0113-KDIPT2-2.4011.395.2017.1.EC - Skutki podatkowe otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 4 grudnia 2017 r. (data wpływu 5 grudnia 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku - jest prawidłowe.

W dniu 5 grudnia 2017 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wspólnie z bratem i siostrą są z mocy ustawy spadkobiercami w częściach równych po rodzicach:. zmarłym w dniu 25 lipca 2001 r.i... zmarłej w dniu 4 lutego 2017 r.

Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2017 r. (w sprawie sygn. akt...) Sąd Rejonowy... w... stwierdził, że spadek po... nabyli na podstawie ustawy: żona... oraz dzieci:..,... (Wnioskodawczyni) i..., po 1/4 części. Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2017 r. (w sprawie sygn. akt...) Sąd Rejonowy... w... stwierdził, że spadek po... nabyły na podstawie ustawy wprost dzieci:.., Wnioskodawczyni i..., po 1/3 części.

W dniu 19 maja 2017 r. Wnioskodawczyni złożyła do Pierwszego Urzędu Skarbowego w..., zeznanie podatkowe na druku SD-3 oraz zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-Z2. W toku postępowania podatkowego stwierdzono, że w skład nabytego majątku w drodze spadku po... wchodzi 1/8 część spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, o powierzchni użytkowej 52,47 m², o wartości (tego udziału) 37 500 zł.

Decyzją z dnia 2 czerwca 2017 r. (znak..., UNP:..), Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w... ustalił wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn w wysokości 1 334 zł, od wartości nabytych przez Wnioskodawczynię praw majątkowych po ojcu....

W dniu 19 czerwca 2017 r. Wnioskodawczyni uiściła należny podatek w kwocie 1 334 zł. W zaświadczeniu wydanym przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w... z dnia 22 czerwca 2017 r. (znak..., UNP:..) wskazano, że podatek od spadków i darowizn z tytułu dziedziczenia po..., zmarłej dnia 4 lutego 2017 r., nie należy się, gdyż zastosowano zwolnienie od podatku na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

W dniu 29 czerwca 2017 r. przed notariuszem... w Kancelarii Notarialnej w... (numer Rep....) została zawarta umowa o dział spadku po rodzicach... i..., którego przedmiotem było spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr 15, o powierzchni użytkowej 52,47 m², położonego w..., o wartości 300 000 zł. W wyniku działu spadku ww. mieszkanie nabył w całości brat........ został zobowiązany do uiszczenia tytułem spłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 100 000 zł oraz na rzecz... również 100 000 zł.

Przed dniem złożenia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, Wnioskodawczyni otrzymała od brata tytułem spłaty spadku po rodzicach kwotę 100 000 zł, która nie przekracza Jej udziału w spadku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota 100 000 zł, z tytułu spłaty w związku z działem spadku po rodzicach, która nie przekracza wartości Jej udziału spadkowego, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2. Czy o fakcie otrzymania spłaty Wnioskodawczyni powinna zawiadomić Urząd Skarbowy do dnia 30 kwietnia 2018 r. (złożyć deklarację podatkową)?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie ma obowiązku zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty, w związku z dokonanym działem spadku po rodzicach, obejmującym mieszkanie spółdzielcze, która nie przekracza wartości Jej udziału w spadku. Wnioskodawczyni nie ma też obowiązku zgłoszenia do Urzędu Skarbowego faktu dokonania działu spadku i otrzymania spłaty.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. c ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2, m.in. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W sytuacji Wnioskodawczyni, dział spadku był konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku, które podlegało opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nastąpił on ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, w tym na rzecz Wnioskodawczyni, co powoduje, że umowa o dział miała charakter odpłatny. Wnioskodawczyni uważa, że nie jest to równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu zbycia udziału we wchodzącym w skład spadku mieszkaniu spółdzielczym. Kwota spłaty nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni jako spadkobiercy udziału spadkowego. W takim przypadku nie powstał przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni nadmienia, że uiściła należny podatek od spadków i darowizn.

W sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku, Wnioskodawczyni nie uzyskała w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej po rodzicach. Brak jest więc podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku. Wnioskodawczyni nie ma też obowiązku zgłoszenia faktu otrzymania takiej spłaty w Urzędzie Skarbowym oraz złożenia deklaracji podatkowej.

Zajęcie odmiennego stanowiska powodowałoby, że spłata dokonana w wyniku działu spadku, będąca ekwiwalentem do posiadanego przez spadkobiercę udziału w spadku, uprzednio opodatkowanego podatkiem od spadków i darowizn - rodziłoby powtórny obowiązek podatkowy od tej samej wartości. Sytuacja taka przeczyłaby zasadzie równości opodatkowania i pozostawałaby w sprzeczności z ratio legalis art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przy założeniu, że suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego. Co więcej, prowadziłoby to do różnicowania sytuacji spadkobierców w zależności od tego, czy nabyte w drodze spadku rzeczy są podzielne, czy niepodzielne. Przy czym spadkobiercy rzeczy niepodzielnych byliby w gorszej sytuacji od spadkobiercy rzeczy podzielnych, gdyż ciążyłby na nich dodatkowy obowiązek podatkowy, tj. w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na poparcie powyższego stanowiska Wnioskodawczyni wskazuje na indywidualne interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

