0112-KDIL1-2.4012.455.2023.3.DS - VAT w zakresie wystawiania i rozliczania faktur VAT w związku z najmem nieruchomości

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 sierpnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 2 sierpnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie wystawiania i rozliczania faktur VAT w związku z najmem nieruchomości.

Wniosek został poprzedzony pismem z 1 sierpnia 2023 r. (wpływ 8 sierpnia 2023 r.).

Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 6 listopada 2023 r. (wpływ 9 listopada 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W (...) zmarł ojciec Wnioskodawcy, który do chwili śmierci prowadził przedsiębiorstwo w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Przedsiębiorstwo prowadzone przez ojca Wnioskodawcy na koniec roku (...) wykazało stratę, co zostało ujęte w deklaracji podatkowej.

Bezpośrednio po śmierci ojca Wnioskodawcy sporządzony został akt poświadczenia dziedziczenia, na podstawie którego stwierdzono, że spadek po zmarłym na podstawie ustawy nabyli:

* żona spadkodawcy - w¹/₃ (słownie: jednej trzeciej) części;

* Wnioskodawca, tj. syn spadkodawcy - w¹/₃ (słownie: jednej trzeciej) części;

* drugi syn spadkodawcy - w¹/₃ (słownie: jednej trzeciej) części.

Właściciele przedsiębiorstwa w spadku posiadali w przedsiębiorstwie w spadku następujące udziały:

* żona spadkodawcy -⁴/₆ (słownie: cztery szóste) części;

* Wnioskodawca, tj. syn spadkodawcy - (...) -¹/₆ (słownie: jedna szósta) części;

* drugi syn spadkodawcy -¹/₆ (słownie: jedna szósta części).

Po śmierci ojca Wnioskodawcy, przedsiębiorstwo w spadku objęte było zarządem sukcesyjnym, a wszyscy spadkobiercy po zmarłym wspólnie postanowili, że zarządcą sukcesyjnym będzie Wnioskodawca.

W majątku przedsiębiorstwa w spadku pozostawała nieruchomość zabudowana budynkiem, który wykorzystywany był przez ojca Wnioskodawcy do prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wynajmie powierzchni biurowych znajdujących się w tym budynku. W czasie trwania zarządu sukcesyjnego Wnioskodawca jako zarządca sukcesyjny, kontynuował działalność prowadzoną przez zmarłego ojca.

(...) wykreślono z CEIDG przedsiębiorstwo zmarłego objęte zarządem sukcesyjnym, a zarząd sukcesyjny nad przedsiębiorstwem w spadku wygasł.

Spadkobiercy zmarłego będący jednocześnie do chwili wykreślenia przedsiębiorstwa zmarłego z CEIDG właścicielami przedsiębiorstwa w spadku wspólnie postanowili, że Wnioskodawca w ramach prowadzonej przez siebie jednoosobowej działalności gospodarczej, kontynuować będzie na własny rachunek działalność po zmarłym ojcu. W tym celu Wnioskodawca zawarł z każdym ze spadkobierców i jednocześnie współwłaścicieli nieruchomości umowę nieodpłatnego użyczenia udziałów w nieruchomości zabudowanej budynkiem, na podstawie której osoby te umożliwiły Wnioskodawcy kontynuowanie działalności uprzednio prowadzonej przez ojca od momentu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwa zmarłego i wykreślenia przedsiębiorstwa w spadku z CEIDG.

Wnioskodawca bezpośrednio po wygaśnięciu zarządu sukcesyjnego dokonał w CEIDG stosownych zmian oraz zarejestrował się jako podatnik podatku VAT. Jednocześnie Wnioskodawca wystosował do właściwego Urzędu Skarbowego pismo, w którym wskazał, że kontynuuje działalność prowadzoną uprzednio przez zmarłego ojca.

