0112-KDIL1-1.4012.450.2017.1.AD - Zwolnienie z VAT usług zarządzania portfelami inwestycyjnymi.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 września 2017 r. (data wpływu 26 września 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych przez Wnioskodawcę usług zarządzania portfelami inwestycyjnymi - jest prawidłowe.

W dniu 26 września 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych przez Wnioskodawcę usług zarządzania portfelami inwestycyjnymi.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

S.A. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) jest spółką kapitałową z siedzibą w Polsce, założoną zgodnie z prawem polskim i podlegającą w Polsce opodatkowaniu od całości swoich dochodów. Jest też spółką notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. Przedmiotem działalności Spółki jest szeroko rozumiana działalność windykacyjna, polegająca na odzyskiwaniu wierzytelności obcych na zlecenie (inkaso) oraz zarządzaniu wierzytelnościami nabytymi przez niestandaryzowane sekurytyzacyjne fundusze inwestycyjne zamknięte. Spółka posiada licencję na zarządzanie aktywami funduszy sekurytyzacyjnych wydaną przez Komisję Nadzoru Finansowego w dniu 31 sierpnia 2010 r. Na podstawie zawartych umów, Spółka świadczy usługi zarządzania wierzytelnościami oraz prowadzenia ksiąg rachunkowych funduszy m.in. na rzecz (...) Niestandaryzowany Fundusz Inwestycyjny Zamknięty (dalej: Fundusz). Usługi świadczone przez Spółkę na rzecz Funduszu regulowane są w umowie o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego NSFIZ oraz umowie o prowadzenie ksiąg rachunkowych. NSFIZ (dalej: Umowy).

Przedmiotem umowy o zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego jest wykonywanie czynności z zakresu zarządzania wierzytelnościami Funduszu. Przez czynności te rozumie się czynności polegające w szczególności na:

* zarządzaniu wierzytelnościami sensu stricto,

* poszukiwaniu wierzytelności, które zgodnie z polityką inwestycyjną Funduszu mogą być przedmiotem inwestycji Funduszu,

* przygotowaniu analiz i projektów inwestycyjnych dotyczących inwestycji w wierzytelności,

* negocjowaniu warunków i podpisywaniu, w imieniu Funduszu na podstawie pisemnych pełnomocnictw udzielonych przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (dalej: Towarzystwo), umów inwestycyjnych związanych z sekurytyzowanymi wierzytelnościami,

* podejmowaniu czynności faktycznych i prawnych mających na celu realizację projektów inwestycyjnych związanych z sekurytyzowanymi wierzytelnościami, na podstawie pisemnych pełnomocnictw udzielonych przez Towarzystwo,

* administrowaniu sekurytyzowanymi wierzytelnościami stanowiącymi składnik lokat Funduszu,

* podejmowaniu czynności faktycznych i prawnych mających na celu wzrost wartości lokat Funduszu,

* przygotowywanie analiz dotyczących bieżącego zarządzania portfelem Funduszu, w tym zwłaszcza w zakresie ryzyka i płynności lokat Funduszu oraz przedkładania rekomendacji w tym zakresie,

* podejmowaniu czynności faktycznych i prawnych mających na celu bieżące zarządzanie portfelem, w tym zwłaszcza pod względem ryzyka i płynności lokat Funduszu,

* dokonywaniu windykacji wierzytelności,

* współpracy z Towarzystwem w zakresie dokonywania wycen lokat Funduszu, w szczególności przygotowywanie cyklicznych prognoz planowanych zysków i kosztów windykacji,

* zapewnienie zgodności polityki inwestycyjnej Funduszu dotyczącej lokat Funduszu z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych oraz Statutu Funduszu,

* przekazywanie Towarzystwu wszelkich informacji dotyczących lokat Funduszu mogących mieć wpływ na wycenę aktywów Funduszu lub obowiązek informowania KNF,

* doradzanie na rzecz Funduszu w zakresie związanym z zarządzaniem wierzytelnościami Funduszu, w tym przedkładanie rekomendacji na żądanie Funduszu.

W celu udokumentowania i rozliczenia wykonywania tych czynności, Spółka prowadzi na rzecz Funduszu również księgi rachunkowe i pomocnicze Funduszu. Ich prowadzenie odbywa się na zasadach określonych w przepisach ustawy o rachunkowości oraz Rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych. W ramach usługi, Spółka również przygotowuje i dostarcza sprawozdania finansowe Funduszu na podstawie przepisów obowiązujących fundusze inwestycyjne prowadzące działalność w Polsce, bada limity ustawowe i statutowe obowiązujące Fundusz, współpracuje z audytorami badającymi sprawozdanie finansowe Funduszu oraz współpracuje z depozytariuszem prowadzącym rejestr aktywów Funduszu.

Zgodnie z postanowieniami Umów, Spółka zobowiązana jest do działania w sposób zapewniający maksymalizację korzyści oraz minimalizację ryzyka, jakie jest związane z zarządzaniem wierzytelnościami stanowiącymi lokaty Funduszu.

