0114-KDIP2-3.4010.307.2017.1.PS - Towarzystwo funduszy inwestycyjnych i utworzony przezeń fundusz inwestycyjny jako podmioty powiązane na gruncie CIT.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 17 października 2017 r. (data wpływu 24 października 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia braku powiązań pomiędzy podmiotami zawierającymi między sobą transakcje - jest prawidłowe.

W dniu 24 października 2017 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia braku powiązań pomiędzy podmiotami zawierającymi między sobą transakcje.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. (dalej: TFI lub Wnioskodawca) jest spółką akcyjną prawa polskiego oraz działającym na podstawie regulacji ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: uofizafi) towarzystwem funduszy inwestycyjnych. TFI posiada stosowne zezwolenie Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: KNF) na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 uofizafi tj. na tworzenie funduszy inwestycyjnych, zarządzanie nimi, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, reprezentowanie ich wobec osób trzecich, pełnienie funkcji przedstawiciela oraz zbywanie tytułów uczestnictwa funduszy zagranicznych, zarządzanie zbiorczym portfelem papierów wartościowych oraz zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa ilość instrumentów finansowych. Ponadto TFI posiada zezwolenie KNF na tworzenie specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych i funduszy inwestycyjnych zamkniętych, zarządzanie tymi funduszami, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, a także reprezentowanie ich wobec osób trzecich.

Fundusze inwestycyjne (dalej: FI) są osobami prawnymi, których wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Zgodnie z posiadanymi zezwoleniami TFI tworzy i zarządza funduszami inwestycyjnymi otwartymi (dalej: FIO) i reprezentuje je w stosunkach z osobami trzecimi. TFI jest ustawowym organem FIO. TFI nie przekazuje swoich uprawnień zarządczych podmiotom trzecim.

Tworząc FIO TFI zbiera wpłaty do FIO w wysokości określonej w przepisach uofizafi oraz statucie FIO, ale nie niższej niż 4 000 000 PLN (dla subfunduszy kwota ta wynosi 1 000 000 PLN). Wpłaty do FIO są zbierane w drodze zapisów. Zgodnie z przepisami uofizafi (art. 65 ust. 2p. 2 w związku z art. 15 ust. 3) TFI tworząc FIO, dokonuje z własnych środków wpłaty minimalnej niezbędnej dla utworzenia FIO (tzw. "seed money"). Nabyte w tym celu przez TFI jednostki uczestnictwa są następnie przez TFI umarzane po osiągnięciu określonego poziomu zebranych wpłat od osób trzecich. TFI nie lokuje własnych środków w FIO w celach inwestycyjnych. Angażowanie kapitału "seed money" dopuszczalne jest jedynie w celu utworzenia danego FIO (lub subfunduszu) oraz rozpoczęcia działalności operacyjnej lub w celu zwiększenia wartości aktywów netto FIO (lub subfunduszu) w przypadku zmniejszenia wartości aktywów netto poniżej minimalnej wartości 2 500 000 PLN (art. 65 ust. 2 pkt 3 uofizafi)

Za zarządzanie FIO TFI pobiera wynagrodzenie na zasadach określonych każdorazowo w statucie danego FIO, przy czym wynagrodzenie to jest uzależnione od wartości zarządzanych aktywów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy TFI i FIO, które tworzy TFI stanowią podmioty powiązane w rozumieniu art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1888 z późn. zm.)?

Zdaniem Wnioskodawcy, TFI i utworzone przez TFI FIO nie są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych zawiera szczególne regulacje dotycząca transakcji zawieranych pomiędzy podmiotami, które uznawane są za podmioty powiązane. Zgodnie z przepisem art. 11 ust. 1 ww. ustawy jeżeli:

- i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik me wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych. jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Powołany wyżej przepis stosuje się odpowiednio, gdy (art. 11 ust. 4 ww. ustawy):

Posiadanie udziału w kapitale innego podmiotu oznacza sytuację, w której dany podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada w kapitale innego podmiotu udział nie mniejszy niż 25% (art. 11 ust. 5a ww. ustawy).