Budynek, w którym znajdują się powierzchnie biurowe, które w ramach wykonywanej działalności gospodarczej wynajmuje aktualnie Wnioskodawca, może wymagać w niedalekiej przyszłości dokonania prac remontowych. Prace te nie będą jednak związane z przebudową, rozbudową, adaptacją czy modernizacją danego budynku. Planowane prace mają na celu przywrócenie pierwotnego stanu technicznego i użytkowego budynku oraz wymianę zużytych składników technicznych podczas ich zwykłej eksploatacji. Prace remontowe mogą polegać m.in. na:

* wymianie okien (bez przebudowy oraz bez zmiany ich wymiarów);

* wymianie opraw oświetleniowych;

* wymianie instalacji elektrycznej;

* wymianie parapetów;

* naprawie posadzek (uzupełnienie ubytków, położenie paneli podłogowych w pomieszczeniach, ewentualnie położenie płytek w ciągach komunikacyjnych);

* wymianie płytek i armatury w pomieszczeniach sanitarnych;

* malowaniu pomieszczeń.

Głównym celem prac budowlanych wyżej wymienionych jest odtworzenie wartości użytkowej środka trwałego.

Pytanie

Czy w zaistniałej sytuacji prawidłowe jest wystawianie i rozliczanie faktur VAT wyłącznie przez Wnioskodawcę, który na podstawie umowy nieodpłatnego użyczenia uzyskał prawo do reprezentowania nieruchomości?

Pana stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, jeśli nieruchomość stanowi przedmiot współwłasności i jednocześnie zostanie podpisana umowa nieodpłatnego użyczenia pomiędzy współwłaścicielami dająca prawo jednemu z nich do dysponowania całością nieruchomości, to na fakturach i umowach powinny być wpisane dane tylko wynajmującego. Współwłaściciel, który nieodpłatnie użyczył swoją część nie powinien być wymieniany ani na fakturach, ani na umowach.

Podatek VAT od wynajmu nieruchomości może rozliczać Wnioskodawca, jako posiadający na podstawie umowy nieodpłatnego użyczenia możliwość decydowania i pobierania pożytków z całej nieruchomości, rejestrując się jako osoba fizyczna do podatku VAT (Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, data wydania: (...), sygnatura: (...)).

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W oparciu o art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Ponadto według art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1610 z późn. zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:

Przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Z powyższego wynika, że najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że najem wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W konsekwencji najem budynku stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Z przepisu art. 96 ust. 1 ustawy - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2022 r.:

Podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Na mocy art. 96 ust. 1 ustawy - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2023 r.

Podmioty, o których mowa w art. 15 i art. 15a, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Natomiast na podstawie art. 96 ust. 3 ustawy:

Podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

Jak stanowi art. 96 ust. 4 ustawy:

Naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako "podatnika VAT czynnego", a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 - jako "podatnika VAT zwolnionego", i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.

Zatem, rejestracji należy dokonać przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy, przy czym przepis nie określa, jak wcześnie rejestracja powinna nastąpić. Natomiast powinna ona nastąpić najpóźniej w dniu poprzedzającym dokonanie pierwszej czynności opodatkowanej.

Rejestracja następuje zatem w momencie zgłoszenia rejestracyjnego, tj. złożenia w urzędzie skarbowym druku VAT-R. Z tym momentem podmiot uzyskuje formalne znamiona statusu podatnika podatku od towarów i usług.

Natomiast zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy:

Podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10, art. 130c, art. 133 i art. 138g ust. 2.

Zasady wystawiania faktur regulują przepisy art. 106a-106q ustawy.

I tak, w myśl art. 106a pkt 1 ustawy:

Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do sprzedaży, z wyjątkiem:

W świetle art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

W oparciu o art. 106b ust. 2 ustawy:

Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Stosownie do art. 106b ust. 3 ustawy:

Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1a) otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

- jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Według art. 106e ust. 1 ustawy:

Faktura powinna zawierać:

(...).