Usługi świadczone przez Spółkę na podstawie Umów są kwalifikowane dla celów statystycznych jako "usługi związane z zarządzaniem funduszami" (grupowanie PKWiU 66.30.1). W zakresie niezbędnym do wykonania czynności wymienionych powyżej, Fundusz udzielił Spółce lub pracownikom Spółki, pełnomocnictw koniecznych do prawidłowej realizacji obowiązków wynikających z Umowy. Spółka pełni aktywną rolę na etapie podejmowania decyzji inwestycyjnych odnośnie nabycia i zbycia wierzytelności lub praw do świadczeń z tytułu do wierzytelności, obsługi tych aktywów, a także ruchomości i nieruchomości, które staną się własnością Funduszu w toku obsługi wierzytelności poprzez nabycie przez Fundusz własności przedmiotu zabezpieczenia wierzytelności. Spółka realizuje swoje funkcje w tym obszarze poprzez działania w zakresie poszukiwania atrakcyjnych aktywów, analizy opłacalności inwestycji oraz rekomendacje odnośnie nabycia konkretnych wierzytelności. Ponadto Spółka bierze aktywny udział w dalszej części cyklu inwestycyjnego, tj. fazie zarządzania nabytymi wierzytelnościami. Wynika to z tego, że ze względu na dużą liczbę nabywanych w portfelach wierzytelności, w trakcie ustalania ceny nabycia portfela, Fundusz zwykle nie dokonuje weryfikacji jakości każdej z wierzytelności z osobna, lecz działa w oparciu o przyjęte założenie dotyczące całej grupy nabywanych wierzytelności. Cena nabycia ustalana jest zatem często na podstawie wyceny całego portfela, a nie poszczególnych wierzytelności. Ryzyko ekonomiczne z tym związane spoczywa na Funduszu. W przypadku wierzytelności złej jakości, dla maksymalizacji wartości aktywów Funduszu, konieczne są aktywne działania mobilizujące dłużników do rozpoczęcia i kontynuowania spłat przeterminowanych wierzytelności. Jednocześnie, obsługa wierzytelności o najniższej jakości byłaby nieefektywna, gdyż generowałaby koszty, które nie zostałyby zrekompensowane przychodami ze spłat tych wierzytelności, co prowadziłoby do obniżenia wartości aktywów Funduszu. Wskazane uwarunkowania powodują zatem konieczność aktywnego monitorowania portfeli i podejmowania bieżących działań i ocen w zakresie dalszego ich traktowania (np. umorzenie, zawarcie ugody z dłużnikiem, itd.).

Dla wykonywania powyższych czynności, konieczne jest posiadanie odpowiedniego zaplecza, a także doświadczenia w zakresie funkcjonowania rynku wierzytelności (monitorowanie wierzytelności w celu oceny ich jakości, negocjacje z dłużnikami, itd.). Fundusz, jako podmiot ściśle regulowany, zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: Ustawa o Funduszach) nie może np. zawierać umów o pracę czy inwestować w wyposażenie lub w inny sposób organizować we własnym zakresie zaplecza niezbędnego do prowadzenia działalności wykraczającej poza dokonywanie inwestycji. W związku z powyższym, Fundusz będący w istocie masą majątkową wyposażoną w osobowość prawną, z założenia nie posiada zaplecza ani doświadczenia niezbędnego do utrzymywania aktywów w odpowiedniej jakości i uzależniony jest w tym zakresie od usługodawców zewnętrznych. W praktyce zatem, dla zapewnienia kompetentnego i efektywnego zarządzania aktywami Funduszu (wierzytelnościami) konieczny jest zakup usług dostosowanych do charakteru tych aktywów. Spółka, jako podmiot od lat aktywny na rynku wierzytelności posiada wszelkie warunki techniczne i organizacyjne, wiedzę i bogate doświadczenie w zakresie rynku wierzytelności. Dlatego też strony (Spółka, Towarzystwo i Fundusz) zdecydowały się na zawarcie Umów na świadczenie przedmiotowych usług.

