0112-KDIL2-1.4012.464.2018.3.SS - VAT w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących zużycie energii i innych mediów po dokonaniu zmian w zapisach, w umowach z dystrybutorami mediów.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 sierpnia 2018 r. (data wpływu 4 września 2018 r.), uzupełnionym pismami z dnia 22 października 2018 r. (data wpływu 24 października 2018 r.) oraz 30 listopada 2018 r. (data wpływu 4 grudnia 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących zużycie energii i innych mediów po dokonaniu zmian w zapisach, w umowach z dystrybutorami mediów - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 września 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących zużycie energii i innych mediów po dokonaniu zmian w zapisach, w umowach z dystrybutorami mediów. Wniosek uzupełniono w dniu 24 października 2018 r. i 4 grudnia 2018 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy oraz sformułowanie pytania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Przedsiębiorstwo, prowadzone w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, jest płatnikiem podatku VAT. Firma zatrudnia pracowników na podstawie umów o pracę oraz umów zlecenie. Zatrudnieni są obywatelami Ukrainy, Mołdawii, Rosji. Ze względu na dużą odległość pomiędzy miejscem zatrudnienia, a faktycznym miejscem świadczenia usług pracy, firma planuje wynająć lokal prywatny, mieszkalny - celem zapewnienia podstawowych warunków lokalowych dla przyjeżdżających pracowników i zleceniobiorców. Wynajmowane pomieszczenia miały być wyposażone w powierzchnie kuchenne, sanitarne, noclegowe. Wynajmującym byłaby osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, nie będzie płatnikiem podatku VAT, rozliczająca się z uzyskiwanych przychodów w formie najmu prywatnego - na zasadach ogólnych lub w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Pomiędzy najemcą, a Firmą X zostanie spisana umowa najmu, w której zawarta zostanie informacja o ponoszeniu kosztów energii i innych mediów przez najemcę, na podstawie przedstawionych przez najemcę faktur i rachunków, dokumentujących poniesienie kosztów mediów.

Najemca - Firma X docelowo nosi się z zamiarem zmiany zapisów w umowach z dystrybutorami energii i innych mediów o świadczenie usług, deklarując się jako podmiot korzystający z energii i innych mediów w wynajmowanym lokalu. Znacznie ułatwiłoby to Firmie X terminowe regulowanie zobowiązań, bowiem faktury za media wystawiane byłyby bezpośrednio na Firmę X i wpływałyby na adres korespondencyjny firmy.

W związku z powyższym planowanym zdarzeniem przyszłym, Firma X ma wątpliwości odnośnie możliwości pomniejszenia podatku należnego VAT o podatek VAT naliczony pochodzący z faktur za energię i inne media po zmianie zapisów w umowach z dystrybutorami mediów.

Wniosek uzupełniono w dniu 24 października 2018 r. o następujące informacje:

Firma X w opisywanym zdarzeniu przyszłym, dotyczącym wynajęcia lokali mieszkalnych celem zapewnienia potrzeb bytowych dla swoich pracowników - będzie najemcą.

Wnioskodawca nie może jednoznacznie wskazać konkretnego, jednego podmiotu, z którym planuje współpracę. Zainteresowany jest na etapie rozpoznawania rynku nieruchomości i usług najmu. Są to m.in. podmioty wynajmujące domy z pełnym zapleczem kuchenno-sanitarnym lub lokale użytkowe, wynajmowane dla celów mieszkalnych. Każdy z ww. podmiotów nie jest i nie będzie zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wśród osób, z którymi być może Wnioskodawca rozpocznie współpracę w zakresie najmu dominują osoby prywatne, wynajmujące swoje lokale, rozliczające się z uzyskanego przychodu na zasadach ogólnych lub według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Nie prowadzą one działalności gospodarczej, nie podlegają wpisowi do CEiDG, nie posiadają zdefiniowanego PKWiU, działają na zasadach najmu prywatnego, wynajmując swoje prywatne nieruchomości.

Wynajem lokalu przeznaczonego na pobyt pracowników ma następować z przeznaczeniem na cele wyłącznie mieszkaniowe. Cel ten jest związany z pobytem dla świadczenia usług pracy. Pobyt ten może trwać od kilku dni, miesięcy, nawet do kilku lat, w zależności od chęci i możliwości pozostania w stosunku pracy pracownika.

