny mieć zasady szczególne ustanowione w art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, a nie ogólne dyspozycje dot. ustalania koszty przewidziane w art. 23 ustawy o PIT. Ustawodawca określił bowiem zasady ustalania dochodu w przypadku Umów z UFK w przepisie zawierającym katalog szczególnych zasad ustalania dochodu dotyczących określonych kategorii przysporzeń.

Okoliczność, że art. 24 ust. 15 jest przepisem szczególnym potwierdza również rozmieszczenie normy w treści całej ustawy tj. przepis szczególny znajduje się w tekście ustawy za przepisem ogólnym, co jest uzasadnione z perspektywy obowiązujących zasad legislacji.

Dokonując wykładni systemowej warto również odwołać się do aktualnych zasad opodatkowania dochodu z Umów ubezpieczenia na życie z UFK określonych w ustawie o PIT, obowiązujących do 31 grudnia 2023 r. Tak jak zostało wskazane powyżej, aktualnie dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych (w tym z umów ubezpieczenia na życie z UFK), są opodatkowane na podstawie art. 30a ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, a podatek z tego tytułu pobiera płatnik.

Aktualnie obowiązuje również art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT, określający zasady rozliczania kosztów uzyskania przychodów w przypadku dochodu z funduszy kapitałowych oraz art. 24 ust. 15 dotyczący dochodów z Umów ubezpieczenia na życie z UFK. Przepis art. 24 ust. 15 ustawy o PIT jest traktowany jako przepis szczególny do art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT i na podstawie tego przepisu szczególnego zakłady ubezpieczeń ustalają dochód w przypadku wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK, zgodnie z zamierzeniem ustawodawcy, które towarzyszyło wprowadzeniu przepisu.

Wchodząca w życie od 1 stycznia 2024 r. szczególna zmiana zasad opodatkowania dochodu z funduszy kapitałowych (w tym dochodu z Umów ubezpieczenia na życie z UFK), polegająca na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku od dochodu na podatnika, nie odnosi się do zasad ustalania dochodu, które były i będą uregulowane w art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT (zasady ogólne) oraz w art. 24 ust. 15 ustawy o PIT (zasady szczególne). Uwzględniając niniejszą okoliczność należy w ocenie Wnioskodawcy przyjąć, że szczególne zasady ustalania dochodu w przypadku wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK będą obowiązywały również w odniesieniu do wypłat realizowanych od 1 stycznia 2024 r.

2.1.5 Wykładnia funkcjonalna

Przeprowadzając wykładnię funkcjonalną należy zwrócić uwagę na cel wprowadzenia art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, który miał określić zasady opodatkowania dochodu z tytułu wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK. Było to podyktowane szczególnym charakterem Umów ubezpieczenia na życie z UFK jako produktów ubezpieczeniowych o charakterze inwestycyjno-ochronnym, które istotnie różnią się od standardowych funduszy kapitałowych. Ustawodawca miał więc na celu wyeliminowanie wątpliwości związanych z tym w jaki sposób należy ustalić dochód w przypadku wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK i taki cel w ramach ustawy realizuje przepis.

W ocenie Wnioskodawcy, należy podkreślić, że ustawodawca przyjmując Nowelizację nie uchylił art. 24 ust. 15 ustawy o PIT. Celem ustawodawcy było więc zachowanie zasad ustalania dochodu przewidzianych w art. 24 ust. 15 ustawy o PIT również w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK realizowanych od 1 stycznia 2024 r. Inna interpretacja takiego stanu prawnego stałaby w sprzeczności z zasadą racjonalnego ustawodawcy, jedną z kluczowych zasad wykładni prawa.

W efekcie przeprowadzonej wykładni przepisów należy wskazać, że w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2024 r., Wnioskodawca dokonując wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK będzie zobowiązany do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i koszty ustalone zgodnie z niniejszym przepisem powinny zostać wykazane w wystawianej na rzecz klienta za dany rok informacji PIT-8C.