Na podstawie posiadanych pełnomocnictw udzielonych przez Fundusz, Spółka realizuje obowiązki wynikające z Umów w tym m.in. składa oferty nabycia wierzytelności na rzecz Funduszu. W celu umożliwienia prawidłowego wykonania Umów, Fundusz powierzył Spółce przetwarzanie danych osobowych w zakresie wskazanym w umowie o zarządzanie wierzytelnościami na zasadach określonych w procedurach i w celu określonym obsługą wierzytelności wynikającą z tej umowy, zgodnie z art. 31 i art. 36-39 ustawy o ochronie danych osobowych. Czynności te wykonywane są wyłącznie w celach związanych z wykonywaniem Umów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy usługi, które Spółka świadczy na podstawie Umów na rzecz Funduszu podlegają, jako usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi alternatywnych funduszy inwestycyjnych, zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów usług (dalej: VAT) na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: uVAT)?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi, które Spółka świadczy na podstawie Umów na rzecz Funduszu, podlegają jako usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi alternatywnych funduszy inwestycyjnych, zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 uVAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 uVAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Art. 43 uVAT wyszczególnienia czynności, które podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT. W szczególności, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b), z opodatkowania VAT zwolnione są usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią. Dokonując analizy pojęć użytych do opisania zwolnień, o których mowa w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE (art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) uVAT) należy podkreślić, że winny one być interpretowane w sposób ścisły, gdyż stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem "pojęcia używane do opisania zwolnień (...) powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika" (por. wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Zgodnie z art. 183 o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: Ustawa o Funduszach), fundusz sekurytyzacyjny stanowi jedną z form funduszu inwestycyjnego zamkniętego. W związku z powyższym Fundusz, na rzecz którego Spółka świadczy usługi zarządzania stanowi alternatywny fundusz inwestycyjny, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) uVAT. Fundusze inwestycyjne są osobami prawnymi, których działalność regulowana jest Ustawą o Funduszach. Wyłącznym przedmiotem działalności funduszy jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w określonych przypadkach również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Jednym z typów funduszy inwestycyjnych jest fundusz sekurytyzacyjny. Zgodnie z art. 187 ust. 3 Ustawy o Funduszach, fundusz sekurytyzacyjny obowiązany jest lokować przynajmniej 75% wartości swoich aktywów w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne i prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Dodatkowo, fundusz sekurytyzacyjny może lokować aktywa w dłużne papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych, instrumenty rynku pieniężnego oraz instrumenty pochodne. Poza wymienionymi powyżej możliwościami dokonywania inwestycji, zakres działalności funduszy jest w praktyce znikomy. Powyższe ma zastosowanie również do Funduszu i jest odzwierciedlone w jego statucie. Celem inwestycyjnym Funduszu jest osiąganie przychodów z lokat netto Funduszu, wzrost wartości aktywów Funduszu w wyniku wzrostu wartości lokat oraz osiąganie zysku ze zbywania lokat. Dla osiągnięcia celu inwestycyjnego, Fundusz lokuje swoje środki pieniężne pochodzące z wpłat na objęcie certyfikatów inwestycyjnych m.in. w wierzytelności, prawa do świadczeń z tytułu wierzytelności, dłużne papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych. W znacznej mierze, wierzytelności nabywane przez Fundusz są wierzytelnościami wysokiego ryzyka, w tym wierzytelnościami przedawnionymi, niezabezpieczonymi lub zajętymi.

Zarówno krajowa ustawa o podatku od towarów i usług jak i Dyrektywa 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, nie zawierają definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi. W wyroku z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National plc, lnscape Investment Fund przeciwko Commissioners of Customs Excise (dalej: sprawa Abbey National) TSUE wskazał, że art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy Rady (77/388/EWG) z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. WE L 145 z późn. zm.; dalej: VI Dyrektywa), a obecnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347 z późn. zm.; dalej: Dyrektywa VAT), nie zawiera żadnej definicji pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Trybunał w ww. wyroku orzekł, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o którym mowa w art. 13 część B lit. d pkt 6 VI Dyrektywy jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. W konsekwencji, państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania w prawie krajowym pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnym. W dalszej części wyroku TSUE jednak wskazał, iż "pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami powierniczymi (zarządzania funduszami powierniczymi), o którym mowa w tym przepisie, obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami". W uzasadnieniu wyroku Trybunał uznał, że usługi zarządzania świadczone przez będący osobą trzecią podmiot zarządzający są co do zasady objęte zakresem zastosowania art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, ponieważ zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w przytoczonym przepisie, zdefiniowane jest ze względu na charakter świadczonych usług, a nie ze względu na podmiot będący usługodawcą lub usługobiorcą (pkt 66-69).

Podobne stanowisko co do sposobu rozumienia i definiowania pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnymi, zawartego w art. 13 część B lit. d pkt 6 VI dyrektywy (aktualnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 112) Trybunał zajął w wyroku z dnia 7 marca 2013 r. GfBk Gesselschaft fur Bôrsenkommunikation mbH vs. Finanzamt Bayreuth, C-275/11 (ECLI:EU:C:2013:141), w którym to Trybunał stwierdził, że "usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz TFI zarządzającego specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia "zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi" do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie, nawet gdyby osoba trzecia nie działała na podstawie upoważnienia w rozumieniu art. 5g dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107". Niezmiernie istotne w tym wyroku jest to, że Trybunał rozpatrywał usługi polegające na doradztwie w zarządzaniu majątkiem funduszu oraz prowadzenia ciągłego monitoringu majątku funduszu, skutkiem których było udzielanie zaleceń odnośnie kupna lub sprzedaży aktywów funduszu. Analogiczne bowiem czynności na podstawie Umów wykonuje Wnioskodawca.

W podobnym tonie wypowiedział się również NSA w wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r. sygn. I FSK 1915/14, w którym czytamy: "Zdaniem Sądu «zarządzanie» funduszami inwestycyjnymi, bez względu na to, jak szerokie znaczenie nadać temu pojęciu - z istoty swej - wymaga bieżącego uczestniczenia w działalności specyficznej, typowej dla tego funduszu, do której należy m.in. administrowanie nim, a nie wyłącznie administrowanie wierzytelnościami bez decydowania o nich w związku z zadaniami funduszu sekurytyzacyjnego". Ponadto zdaniem Sądu "usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzenie jego majątkiem, które jednak ogranicza się do czynności zbiorowego inwestowania w ten majątek".

