0112-KDIL3-2.4011.399.2017.1.DJ - Odstępne za opuszczenie lokalu mieszkalnego - określenie źródła przychodów.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 19 grudnia 2017 r. (data wpływu 29 grudnia 2017 r.), uzupełnionym pismem (data wpływu 9 stycznia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca będąc pracownikiem X, otrzymał w 1990 r. przydział na najem mieszkania zakładowego w Y, przy ul. Z o pow. 45 m².

W lokalu tym zamieszkiwał z żoną i dwiema córkami. W 2000 r. X została sprzedana A. Nowy właściciel postanowił sprzedać mieszkania zakładowe pracownikom i emerytom B. O powyższej decyzji Wnioskodawca został powiadomiony w dniu 28 kwietnia 2003 r. pisemnie. Wiadomość Zainteresowany przyjął z zadowoleniem, ponieważ sprzedaż mieszkań miała nastąpić na bardzo dogodnych warunkach finansowych.

Wkrótce jednak poinformowano, że sprzedaż mieszkań przesunie się w czasie ponieważ bardzo dużo nieruchomości nie posiada aktualnych ksiąg wieczystych, łącznie z mieszkaniem małżonków. Monity małżonków spotykały się z odpowiedzią, że procedury związane z uregulowaniem stanu prawnego nieruchomości w Polsce wymagają dużo czasu i środków finansowych.

Po pewnym okresie czasu poinformowano, że planowana sprzedaż mieszkań zakładowych jest już nieaktualna, ponieważ właściciel A podjął decyzję sprzedaży nieruchomości w formie przetargu nieograniczonego. Najemcom mieszkań zakładowych zaproponował odstępne za opuszczenie lokalu mieszkalnego w wysokości 60% wartości rynkowej.

W dniu 9 lutego 2017 r. powiadomiono małżonków, że cały budynek został sprzedany deweloperowi C w Y.

Na spotkaniu z ww. właścicielem poinformowano najemców, że wyrażono zgodę na dalsze zamieszkiwanie na podstawie umowy najmu okazjonalnego, potwierdzonej notarialnie na koszt najemców, na czas określony 2-letni, ponieważ w tym czasie przygotowana zostanie dokumentacja pod przyszłą inwestycję o innym profilu. Natomiast istniejący budynek zostanie wyburzony.

Na skutek takiej decyzji dewelopera, zwolnił się w budynku lokal mieszkalny o mniejszej powierzchni. Wobec tego, ze względu na trudną sytuację materialną Wnioskodawca opróżnił dotychczasowe mieszkanie o pow. 45 m² i zawarł z właścicielem umowę najmu okazjonalnego na lokal o pow. 18,5 m² na czas określony do dnia 1 maja 2019 r.

W tej sytuacji, Wnioskodawca zmuszony był rozpoznać rynek jak kształtują się ceny budowanych mieszkań. Ze względu na niższe ceny, Zainteresowany zawarł umowę w formie aktu notarialnego z D z siedzibą w E (30 km od Y) na kupno mieszkania w realizowanej tam inwestycji budowlanej. Planowane oddanie budynku mieszkalnego, określa się na III kwartał 2018 r.

Ponieważ wiele lat Wnioskodawca był zwodzony ze sprzedażą najmowanego mieszkania zakładowego, co w końcu nie doszło do skutku, obecnie zmuszony jest ponieść bardzo duże koszty. Zainteresowany jest wdowcem emerytem, nie posiada żadnych zasobów materialnych i finansowych, dlatego też zmuszony był wziąć kredyt mieszkaniowy.

Ze względu na wiek (ukończone 70 lat) żaden bank nie wyraził zgody na osobiste udzielenie Wnioskodawcy kredytu. Poinformowano Wnioskodawcę, że wspólnie z córką będzie taka możliwość. Wobec tego, w dniu 12 października 2017 r. zawarł wraz z córką umowę z bankiem, na kredyt mieszkaniowy. Według przedstawionej sytuacji, raty na dzień zawarcia umowy wynoszą miesięcznie w wys. około 1000 - 1100 zł, które w całości będą wyłącznie obciążały Wnioskodawcę. Zainteresowany nadmienia, że córka posiada już mieszkanie własnościowe.

Z otrzymanej kwoty odstępnego, część środków finansowych w kwocie 70000 zł. Wnioskodawca przelał na konto dewelopera jako zaliczkę, pozostała kwota odstępnego jest w depozycie i zostanie wydatkowana do wykonania prac wykończeniowych w lokalu mieszkalnym, który będzie oddany w stanie deweloperskim.

