0114-KDIP1-2.4012.551.2019.3.PC - Opodatkowanie podatkiem VAT transakcji wymiany udziałów.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 września 2019 r. (data wpływu 1 października 2019 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT transakcji wymiany udziałów - jest prawidłowe.

W dniu 1 października 2019 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT transakcji wymiany udziałów.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca posiada rezydencję podatkową w Polsce - Wnioskodawca podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Wnioskodawca jest jednym z udziałowców polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: SpZoo). Poza Wnioskodawcą udziałowcami SpZoo są osoby fizyczne (5 udziałowców) i osoba prawna (polska spółka kapitałowa - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością). Wnioskodawca jest udziałowcem posiadającym poniżej 5% udziałów (praw głosów) SpZoo; ponadto, jeden udziałowiec posiada ponad 60% udziałów (praw głosów); pozostali udziałowcy są mniejszościowy - posiadają od 0,96% do 25,05% udziałów (praw głosów) SpZoo.

Wnioskodawca, wraz z pozostałymi udziałowcami SpZoo, zamierza przeprowadzić operację wymiany udziałów SpZoo na udziały spółki z siedzibą na terytorium innego państwa Unii Europejskiej (dalej: Spółka Zagraniczna) polegającą na wniesieniu całości udziałów/ praw głosów przysługujących im w SpZoo do Spółki Zagranicznej, w zamian za udziały Spółki Zagranicznej.

Nie jest jeszcze wybrana lokalizacja Spółki Zagranicznej; pierwotne założenie obejmowało przeprowadzenie wymiany udziałów ze spółką prawa brytyjskiego, ale ze względu na obecną niestabilność polityczną i niepewność co do dalszego pozostania Wlk. Brytanii w Unii Europejskiej rozważana jest inna lokalizacja w obrębie UE dla spółki nabywającej udziały SpZoo. Spółka Zagraniczna będzie jedną ze spółek wymienionych w Załączniku nr 3 do ustawy o PIT.

Udziałowcy zamierzają przeprowadzić tę operację dwuetapowo, tj. w pierwszej kolejności zostanie przeprowadzona wymiana udziałów obejmująca wniesienie do Spółki Zagranicznej udziałów SpZoo należących do udziałowca posiadającego 60% udziałów reprezentujących bezwzględną większość praw głosów SpZoo (w zamian za co Spółka Zagraniczna wyda własne udziały temu udziałowcowi); w drugim etapie, później tego samego dnia, lub w odstępie maksymalnie do kilku dni, takie same operacje wymiany udziałów zostaną przeprowadzone przez pozostałych, mniejszościowych udziałowców (w tym przez Wnioskodawcę) - pozostali udziałowcy wniosą do Spółki Zagranicznej pozostałe, posiadane przez siebie udziały w SpZoo (w zamian za objęcie udziałów Spółki Zagranicznej).

Wnoszone przez Wnioskodawcę udziały w SpZoo do Spółki Zagranicznej w ramach wymiany udziałów będą stanowić wkład niepieniężny przeznaczony w całości na podwyższenie kapitału zakładowego spółki nabywającej (Spółki Zagranicznej). Nominalna wartość udziałów objętych przez Wnioskodawcę (i pozostałych udziałowców) w Spółce Zagranicznej w ramach opisanych transakcji wymiany udziałów najprawdopodobniej odpowiadać będzie rynkowej wartości udziałów SpZoo wnoszonych do Spółki Zagranicznej.

Spółka Zagraniczna w ramach wymiany udziałów uzyska:

* w pierwszej kolejności - w wyniku pierwszej operacji obejmującej wniesienie udziałów SpZoo przez udziałowca większościowego - bezwzględną większość praw głosów w SpZoo;

* w dalszej kolejności - w wyniku kolejnych operacji wymiany udziałów przeprowadzonych przez pozostałych udziałowców (w tym przez Wnioskodawcę) - posiadając już bezwzględną większość praw głosów zwiększy ilość posiadanych praw głosów (ostatecznie uzyskując 100% praw głosów w ramach wymiany udziałów wszystkich 7 udziałowców).

Nie są przewidywane jakiekolwiek dodatkowe wpłaty w gotówce przez Spółkę Zagraniczną na rzecz Wnioskodawcy lub pozostałych udziałowców z tytułu nabycia udziałów SpZoo.

Wszystkie podmioty biorące udział w planowanej transakcji wymiany udziałów, tzn. Wnioskodawca i pozostali udziałowcy, Spółka Zagraniczna oraz SpZoo, podlegają w Państwie Członkowskim Unii Europejskiej (Polska, inny kraj UE) opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania.