W ocenie Wnioskodawcy, czynności wykonywane przez Spółkę na rzecz Funduszu w ramach Umów to w istocie czynności zarządzania aktywami funduszu inwestycyjnego, co potwierdzają zarówno Umowy, Ustawa o Funduszach, ale również zezwolenie na zarządzanie przyznane Spółce na podstawie Ustawy o Funduszach jak też cytowane powyżej orzecznictwo TSUE i NSA. Zgodnie z art. 2 pkt 27 Ustawy o Funduszach przez zarządzanie portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych - rozumieć należy zarządzanie portfelem, w skład którego wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, w rozumieniu art. 75 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Usługi zarządzania aktywami Funduszu w praktyce polegają na analogicznych czynnościach i zdaniem Spółki, która posiada również zezwolenie na zarządzanie aktywami funduszu, usługi świadczone na podstawie Umowy wypełniają zakres czynności zarządzania aktywami funduszu. Cel i istota tych czynności jest tożsamy z celem istotą czynności podejmowanych w ramach zarządzania aktywami finansowymi (np. akcjami, udziałami, papierami wartościowymi, itd.) każdego innego funduszu inwestycyjnego. W szczególności, portfele wierzytelności to specyficzny rodzaj aktywa finansowego, różny od akcji i innych papierów wartościowych, stąd też działania podejmowane w ramach zarządzania portfelami wierzytelności muszą być dostosowane do charakteru tych aktywów. Zatem w praktyce charakter czynności wykonywanych przez Spółkę zdeterminowany jest naturą aktywa, zaś istotą tych czynności jest kompleksowa usługa zarządzania portfelem Funduszu, obejmująca m.in.:

* wyszukiwanie pakietów wierzytelności, które mogą być nabyte przez Fundusz;

* opracowywanie projektów inwestycyjnych, zawierający m.in. ocenę szacowanych kosztów oraz maksymalną cenę nabycia lub zbycia aktywów;

* reprezentowanie Funduszu w postępowaniach związanych nabywaniem lub zbywaniem pakietów wierzytelności lub pojedynczych wierzytelności, w oparciu o udzielone w tym celu pełnomocnictwo;

* składanie w imieniu Funduszu ofert nabycia wierzytelności, w tym negocjowanie ostatecznych warunków nabycia oraz projektów umów z tym związanych w oparciu o uchwały zgromadzenia inwestorów i stosowne pełnomocnictwo;

* przygotowywanie pisemnych rekomendacji nabycia lub zbycia nieruchomości i ruchomości, które mogą stać się własnością Funduszu w toku obsługi wierzytelności jako przedmiot zabezpieczenia wierzytelności;

* świadczenie na rzecz Funduszu wszelkiego innego rodzaju doradztwa związanego z nabywaniem, zbywaniem lub obsługą wierzytelności nabywanych przez Fundusz;

* obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem,

* prowadzenie ksiąg rachunkowych Funduszu.

Co więcej, działania wykonywane przez Spółkę są ukierunkowane na maksymalizację rynkowej wartości aktywów Funduszu oraz dochodu z portfeli, co ma bezpośredni wpływ na wartość certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez Fundusz. Zdaniem Wnioskodawcy, zarówno cel jak i całokształt czynności wykonywanych w ramach Umów wskazuje na ich charakter jako kompleksowej usługi zarządzania aktywami funduszu inwestycyjnego na zlecenie, i w konsekwencji, przedmiotowa usługa powinna korzystać ze zwolnienia VAT jako kompleksowa usługa zarządzania aktywami funduszu inwestycyjnego na zlecenie.

Powyższe stanowisko znajduje swoje oparcie w przepisach Dyrektywy VAT. Na podstawie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT "zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie". Przepis ten jest bezwarunkowy w odniesieniu do usług, które są świadczone na podstawie Umowy, i nie zawiera wyłączeń, które mogłyby mieć zastosowanie w odniesieniu do rozważanej usługi. Kierunek interpretacyjny rozumienia pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, TSUE wyznaczył w przywołanym już wyroku w sprawie Abbey National. W punkcie 64 uzasadnienia do wyroku TSUE podkreślił, iż " art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej dyrektywy 85/611 (dalej: Dyrektywa UCITS) w rubryce "Administracja", które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania". Przywołany załącznik II do Dyrektywy UCITS, w rubryce "Administracja" wymienia następujące czynności:

* obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;

* zapytania klientów;

* wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

* monitorowanie przestrzegania uregulowań;

* prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

* wypłatę zysków;

* emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;

* rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

* prowadzenie ksiąg.