Najem lokali mieszkalnych będzie służył do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Podstawowym zakresem działalności firmy jest zatrudnianie pracowników z Polski, Ukrainy i innych krajów wschodnich, którzy świadczą usługi przetwarzania i konserwowania mięsa, ryb, owoców i warzyw. Firma X nawiązuje w tym zakresie współpracę z innymi przedsiębiorcami. Za ilość przepracowanych godzin oraz przerobionych surowców wystawiana jest faktura opodatkowana stawką VAT 23%.

Podmioty działające na lokalnym rynku usług najmu, w ramach najmu prywatnego, proponują podpisanie umowy najmu, w której istnieje zapis o ponoszeniu kosztów czynszu przez najemcę. Odrębnie od czynszu nałożone będą opłaty za media na podstawie odczytów z liczników i faktur otrzymywanych na adres i na rzecz wynajmującego. Przez media rozumiemy: prąd, gaz, wodę oraz wywóz nieczystości. Właściciel lokalu nie wystawia rachunków zawierających koszty utrzymania lokalu - w tym mediów, a jedynie koszty czynszu. Dostawcy energii, czy gazu udostępniają możliwość zarządzania mediami przez najemcę lokalu na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego i wypowiedzenia umowy o świadczenie usług dystrybucji energii, czy gazu przez właściciela lokalu, przy jednoczesnym podpisaniu nowej umowy z najemcą. Wówczas to najemca staje się podmiotem decydującym w sprawach dotyczących mediów: rozwiązania umowy, zmiany świadczeniobiorcy, zmiany w jej zapisach, zmiany obowiązującej taryfy naliczania opłat.

Najemca posiada własny licznik, dysponuje jego zapisami, jest obciążany wyłącznie własnym zużyciem według odczytu swojego licznika. Właściciel nie wystawia w związku z powyższym żadnych rachunków, stanowiących refakturę poniesionych kosztów mediów, ani tym bardziej nie nalicza marży dla najemcy. Takie rozwiązanie jest także korzystne dla wynajmującego. Nie musi "zakładać" swoich pieniędzy, aby regulować rachunki - koszty mediów. Faktury za media są wystawiane bezpośrednio na najemcę, więc to on jest odpowiedzialny za ich terminową płatność. Wynajmujący oszczędza też czas, który poświęci na przesyłanie dokumentów do najemcy celem ich zapłaty.

Dnia 4 grudnia 2018 r. wniosek uzupełniono o doprecyzowanie opisu sprawy wskazując, że:

1. Zainteresowany nie będzie zawierał umów podnajmu z podnajemcami. Przez Zainteresowanego rozumiemy Wnioskodawcę, czyli Firmę X.

2. Wynajem lokali mieszkalnych wraz z dostarczanymi do tych lokali mediami będzie realizowany dla pracowników Firmy X nieodpłatnie.

3. Umowy najmu pomiędzy wynajmującym, a Wnioskodawcą będą zawierały adnotację o mieszkalnym celu wynajęcia nieruchomości. Nie przewiduje się jednak zawierania dodatkowych oświadczeń dotyczących celu wykorzystywania lokalu przez podnajemcę.

Nadmienia się, że Wnioskodawca oraz Firma X to ten sam podmiot. Przez podnajemcę rozumiemy natomiast pracownika, który faktycznie będzie przebywał w lokalu. Nie jest on stroną umowy najmu. Firma nie będzie podnajmować lokali swoim pracownikom, będzie je udostępniać do nieodpłatnego użytkowania.

4. Firma X zajmuje się działalnością gospodarczą w zakresie PKD 10.12.Z - są to czynności rzeźni związane z ubojem drobiu, bydła, świń, jagniąt oraz obróbką i pakowaniem mięsa.

5. Obywatele Ukrainy, Mołdawii, Rosji, którzy będą przebywać w wynajmowanych przez Firmę X (wynajmowanych dla pracowników na ich rzecz lokalach) są pracownikami Firmy X. Zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę lub Umowy Zlecenia.

