0112-KDIL3-2.4011.73.2019.1.JK - Pięcioletni termin w związku z opodatkowaniem przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1, art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku wspólnym z dnia 17 lutego 2019 r. (data wpływu 21 lutego 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego - jest prawidłowe.

W dniu 21 lutego 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży lokalu mieszkalnego.

We wniosku złożonym przez: * Zainteresowanego będącym stroną postępowania:

Pana (...) * Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

Panią (...)

przedstawiono następujący/następujące stan faktyczny.

A. (Wnioskodawca), zawarł związek małżeński w dniu 5 września 2009 r. W jego małżeństwie od początku obowiązuje ustrój ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, co do tej pory nie uległo zmianie.

Małżonka A. - M., na mocy postanowienia Sądu Rejonowego (...), sygn. akt (...) z dnia 6 stycznia 2010 r. nabyła w spadku nieruchomość po zmarłej w dniu 16 czerwca 2009 r. babci.

Nieruchomość (lokal mieszkalny) znajdowała się pod adresem: S.

Nieruchomość weszła do majątku osobistego małżonki Wnioskodawcy.

Małżonkowie M. i A. od 2009 r. ponosili wspólnie koszty utrzymania przedmiotowej nieruchomości (opłaty bieżące, drobne remonty).

W związku z planami remontu generalnego i przebudowy przedmiotowego lokalu oraz planami zaciągnięcia przez małżonków na ten cel wspólnego kredytu hipotecznego, małżonkowie uznali, że istotną dla nich sprawą będzie "uporządkowanie" spraw majątkowych w zakresie przedmiotowej nieruchomości, tj. włączenie jej do majątku wspólnego. Tak więc jednoznaczną intencją małżonków było nieodpłatne włączenie przedmiotowej nieruchomości do ich majątku wspólnego.

Małżonkowie udali się w tym celu do notariusza. Pani notariusz poinformowana o opisanym wyżej zamyśle małżonków sporządziła umowę darowizny (akt notarialny repertorium A nr (...)) z 4 sierpnia 2015 r.

W tytule ww. aktu notarialnego napisano: umowa darowizny. W treści przedmiotowej umowy darowizny znajduje się zapis: "(...) M. oświadcza, że daruje swojemu mężowi A. opisaną w § 1 nieruchomość (...) postanawiając, że przedmiot darowizny stanowić będzie majątek objęty wspólnością ustawową małżeńską, a A. oświadcza, że darowiznę tę przyjmuje i wyjaśnia, że w jego małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności ustawowej małżeńskiej".

Dodatkowo w § 10 ww. aktu notarialnego zapisano: "Na podstawie niniejszej umowy strony wnoszą aby Sąd Rejonowy (...) wpisał w dziale II Księgi Wieczystej KW nr (...) - małżonków M. i A. na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej, w miejsce dotychczasowych wpisów".

Z uwagi na trudności z uzyskaniem kredytu hipotecznego na przebudowę i remont przedmiotowego lokalu oraz - jak się później okazało - brak ekonomicznej opłacalności takiej inwestycji - małżonkowie M. i A. zdecydowali o sprzedaży lokalu mieszkalnego (...).

Sprzedaży tej dokonali na podstawie aktu notarialnego repertorium A nr (...) z 5 września 2018 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy włączenie do majątku wspólnego, w drodze ww. umowy darowizny z 4 sierpnia 2015 r. nieruchomości stanowiącej majątek osobisty M, jest nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez drugiego małżonka, tj. A?

2. Czy datą nabycia tej nieruchomości przez każdego z małżonków jest data nabycia przez pierwszego małżonka (tj. 2009 r.) i od tej daty należy liczyć upływ 5-letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, również w odniesieniu do A., tj. małżonka, który nabył prawo współwłasności łącznej nieruchomości w drodze opisanej umowy darowizny z 4 sierpnia 2015 r.?

3. Czy dokonana przez małżonków w dniu 5 września 2018 r. sprzedaż nieruchomości znajdującej się we wspólności majątkowej małżeńskiej (współwłasność łączna), powoduje konieczność opodatkowania przez A. uzyskanych ze sprzedaży środków, o ile nie zostaną one przeznaczone na cele mieszkaniowe? Jeśli tak, czy do ustalenia podstawy opodatkowania należy umownie przyjąć, że jego przychód stanowiła 1/2 uzyskanych ze sprzedaży środków, mimo że współwłasność ta jest bezudziałowa?

Zdaniem Zainteresowanych:

ad. 1.

Włączenie nieruchomości do majątku wspólnego w drodze zawartej 4 sierpnia 2015 r. umowy darowizny, w której znalazły się cytowane w niniejszym wniosku zapisy, jest czynnością analogiczną do umowy poszerzającej majątek wspólny i nie stanowi nabycia nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

ad.2.

Faktyczną datą nabycia przedmiotowej nieruchomości jest data nabycia przez M. (2009 r.). W konsekwencji od tej daty należy liczyć upływ 5-letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, również w odniesieniu do małżonka, który nabył prawo współwłasności łącznej nieruchomości w drodze darowizny. Zatem sprzedaż tej nieruchomości w 2018 r. nie zrodziła obowiązku podatkowego, gdyż upłynął okres 5-letni od końca roku, w którym nieruchomość została nabyta. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, rozszerzenie wspólności małżeńskiej na zasadach i w sposób określony przez ustawę z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, nie jest nabyciem przedmiotu przez drugiego małżonka. W przedmiotowej sprawie przesunięcia majątkowego z majątku osobistego do majątku wspólnego małżonków dokonano co prawda w drodze darowizny, a nie umowy rozszerzenia wspólności ustawowej małżeńskiej, jednak intencją małżonków było włączenie nieruchomości do majątku wspólnego. Zatem zawarta umowa darowizny wywołała skutki tożsame z rozszerzeniem małżeńskiej wspólności majątkowej. Włączenie nieruchomości do majątku wspólnego małżonków z powodów formalnych nastąpiło w drodze darowizny, niemniej czynność ta miała charakter organizacyjno-prawny, w celu uporządkowania majątkowych stosunków małżeńskich.

ad.3.