Przepisy o powiązaniach krajowych stosuje się również do powiązań o charakterze rodzinnym lub wynikających ze stosunku pracy albo majątkowych pomiędzy podmiotami krajowymi lub osobami pełniącymi w tych podmiotach funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze oraz jeżeli którakolwiek osoba łączy funkcje zarządzające lub kontrolne albo nadzorcze w tych podmiotach, (art. 11 ust. 5 ww. ustawy).

Ponieważ zarówno TFI jak i FIO są podmiotami krajowymi, w celu udzielenia odpowiedzi na postawione pytanie należy dokonać analizy przepisu art. 11 ust. 4 ww. ustawy.

Analiza ta wskazuje, że konieczną przesłanką dla uznania dwóch podmiotów krajowych za powiązane jest:

* bezpośrednie lub pośrednie zarządzanie podmiotem, lub

* bezpośrednia lub pośrednia jego kontrola. lub

* posiadanie udziału w kapitale podmiotu.

Aby stwierdzić istnienie ewentualnych powiązań, o których mowa powyżej pomiędzy TFI a utworzonym przez TFI FIO należy przeanalizować status prawny funduszy inwestycyjnych oraz towarzystw funduszy inwestycyjnych, który został uregulowany w uofizafi.

Przepis art. 3 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Celami inwestycyjnymi funduszu inwestycyjnego otwartego mogą być wyłącznie (art. 19 ust. 1 ww. ustawy):

Zgodnie z przepisem art. 4 ust. 1 i 2 ww. ustawy towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi, jak również jest organem funduszu inwestycyjnego. Ponadto, przepis art. 4 ust. 4 ww. ustawy stanowi, że fundusz nie jest podmiotem zależnym od towarzystwa, spółki zarządzającej ani od osoby posiadającej bezpośrednio lub pośrednio większość głosów w radzie inwestorów, zgromadzeniu inwestorów lub zgromadzeniu uczestników.

Uczestnikami funduszu inwestycyjnego są (art. 6 ust. 1 ww. ustawy) osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na rzecz których w rejestrze uczestników funduszu są zapisane jednostki uczestnictwa lub ich ułamkowe części. Przy czym, zgodnie z przepisem art. 6 ust. 2 ww. ustawy jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne reprezentują prawa majątkowe uczestników funduszu, określone ustawą i statutem funduszu inwestycyjnego.

Zgodnie z regułą ogólną (art. 65 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy) towarzystwo funduszy inwestycyjnych nie może nabywać lub obejmować jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Z tym, że przewidziany jest ustawowy wyjątek od tego zakazu, zgodnie z którym (art. 65 ust. 2 pkt 2 w związku z art. 15 ust. 3 ww. ustawy) towarzystwo funduszy inwestycyjnych może nabywać jednostki uczestnictwa, jeżeli nabycie następuje w drodze zapisów, w ramach tworzenia funduszu inwestycyjnego.

Biorąc pod uwagę powołane powyżej przepisy uofizafi należy stwierdzić, że:

1. TFI nie jest podmiotem powiązanym z FIO z tytułu bycia organem i zarządzania FIO.

Wynika to bezpośrednio z jednoznacznego przepisu art. 4 ust. 4 ww. ustawy, który stanowi,że "fundusz nie jest podmiotem zależnym od towarzystwa". Czyli, pomimo, że TFI zarządza FIO i reprezentuje FIO wobec osób trzecich, to FIO nie jest podmiotem zależnym od TFI. Głównym bowiem celem ustawodawcy było zagwarantowanie niezależności pomiędzy towarzystwami funduszy inwestycyjnych a funduszami inwestycyjnymi.