Należy w tym miejscu podkreślić, że powyższy katalog ma jedynie charakter przykładowy. Jak bowiem wskazuje sama Dyrektywa UCITS w art. 5 ust. 2, obowiązki wymienione we wspomnianym załączniku "nie są wyczerpujące". Co więcej, Rzecznik generalna podkreśliła ten aspekt w sposób jednoznaczny w opinii przedstawionej w sprawie Abbey National, stwierdzając, że "pojęcia określone w załączniku II do dyrektywy 85/611 nie są uznawane za definicje usług zarządzania funduszem powierniczym, lecz za typowe obowiązki spółki zarządzającej". Zdaniem TSUE wyrażonym w wyroku w sprawie Abbey National, nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby zarządzanie składało się z szeregu różnych usług, które mogą być świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią. Z powyższego wynika, że usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią (tut. przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu), co do zasady objęte są zakresem stosowania Dyrektywy VAT i w związku z tym powinny korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT, o ile "tworzą odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6 (art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy)". Na gruncie rozpatrywanej sprawy, TSUE zajął stanowisko zgodnie, z którym pojęcie usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi obejmuje: "usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią". Zatem, skoro samo wykonywanie usług o charakterze administracyjnym i proceduralnym na podstawie powyższego wyroku TSUE spełnia definicję zarządzania, to tym bardziej dotyczy to kompleksowych usług zarządzania o szerszym zakresie, które Spółka świadczy na podstawie Umowy. Uzupełnieniem stanowiska TSUE przedstawionego w powyższym wyroku jest opinia rzecznika generalnego oraz wskazany już wcześniej wyrok w sprawie C-275/11 GtBk Geseilschaft Fur Borsenkommunikation mbH przeciwko Finanzant Bayreuth (dalej: sprawa GfBk). Rzecznik generalny przedstawił w powyższej opinii przesłanki pozwalające na określenie czy usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią spełniają kryterium wymagane przez TSUE, czyli określenie, czy takie usługi: "tworzą odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6 (art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy)".

Zdaniem rzecznika generalnego przesłankami tymi są:

a. nierozerwalny związek usługi z działalnością funduszu. Rzecznik doprecyzował rozumienie tej przesłanki posługując się następującymi przykładami: "Jeżeli usługi z zakresu administrowania, takie jak prowadzenie rachunkowości, obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub, udziałów funduszu albo wycena aktywów, stanowią usługi specyficzne i wyodrębnione, uważam, że wspomniana ocena odnosi się tym bardziej do usługi jeszcze bardziej specyficznej, jaką jest usługa doradczo-informacyjna dotycząca zarządzania funduszem oraz kupna lub sprzedaży aktywów".

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ulega wątpliwości, że usługi świadczone przez Spółkę na podstawie Umów spełniają powyższą przesłankę, bowiem są usługami ewidentnie charakterystycznymi dla przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, których jedynym celem, zgodnie z Dyrektywą UCITS jest "zbiorowe inwestowanie w zbywalne papiery wartościowe i/lub inne płynne aktywa finansowe (...) kapitału pochodzącego od obywateli" z uwzględnieniem specyfiki działalności funduszu inwestycyjnego zamkniętego.

b. autonomia usługi względem działalności funduszu. Jak wyjaśnił rzecznik: "usługa, która stanowi «odrębną całość ocenianą globalnie», nie może mylić się z innymi usługami świadczonymi już przez usługobiorcę".

W związku z powyższą przesłanką Wnioskodawca podkreśla, że usługi świadczone przez Spółkę na podstawie Umów nie pokrywają się z zakresem usług świadczonych przez Towarzystwo na rzecz Funduszu. Spółka świadczy na rzecz Funduszu usługi zarządcze, w celu zastąpienia Towarzystwa w świadczeniu usług będących przedmiotem Umów.

c. ciągłość usługi. Zdaniem rzecznika: "specyficzny i odrębny charakter usługi powinien charakteryzować się pewną ciągłością w czasie. Innymi słowy, nie chodzi o usługę świadczoną sporadycznie i jednostkowo".

Przenosząc powyższe na grunt usług świadczonych przez Spółkę Wnioskodawca podkreśla, że powyższe usługi są i będą świadczone przez Spółkę w sposób powtarzalny i ciągły.

W powyższym wyroku w sprawie GfBk TSUE potwierdził tezy postawione w wyroku w sprawie Abbey National i wskazał na konieczność szerokiego traktowania katalogu usług wchodzących w zakres spełniających definicję zarządzania. Dowodzi tego fakt, iż na gruncie sprawy GfBk TSUE uznał, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz TFI zarządzającego specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia "zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi".