Zakres prac do wykonania na koszt Wnioskodawcy:

Całą kwotę odstępnego Wnioskodawca zamierza przeznaczyć na własne cele mieszkaniowe w ciągu 2 lat od daty otrzymania odstępnego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w przypadku, gdy otrzymaną kwotę odstępnego Wnioskodawca przeznaczy na własne cele mieszkaniowe, Zainteresowany będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie będzie miał obowiązku zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymana kwota odstępnego, zostanie wydatkowana w całości na zakup i wykonanie prac wykończeniowych w lokalu mieszkalnym Wnioskodawcy. Wobec tego Wnioskodawca uważa, że w związku z tym nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanej kwoty odstępnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowy od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2032, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Źródłem przychodów zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są m.in. wymienione:

* w pkt 8 - odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

* w pkt 9 - inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyty we wskazanym przepisie zwrot "w szczególności" oznacza, że katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty, co oznacza, że do tej kategorii przychodów można zaliczyć również inne niż te, które zostały w nim wymienione. Z powyższego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca, będąc pracownikiem X, otrzymał w 1990 r. przydział na najem mieszkania zakładowego. W 2000 r. X została sprzedana A. Nowy właściciel postanowił sprzedać mieszkania zakładowe pracownikom i emerytom B. O powyższej decyzji Wnioskodawca został powiadomiony w dniu 28 kwietnia 2003 r. pisemnie. Wkrótce jednak poinformowano, że sprzedaż mieszkań przesunie się w czasie, a po pewnym okresie czasu poinformowano, że planowana sprzedaż mieszkań zakładowych jest już nieaktualna, ponieważ właściciel A podjął decyzję sprzedaży nieruchomości w formie przetargu nieograniczonego. Najemcom mieszkań zakładowych zaproponowano odstępne za opuszczenie lokalu mieszkalnego w wysokości 60% wartości rynkowej. W dniu 9 lutego 2017 r. powiadomiono, że cały budynek został sprzedany deweloperowi C w Y. Na spotkaniu z ww. właścicielem poinformowano najemców, że wyrażona została zgoda na dalsze zamieszkiwanie na podstawie umowy najmu okazjonalnego na czas określony 2-letni, ponieważ w tym czasie przygotowana zostanie dokumentacja pod przyszłą inwestycję o innym profilu. Natomiast istniejący budynek zostanie wyburzony. Na skutek takiej decyzji dewelopera, zwolnił się w budynku lokal mieszkalny o mniejszej powierzchni. Wobec tego, ze względu na trudną sytuację materialną Wnioskodawca opróżnił dotychczasowe mieszkanie o pow. 45 m² i zawarł z właścicielem umowę najmu okazjonalnego na lokal o pow. 18,5 m² na czas określony do dnia 1 maja 2019 r. Ze względu na niższe ceny, Zainteresowany zawarł umowę w formie aktu notarialnego z D z siedzibą w E na kupno mieszkania w realizowanej tam inwestycji budowlanej. Planowane oddanie budynku mieszkalnego, określa się na III kwartał 2018 r. Z otrzymanej kwoty odstępnego, część środków finansowych w kwocie 70000 zł. Wnioskodawca przelał na konto dewelopera jako zaliczkę, pozostała kwota odstępnego jest w depozycie i zostanie wydatkowana do wykonania prac wykończeniowych w lokalu mieszkalnym, który będzie oddany w stanie deweloperskim.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi kwestia, czy w przypadku, gdy otrzymaną kwotę odstępnego za opuszczenie lokalu mieszkalnego przeznaczy w całości na własne cele mieszkaniowe to będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tego tytułu.

Mając na uwadze powyższe, a w szczególności fakt, że Wnioskodawca otrzymał świadczenie (odstępne) za opuszczenie najmowanego lokalu mieszkalnego wyjaśnić należy, że w myśl art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.) przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Zatem osoby, które najmują mieszkanie odpłatnie jedynie je użytkują, nie posiadają do nich tytułu własności. W konsekwencji Wnioskodawca w wyniku opuszczenia ww. lokalu mieszkalnego uzyskał przychód, który nie może być kwalifikowany do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a zatem Wnioskodawca nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie bowiem do art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Z zacytowanego przepisu wynika zatem wprost, że zwolnienie o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obejmuje swoją dyspozycją wyłącznie dochody uzyskane z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Otrzymane przez Wnioskodawcę świadczenie, jak już wyżej wskazano, nie może być kwalifikowane jako przychód z ww. wymienionego źródła. Wnioskodawca nie dokonał bowiem - jako właściciel - sprzedaży mieszkania, a jedynie wydatkuje otrzymaną kwotę odstępnego za opuszczenie lokalu mieszkalnego na zakup innego lokalu mieszkalnego i wykonanie prac wykończeniowych w tym lokalu. Z tego względu nie ma możliwości zastosowania zwolnienia przedmiotowego, określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota odstępnego za opuszczenie lokalu mieszkalnego będzie stanowiła przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Zatem, skoro Wnioskodawca w wyniku opuszczenia lokalu mieszkalnego uzyskał przychód, który nie może być kwalifikowany do źródła przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to tym samym Zainteresowany nie będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy. W związku z tym, Wnioskodawca będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od otrzymanej kwoty odstępnego.

Końcowo, wskazać należy, że dokumenty dołączone przez Zainteresowanego do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Wyjaśnić bowiem należy, że specyfika postępowania interpretacyjnego polega na tym, że upoważniony do wydania interpretacji indywidualnej organ podatkowy orzeka tylko i wyłącznie w obrębie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) przedstawionego przez wnioskodawcę. Co oznacza, że organ rozpatrujący konkretną sprawę nie ma możliwości modyfikowania (uzupełniania, odtwarzania) stanu faktycznego tej sprawy, nie prowadzi również postępowania dowodowego w trybie działu IV Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.