0112-KDIL1-1.4012.156.2022.1.JKU - Zwolnienie z VAT usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 marca 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 15 marca 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego oraz czynnym podatnikiem VAT.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy usługi na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Spółka z o.o.), która to spółka zarządza trzema alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: Ustawa o funduszach inwestycyjnych, ustawa FIZAFI): dwoma spółkami komandytowo-akcyjnymi oraz jedną spółką komandytową (dalej łącznie: ASI). Wszystkie ASI są podmiotami z siedzibą w Polsce.

Spółka z o.o. jest więc zarządzającym alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (dalej: ZASI). ZASI jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI i tym samym jest uprawniony do zarządzania wszystkimi trzema ASI. Spółka z o.o. jest jednocześnie komplementariuszem każdej ze wskazanych ASI.

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy FIZAFI, alternatywna spółka inwestycyjna jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Zgodnie z regulacjami ustawy FIZAFI, ASI może prowadzić działalność w formie bądź spółki kapitałowej (w tym spółki europejskiej, natomiast bez prostej spółki akcyjnej), bądź też w formie spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka kapitałowa (w tym spółka europejska, natomiast bez prostej spółki akcyjnej).

ASI zarządzana jest przez tzw. zarządzającego ASI, czyli wskazanego wyżej ZASI. Zgodnie z art. 8b ust. 1 Ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (ASI), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Status zarządzającego ASI posiadać może wyłącznie spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI bądź też spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

ASI objęte złożonym wnioskiem spełniają wskazane kryteria, jako że dwie z nich są spółkami komandytowo-akcyjnymi, natomiast jedna jest spółką komandytową. ZASI, będący Spółką z o.o., jest jedynym komplementariuszem wszystkich ASI i występuje w roli zewnętrznego zarządzającego ASI.

Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, ZASI jest obowiązany prowadzić działalność w zakresie zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną w sposób rzetelny i profesjonalny, z zachowaniem należytej staranności i zgodnie z zasadami uczciwego obrotu, w najlepiej pojętym interesie zarządzanych ASI i ich inwestorów, a także w celu zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa rynku finansowego.

Z punktu widzenia zasad opodatkowania podatkiem VAT, świadczone przez ZASI na rzecz ASI usługi zarządzania nią podlegają zwolnieniu z opodatkowania tym podatkiem.

Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z ZASI umowę o świadczenie usług (dalej: Umowa). Przedmiotem Umowy są m.in. usługi:

Działalność Wnioskodawcy związana jest nierozerwalnie z działalnością inwestycyjną w zakresie, w jakim działalność ta prowadzona jest przez ASI. Wnioskodawca jest więc odpowiedzialny za zarządzanie kluczowymi procesami realizowanymi przez ASI i związanymi z zarządzaniem ich działalnością i portfelem inwestycyjnym.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią odrębną całość specjalistycznych usług istotnych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI, stanowiąc nierozerwalną część kompleksowej usługi świadczonej następnie przez ZASI i są kluczowe dla świadczonych przez ZASI usług zarządzania ASI, co jednocześnie oznacza, iż bez usług Wnioskodawcy świadczona przez ZASI usługa miałaby charakter niepełny, niekompletny i jako taki nieodpowiadający potrzebom ASI w tym zakresie. W praktyce, świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią same w sobie usługę zarządzania ASI, która z przyczyn formalnych (wymogi ustawy FIZAFI) nie może być świadczona na podstawie umowy łączącej Wnioskodawcę bezpośrednio z ASI, ale musi być świadczona niejako za pośrednictwem ZASI. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi wchodzą bowiem w zakres świadczonej przez ZASI na rzecz samych ASI kompleksowej usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną.

Świadczone przez Wnioskodawcę Usługi określić więc można jako warunek konieczny zaistnienia płynnego procesu inwestycyjnego - ich specyfika powoduje jednak, iż sama ZASI nie jest w stanie samodzielnie świadczyć usług w tym zakresie (bez ich nabycia od Wnioskodawcy).

Wszystkie świadczone przez Wnioskodawcę usługi posiadają bezpośredni związek z zarządzaniem ZASI oraz ASI i przez to stanowią element konieczny prawidłowego procesu zarządzania oraz podejmowania decyzji przez ASI. Stanowią przy tym odrębną, integralną całość.

Wnioskodawca przy tym zaznacza, że świadczone przez niego usługi związane są wprost z zarządzaniem procesem inwestycyjnym prowadzonym przez ASI, nie zaś jedynie z doradztwem co do metod oraz zasad działania tych spółek czy też innym doradztwem związanym z działalnością tych podmiotów. Wnioskodawca w sposób bezpośredni zaangażowany jest w proces zarządczy ZASI i przez to również ASI.