Wnioskodawca nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu papierami wartościowymi (Wnioskodawca nie świadczy usług w zakresie pośrednictwa finansowego); wymiana udziałów nie będzie również dokonana w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej - Wnioskodawca nie prowadzi tego rodzaju działalności. Czynność samego nabycia lub sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca uczestniczy w zarządzaniu spółką, której udziały będą podlegały wymianie, zarządzanie to ogranicza się jednak wyłącznie do sprawowania funkcji właścicielskich, jako wspólnik tej spółki. Wnioskodawca nie posiada portfela udziału spółek i ich nie kontroluje, nie prowadzi i działalności zarobkowej w oparciu o te udziały. Czynności związane ze spółką, której udziały będą podlegały wymianie (SpZoo) ograniczają się do czynności polegających na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Posiadanie udziałów SpZoo nie jest i nie będzie bezpośrednim, stałym i koniecznym warunkiem rozszerzania działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Wnioskodawca pragnie jednocześnie podkreślić, że opisana wyżej wymiana udziałów nie jest nakierowana na uzyskanie jakiejkolwiek korzyści podatkowej i jest przeprowadzana wyłącznie z przyczyn ekonomicznych.

SpZoo znajduje się w okresie rozwoju i wzrostu i wymaga dokapitalizowania, aby mogła konkurować skutecznie z innymi firmami zagranicznymi. Dlatego, poszukiwane są podmioty, które zechciałyby w nią zainwestować. Poszukiwania te koncentrują się, przede wszystkim, na gronie inwestorów zagranicznych, co wynika, m.in., z tego, że rynki zagraniczne są lepiej rozwinięte kapitałowo i inwestycyjnie (wyceny spółek z szeroko rozumianej branży IT są, co do zasady, na tych rynkach wyższe niż w Polsce), co potencjalnie przekłada się na możliwość uzyskania większych kwot inwestycji niż w przypadku inwestorów krajowych. Założono także, że cel ten będzie łatwiej zrealizować z poziomu podmiotu zagranicznego, dla którego (za pośrednictwem którego) takie finansowanie będzie organizowane, niż bezpośrednio z poziomu spółki polskiej.

Z tych powodów przyjęto, jako model docelowy, rozwiązanie, w którym spółka zagraniczna będzie bezpośrednim udziałowcem spółki polskiej. W przypadku takich inwestycji inwestor pragnie bowiem nabyć aktywo (udziały w spółce) mające realne pokrycie w rzeczywistości gospodarczej (poprzez nabycie udziałów w spółce zagranicznej inwestor nabywa jednocześnie, w odpowiedniej proporcji, za pośrednictwem tej spółki zagranicznej, udziały w spółce polskiej). Celu tego nie można by zrealizować wprowadzając spółkę zagraniczną do struktury jako "spółkę siostrę" spółki polskiej czy "spółkę córkę" spółki polskiej (inwestor nie uzyskuje wtedy zabezpieczenia swojej inwestycji w postaci udziałów spółki, która prowadzi biznes i zawiera w sobie jego realną wartość).

Z perspektywy udziałowców SpZoo, którzy zainteresowani są jak największym wzrostem wartości posiadanych przez nich udziałów, wprowadzenie do struktury podmiotu zagranicznego stwarza możliwości dalszego rozwoju i przez to - wzrostu wartości tych udziałów szybciej lub w większym stopniu niż wynikałoby to z kontynuacji działalności w aktualnej postaci.

Z perspektywy SpZoo, wprowadzenie udziałowca zagranicznego, otwiera możliwość jej dokapitalizowania w ramach inwestycji inwestora branżowego, instytucjonalnego, finansowego bądź prywatnego co wesprze jej dalszy rozwój (produktowy, rynkowy, geograficzny, itd).

Należy jednocześnie zauważyć, że racjonalnie działające podmioty gospodarcze kierują się w swoich decyzjach, przede wszystkim, rachunkiem ekonomicznym, tj. szukają takich form prowadzenia działalności gospodarczej, które są najbardziej efektywne przychodowo, kosztowo, funkcjonalnie czy organizacyjnie. Zidentyfikowanie sytuacji, które zwiększają tę efektywność w jednym lub kilku obszarach, stanowi przesłankę do podjęcia działań zmierzających do zmiany zidentyfikowanej potencjalności w rzeczywistość gospodarczą.

Zidentyfikowanie takiej sytuacji przez racjonalnie działający podmiot gospodarczy będzie zatem prowadziło do analizy rozwiązań, które pozwolą w najprostszy sposób w jak największym stopniu osiągnąć docelowy stan rzecz. W obszarach związanych z restrukturyzacją działalności gospodarczej, racjonalnie działające podmioty posiłkują się siatką dostępnych rozwiązań prawnych i spośród nich wybierają do realizacji te rozwiązania, które najlepiej pasują do przyjętej przez nie koncepcji i nadają się do osiągnięcia założonego celu.