Na gruncie unijnych regulacji w zakresie podatku VAT, definicja zarządzania funduszami inwestycyjnymi została przedstawiona również przez Radę Unii Europejskiej we wniosku z 31 sierpnia 2010 r., nr dokumentu 12977/10 dotyczącym dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej w odniesieniu do opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych (dalej: Wniosek dotyczący dyrektywy). Zdaniem Spółki, Wniosek dotyczący dyrektywy należy uwzględnić w analizie przepisów, gdyż stanowi on ważną wskazówkę w zakresie kierunku interpretacji poszczególnych regulacji (por. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 grudnia 2008 r. I FSK 1582/08 oraz w wyroku z dnia 7 kwietna 2011 r. I FSK (460/10). Wniosek dotyczący dyrektywy proponuje wprowadzenie do art. 135 ust. 1 Dyrektywy VAT lit. gc). Zgodnie z brzmieniem proponowanym przez Radę zarządzanie funduszami inwestycyjnymi oznacza usługi wchodzące w skład funkcji zarządzania i administrowania portfelem, ukierunkowane na zrealizowanie celów inwestycyjnych danego funduszu inwestycyjnego. Zatem jak wynika z przedstawionych definicji, wszystkie czynności zmierzające do osiągnięcia celu inwestycyjnego funduszu są traktowane jako spełniające definicję zarządzania funduszem inwestycyjnym i w konsekwencji zwolnione z VAT. Zgodnie z zawartą z Funduszem Umową, Spółka podejmuje wszelkie czynności, które mają na celu dążenie do realizacji celu inwestycyjnego Funduszu. Tak więc działania prowadzone przez Spółkę, są w pełni tożsame z definicją zarządzania funduszami inwestycyjnymi zawartą w ww. Wniosku dotyczącym dyrektywy.

W dniu 31 sierpnia 2010 r. Rada przedstawiła wniosek nr 12988/10 dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie opodatkowania usług ubezpieczeniowych i finansowych podatkiem VAT (dalej: Wniosek dotyczący rozporządzenia). Powyższe rozporządzenie ustanawia przepisy wykonawcze m.in. do art. 135 ust. 1 lit. gc) Dyrektywy VAT. Zgodnie z rozporządzeniem:

1. Pojęcie funkcji zarządzania portfelem zawarte w definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi w art. 135 ust. 1 lit. gc) Dyrektywy VAT obejmuje co najmniej następujące usługi:

* strategiczne zarządzanie aktywami;

* operacyjne zarządzanie aktywami.

2. Pojęcie funkcji administrowania zawarte w definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi w art. 135 ust. 1 lit. gc) Dyrektywy VAT obejmuje co najmniej następujące usługi:

* obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;

* nadzór nad przestrzeganiem wymogów regulacyjnych;

* prowadzenie rejestrów posiadaczy jednostek uczestnictwa;

* ustalenia umowne (w tym wysyłanie świadectw);

* prowadzenie dokumentacji;

* emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

* wycena i ustalanie cen.

W opinii Wnioskodawcy, ze względu na charakter tych czynności oraz rozdzielność w ich wykonywaniu, nie ulega wątpliwości, że definicję zarządzania funduszami inwestycyjnymi spełnia samodzielnie każda z wymienionych powyżej usług. Wskazane powyżej czynności, są co do istoty, tożsame z czynnościami wykonywanymi przez Spółkę w ramach zarządzania portfelem Funduszu oraz prowadzenia rachunkowości w zarządzaniu funduszami na podstawie Umów wskazanych w opisie zdarzenia faktycznego. Zdaniem Wnioskodawcy, czynności wykonywane przez Spółkę można przyporządkować odpowiadającym im kategoriom z powyższego Wniosku dotyczącego rozporządzenia. Przykłady tych czynności wraz z przyporządkowaniem ich do kategorii zawartych we Wniosku dotyczącego rozporządzenia są następujące:

Przedstawione powyżej przez Wnioskodawcę przyporządkowanie jest jedynie pomocnicze i nie może być decydujące dla spełnienia przez kompleksową usługę zarządzania portfelem Funduszu, definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi interpretowaną zgodnie z orzecznictwem TSUE. Niemniej jednak, zdaniem Wnioskodawcy, również na gruncie Wniosku dotyczącego dyrektywy oraz Wniosku dotyczącego rozporządzenia, czynności realizowane przez Spółkę na podstawie Umów spełniają definicję zarządzania. W kwestii zastosowania zwolnienia z VAT na gruncie VI Dyrektywy oraz definiowania specjalnego funduszu inwestycyjnego, na potrzeby regulacji tego aktu wypowiedział się także TSUE. Zgodnie z wyrokiem TSUE z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie JP Morgan Fleming Claverhouse lnvestment Trust pIc. (C-363/05), specjalne fundusze inwestycyjne, o których mowa w tym przepisie to także zamknięte fundusze inwestycyjne. TSUE uznał także, iż swoboda państw członkowskich w zakresie wskazania funduszy, do których to zwolnienie będzie się stosować była ograniczona, a wyłączanie zamkniętych funduszy inwestycyjnych byłoby sprzeczne z zasadą neutralności podatkowej. Fundusz sekurytyzacyjny stanowi fundusz Inwestycyjny zamknięty, który nie jest objęty żadnym wyłączeniem z zakresu zwolnienia na gruncie Dyrektywy. Powyższe jest zgodne z wnioskiem przedstawionym we wcześniejszej części niniejszego pisma. tj. stwierdzeniem, że Fundusz bez wątpienia spełnia warunki do uznania go za fundusz inwestycyjny.