6. Firma X planuje zawrzeć umowy z dystrybutorami gazu, energii, usług komunalnych w zakresie wywozu nieczystości.

7. Umowy w sprawie wywozu nieczystości - podobnie jak w sprawie innych mediów, podpisuje właściciel lokalu, lecz po dokonaniu formalności związanych z przepisaniem umowy na najemcę - to najemca będzie podmiotem decyzyjnym również w tym zakresie.

8. Wnioskodawca - Firma X, nie będzie przerzucał żadnych kosztów mediów na podnajemcę - czyli pracownika Firmy. Nie będzie miało tu miejsce podnajmowanie lokali pracownikom.

9. Wnioskodawca nie będzie obciążał pracowników kosztami dostarczanych mediów, nie dolicza marży do opłat, bo opłaty mediów reguluje sama Firma X.

10. Pracownicy jako podnajemcy nie mają możliwości decydowania o wielkości zużycia mediów, podmiotem decyzyjnym w tym zakresie jest Firma X. Firma zawiera umowy i reguluje faktury, będące następstwem wygenerowanych przez pracowników kosztów.

11. Pracownicy nie są zobowiązani do płacenia za koszty zużytych mediów w wynajmowanym lokalu (wynajmowanym przez Firmę X od właścicieli lokalu, na rzecz pracowników Firmy).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 30 listopada 2018 r.).

Czy Firma X, w związku z przedstawionym zdarzeniem przyszłym, będzie mogła obniżyć VAT należny o VAT naliczony, pochodzący z faktur za energię i inne media; gaz, wywóz nieczystości, po dokonaniu zmian w zapisach, w umowach z dystrybutorami mediów?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie przedstawionym w piśmie z dnia 22 października 2018 r.), Firma X stoi na stanowisku, iż w związku z tym, że faktury za energię i inne media będą bezpośrednio wystawiane na Firmę X, będą też płacone z rachunku bankowego Firmy - Wnioskodawca może skorzystać z odliczeń od podatku VAT z takich faktur.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Zatem w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. "niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego". Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Ponadto, w oparciu o art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Według art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - w myśl art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zatem, ustawa definiuje podatnika jako każdy podmiot, niezależnie od jego formy organizacyjno-prawnej, który samodzielnie prowadzi działalność gospodarczą, bez względu na cel oraz rezultat takiej działalności. Powyższa definicja ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem podatnika tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Z treści wskazanych wyżej przepisów wynika, że odliczenie podatku naliczonego przysługuje tylko podatnikom podatku od towarów i usług, jeżeli nabyte towary i usługi służą czynnościom opodatkowanym, tzn. czynnościom, które generują podatek należny.

Natomiast prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony nie przysługuje m.in. przy nabyciu towarów i usług:

