0112-KDIL1-2.4012.108.2017.1.TK - Opodatkowanie podatkiem VAT odszkodowania od gminy za zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2017 r. (data wpływu 19 kwietnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymanego od gminy za zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego - jest prawidłowe.

W dniu 19 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania otrzymanego od gminy za zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółdzielnia jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Prowadzi między innymi działalność polegającą na zarządzaniu nieruchomościami własnymi oraz stanowiącymi mienie jej członków i innych osób oraz na wynajmowaniu nieruchomości na własny rachunek. W zakresie swojej działalności dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, jak i czynności zwolnionych z tego opodatkowania. Pierwotnie głównym celem działalności Spółdzielni było zaspakajanie potrzeb mieszkaniowych członków Spółdzielni. W tym celu Spółdzielnia prowadziła działalność inwestycyjną polegającą na budowaniu budynków, a także kupowała grunty pod ich budowę.

Spółdzielnia dokonała zakupu m.in.:

Działka nr 7 - zakupiona w 1991 r.,

Działka nr 9/1 - zakupiona w 1996 r.,

Działka nr 10/2 zakupiona w 1998 r.

Zakup działek 9/1 oraz 10/2 nie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W wyniku późniejszych podziałów powstały działki:

Działka nr 7/3 - o pow. 5 285 m² powstała z podziału działki nr 7,

Działka nr 9/3 - o pow. 1 438 m² powstała z podziału działki nr 9/1,

Działka nr 10/3 - o pow. 439 m² powstała z podziału działki nr 10/2.

Zgodnie z zapisami miejscowego ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego miasta-uchwała ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa z dnia 30 czerwca 1988 r. ww. działki przeznaczone były pod zabudowę mieszkaniową z funkcją uzupełniającą w postaci urządzeń obsługi gospodarki mieszkaniowej, zieleni osiedlowej, parkingów, stacji paliw, zakładów pracy nieuciążliwych.

Do 2001 r. Spółdzielnia dokonała uzbrojenia terenu w niezbędne sieci (c.o., wod-kan, gaz, elektr.) oraz wybudowała 10 budynków.

17 lutego 2000 r. decyzją Prezydent ustalił dla Spółdzielni warunki zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych, z usługami wbudowanymi w parterze budynku wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną oraz miejscami parkingowymi przewidzianej do realizacji m.in. na działkach 7, 9/1, 10/2.

11 lipca 2003 r. Rada Miasta uchwaliła nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i zmieniła przeznaczenie części działek 7/1, 9/1 i 10/2 z budowlanych na działki przeznaczone pod pętlę tramwajową. Uwzględniając powyższe w listopadzie 2003 r. Spółdzielnia dokonała podziału ww. działek w celu wydzielenia działek pod realizację pętli tramwajowej. Decyzją 450/2003 Prezydenta usankcjonowano podział, stąd powstały działki 7/3, 9/3, 10/3 przeznaczone pod pętlę tramwajową.

Po dokonaniu wyceny powyższych działek przez biegłego rzeczoznawcę Spółdzielnia skorzystała z przysługującego jej prawa - zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717) - i wystąpiła do Gminy o zamianę działek przeznaczonych pod pętlę tramwajową na inne działki pod budownictwo mieszkaniowe. Taka zamiana nie doszła jednak do skutku.

Wobec powyższego, Spółdzielnia wystąpiła do Gminy o odszkodowanie za poniesioną szkodę w związku ze zmianą w miejscowym planie zagospodarowania, która doprowadziła do niemożności korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z pierwotnym przeznaczeniem, tj. budowaniem budynków.

Na chwilę obecną trwa proces sądowy z powództwa Spółdzielni zmierzający do ustalenia wysokości odszkodowania za zmianę przeznaczenia gruntów dz. 7/3, 9/3 oraz 10/3.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy otrzymane od gminy odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymane odszkodowanie za zmianę w miejscowym planie zagospodarowania przeznaczenia gruntów nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako niestanowiące dostawy towarów ani świadczenia usług.

W opisywanym przypadku nie dochodzi do przeniesienia własności, zatem art. 7 ust. 1, który definiuje dostawę towarów jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie nie ma zastosowania. Spółdzielnia otrzyma odszkodowanie jako wyrównanie szkody, wynikłej z utraty wartości gruntów, spowodowanej zmianami w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Nadal pozostanie właścicielem przedmiotowych gruntów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z treści cytowanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 ustawy wynika, że ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja "świadczenia usług" ma charakter dopełniający definicję "dostawy towarów". Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby określona czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług.

Jak już wcześniej wskazano, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, za usługę może być uznane każde niebędące dostawą towarów świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, to jednak z cywilistycznej istoty pojęcia "świadczenia" wynika, że musi ono polegać na działaniu albo na zaniechaniu podmiotu zobowiązanego do spełnienia świadczenia.

Ponadto, aby możliwe było uznanie jakiegoś zdarzenia za odpłatne świadczenie usług w rozumieniu ww. przepisu, musi występować stosunek zobowiązaniowy pomiędzy podmiotami biorącymi udział w tym zdarzeniu, czyli obie strony muszą się zobowiązać do określonego działania bądź powstrzymania się od dokonania określonej czynności. Zdarzenie nie może być również uznane za świadczenie usług dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w przypadku niemożliwości ustalenia konsumenta usługi, czyli podmiotu będącego jej beneficjentem.

Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Z opisu sprawy wynika, że Spółdzielnia jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Prowadzi między innymi działalność polegającą na zarządzaniu nieruchomościami własnymi oraz stanowiącymi mienie jej członków i innych osób oraz na wynajmowaniu nieruchomości na własny rachunek. W zakresie swojej działalności dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, jak i czynności zwolnionych z tego opodatkowania. Pierwotnie głównym celem działalności Spółdzielni było zaspakajanie potrzeb mieszkaniowych członków Spółdzielni. W tym celu Spółdzielnia prowadziła działalność inwestycyjną polegającą na budowaniu budynków, a także kupowała grunty pod ich budowę.