Podsumowując, kompleksowa usługa zarządzania portfelem funduszy oraz prowadzenia rachunkowości w zarządzaniu funduszami, w tym ksiąg rachunkowych stanowi usługę zarządzania funduszami inwestycyjnymi, która na gruncie Dyrektywy VAT i polskiej ustawy o podatku od towarów usług, powinna stanowić usługę zwolnioną z VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy potwierdza w szczególności wyrok TSUE z dnia 21 marca 2007 r. w sprawie Aktiebolaget NN v. Skatteverket (nr C-111/05). Zgodnie z wyrokiem, w przypadku, gdy transakcja składa się z zespołu świadczeń i czynności, w celu określenia, czy chodzi o dwa lub więcej świadczeń odrębnych, czy też o świadczenie jednolite, należy wziąć pod uwagę wszystkie okoliczności, w jakich jest ona dokonywana. Okoliczności tych należy poszukiwać nie tylko w brzmieniu samych umów, ale także w praktyce ich wykonywania oraz w innych dokumentach i dowodach świadczących o naturze stosunku łączącego usługodawcę z usługobiorcą.

Jak wskazuje orzecznictwo TSUE, ze świadczeniem złożonym mamy do czynienia w sytuacjach, gdy:

i. dana czynność nie jest dla nabywcy celem samym w sobie, ale służy lepszemu wykorzystaniu usługi zasadniczej ("pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeśli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej" (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 25 lutego 1990 r. w sprawie Card Protection Plan Ltd/Commissioners of Customs and Excise (C-349/96));

oraz

ii. poszczególne czynności stanowią nierozerwalną z ekonomicznego punktu widzenia całość ("jeżeli dwa lub więcej świadczeń dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta, są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter" (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie Card Protection Plan Ltd/Commissioners of Customs and Excise (C-349/96)). Wskazana powyżej linia orzecznicza jest w dalszym ciągu w pełni zgodna z bieżącym orzecznictwem TSUE. Dla przykładu, w wyroku w sprawie Finanzamt Frankfurt am Main V-Höchst przeciwko Deutsche Bank AG (C-44/11) TSUE uznał, że usługa zarządzania portfelem inwestycji "w ramach której podatnik w zamian za wynagrodzenie oraz w oparciu o własne uznanie podejmuje decyzje w przedmiocie nabywania i zbywania papierów wartościowych oraz decyzje te realizuje poprzez nabywanie i zbywanie tych papierów wartościowych, składa się z dwóch elementów, które są tak ściśle ze sobą powiązane, że stanowią one obiektywnie jednolite świadczenie gospodarcze". I nie ma tutaj znaczenia, że sprawa dotyczyła zarządzania indywidualnym portfelem inwestycji, a nie funduszem (jak w przypadku Spółki). Wnioski dotyczące natury świadczenia kompleksowego znajdują zastosowanie bowiem także w odniesieniu do usług wykonywanych przez Spółkę. Zatem. w sytuacji, gdy spełnione są wymienione wyżej warunki, można mówić o świadczeniu kompleksowym, na które składa się czynność podstawowa, której wykonanie jest celem umowy zawartej przez podatnika z klientem, oraz czynności pomocnicze niezbędne do wykonania czynności podstawowej. A w przypadku Spółki i zawartych Umów, wszystkie wskazane powyżej warunki są spełnione.

Również na gruncie krajowym, w zbliżonych lub analogicznych sprawach, wykształtowała się jednolita i ugruntowana linia interpretacyjna, zgodnie z którą organy podatkowe wydawały interpretacje potwierdzające fakt objęcia zwolnieniem z VAT usług analogicznych do świadczonych przez Spółkę. Przykładowo: interpretacja indywidualna Dyrektora izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. ILPP2/443-134/13-2/MR; interpretacja indywidualna Dyrektura Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 marca 2013 r., IPPP1/443-169/13-2/Igo, interpretacja Indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 marca 2013 r., sygn. IPPP1/443-168/13-2/AW, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. IPP1/443-1219/12-2/PR, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 28 lutego 2013 r., sygn. IPPP1/443-1220/12-2/PR, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 grudnia 2012 r., sygn. IPPP1/443-877/12-4/IGo, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. IPPP1/443-757/12-2/AS, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. IPPP1/443-365/12-2/AS, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 18 listopada 2011 r., sygn. IPPP1/443-1333/11-2/MP, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 listopada 2011 r., sygn. IPPP1/443-1181/11-4/BS, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 października 2010 r., sygn. IPPP1-443-864/10-4/PR, interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 marca 2010 r., sygn. IPPP1-443-213/10-4/EK.

Reasumując, kompleksowa usługa zarządzania portfelem Funduszu oraz prowadzenia rachunkowości Funduszu, w tym ksiąg rachunkowych, stanowi usługę zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią, która na gruncie Dyrektywy VAT i polskiej ustawy o podatku od towarów i usług, stanowi usługę zwolnioną z VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy - stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że w oparciu o art. 146a pkt 1 ustawy - w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Przy czym zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy - zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

Według art. 43 ust. 15 ustawy - zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 nie mają zastosowania do:

Należy w tym miejscu podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy powinny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Zatem w szczególności, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy, z opodatkowania podatkiem VAT zwolnione są usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią.