Umowa darowizny z 4 sierpnia 2015 r. nie spowodowała wydzielenia jakiejkolwiek części nieruchomości. W ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej małżonkowie nie posiadają udziałów tym samym nie można dokonać podziału przychodu ze sprzedaży nieruchomości, jaki przypada małżonkom, aby wymierzyć podatek jednemu z nich. Wymierzenie podatku A., obciążałoby także jego małżonkę, gdyż podatek musiałby być zapłacony z majątku wspólnego. Zatem ciężar podatku poniosłaby także jego małżonka, która zbytą odpłatnie w 2018 r. nieruchomość nabyła niewątpliwie na tyle wcześnie, że obowiązek podatkowy względem niej nie mógłby w opisanym stanie faktycznym powstać skoro cały przychód uzyskany przez małżonków ze zbycia nieruchomości wszedł niepodzielnie do ich majątku wspólnego, to różnicowanie ich pozycji w kontekście przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przy istniejącej małżeńskiej wspólności majątkowej - nie znajduje podstaw. Odnosząc się do darowizny z 4 sierpnia 2015 r. Wnioskodawca podkreśla, że zachowany został odpowiednio długi dystans czasowy pomiędzy dniem nabycia nieruchomości przez jego małżonkę, a dniem odsprzedaży co eliminuje zjawisko spekulacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

c. prawa wieczystego użytkowania gruntów, - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiła po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany z odpłatnego zbycia w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec powyższego, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych uzyskanego z tego tytułu dochodu ma moment i sposób ich nabycia.

Z treści wniosku wynika, że małżonka Wnioskodawcy w 2009 r. do majątku osobistego nabyła lokal mieszkalny. Następnie w dniu 4 sierpnia 2015 r. ww. lokal umową darowizny został włączony do majątku małżeńskiego. W 2018 r. przedmiotowy lokal został zbyty. Wątpliwość Wnioskodawcy budzą kwestie: czy włączenie do majątku wspólnego, w drodze ww. umowy darowizny z 4 sierpnia 2015 r. nieruchomości stanowiącej majątek osobisty żony, jest nabyciem tej nieruchomości w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przez Wnioskodawcę, czy też datą nabycia tej nieruchomości przez każdego z małżonków jest data nabycia przez pierwszego małżonka i od tej daty należy liczyć upływ 5-letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, również w odniesieniu do małżonka, który nabył prawo współwłasności w drodze umowy darowizny, a w konsekwencji czy dokonana przez małżonków w dniu 5 września 2018 r. sprzedaż nieruchomości znajdującej się we wspólności majątkowej małżeńskiej (współwłasność łączna), powoduje konieczność opodatkowania przez Wnioskodawcę uzyskanych ze sprzedaży środków.

W tym miejscu wskazać należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r. poz. 682, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Ustrój wspólności ustawowej obejmujący dorobek obojga małżonków ukształtowany został przez ustawodawcę jako wspólność łączna, bezudziałowa. Wspólność ta charakteryzuje się tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą zatem rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością - art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Co do zasady, wspólność majątkowa trwa tak długo jak małżeństwo. Ponadto, stosownie do art. 50¹ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Wspólność ta jest wspólnością masy majątkowej i obejmuje cały zbiór praw majątkowych, takich jak własność i inne prawa rzeczowe czy wierzytelności. Współwłasność łączna, w tym wypadku wspólność majątkowa, różni się od ułamkowej tym, że nie można w niej określić ilości udziałów każdego współwłaściciela. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą między innymi przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Stosownie natomiast do art. 47 § 1 zd. 1 Kodeksu, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa), przy czym do ustanowionej umową wspólności majątkowej stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności ustawowej, z zachowaniem przepisów art. 49-50¹ (art. 48 Kodeksu).

Z chwilą objęcia nieruchomości wspólnością majątkową nie następuje jakiekolwiek wydzielenie części nieruchomości, a żadnemu z małżonków (współwłaścicieli) nie przysługuje własność fizycznie wydzielonej części rzeczy, to nie można przyjąć, że z chwilą rozszerzenia wspólności majątkowej (wspólności ustawowej) strona takiej umowy wyzbyła się prawa do tej nieruchomości.

Kwestia określenia momentu nabycia nieruchomości i praw majątkowych była przedmiotem uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której wskazano, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nabytych przez małżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków. W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.

Zarówno darowizna do majątku wspólnego małżonków, jak i umowa rozszerzająca wspólność małżeńską majątkową wywołuje takie same skutki na gruncie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Włączenie do majątku wspólnego lokalu mieszkalnego wchodzącego uprzednio w skład majątku osobistego jednego z małżonków nie stanowi nabycia tego prawa w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b ustawy. Datą nabycia lokalu mieszkalnego przez każdego z małżonków jest data nabycia przez tego małżonka, który lokal mieszkalny włączył do majątku wspólnego, a więc 2009 r.

W konsekwencji, od tej daty należy liczyć upływ 5-letniego terminu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny, powołane wyżej przepisy prawa oraz uchwałę NSA należy stwierdzić, że sprzedaż w 2018 r. ww. lokalu mieszkalnego nie stanowi - zarówno dla Wnioskodawcy jak i jego małżonki - źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż zbycie to zostało dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca 2009 r., w którym nastąpiło nabycie przedmiotowego lokalu. W konsekwencji, kwota uzyskana z tego tytułu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.