Pytanie

Czy usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez niego na rzecz ZASI usługi korzystają ze zwolnienia z opodatkowania przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT. Usługi te bowiem odpowiadają usłudze zarządzania funduszem inwestycyjnym (alternatywną spółką inwestycyjną) i będą stanowić element usługi zarządzania świadczonej przez ZASI na rzecz ASI.

Zdaniem Wnioskodawcy, do świadczonych przez Niego na rzecz ZASI usług znajdzie zastosowanie przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: Ustawa o VAT) zwolnienie z opodatkowania.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a z opodatkowania VAT zwolnione są usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Artykuł 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych stanowi, że pod pojęciem alternatywnego funduszu inwestycyjnego należy rozumieć instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 tej samej ustawy, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Przedstawione w opisie stanu faktycznego ASI odpowiadają tej definicji i są tym samym alternatywnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Stosownie z kolei do art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zgodnie z powołanymi definicjami pojęć, używanymi w ustawie o funduszach, status ASI zrównany został niejako ze statusem funduszu inwestycyjnego - ASI jest bowiem w świetle ustawy o funduszach rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty

Jako specjalistyczny rodzaj alternatywnego funduszu inwestycyjnego, ASI zarządzana jest przez zarządzającego ASI. Wskazana definicja - z uwagi na zawarte w ustawie o VAT odesłanie - powinna zostać uznana za wiążącą również dla zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego dla usług zarządzania funduszem inwestycyjnym (alternatywną spółką inwestycyjną). Z przewidzianego w ustawie o VAT zwolnienia powinno więc korzystać świadczenie usług zarządzania ASI oraz ich portfelami inwestycyjnymi.

W zakresie pojęcia usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi sama ustawa o VAT nie wprowadza autonomicznej definicji tego pojęcia, odsyłając w niezbędnym zakresie do regulacji ustawy o funduszach.

Przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT zwolnienie z opodatkowania usług zarządzania funduszami stanowi implementację do polskiego porządku prawnego przepisów art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa). Zgodnie ze wskazaną regulacją Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania podatkiem od wartości dodanej transakcje mające za przedmiot zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Z brzmienia wskazanego przepisu wynika, że państwa członkowskie mają prawo zdefiniować pojęcie funduszu inwestycyjnego, natomiast nie mają już one możliwości samodzielnego uregulowania pojęcia "zarządzania", które stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego (tak też: K. Lewandowski., P. Fałkowski Dyrektywa VAT 2006/112, Komentarz. Warszawa 2012).

Również w Dyrektywie VAT nie została przewidziana definicja pojęcia "zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi". Funkcje realizowane w ramach "zarządzania" zostały natomiast wskazane w załączniku nr II (dalej jako: Załącznik II) do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/ WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: "Dyrektywa UCITS"). Jak wynika z artykułu 6 ust. 2 Dyrektywy UCITS: "Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w Załączniku II".

Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy UCITS, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem obejmują:

Analogicznie funkcję zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (dalej: Dyrektywa ZAFI).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. w Dyrektywy ZAFI, zarządzanie AFI oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI.

Zgodnie z pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, to:

Z kolei w pkt 2 załącznika I zawarty został katalog innych czynności, jakie ZAFI może wykonywać dodatkowo w trakcie wspólnego zarządzania AFI. Zgodnie z tą regulacją, są to:

ii. zapytania klientów;

iii. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;

iv. monitorowanie przestrzegania uregulowań;

v. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów,

vi. podział dochodu;

vii. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;

viii. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw,

ix. przechowywanie ksiąg;

Co istotne, wskazany minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego służy określeniu, czy dany podmiot może być uznany za ZAFI (analogicznie: za ZASI), nie ogranicza natomiast katalogu czynności wchodzących w zakres zarządzania, co wynika wprost z pkt 2 załącznika I.

Jak wynika z powyższego, wskazane zwolnienie od opodatkowania stanowi implementację norm prawa europejskiego do porządku krajowego, pojęcie "zarządzania funduszami inwestycyjnymi" stanowi zaś autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego. W związku z tym, niezwykle istotne jest odwołanie się do dorobku orzeczniczego TSUE w tej kwestii.