Stosownie natomiast do treści art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L, Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE - państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując przedstawione powyżej regulacje dotyczące zwolnień zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy pojęcie "usługi zarządzania funduszami" odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE - "transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie".

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji "zarządzania". W związku z powyższym, w kwestii interpretacji terminu "zarządzanie" należy odwołać się do dorobku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

TSUE podjął próbę zdefiniowania zakresu pojęcia "zarządzanie" na gruncie przepisu art. 13 (B) (d) VI Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - Wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa opodatkowania (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE) w orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. państwo belgijskie), w której Rzecznik Generalny w swojej opinii podkreślił: "Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. (...) transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez VI Dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi".

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc i Inscape Investment Fund przeciwko Commissioners of Customs & Excise), w którym TSUE dokonał interpretacji pojęcia "zarządzanie funduszami powierniczymi", o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku. W uzasadnieniu orzeczenia Trybunał wskazał, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Dalej Trybunał zaznaczył, że: "odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług". Dalej w uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie. Analizowany w ww. wyroku art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy stanowi, że państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi określonymi przez państwa członkowskie i znalazł powtórzenie w obowiązującej obecnie Dyrektywie 2006/112/WE w art. 135 (1) (g).

Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia "zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi". W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. U.UE.L 2009.302.32), zwanej dalej Dyrektywą 2009/65/WE.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

W powołanym wyżej wyroku Trybunał uznał, w oparciu o załącznik do Dyrektywy UCITS, usługi m.in. w zakresie prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający (osobę trzecią) za zwolnione z opodatkowania VAT, jeżeli stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania funduszami powierniczymi. W cytowanym wyroku TSUE wskazał, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji zarządzania funduszami inwestycyjnymi jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem tego przepisu jest również zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania (pkt 62 uzasadnienia).

Jednocześnie jednak w pkt 71 tego orzeczenia Trybunał wskazał, że: "Świadczone usługi powinny zatem dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnienie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy".

Przytoczone orzecznictwo TSUE prowadzi do wniosku, że państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby zwolnienia od VAT. Natomiast wypracowana przez TSUE definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania aktywami również czynności administracyjne wymienione w załączniku II tej Dyrektywy, w tym usługi w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy, w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy podmiotom trzecim, o ile tworzą one odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania.

Podsumowując, zgodnie z wykładnią obowiązujących przepisów unijnych, poza usługami typowego zarządzania aktywami również usługi administracyjnego zarządzania funduszami, prowadzenia rachunkowości funduszu, sporządzanie wycen aktywów funduszy, zlecone podmiotom trzecim, mimo, że stanowią odrębną całość, są niezbędne do prawidłowego świadczenia usług zarządzania funduszami, zatem mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów usług.

Należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą produktów wymienionych w tym przepisie, w tym m.in. portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych oraz alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi lub ich części.

W myśl art. 183 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1896, z późn. zm.), fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Jak stanowi art. 183 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony jako:

Niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony jako fundusz z wydzielonymi subfunduszami (art. 187 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi).

Jak wynika z art. 187 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, do momentu utworzenia drugiego subfunduszu aktywa i zobowiązania subfunduszu stanowią aktywa i zobowiązania funduszu.

Na podstawie art. 187 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny jest obowiązany lokować nie mniej niż 75% wartości aktywów funduszu, a w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego z wydzielonymi subfunduszami nie mniej niż 75% wartości aktywów każdego subfunduszu, w:

Według art. 192 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi - zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego przez podmiot inny niż towarzystwo wymaga uzyskania przez ten podmiot zezwolenia Komisji.

Stosownie do art. 192 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, zezwolenie na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami oznacza także zezwolenie na zarządzanie pulą wierzytelności.

Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowej usługi, podkreślić należy, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, że: "każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne" (również wyrok z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy uznać należy, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu stanowić będą usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel - maksymalizacja korzyści z realizacji portfela wierzytelności znajdujących się w masie majątkowej Funduszu. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter.

W odniesieniu do powołanych przepisów prawa w kontekście przedstawionego opisu sprawy uznać należy, że usługa świadczona przez Wnioskodawcę nosi znamiona usługi w zakresie zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy, dotyczy bowiem istotnych czynności związanych z administrowaniem wierzytelnościami. Ponadto, usługa ta tworzy odrębną całość oraz jest specyficzna i istotna dla zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy.

Jak wskazano powyżej, z powołanego orzeczenia w sprawie C-169/04 wynika, że zarządzanie funduszami powierniczymi obejmuje usługę w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Z uwagi na powyższe przepisy oraz powołane orzecznictwo wspólnotowe uznać należy, że świadczona usługa, o której mowa we wniosku, niewątpliwie mieści się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku VAT, a zatem objęta jest na mocy tego przepisu zwolnieniem od podatku.

W konsekwencji, usługi, które Spółka świadczy na podstawie Umów na rzecz Funduszu podlegają, jako usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi alternatywnych funduszy inwestycyjnych, zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.