2.2 Przeciwdziałanie unikaniu opodatkowania

Produkty oferowane przez Wnioskodawcę są wieloletnie i należy podkreślić, że na przestrzeni lat klienci mają prawo w dowolnym momencie do wykupu częściowego, a Umowa ubezpieczenia na życie z UFK pozostaje dalej aktywna. Dlatego też istotna jest kontynuacja stosowanej przez Wnioskodawcę metody, tj. na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT.

Uznanie bowiem, że od 1 stycznia 2024 r. w przypadku wypłat z Umów z UFK należy ustalać koszty uzyskania zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o PIT w zw. z art. 30b ust. 7 ustawy o PIT, tj. z wykorzystaniem metody FIFO, skutkowałoby unikaniem opodatkowania w wielu sytuacjach, w których klient dokonywał już wypłat częściowych w latach poprzednich i może dokonać aż do końca 2023 r. Takie podejście skutkowałoby dwukrotnym rozliczeniem kosztów w postaci składek wpłaconych przez klienta i alokowanych na fundusz, a w efekcie nieuzasadnionym zaniżeniem podstawy opodatkowania, co prezentuje poniższy przykład:

1. Zakup jednostek uczestnictwa w ramach umowy z UFK

1a. wartość składek wpłaconych przez klienta alokowanych do UFK 10 000

1b. ilość zakupionych jednostek uczestnictwa 100

1c. wartość jednostki uczestnictwa w momencie zakupu 100

2. Wypłata częściowa (2023 r.) - wypłata 10.000 złotych

2a. wartość rachunku w dacie wypłaty częściowej 15 000

2b. wartość jednostki uczestnictwa w dacie wypłaty częściowej 150

2c. wartość wypłaty brutto dokonanej na rzecz klienta 10 000

2d. ilość umorzonych jednostek uczestnictwa (2c/2b) 66,7

2e. wartość zaalokowanego kosztu wg art. 24 ust. 15 tj. suma wpłat klienta alokowanych do UFK (1a) 10 000

2f. dochód (2c-2e) 0 - ponieważ suma wypłat częściowych dokonanych na rzecz klienta tutaj: 10 000 nie przekroczyła sumy wpłat alokowanych do UFK tutaj: 10 000

2g. należny podatek (2f*19%) 0

3. Wypłata całkowita 2024 r.

3a. wartość rachunku w dacie wypłaty całkowitej 5 000

3b. wartość jednostki uczestnictwa w dacie wypłaty całkowitej 150

3c. wartość wypłaty brutto dokonanej na rzecz klienta 5 000

3d. ilość umorzonych jednostek uczestnictwa (1b-2d) 33,3

3e. kwota kosztu do rozliczenia na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT 0 (cały koszt wykorzystany przy wypłacie częściowej w 2023) na podstawie metody FIFO (3d*1c) 3 333

3f. szacowana kwota podatku PIT do zapłaty na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT (3a*19%) 950 na podstawie metody FIFO ((3a-3e)*19%) 317 różnica w kwocie należnego podatku PIT 633

W przypadku części wypłat dokonywanych od 1 stycznia 2024 r. konsekwencją uznania, że w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK niezbędna jest zmiana metodologii rozliczania kosztów byłoby zwiększenie kosztów do rozliczenia w roku wypłaty i zaniżenie kwoty podatku do zapłaty, a tym samym uszczuplenie finansów publicznych.

Natomiast w sytuacji, w której Wnioskodawca ustali wartość kosztów na podstawie dotychczasowej metody wynikającej z art. 24 ust. 15 ustawy o PIT, i taką kwotę jako koszt wykaże w informacji PIT-8C, klient dokonując samodzielnie rozliczenia podatku uwzględni prawidłową wartość kosztów i ureguluje należny podatek we właściwej wysokości.