I tak, w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise v. CSC Financial Services Ltd. (Zb. Orz. 2001, s. 1-10237) TSUE wyraźnie uznał, iż pojęcie "zarządzania funduszami inwestycyjnymi", o którym mowa w stosownych przepisach Dyrektywy stanowiących podstawę implementacji tej regulacji do polskiego porządku prawnego, jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Regulację Dyrektywy w ocenie TSUE należy interpretować w ten sposób, że pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi obejmuje przede wszystkim, ale nie wyłącznie, usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami (za: komentujący to orzeczenie T Michalik, VAT Komentarz. Wyd. 14, Warszawa 2018).

Niezwykle cenne wskazówki dotyczące zasad kwalifikacji usług świadczonych przez podatników na warunkach i zasadach zbliżonych do tych wskazanych w opisie stanu faktycznego (tj. świadczenia usług zarządzania na rzecz podmiotu zarządzającego przez podmiot trzeci), zawarł TSUE w wyroku z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation GmbH.

W wyroku tym TSUE rozstrzygał możliwości zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie Dyrektywy w stosunku do usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych spółce inwestycyjnej przez podmiot trzeci będący spółką doradztwa giełdowego i inwestycyjnego. W wydanym w tej sprawie wyroku TSUE zauważył przede wszystkim, że: "aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcje podlegające zwolnieniu w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 VI dyrektywy, muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi". TSUE wskazał przy tym, iż "treść art. 13 część B lit. d pkt 6 VI dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składały się różne odrębne usługi, które mogą wówczas być objęte zakresem pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi" w rozumieniu wskazanego przepisu, oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią, pod warunkiem, że skutkiem każdej z omawianych usług jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym" (cyt. za: ibidem).

W orzeczeniu TSUE z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania. Rzecznik Generalny podkreślił w kontekście przedmiotowego zwolnienia, iż: "(...) cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze".

Uściślenia powyższej definicji dokonano w wyroku TSUE z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je holistycznie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Co istotne, do tak szerokiego rozumienia pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnymi (i objęcia zakresem tego pojęcia również podmiotów trzecich świadczących usługi na rzecz podmiotu zarządzającego funduszem) przychylają się również sądy krajowe.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 stycznia 2016 r. I FSK 1915/14, wyraźnie wskazał, że: "usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzenie jego majątkiem, które jednak ogranicza się do czynności zbiorowego inwestowania w ten majątek. Zarządzanie takie nie obejmuje natomiast eksploatacji tego majątku".

Podobne wnioski powiela NSA w wyroku z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. akt I FSK 634/16 w którym stwierdza: "Aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcję podlegającą zwolnieniu od VAT to muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania funduszami "inwestycyjnymi".

Co bardzo ciekawe, w wyroku z 17 listopada 2016 r., sygn. akt III Sa/Wa 2344/15, LEX nr 2283404, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał, że usługi doradcze związane z zarządzaniem funduszami również mogą podlegać zwolnieniu z VAT. W ocenie tego sądu polski ustawodawca, wprowadzając art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT, który wyłącza z zakresu zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT usługi doradztwa, wykroczył poza zakres Dyrektywy, a tym samym wprowadził do polskiego porządku prawnego przepis, który jest niezgodny z prawem unijnym. W ocenie więc WSA nawet w sytuacji, w której w skład usługi świadczonej przez podmiot trzeci na rzecz podmiotu zarządzającego wchodzi element doradztwa - nie wyklucza to możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT (tak również: J. Matarewicz, Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz aktualizowany, LEX 2018).

Potwierdzeniem stanowiska Wnioskodawcy są także interpretacje podatkowe, gdzie w zbliżonych do zaprezentowanego w złożonym wniosku stanach faktycznych, organy podatkowe wielokrotnie zajmowały stanowisko zbieżne ze stanowiskiem Wnioskodawcy. Tytułem przykładu można wskazać interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:

- z dnia 13 lutego 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.791.2018.1.AK,

- z dnia 1 października 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.514.2019.1.AKO,

- z dnia 13 marca 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.13.2020.1.IG,

- z dnia 1 grudnia 2020 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.478.2020.1.DS,

a także interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 września 2019 r., sygn. 0112-KDIL4.4012.348.2019.2.AR, w której organ aprobując stanowisko wnioskodawcy, stwierdził, iż: "Należy podkreślić, że Wnioskodawca będzie świadczył usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną, ponieważ zakres wykonywanych przez niego czynności będzie obejmował zarządzanie portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzanie ryzykiem, kluczowych do zdefiniowania czynności zarządzania. Wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione usługi będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obejmują całość poszczególnych zadań o charakterze zarządczym, realizowanych przez ZASI jako zewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Zatem usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy zawartej z zewnętrznie zarządzającym alternatywnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy i w związku z tym będą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu".