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest płatnikiem podatku VAT. Firma zatrudnia pracowników na podstawie umów o pracę oraz umów zlecenie. Zatrudnieni są obywatelami Ukrainy, Mołdawii, Rosji. Ze względu na dużą odległość pomiędzy miejscem zatrudnienia, a faktycznym miejscem świadczenia usług pracy, firma planuje wynająć lokal prywatny, mieszkalny - celem zapewnienia podstawowych warunków lokalowych dla przyjeżdżających pracowników i zleceniobiorców. Wynajmowane pomieszczenia miały być wyposażone w powierzchnie kuchenne, sanitarne, noclegowe. Wynajmującym byłaby osoba nieprowadząca działalności gospodarczej, nie będzie płatnikiem podatku VAT, rozliczająca się z uzyskiwanych przychodów w formie najmu prywatnego - na zasadach ogólnych lub w formie ryczałtu ewidencjonowanego. Pomiędzy najemcą, a Firmą zostanie spisana umowa najmu, w której zawarta zostanie informacja o ponoszeniu kosztów energii i innych mediów przez najemcę, na podstawie przedstawionych przez najemcę faktur i rachunków, dokumentujących poniesienie kosztów mediów. Najemca - Firma docelowo nosi się z zamiarem zmiany zapisów w umowach z dystrybutorami energii i innych mediów o świadczenie usług, deklarując się jako podmiot korzystający z energii i innych mediów w wynajmowanym lokalu. Znacznie ułatwiłoby to Firmie terminowe regulowanie zobowiązań, bowiem faktury za media wystawiane byłyby bezpośrednio na Firmę i wpływałyby na adres korespondencyjny firmy. Firma w opisywanym zdarzeniu przyszłym, dotyczącym wynajęcia lokali mieszkalnych celem zapewnienia potrzeb bytowych dla swoich pracowników - będzie najemcą. Wnioskodawca nie może jednoznacznie wskazać konkretnego, jednego podmiotu, z którym planuje współpracę. Zainteresowany jest na etapie rozpoznawania rynku nieruchomości i usług najmu. Są to m.in. podmioty wynajmujące domy z pełnym zapleczem kuchenno-sanitarnym lub lokale użytkowe, wynajmowane dla celów mieszkalnych. Każdy z ww. podmiotów nie jest i nie będzie zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wśród osób, z którymi być może Wnioskodawca rozpocznie współpracę w zakresie najmu dominują osoby prywatne, wynajmujące swoje lokale, rozliczające się z uzyskanego przychodu na zasadach ogólnych lub według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Nie prowadzą one działalności gospodarczej, nie podlegają wpisowi do CEiDG, nie posiadają zdefiniowanego PKWiU, działają na zasadach najmu prywatnego, wynajmując swoje prywatne nieruchomości. Wynajem lokalu przeznaczonego na pobyt pracowników ma następować z przeznaczeniem na cele wyłącznie mieszkaniowe. Cel ten jest związany z pobytem dla świadczenia usług pracy. Pobyt ten może trwać od kilku dni, miesięcy, nawet do kilku lat, w zależności od chęci i możliwości pozostania w stosunku pracy pracownika. Najem lokali mieszkalnych będzie służył do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Podstawowym zakresem działalności firmy jest zatrudnianie pracowników z Polski, Ukrainy i innych krajów wschodnich, którzy świadczą usługi przetwarzania i konserwowania mięsa, ryb, owoców i warzyw. Firma nawiązuje w tym zakresie współpracę z innymi przedsiębiorcami. Za ilość przepracowanych godzin oraz przerobionych surowców wystawiana jest faktura opodatkowana stawką VAT 23%. Podmioty działające na lokalnym rynku usług najmu, w ramach najmu prywatnego, proponują podpisanie umowy najmu, w której istnieje zapis o ponoszeniu kosztów czynszu przez najemcę. Odrębnie od czynszu nałożone będą opłaty za media na podstawie odczytów z liczników i faktur otrzymywanych na adres i na rzecz wynajmującego. Przez media rozumiemy: prąd, gaz, wodę oraz wywóz nieczystości. Właściciel lokalu nie wystawia rachunków zawierających koszty utrzymania lokalu - w tym mediów, a jedynie koszty czynszu. Dostawcy energii, czy gazu udostępniają możliwość zarządzania mediami przez najemcę lokalu na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego i wypowiedzenia umowy o świadczenie usług dystrybucji energii, czy gazu przez właściciela lokalu, przy jednoczesnym podpisaniu nowej umowy z najemcą. Wówczas to najemca staje się podmiotem decydującym w sprawach dotyczących mediów: rozwiązania umowy, zmiany świadczeniobiorcy, zmiany w jej zapisach, zmiany obowiązującej taryfy naliczania opłat. Najemca posiada własny licznik, dysponuje jego zapisami, jest obciążany wyłącznie własnym zużyciem według odczytu swojego licznika. Właściciel nie wystawia w związku z powyższym żadnych rachunków, stanowiących refakturę poniesionych kosztów mediów, ani tym bardziej nie nalicza marży dla najemcy. Faktury za media są wystawiane bezpośrednio na najemcę, więc to on jest odpowiedzialny za ich terminową płatność. Zainteresowany nie będzie zawierał umów podnajmu z podnajemcami. Wynajem lokali mieszkalnych wraz z dostarczanymi do tych lokali mediami będzie realizowany dla pracowników Firmy nieodpłatnie. Umowy najmu pomiędzy wynajmującym a Wnioskodawcą będą zawierały adnotację o mieszkalnym celu wynajęcia nieruchomości. Nie przewiduje się jednak zawierania dodatkowych oświadczeń dotyczących celu wykorzystywania lokalu przez podnajemcę. Podnajemca nie jest stroną umowy najmu. Firma nie będzie podnajmować lokalów swoim pracownikom, będzie je udostępniać do nieodpłatnego użytkowania. Obywatele Ukrainy, Mołdawii, Rosji, którzy będą przebywać w wynajmowanych przez Firmę (wynajmowanych dla pracowników na ich rzecz lokalach) są pracownikami Firmy. Zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia. Firma planuje zawrzeć umowy z dystrybutorami gazu, energii, usług komunalnych w zakresie wywozu nieczystości. Umowy w sprawie wywozu nieczystości - podobnie jak w sprawie innych mediów, podpisuje właściciel lokalu, lecz po dokonaniu formalności związanych z przepisaniem umowy na najemcę - to najemca będzie podmiotem decyzyjnym również w tym zakresie. Wnioskodawca nie będzie przerzucał żadnych kosztów mediów na podnajemcę - czyli pracownika Firmy. Nie będzie miało tu miejsce podnajmowanie lokali pracownikom. Wnioskodawca nie będzie obciążał pracowników kosztami dostarczanych mediów, nie dolicza marży do opłat, bo opłaty mediów reguluje sama Firma. Pracownicy jako podnajemcy nie mają możliwości decydowania o wielkości zużycia mediów, podmiotem decyzyjnym w tym zakresie jest Firma. Firma zawiera umowy i reguluje faktury, będące następstwem wygenerowanych przez pracowników kosztów. Pracownicy nie są zobowiązani do płacenia za koszty zużytych mediów w wynajmowanym lokalu (wynajmowanym przez Firmę od właścicieli lokalu, na rzecz pracowników Firmy).