W omawianej sytuacji, rozwiązaniem prawnym dostępnym dla przeniesienia udziałów pomiędzy dwoma podmiotami będzie aport tych udziałów polegający na tym, że udziałowcy jednej spółki przenoszą udziały w tej spółce do spółki drugiej w zamian za co otrzymują udziały tej drugiej spółki. Można przyjąć, że rozwiązanie to będzie, dla racjonalnie działającego podmiotu gospodarczego, rozwiązaniem preferowanym ze względu na jego prostotę i brak konieczności bezpośredniego zaangażowania w jego przeprowadzenie środków finansowych (aport jest opłacany przez spółkę nabywającą wyemitowanymi przez nią udziałami).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 2):

Czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym transakcja wymiany udziałów polegająca na wniesieniu udziałów SpZoo do Spółki Zagranicznej, w zamian za objęcie przez Wnioskodawcę udziałów Spółki Zagranicznej, będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT)?

Stanowisko Wnioskodawcy: transakcja polegająca na aporcie udziałów SpZoo do Spółki Zagranicznej w zamian za uzyskanie udziałów Spółki Zagranicznej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: VAT).

W przypadku odmowy potwierdzenia powyższego stanowiska, alternatywnie, zdaniem Wnioskodawcy, transakcja ta będzie korzystała ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, należy rozumieć rzeczy oraz ich części oraz wszelkie postacie energii. Natomiast przez dostawę towarów, w świetle art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, na równi z odpłatną dostawą towarów traktuje się również nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Wnioskodawca, w ramach rozpatrywanego scenariusza zamierza wnieść do Spółki Zagranicznej udziały SpZoo, w zamian za wydanie Wnioskodawcy udziałów Spółki Zagranicznej. Udziały będące papierami wartościowymi potwierdzają udział ich właściciela w kapitale zakładowym sp. z o.o. Posiadanie powyższych papierów wartościowych (udziałów) daje udziałowcy ogół praw i obowiązków wynikających z jego uczestnictwa. Zatem udziały nie spełniają definicji towaru w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT i tym samym nie mogą być przedmiotem dostawy towarów.

Jednocześnie, na podstawie przywołanego powyżej art. 8 ustawy stwierdzić należy, że usługami są wszelkie zachowania podatnika wobec nabywcy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, które nie są dostawą towarów. W świetle powyższej, szerokiej definicji usług, świadczeniem usług będzie także, zgodnie z ww. art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy, przeniesienie praw majątkowych w formie udziałów spółki kapitałowej. Opisana transakcja, potencjalnie może być zatem uznana za świadczenie usług na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT (jednocześnie, w przedstawionej sytuacji przekazanie udziałów SpZoo do Spółki Zagranicznej ma charakter odpłatny - w zamian za wniesiony wkład wnoszący otrzyma udziały Spółki Zagranicznej - nie znajdzie tu zatem zastosowania przepis art. 8 ust. 2 ustawy).

Niemniej jednak, dla opodatkowania VAT konkretnej czynności konieczne jest łączne wypełnienie się warunków o charakterze przedmiotowym (czynność podlegająca VAT) i podmiotowym (czynność wykonywana przez podmiot spełniający warunki bycia podatnikiem VAT). Tym samym, dla objęcia konkretnej czynności opodatkowaniem VAT niezbędne jest, by była ona wykonywana przez podmiot występujący w danej transakcji w charakterze podatnika VAT, w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o VAT.

Podatnikami, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Art. 15 ust. 2 ustawy o VAT zawiera definicję działalności gospodarczej, która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, także działalność osób wykonujących wolne zawody, w szczególności czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Tak więc, nie każda czynność dokonana przez podmiot, mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu VAT. Status bycia podatnikiem podatku VAT nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem za działalność rodzącą obowiązki w podatku VAT, należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność, polegającą na posiadaniu, zbywaniu akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE wnika, że samo posiadanie czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika (np. w wyrokach w sprawach: C-60/90 i C-155/94 oraz w sprawie C-80/95). W wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro (EDM), Trybunał uznał, że "zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskania z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe, polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej".