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że przedmiotem działalności ZASI jest działalność związana z zarządzaniem alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi, w tym wprowadzanie ich do obrotu. W opinii Wnioskodawcy, nie ulega więc wątpliwości, że same czynności zarządzania ASI przez ZASI korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie przywołanego art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT. Jednocześnie, świadczone przez Wnioskodawcę kompleksowe usługi odpowiadają w istocie usłudze zarządzania ASI i jako takie wchodzić będą w skład takiej usługi, świadczonej następnie przez ZASI na rzecz ASI.

W związku z powyższym, usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI na podstawie Umowy również będą korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, ponieważ ich zakres w istocie odpowiadać będzie kluczowym elementom usługi zarządzania funduszem inwestycyjnym (za jaki należy uznać ASI), którą to usługę bezpośrednio wykonuje ZASI.

Czynności Wnioskodawcy w rzeczywistości koncentrują się na realnym zarządzaniu ASI: kluczowymi elementami wchodzącymi w skład tego zakresu są bowiem przysługujące Wnioskodawcy prerogatywy decyzyjne, dotyczące w szczególności podejmowania decyzji inwestycyjnych, decyzje w zakresie zapewnienia finansowania i kapitału na poszczególne inwestycje, decyzje odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych w sposób odpowiadający strategii inwestycyjnej ASI czy decyzje w zakresie organizacji procesów inwestycyjnych i operacyjnych ASI.

Na prezentowane stanowisko, zdaniem Wnioskodawcy, nie ma również wpływu okoliczność, że stroną Umowy z Wnioskodawcą będzie ZASI, jako podmiot, który zgodnie z przywołaną wyżej ustawą o funduszach inwestycyjnych, jest uprawniony do sprawowania zarządu nad ASI. Świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy z ZASI kompleksowe usługi wchodzić będą w rzeczywistości w zakres świadczonej przez ZASI na rzecz ASI usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną, korzystającej ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Z orzecznictwa TSUE wynika zaś, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych ma charakter przedmiotowy, a o możliwości zastosowania tego zwolnienia nie decyduje status podatnika będącego usługodawcą, ale wyłącznie rodzaj i zakres podejmowanych czynności (świadczonych usług).

W związku z powyższym nie ulega wątpliwości, że Wnioskodawca będzie brał pośrednio udział w zarządzaniu ASI, formalnie zarządzaną przez ZASI. Podkreślenia wymaga także fakt, iż wszystkie świadczone przez Wnioskodawcę usługi posiadają bezpośredni związek z zarządzaniem ASI przez ZASI (stanowią element prawidłowego przebiegu procesu zarządu oraz podejmowania decyzji), stanowiąc przy tym odrębną, integralną całość. Bez świadczonych przez Wnioskodawcę usług, spółka ZASI nie byłaby zdolna w sposób samodzielny świadczyć na rzecz ASI swoich usług zarządzania. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi związane są wprost z zarządzaniem procesem inwestycyjnym prowadzonym przez ASI oraz zarządzanym przez ZASI Wnioskodawca zatem w sposób pośredni, ale nie pozostawiający wątpliwości, jest zaangażowany w proces zarządzania ASI.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi są częścią składową procesu prowadzącego do podjęcia decyzji o nabyciu udziałów/akcji lub innych instrumentów finansowych, zarządzania portfelem inwestycyjnym i zarządzania ryzykiem inwestycyjnym, a ostatecznie prowadzą do spieniężenia przez ASI danej inwestycji. Dodatkowo, jak wynika z powyższych argumentów, usługi zarządzania nie powinny być sprowadzane jedynie do jednorodnej czynności podejmowania decyzji. Każda bowiem decyzja o przystąpieniu do inwestycji musi być poprzedzona procesem analitycznym, przygotowaniem projektów umów oraz przeprowadzeniem negocjacji. Po dokonaniu inwestycji elementem składającym się na zarządzanie funduszem jest bieżące monitorowanie wyników z poczynionych inwestycji, szacowanie ryzyka oraz ewentualne podjęcie decyzji o wycofaniu się z inwestycji. Elementem zarządzania funduszem jest również przygotowanie analiz prowadzących do podjęcia decyzji o spieniężeniu inwestycji, w sytuacji gdy osiągnięto na niej zakładany z góry poziom stopy zwrotu.