Przedstawiony powyżej negatywny wpływ ewentualnej zmiany metodologii ustalania dochodu w przypadku wypłat z UFK przemawia dodatkowo za kontynuacją stosowanej dotychczas metodologii ustalania kosztów w przypadku wypłat z Umów z UFK na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT.

W ocenie Wnioskodawcy, przedstawione powyżej argumenty w zakresie:

- przemawiają za przyjęciem stanowiska, że w odniesieniu do wypłat z Umów z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., Spółka będzie zobowiązana do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i koszty ustalone zgodnie z niniejszym przepisem powinna wykazywać w wystawianej na rzecz klienta za dany rok informacji PIT-8C.

Powyższe stanowisko potwierdza również praktyka fiskalna władz podatkowych.

W interpretacji indywidualnej z dnia 29 września 2023 r., znak: 0112-KDIL2-1.4011.558.2023.1.TR, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, iż w odniesieniu do wypłat z Umów z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., Spółka będzie zobowiązana do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i koszty ustalone zgodnie z niniejszym przepisem powinna wykazywać w wystawianej na rzecz klienta za dany rok informacji PIT-8C:

" (...) na podstawie wprowadzonych zmian legislacyjnych od 1 stycznia 2024 r. płatnik nie pobierze już zatem podatku od wypłaty dokonywanej na rzecz klienta z tytułu z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Dochód z umów ubezpieczenia na życie UFK będzie bowiem opodatkowany na podstawie art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Klient otrzyma w rezultacie 100 procent świadczenia z umorzenia jednostek uczestnictwa, w które zainwestowane zostały środki w ramach UFK. Dla klienta wiąże się to z nowymi, istotnymi obowiązkami. Będzie on bowiem musiał samodzielnie rozliczyć podatek z tytułu wypłaty otrzymanej z umowy z UFK. Dokona tego poprzez złożenie deklaracji PIT-38 w terminie od dnia 15 lutego do końca kwietnia roku następnego po otrzymaniu wypłaty z UFK od ubezpieczyciela. Dane niezbędne do rozliczenia podatku będą zawarte w informacji PIT-8C, w której ubezpieczyciel wykaże koszty zgodnie z art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Reasumując: na gruncie opisanego we wniosku zdarzenia, w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., będą Państwo zobowiązani do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie cyt. art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz do ich wykazania w wystawionej na rzecz klienta za dany rok podatkowy informacji PIT-8C - stosownie do cyt. art. 39 ust. 3 tejże ustawy".

Podsumowanie

Mając na uwadze treść przepisów dotyczących opodatkowania dochodów z tytułu wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2024 r., Wnioskodawca chce potwierdzić, że od 2024 r. będzie uprawniony do ustalania przychodów i kosztów klientów z tytułu wypłat na dotychczasowych zasadach, tj. na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i do wykazywania tak ustalanych kosztów w informacji PIT-8C.

W ocenie Wnioskodawcy, na podstawie treści przepisów ustawy o PIT obowiązujących od 1 stycznia 2024 r., w przypadku z Umów ubezpieczenia na życie z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., będzie on zobowiązany do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 24 ust. 15 ustawy o PIT i koszty ustalone zgodnie z niniejszym przepisem powinny zostać wykazane w wystawianej na rzecz klienta za dany rok informacji PIT-8C.

W związku z powyższym, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska wyrażonego w niniejszym wniosku.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.), w interesującej Państwa wersji obowiązującej po 31 grudnia 2023 r., przewiduje dwa "tryby" zapłaty/poboru podatku:

* tzw. samoobliczenie (samowymiar) i zapłatę podatku przez podatnika;

* obliczenie i pobór podatku przez płatnika.

Zasadą jest, że obowiązek prawidłowego ustalenia podstawy opodatkowania, obliczenia i zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych ciąży na podatnikach. Obowiązek poboru podatku przez płatnika dotyczy natomiast wyłącznie przypadków określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.):

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Z kolei stosownie do art. 30 § 1 ww. ustawy - Ordynacja podatkowa:

Płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.