* z dnia 16 marca 2017 r., Nr 0461-ITPB2.4511.15.2017.1.ŁS,

* z dnia 29 marca 2017 r., Nr 0461-ITPB4.4511.88.2017.1.JG,

* z dnia 16 maja 2017 r., Nr 0112-KDIL3-2.4011.49.2017.1.MKA,

* z dnia 9 czerwca 2017 r., Nr 0111-KDIB2-2.4011.78.2017.1.k.k.,

* z dnia 9 czerwca 2017 r., Nr 0111-KDIB2-2.4011.79.2017.1.k.k.,

* z dnia 26 czerwca 2017 r., Nr 0113-KDIPT2-2.4011.80.2017.1.ACZ,

* z dnia 28 czerwca 2017 r., Nr 0111-KDIB2-2.4011.105.2017.1.JW,

* z dnia 31 października 2017 r., Nr 0114-KDIP3-2.4011.193.2017.2.MG.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie, w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz wymienionych praw majątkowych przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw majątkowych następuje po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości i praw majątkowych w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej oraz praw majątkowych za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że w dniu 25 lipca 2001 r. zmarł ojciec Wnioskodawczyni, a w dniu 4 lutego 2017 r. zmarła matka Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni wspólnie z bratem i siostrą są spadkobiercami w równych częściach po śmierci rodziców. W dniu 29 czerwca 2017 r. została zawarta umowa o dział spadku. Przedmiotem działu spadku było spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. W wyniku działu spadku ww. prawo do lokalu mieszkalnego nabył w całości brat Wnioskodawczyni. Brat Wnioskodawczyni został zobowiązany do uiszczenia na rzecz pozostałych spadkobierców kwoty 100 000 zł tytułem spłaty. Wnioskodawczyni otrzymała kwotę 100 000 zł tytułem spłaty spadku po rodzicach, która nie przekracza Jej udziału w spadku.

W celu ustalenia, czy w przedmiotowej sprawie otrzymana przez Wnioskodawczynię spłata podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, należy odnieść się do regulacji zawartych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 922 ustawy - Kodeks cywilny, spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów kodeksu. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy natomiast do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Stosownie do art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Art. 1037 § 1 ww. Kodeksu stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Natomiast zgodnie z jego art. 211 i 212 zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Wyjaśnić przy tym należy, że okoliczność, że dział spadku następuje ze spłatą od spadkobiercy nabywającego na wyłączną własność składniki majątkowe wchodzące w skład spadku na rzecz drugiego spadkobiercy powoduje, że czynność taka ma charakter odpłatny. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu otrzymania takiej spłaty. W sytuacji, w której spłata równa jest wartości udziału w spadku i nie przekracza go, podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa stwierdzić należy, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku, przedmiotem którego było spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spłaty ekwiwalentnej do udziału otrzymanego w spadku po rodzicach, nie będzie skutkować powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotne znaczenie dla niniejszego rozstrzygnięcia ma okoliczność, że spłata nie przekroczyła wartości przysługującego Wnioskodawczyni udziału spadkowego, a umowa została zawarta wyłącznie między spadkobiercami. W konsekwencji, na Wnioskodawczyni nie ciąży obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu otrzymania spłaty w wysokości nieprzekraczającej udziału spadkowego w zamian za nabyty w spadku udział w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego.

Zatem, po stronie Wnioskodawczyni nie powstał przychód, który mógłby stanowić przedmiot opodatkowania, a więc Wnioskodawczyni nie ma obowiązku zgłaszania faktu otrzymania spłaty w związku z działem spadku w Urzędzie Skarbowym. Nie jest też zobowiązana do wykazania tego dochodu w zeznaniu podatkowym.

Zauważyć jednak należy, że Wnioskodawczyni uzasadniając swoje stanowisko powołała błędną podstawę prawną, tj. nieprawidłowo wskazała, że spłata otrzymana przez Wnioskodawczynię w wyniku działu spadku nie będzie skutkować powstaniem przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. c, czyli z odpłatnego zbycia prawa użytkowania wieczystego gruntów. Tutejszy Organ dokonał oceny skutków podatkowych otrzymania spłaty w związku z działem spadku dotyczącym spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w odniesieniu do przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidującego powstanie przychodu między innymi z odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Tutejszy Organ zaznacza, że stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe, natomiast błąd we wskazaniu przepisu Organ podatkowy przyjął jako oczywistą omyłkę.

Tutejszy Organ podkreśla, że jednym z celów interpretacji indywidualnych jest zinterpretowanie przepisów budzących wątpliwość wśród podatników w określonych stanach faktycznych czy zdarzeniach przyszłych. Przepis art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) nakłada na Organ podatkowy obowiązek udzielania interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku - nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ww. ustawy jest sam przepis prawa. Wnioskodawczyni ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na ustawy - Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni łub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17,43-300 Bielsko-Biała.