Stanowisko to zostało podtrzymane w orzeczeniu z dnia 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 Kretztechnik AG przeciwko Finanzamt Linz, gdzie Trybunał odwołał się do swego utrwalonego już orzecznictwa, że samo nabycie lub dzierżenie akcji nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu VI Dyrektywy. Samo nabycie wkładów finansowych w innych przedsiębiorstwach nie stanowi wykorzystywania dobra w celach zarobkowych w sposób ciągły, jako że ewentualna dywidenda, stanowiąca pożytek tego wkładu, wynika z prawa własności, a nie jest świadczeniem wzajemnym z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej w rozumienie Dyrektywy.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że fakt posiadania i zbywania akcji czy udziałów należy połączyć z wykonywaniem działalności w określonych okolicznościach, a mianowicie gdy posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada, sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej, posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej. Nie będzie zatem miało charakteru działalności gospodarczej zbycie udziałów w sytuacji, gdy zbywający udziały w zarządzaniu spółką uczestniczy, lecz nie posiada portfela udziału spółek i ich nie kontroluje, nie prowadzi działalności zarobkowej w oparciu o te udziały, nie wykonuje w ramach działalności gospodarczej różnego rodzaju usług na rzecz tych spółek, których udziały posiada. Również w Polsce, pod wpływem orzecznictwa TSUE, przyjęło się, że sprzedaż akcji czy udziałów może zostać uznana za usługę finansową. Istotne znaczenie ma fakt, czy podatnik nabył udziały w celu sprawowania uprawnień właścicielskich, czy upatruje jedynie korzyści finansowe i nabywa udziały w celach spekulacyjnych (licząc na wzrost ich wartości). Tylko w tym drugim przypadku, jeżeli dojdzie do sprzedaży takich udziałów, mamy do czynienia z usługami pośrednictwa finansowego.

W sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi to czynność samego nabycia lub sprzedaży akcji, czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia, czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób częstotliwy.

Mając na uwadze opis zdarzenia przyszłego należy uznać, że, w sytuacji, gdy Wnioskodawca nie zajmuje się profesjonalnym obrotem akcjami i innymi papierami wartościowymi (działalność maklerska oraz usługi w zakresie pośrednictwa finansowego obejmującego m.in. obrót akcjami i udziałami spółek handlowych), to czynność samej wymiany udziałów nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy VAT - Wnioskodawca nie uzyskuje statusu podatnika w tym zakresie.

Z powyższego wynika, że wniesienie udziałów SpZoo do Spółki Zagranicznej przez Wnioskodawcę - podmiot niebędący podatnikiem w zakresie profesjonalnego obrotu akcjami/ udziałami w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, nie mieści się w przedmiotowym zakresie ustawy o VAT, tj. nie stanowi dostawy towarów ani świadczenia usług, co oznacza, że jest to czynność wyłączona z opodatkowania podatkiem VAT.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m in. w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 kwietnia 2010 r. (nr IBPP1/443-103/10/EA) lub Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 maja 2012 r. (nr ITPP1/443-148/12/AJ).

Alternatywnie, w przypadku uznania, że Wnioskodawca występować będzie w ramach opisanej transakcji jako podatnik VAT, transakcja ta będzie korzystać ze zwolnienia z VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, obejmującego usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

Według art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez towary - na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Dlatego też, nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na nabywaniu, posiadaniu i zbywaniu własnych akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej TSUE).

W wyrokach w sprawach C-60/90 Polysar Investments Netherlands BV z dnia 20 czerwca 1991 r. i C-155/94 Wellcome Trust Ltd z dnia 20 czerwca 1996 r. oraz w sprawie C-80/95 Harnas & Helm CV z dnia 6 lutego 1997 r., TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM) TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo TSUE przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i nabywania/zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, w określonych okolicznościach, a mianowicie gdy:

* posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada,

* sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

* posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług w związku z czym nie podlega opodatkowaniu. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły. Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności.

TSUE w orzeczeniu z dnia 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne SA i Berginvest SA stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z dnia 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations SA, TSUE podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. TSUE powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką - Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w wyroku z dnia 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Wskazać zatem należy, że nie każde uczestnictwo w zarządzie przedsiębiorstwa pozwala na uznanie zarządzania za działalność gospodarczą, lecz tylko takie, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji opodatkowanych.

W przedmiotowej sprawie - jak wynika z treści wniosku - Wnioskodawca uczestniczy w zarządzaniu spółką, której udziały będą podlegały wymianie. Zarządzanie to ogranicza się jednak wyłącznie do sprawowania funkcji właścicielskich, a wymiana udziałów nie będzie dokonana w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej (Wnioskodawca nie prowadzi tego rodzaju działalności) oraz posiadanie udziałów SpZoo nie jest i nie będzie bezpośrednim, stałym i koniecznym warunkiem rozszerzania działalności gospodarczej Wnioskodawcy.

Mając na względzie przywołane przepisy prawa oraz opis sprawy należy zatem stwierdzić, że w analizowanej sprawie nie będą spełnione przesłanki warunkujące uznanie transakcji wymiany udziałów, polegającej na wniesieniu udziałów SpZoo do Spółki Zagranicznej, w zamian za objęcie przez Wnioskodawcę udziałów Spółki Zagranicznej, za działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy, a Wnioskodawca nie uzyska statusu podatnika podatku od towarów i usług w tym zakresie. Tym samym, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym ww. transakcja wymiany udziałów nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym transakcja polegająca na aporcie udziałów SpZoo do Spółki Zagranicznej w zamian za uzyskanie udziałów Spółki Zagranicznej nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga w części dotyczącej podatku od towarów i usług. Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.