Ustawodawca ustanowił obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez:

* określenie rodzaju podmiotu, który dokonuje wypłaty (realizacji) świadczeń na rzecz podatników - przy czym ustawodawca określa rodzaj podmiotu poprzez wskazanie jego formy organizacyjnej, jego statusu bądź roli, jaką podmiot ten pełni w relacji z podatnikiem oraz

* określenie kategorii przychodów (dochodów) w odniesieniu do których na ww. podmiotach ciążą obowiązki płatnika podatku.

Podstawowym warunkiem dla rozważań o obowiązku płatnika jest jednak istnienie relacji: udzielający świadczenia (płatnik) - uzyskujący świadczenie (podatnik). Co do zasady, udzielaniem świadczenia jest sytuacja, w której świadczenie jest przekazywane bezpośrednio przez płatnika.

Przechodząc na grunt ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w wersji obowiązującej na dzień 1 stycznia 2024 r., należy wskazać, że zgodnie z art. 9 ust. 1 tejże ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle powyższego przepisu, podatkiem dochodowym nie są obciążone wyłącznie dochody wymienione w art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochody, od których zaniechano poboru podatku. Zatem, wszelkie dochody podatnika niewymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień bądź zaniechań są opodatkowane.

Przepis art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wyjaśnić należy, że za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną, jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia.

Natomiast art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy stanowi, że:

Źródłami przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy:

Za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c.

Ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1059) w art. 4 wprowadzono zmiany w ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647, z późn. zm.), w szczególności:

pkt 6 art. 23 w ust. 1 pkt 38 otrzymuje brzmienie:

38) "wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, z wykupu przez emitenta obligacji, a także z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e, w części niezaliczonej w jakiejkolwiek formie do kosztów uzyskania przychodów;";

pkt 10 w art. 30a:

a) w ust. 1: (...) pkt 5 otrzymuje brzmienie: "5) ze świadczeń otrzymanych z dochodów funduszu kapitałowego, jeżeli statut przewiduje wypłaty z tych dochodów jego uczestnikom bez umarzania, odkupywania, wykupywania albo unicestwiania w inny sposób tytułów uczestnictwa w takim funduszu; ",

pkt 11 w art. 30b:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

1. Od dochodów uzyskanych:

4. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli odpłatne zbycie udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni, papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacja praw z nich wynikających, a także umorzenie, odkupienie, wykupienie albo unicestwienie w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej.

d) ust. 6 otrzymuje brzmienie:

6. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 1, wykazać uzyskane w roku podatkowym dochody, o których mowa w ust. 1 i 1a, i obliczyć należny podatek dochodowy.

e) ust. 7 otrzymuje brzmienie:

7. Jeżeli nie jest możliwa identyfikacja umarzanych, odkupywanych, wykupywanych albo unicestwianych w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, przy ustalaniu dochodu przyjmuje się, że każdorazowo przychód został osiągnięty z tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych nabytych najwcześniej (FIFO). Przepis ten stosuje się odrębnie do każdego rachunku inwestycyjnego.

f) po ust. 7 dodaje się ust. 7a w brzmieniu:

7a. Przepis ust. 7 stosuje się odpowiednio do innych dochodów, o których mowa w ust. 1, i do dochodów, o których mowa w ust. 1b.

Zgodnie z art. 29 ww. ustawy nowelizującej:

ust. 1. Przepisy art. 3 ust. 2b pkt 5a, art. 9 ust. 6, art. 17 ust. 1 pkt 3a, art. 21 ust. 1 pkt 105, art. 22 ust. 1m, art. 23 ust. 1 pkt 38, art. 24 ust. 24, art. 30a ust. 1, 2a, 4 i 6, art. 30b ust. 1, 2, 4 i 6-7a, art. 41 ust. 4d i 10, art. 42 ust. 8 oraz art. 45 ust. 3c ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2024 r. ust. 2. Przepisy art. 26 ust. 7e, art. 27f ust. 2e oraz art. 45cd ust. 1 i 6 ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, oraz art. 12 ust. 13 i art. 21c ust. 1 ustawy zmienianej w art. 8, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2023 r.