Spółdzielnia dokonała zakupu działek. Zgodnie z zapisami miejscowego ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego miasta działki przeznaczone były pod zabudowę mieszkaniową z funkcją uzupełniającą w postaci urządzeń obsługi gospodarki mieszkaniowej, zieleni osiedlowej, parkingów, stacji paliw, zakładów pracy nieuciążliwych.

W 2001 r. Prezydent ustalił dla Spółdzielni warunki zabudowy i zagospodarowania terenu dla inwestycji polegającej na budowie zespołu budynków mieszkalnych wielorodzinnych, z usługami wbudowanymi w parterze budynku wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną oraz miejscami parkingowymi przewidzianej do realizacji.

W 2003 r. Rada Miasta uchwaliła nowy miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego i zmieniła przeznaczenie części działek z budowlanych na działki przeznaczone pod pętlę tramwajową. Uwzględniając powyższe w listopadzie 2003 r. Spółdzielnia dokonała podziału działek w celu wydzielenia działek pod realizację pętli tramwajowej. Po dokonaniu wyceny działek przez biegłego rzeczoznawcę Spółdzielnia skorzystała z przysługującego jej prawa i wystąpiła do Gminy o zamianę działek przeznaczonych pod pętlę tramwajową na inne działki pod budownictwo mieszkaniowe. Taka zamiana nie doszła jednak do skutku.

Wobec powyższego Spółdzielnia wystąpiła do Gminy o odszkodowanie za poniesioną szkodę w związku ze zmianą w miejscowym planie zagospodarowania, która doprowadziła do niemożności korzystania z nieruchomości w sposób zgodny z pierwotnym przeznaczeniem, tj. budowaniem budynków.

Spółdzielnia otrzyma odszkodowanie jako wyrównanie szkody, wynikłej z utraty wartości gruntów, spowodowanej zmianami w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Nadal pozostanie właścicielem przedmiotowych gruntów.

W przedmiotowej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą opodatkowania odszkodowania otrzymanego od gminy za zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Uregulowania prawne dotyczące problematyki odszkodowania zawierają natomiast przepisy prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Kwestie powstania i naprawy szkody regulują przepisy art. 361-363 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.). Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (art. 361 § 1 Kodeksu cywilnego). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego).

Stosownie do art. 363 § 1 Kodeksu cywilnego, naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Odszkodowanie jest zatem wynagrodzeniem za poniesioną stratę. Poszkodowanemu przysługuje z tego tytułu roszczenie, rozumiane jako uprawnienie do żądania od sprawcy szkody określonego świadczenia.

W tym wypadku wypłata odszkodowania nie może być uznana za świadczenie usług w zamian za wynagrodzenie, w rozumieniu powołanego art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, ponieważ nie występuje w tym przypadku określone świadczenie, a tym samym konkretny beneficjent tego świadczenia. Odszkodowanie nie stanowi odpłatności za skonkretyzowane świadczenie. W przypadku odszkodowania brak jest związku pomiędzy świadczeniem a wynagrodzeniem. W takich przypadkach mamy jedynie do czynienia z wynagrodzeniem, które zwykle stanowi formę zadośćuczynienia, zatem nie dochodzi do zwiększenia aktywów po stronie beneficjenta.

Wobec powyższego odszkodowanie za wyrządzoną szkodę nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy, zatem nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu. Nie występuje w tych przypadkach dostawa towarów (przedmiotem tej czynności jest pieniądz, a pieniądz nie jest towarem w rozumieniu przepisów ustawy), nie następuje także świadczenie usługi (brak wzajemności świadczeń oraz beneficjenta usługi).

Podkreślić jednakże należy, że w sytuacji przedstawionej we wniosku, podstawę prawną do ubiegania się o odszkodowanie stanowi przepis art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2017 r. poz. 1073). Zgodnie z tym przepisem jeżeli, w związku z uchwaleniem planu miejscowego albo jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe bądź istotnie ograniczone, właściciel albo użytkownik wieczysty nieruchomości może, z zastrzeżeniem ust. 2, żądać od gminy:

Z kolei w myśl art. 6 ust. 1 i 2 ww. ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości.

Każdy ma prawo, w granicach określonych ustawą, do:

Skoro zatem ww. przepis art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, przewiduje roszczenie odszkodowawcze za poniesioną szkodę, to odnosić do niego należy sformułowane w Kodeksie cywilnym ogólne zasady dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody. Przesłanką powstania takiego roszczenia jest wykazanie szkody i istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zdarzeniem, które ją wywołało.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że odszkodowania, o którym mowa we wniosku, nie można traktować jako należności z tytułu świadczonej usługi w rozumieniu ww. art. 8 ustawy (polegającej w szczególności na zobowiązaniu do powstrzymania się od dokonania czynności lub sytuacji). Przedmiotowe odszkodowanie stanowi bowiem, wynikającą z przepisów prawa (w tym konkretnym przypadku - ww. art. 36 ust. 1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), rekompensatę za szkodę w majątku Wnioskodawcy w postaci obniżenia się wartości nieruchomości, powstałą wskutek zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Ponadto w przedmiotowej sprawie nie dochodzi do przeniesienia własności gruntów na Gminę - tak jak wskazał Wnioskodawca w opisie sprawy - tym samym nie dochodzi do dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Podsumowując, należy stwierdzić, że odszkodowanie, które Wnioskodawca otrzyma od Gminy w związku ze zmianą w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy. udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.