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości obniżenia podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony z faktur za energię i inne media, po dokonaniu zmian w zapisach, w umowach z dystrybutorami mediów.

W tym miejscu wskazać należy, że - jak już wskazano wyżej - odliczenie podatku naliczonego przysługuje tylko podatnikom podatku od towarów i usług, jeżeli nabyte towary i usługi służą czynnościom opodatkowanym.

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zawiera art. 5 ust. 1 ustawy (są nimi m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju).

Przez dostawę towarów - w myśl art. 7 ust. 1 ustawy - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że świadczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę i odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi zostaje wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Wypłacający wynagrodzenie otrzymuje w zamian świadczenie przynoszące mu korzyść.

Podkreślić jednak należy, że w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

I tak, w art. 8 ust. 2 ustawy postanowiono, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Przepisy ustawy formułują zatem zasadę, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega co do zasady odpłatne świadczenie usług, a nieodpłatne ich świadczenie traktuje się jako odpłatne w przypadkach określonych w ww. art. 8 ust. 2 ustawy.

Z okoliczności sprawy wynika, że wynajem lokali mieszkalnych dla pracowników Wnioskodawcy będzie nieodpłatny. Wnioskodawca nie będzie podnajmował lokali pracownikom, lecz udostępni je nieodpłatnie.

Mając na uwadze regulacje zawarte w art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025, z późn. zm.) - zwana dalej k.c. - przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy. Powyższe oznacza, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Na podstawie art. 659 § 1 k.c., przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Stosownie do treści powyższego przepisu, oddanie rzeczy innej osobie do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony na podstawie umowy najmu związane jest z wzajemnym świadczeniem najemcy polegającym na zapłacie umówionego czynszu. Z powyższego wynika, że umówiony między stronami czynsz jest wynagrodzeniem za możliwość korzystania z cudzej własności i stanowi świadczenie wzajemne należne za używanie rzeczy przez jego najemcę.

Tak więc, najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczeniem najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

W konsekwencji użyczenie lokali mieszkalnych nie stanowi odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy.

Dla stwierdzenia czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie będzie się wpisywało w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Zatem, aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, tj. za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika. Opodatkowaniu podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością.

Przez świadczenie usług niezwiązanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć takie świadczenie usług, które odbywa się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, należy rozumieć te usługi, które są wykonywane nieodpłatnie w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. W tym więc aspekcie winny być rozpatrywane działania podejmowane przez dany podmiot.