Należy przy tym zauważyć, że przepisy art. 11 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zawierające definicję krajowych podmiotów powiązanych z odniesieniem do zarządzania, sprawowania kontroli i udziału w kapitale zostały wprowadzone do ustawy z dniem 1 stycznia 2004 r. Natomiast przepisy uofizafi (pierwotnie noszącej nazwę ustawa o funduszach inwestycyjnych) weszły w życie z dniem 1 czerwca 2004 r., czyli są to przepisy późniejsze w stosunku do omawianych przepisów podatkowych, przy czym regulują szczególną konkretną materię funduszy inwestycyjnych i zarządzania nimi. Należy zatem przyjąć, że postanowienia uofizafi są przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie omawianym w niniejszym wniosku.

Zatem, skoro na gruncie uofizafi nie występuje zależność FIO od TFI (jest to ustawowo zagwarantowane), to na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie są to podmioty powiązane z tytułu tego, że TFI zarządza FIO.

2. TFI nie jest podmiotem powiązanym z FIO z tytułu sprawowania nad FIO kontroli.

TFI nie jest bowiem w ogóle organem kontroli dla FIO, a niezależnie od tego, jak podano to powyżej, zgodnie z przepisem art. 4 ust. 4 ww. ustawy, FIO nie jest podmiotem zależnym od TFI. W tym ostatnim zakresie aktualna jest cała argumentacja przedstawiona w pkt 1 powyżej.

3. TFI nie jest podmiotem powiązanym z FIO z tytułu posiadania w pierwszym okresie działania FIO jednostek uczestnictwa.

Posiadanie przez TFI jednostek uczestnictwa w FIO nie jest bowiem posiadaniem udziału w kapitale FIO. Konstrukcja funduszu wynikająca z ustawy o funduszach inwestycyjnych zakłada, że jest to osoba prawna o zmiennym kapitale (fundusz) zobowiązana wobec uczestników z tytułu nabywania przez nich jednostek uczestnictwa, będąca właścicielem majątku pochodzącego z wpłat uczestników, nadzorowana przez Komisję Nadzoru Finansowego.

Należy zauważyć, że FIO jest osobą prawną, jednak nie działa w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Nie emituje również udziałów/akcji, z którymi byłyby związane określone prawa (np. prawo do dywidendy), ani nie posiada kapitału zakładowego. Natomiast przepisy art. 11 ust. 4 oraz 5a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprost odwołują się do posiadania, bezpośrednio lub pośrednio "udziału".

W ocenie Wnioskodawcy, jednostki uczestnictwa w FIO nie stanowią udziału w kapitale,o którym mowa w art. 11 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednostki uczestnictwa są to rodzaje tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania. Reprezentują one prawa majątkowe uczestników funduszu, określone ustawą i statutem funduszu inwestycyjnego (art. 6 ust. 2 i 3 uofizafi). Jednostki uczestnictwa różnią się od instrumentów/praw udziałowych (w tym udziałów/akcji) przede wszystkim tym,że podstawowym ich celem nie jest transfer kapitału, lecz transfer ryzyka. Ich wartość zależy od wartości/wyceny inwestycji funduszu. Ponadto, należy zwrócić uwagę, że w przypadku jednostek uczestnictwa nie można mówić o jakichkolwiek uprawnieniach właścicielskich posiadaczy jednostek w stosunku do funduszu inwestycyjnego. Forma prawna jednostek uczestnictwa jest zatem całkowicie odrębnym prawem majątkowym od udziału kapitałowego.

Posiadając więc w momencie tworzenia FIO jego jednostki uczestnictwa TFI występuje w roli posiadacza praw majątkowych, a nie udziałów kapitałowych stanowiących przesłankę powiązania, o którym mowa art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca nie może być uznany za podmiot powiązany kapitałowo z FIO w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Na zakończenie Wnioskodawca pragnie podnieść, że w jednej z najnowszych interpretacji indywidualnych (z dnia 9 sierpnia 2017 r. sygnatura 0114-KDIP2-3.4010.125.2017.1.DP) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym nie ma powiązań w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych między funduszami inwestycyjnymi a towarzystwem funduszy inwestycyjnych, które tworzy i zarządza tymi funduszami inwestycyjnymi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.