Z powyższych uregulowań wynika, że faktura VAT jest dokumentem potwierdzającym zaistnienie określonej transakcji sprzedaży, a ustawodawca określił, w jakich okolicznościach należy ją wystawić. Przede wszystkim, wystawiane przez podatników podatku od towarów i usług faktury muszą dokumentować wykonanie przez nich czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, tj. dostawy towarów lub świadczenia usług. Treść art. 106e ust. 1 ustawy określa, jakie elementy powinna zawierać faktura. Są to elementy obligatoryjne, których podanie ma przede wszystkim cel fiskalny. Służą one bowiem do prawidłowego zidentyfikowania dla celów podatkowych strony podmiotowej danej transakcji, rodzaju transakcji, jak również wartości służących do określenia w kwotach bezwzględnych wysokości zobowiązania podatkowego. Podmiot zobowiązany do wystawienia faktury zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 3 ustawy powinien wskazać na fakturze m.in. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy.

Z opisu sprawy wynika, że zarejestrował się Pan jako podatnik podatku VAT. Zawarł Pan z każdym ze współwłaścicieli nieruchomości umowę użyczenia udziałów w nieruchomości zabudowanej budynkiem, na podstawie której osoby te umożliwiły Panu kontynuowanie działalności uprzednio prowadzonej przez ojca (działalność gospodarcza polegająca na wynajmie powierzchni biurowych znajdujących się w budynku) od momentu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego przedsiębiorstwa zmarłego i wykreślenia przedsiębiorstwa w spadku z CEIDG.

Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy prawidłowe jest wystawianie i rozliczanie faktur VAT wyłącznie przez Pana.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zasada swobody umów zapisana jest w art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Na podstawie tego przepisu:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Zatem strony mogą dowolnie ustalać stosunki cywilnoprawne, jednakże postanowienia umów nie mogą pozostawać w sprzeczności z innymi przepisami prawa, do stosowania których strony są zobowiązane.

Jak stanowi art. 710 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Zatem umowa użyczenia jest z natury umową nieodpłatną. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy. Powyższe oznacza, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że skoro - jak wynika z opisu sprawy - współwłaściciele nieruchomości użyczyli nieodpłatnie swoje udziały w nieruchomości w celu umożliwienia Panu decydowania i pobierania pożytków z całej nieruchomości (tj. w celu umożliwienia Panu prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na wynajmie powierzchni biurowych znajdujących się w budynku), to tylko Pan (zawierający umowy z najemcami) może rozliczyć podatek VAT od wynajmu nieruchomości. W tym celu, zgodnie z art. 96 ust. 1 ustawy, obowiązany był Pan przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 ustawy złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne.

Ponadto z brzmienia ww. przepisów określających zasady fakturowania wynika, że podatnik VAT jest zobowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku VAT na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż zrealizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT. Jednakże nie ma przeszkód aby w powyższych sytuacjach podatnik wystawił fakturę.

Zatem, skoro w niniejszej sprawie współwłaściciele nieruchomości użyczyli Panu nieodpłatnie swoje udziały dające Panu prawo do dysponowania całością nieruchomości oraz prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie wynajmu jako zarejestrowany czynny podatnik podatku VAT, to na fakturach wystawianych za najem tej nieruchomości powinny być wpisane dane tylko jednego wynajmującego tj. w przedmiotowej sprawie będą to Pana dane.

W konsekwencji, jako czynny podatnik podatku VAT może Pan wystawiać i rozliczać faktury za najem nieruchomości.

Podsumowując, w zaistniałej sytuacji prawidłowe jest wystawianie i rozliczanie faktur VAT w związku z najmem nieruchomości wyłącznie przez Pana.

Tym samym, Pana stanowisko w tym zakresie należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego. Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Końcowo informuję, że niniejsza interpretacja rozstrzyga wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług (pytanie oznaczone we wniosku nr 1.

Z kolei wniosek w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych został załatwiony w odrębnym rozstrzygnięciu.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

* Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 2383).