Powyższe zagadnienie było także przedmiotem orzeczenia TSUE z dnia 16 października 1997 r., sygn. C-258/95. W przedmiotowym stanie faktycznym Trybunał rozważał, czy bezpłatny przewóz pracowników na teren przedsiębiorstwa stanowi świadczenie usług za wynagrodzeniem w rozumieniu artykułu 6 (2) (b) VI Dyrektywy (opodatkowane VAT). Trybunał wskazał, że w większości sytuacji usługi transportowe świadczone nieodpłatnie na rzecz pracowników podlegają opodatkowaniu. Jednak zdarza się, że usługi transportowe świadczone przez pracodawcę są jedyną możliwością dowozu pracowników do miejsca pracy i wówczas takie usługi służą celom prowadzonej przez pracodawcę działalności gospodarczej. Wówczas osobiste korzyści uzyskiwane przez pracowników mają znaczenie drugorzędne w stosunku do korzyści gospodarczych, zaś artykuł 6 (2) (b) nie ma zastosowania.

Zauważyć należy, że w normalnych okolicznościach użyczenie lokali mieszkalnych pracownikom służy prywatnym celom pracownika, jednakże w określonych okolicznościach, np.: lokalizacja zakładu pracy w małej miejscowości, gdzie występują trudności w wynajęciu mieszkania, a pracownicy pochodzą z odległych regionów, wymogi prowadzonej działalności (potrzeby przedsiębiorstwa) mogą spowodować konieczność zapewnienia przez pracodawcę lokali mieszkalnych dla pracowników na czas trwania stosunku pracy. W takich specyficznych okolicznościach służy to działalności gospodarczej podatnika, a korzyść osobista uzyskiwana przez pracowników z takiego bezpłatnego użyczenia ma drugorzędne znaczenie w stosunku do potrzeb prowadzonego przedsiębiorstwa. Zatem, jeśli z obiektywnych okoliczności wynika, że korzyść przedsiębiorstwa wynikająca z danej czynności ma charakter dominujący nad korzyścią osobistą danego pracownika, to do tej czynności nie znajdzie zastosowania obowiązek jej opodatkowania na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy.

Podkreślić należy, że przepis art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy ma zastosowanie tylko do tych spośród usług nieodpłatnych, które nie spełniają warunku w nim wymienionego, tj. dotyczy tych usług nieodpłatnych, które służą celom innym niż działalność gospodarcza podatnika. Jeśli ww. warunek nie jest spełniony, nie może być mowy o potraktowaniu usługi świadczonej nieodpłatnie jako usługi odpłatnej i objęcie jej zakresem opodatkowania VAT.

Analizując wskazane wyżej informacje w kontekście przywołanych przepisów oraz orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdzić należy, że nieodpłatne udostępnienie pracownikom pochodzącym z Ukrainy, Mołdawii i Rosji lokali mieszkalnych wynajętych przez Wnioskodawcę, stanowi nieodpłatne świadczenie usług. Jednakże w świetle art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, w analizowanym przypadku czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ w takich specyficznych okolicznościach nadrzędnym celem świadczonych usług będzie realizacja celów gospodarczych Wnioskodawcy - zapewnienie kadry pracowniczej, a korzyść osobista uzyskiwana przez pracowników z takiego bezpłatnego świadczenia ma drugorzędne znaczenie w stosunku do potrzeb prowadzonego przedsiębiorstwa.

Zatem, nieodpłatne udostępnienie przez Wnioskodawcę własnym pracownikom lokali mieszkalnych nie stanowi odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy. Realizacja przez Wnioskodawcę ww. świadczenia ma bowiem bezsprzecznie związek głównie z realizacją jego celów gospodarczych. W konsekwencji świadczenie to nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnosząc się natomiast do wątpliwości Wnioskodawcy dotyczących prawa do odliczenia podatku VAT z faktur za przedmiotowe media, po dokonaniu zmian w zapisach, w umowach z dystrybutorami mediów wskazać należy, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą, np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast o pośrednim związku nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy można mówić wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Zaznaczyć należy, że określenie pośredniego związku nabywanych towarów i usług z konkretną działalnością przedsiębiorcy (czynnościami opodatkowanymi bądź nieopodatkowanymi) może mieć miejsce dopiero w sytuacji, gdy niemożliwym jest wykazanie ich bezpośredniego związku z daną działalnością.