Na podstawie art. 35 pkt 5 ww. ustawy nowelizującej:

Ustawa nowelizująca wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2023 r., z wyjątkiem art. 4 pkt 1-7 i 10-14, art. 5 pkt 2 oraz art. 29 ust. 1 i 3, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2024 r.

Zgodnie z art. 39 ust. 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej są obowiązane przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje o wysokości dochodu, o którym mowa w art. 30b ust. 2, sporządzone według ustalonego wzoru.

Jednocześnie niezmienione pozostają:

* art. 5a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który definiuje fundusze kapitałowe wskazując, że do tego katalogu zaliczają się również ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe oraz

* art. 24 ust. 15 regulujący zasady ustalania dochodu dla szczególnego rodzaju funduszu kapitałowego.

Stosownie do postanowień art. 5a pkt 14 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszach kapitałowych - oznacza to fundusze inwestycyjne oraz fundusze zagraniczne, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych, oraz ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe działające na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, z wyjątkiem funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.

Na mocy zaś art. 24 ust. 15 ww. ustawy:

Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na fundusz kapitałowy.

Jak wynika zatem z powyższego, na podstawie wprowadzonych zmian legislacyjnych od 1 stycznia 2024 r. płatnik nie pobierze już zatem podatku od wypłaty dokonywanej na rzecz klienta z tytułu umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych. Dochód z umów ubezpieczenia na życie UFK będzie bowiem opodatkowany na podstawie art. 30b ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Klient otrzyma w rezultacie 100 procent świadczenia z umorzenia jednostek uczestnictwa, w które zainwestowane zostały środki w ramach UFK.

Dla klienta wiąże się to z nowymi, istotnymi obowiązkami. Będzie on bowiem musiał samodzielnie rozliczyć podatek z tytułu wypłaty otrzymanej z umowy z UFK. Dokona tego poprzez złożenie deklaracji PIT-38 w terminie od dnia 15 lutego do końca kwietnia roku następnego po otrzymaniu wypłaty z UFK od ubezpieczyciela. Dane niezbędne do rozliczenia podatku będą zawarte w informacji PIT-8C, w której ubezpieczyciel wykaże koszty zgodnie z art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując: na gruncie opisanego we wniosku zdarzenia, w odniesieniu do wypłat z Umów ubezpieczenia na życie z UFK dokonywanych po 31 grudnia 2023 r., będą Państwo zobowiązani do ustalania kosztów uzyskania przychodów na podstawie cyt. art. 24 ust. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz do ich wykazania w wystawionej na rzecz klienta za dany rok podatkowy informacji PIT-8C - stosownie do cyt. art. 39 ust. 3 tejże ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który będzie obowiązywał na dzień 1 stycznia 2024 r.

Końcowo, odnosząc się do przywołanych we wniosku rozstrzygnięć wyjaśniam, że rozstrzygnięcia te nie są wiążące dla tutejszego organu. Interpretacje organów podatkowych dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, osadzonej w określonym zdarzeniu i w konkretnych przepisach prawa, i tylko w tej sprawie rozstrzygnięcie ma zastosowanie.

W związku z tym, organy podatkowe mimo iż w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami, jednak nie stosują wprost tych rozstrzygnięć także i z tego zwykłego powodu, że nie stanowią one materialnego prawa podatkowego.

Interpretacja indywidualna zawiera ocenę Państwa stanowiska wyłącznie w odniesieniu do zadanego we wniosku pytania, natomiast przedmiotem interpretacji nie może być ocena danych liczbowych (wyliczeń) zawartych we wniosku o wydanie interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2023 r. poz. 1634; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 z późn. zm.).