Jak już wskazano powyżej, obowiązkiem podatnika jest przypisanie konkretnych wydatków do określonego rodzaju czynności, z którymi wydatki te są związane. Podatnik ma zatem obowiązek odrębnego określenia, z jakim rodzajem działalności będzie związany podatek wynikający z otrzymanych faktur zakupu, czyli dokonania tzw. alokacji podatku do czynności podlegających opodatkowaniu i czynności niepodlegających opodatkowaniu.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku Wnioskodawca będzie udostępniał lokale mieszkalne swoim pracownikom nieodpłatnie. Zainteresowany nie będzie zawierał umów podnajmu z podnajemcami. Spółka będzie ponosiła koszty czynszu odrębnie od kosztów za media (prąd, gaz, woda oraz wywóz nieczystości). Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca planuje zawrzeć umowy z dystrybutorami gazu, energii, usług komunalnych w zakresie wywozu nieczystości. Zainteresowany nie będzie jednak przerzucał żadnych kosztów mediów na podnajemcę - czyli pracownika. Z informacji zawartych we wniosku wynika także, że Wnioskodawca nie będzie obciążał pracowników kosztami dostarczanych mediów, nie dolicza marży do opłat, bo opłaty mediów reguluje sama Firma. Jednocześnie, pracownicy jako podnajemcy nie mają możliwości decydowania o wielkości zużycia mediów, podmiotem decyzyjnym w tym zakresie jest Spółka. Zainteresowany zawiera umowy i reguluje faktury, będące następstwem wygenerowanych przez pracowników kosztów. Tym samym, pracownicy nie są zobowiązani do płacenia za koszty zużytych mediów w wynajmowanym lokalu.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że skoro - jak wskazał Wnioskodawca - nie będzie on przerzucał żadnych kosztów mediów na pracowników, nie będzie miało miejsca odpłatne podnajmowanie lokali na ich rzecz, to w opisanej we wniosku sytuacji, wydatki związane z dostarczaniem mediów nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Jak już wskazano wyżej, nieodpłatne udostępnienie pracownikom i zleceniobiorcom lokali mieszkalnych jest czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W takiej sytuacji nie nastąpi ani pobór podatku należnego, ani odliczenie podatku naliczonego oraz dochodzi do przerwania bezpośredniego i ścisłego związku pomiędzy poniesionymi przez podatnika wydatkami powodującymi naliczenie podatku a działalnością gospodarczą skutkującą powstaniem podatku należnego. Nabycie usług najmu mieszkań oraz koszty za media związane z lokalami zostaną poniesione bezpośrednio w celu nieodpłatnego udostępnienia pracownikom i lokali mieszkalnych. Zostaną więc poniesione bezpośrednio w celu nieodpłatnego udostępnienia tym podmiotom lokali mieszkalnych.

Usługi te w ramach ich bezpłatnego świadczenia nie będą skutkowały powstaniem podatku należnego. Możliwość skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego pośrednio związanego z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu nie będzie stanowić podstawy dla tworzenia otwartego i nieograniczonego katalogu zdarzeń uprawniających do odliczenia podatku naliczonego pozostających w luźnym związku z wykonywaniem czynności skutkujących powstaniem podatku należnego.

Zatem, wydatki ponoszone przez Wnioskodawcę w związku z nieodpłatnym udostępnieniem lokali mieszkalnych na rzecz ww. podmiotów będą służyły (bezpośrednio) do wykonywania czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - ich następstwem nie będzie powstanie zobowiązania podatkowego (podatku należnego).

Podsumowując, wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w związku z nieodpłatnym udostępnieniem lokali mieszkalnych na rzecz pracowników oraz zleceniobiorców związane będą w sposób bezpośredni z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu VAT. Natomiast nie będzie miał znaczenia pośredni wpływ wydatków na czynności opodatkowane, skoro możliwe będzie bezpośrednie przyporządkowanie ich do konkretnych czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, prawo do odliczenia podatku naliczonego od przedmiotowych wydatków nie będzie przysługiwało Wnioskodawcy w ogóle, skoro będą one związane w sposób bezpośredni z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu.

Zatem, Wnioskodawca nie będzie miał możliwości odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z nabyciem usług najmu mieszkań oraz nabyciem usług mediów związanych z tymi lokalami.

Podsumowując, Wnioskodawca nie będzie mógł obniżyć kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, pochodzącego z faktur za energię, gaz, wywóz nieczystości, po dokonaniu zmian w zapisach, w umowach z dystrybutorami mediów.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany z przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna przynosi skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302,z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.