Usługi Wnioskodawcy objęte umową mieszczą się więc w zakresie wskazanym przez powołane wcześniej Dyrektywy UCITS oraz ZAFI oraz nakreślonym przez orzecznictwo TSUE i polskich sądów.

Podsumowując powyższe stanowisko, Wnioskodawca wskazuje, że w jego opinii, przy uwzględnieniu przedstawionej argumentacji, świadczone przez niego na rzecz ZASI usługi będą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931), zwanej dalej ustawą:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku dla niektórych czynności.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy:

Zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

Z treści opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, wpisaną do Krajowego Rejestru Sądowego oraz czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy usługi na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która to spółka zarządza trzema alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi: dwoma spółkami komandytowo-akcyjnymi oraz jedną spółką komandytową (ASI). Wszystkie ASI są podmiotami z siedzibą w Polsce.

Spółka z o.o. jest więc zarządzającym alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (ZASI). ZASI jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI i tym samym jest uprawniony do zarządzania wszystkimi trzema ASI. Spółka z o.o. jest jednocześnie komplementariuszem każdej ze wskazanych ASI.

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy FIZAFI, alternatywna spółka inwestycyjna jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Zgodnie z regulacjami ustawy FIZAFI, ASI może prowadzić działalność w formie bądź spółki kapitałowej (w tym spółki europejskiej, natomiast bez prostej spółki akcyjnej), bądź też w formie spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka kapitałowa (w tym spółka europejska, natomiast bez prostej spółki akcyjnej).

ASI zarządzana jest przez tzw. zarządzającego ASI, czyli wskazanego wyżej ZASI. Zgodnie z art. 8b ust. 1 Ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (ASI), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Status zarządzającego ASI posiadać może wyłącznie spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI bądź też spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

ASI objęte złożonym wnioskiem spełniają wskazane kryteria, jako że dwie z nich są spółkami komandytowo-akcyjnymi, natomiast jedna jest spółką komandytową. ZASI, będący Spółką z o.o., jest jedynym komplementariuszem wszystkich ASI i występuje w roli zewnętrznego zarządzającego ASI.

Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, ZASI jest obowiązany prowadzić działalność w zakresie zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną w sposób rzetelny i profesjonalny, z zachowaniem należytej staranności i zgodnie z zasadami uczciwego obrotu, w najlepiej pojętym interesie zarządzanych ASI i ich inwestorów, a także w celu zapewnienia stabilności i bezpieczeństwa rynku finansowego.

Z punktu widzenia zasad opodatkowania podatkiem VAT, świadczone przez ZASI na rzecz ASI usługi zarządzania nią podlegają zwolnieniu z opodatkowania tym podatkiem.

Działalność Wnioskodawcy związana jest nierozerwalnie z działalnością inwestycyjną w zakresie, w jakim działalność ta prowadzona jest przez ASI. Wnioskodawca jest więc odpowiedzialny za zarządzanie kluczowymi procesami realizowanymi przez ASI i związanymi z zarządzaniem ich działalnością i portfelem inwestycyjnym.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią odrębną całość specjalistycznych usług istotnych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI, stanowiąc nierozerwalną część kompleksowej usługi świadczonej następnie przez ZASI i są kluczowe dla świadczonych przez ZASI usług zarządzania ASI, co jednocześnie oznacza, iż bez usług Wnioskodawcy świadczona przez ZASI usługa miałaby charakter niepełny, niekompletny i jako taki nieodpowiadający potrzebom ASI w tym zakresie. W praktyce, świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią same w sobie usługę zarządzania ASI, która z przyczyn formalnych (wymogi ustawy FIZAFI) nie może być świadczona na podstawie umowy łączącej Wnioskodawcę bezpośrednio z ASI, ale musi być świadczona niejako za pośrednictwem ZASI. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi wchodzą bowiem w zakres świadczonej przez ZASI na rzecz samych ASI kompleksowej usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną.

Świadczone przez Wnioskodawcę Usługi określić więc można jako warunek konieczny zaistnienia płynnego procesu inwestycyjnego - ich specyfika powoduje jednak, iż sama ZASI nie jest w stanie samodzielnie świadczyć usług w tym zakresie (bez ich nabycia od Wnioskodawcy).

Wszystkie świadczone przez Wnioskodawcę usługi posiadają bezpośredni związek z zarządzaniem ZASI oraz ASI i przez to stanowią element konieczny prawidłowego procesu zarządzania oraz podejmowania decyzji przez ASI. Stanowią przy tym odrębną, integralną całość.

Wnioskodawca przy tym zaznacza, że świadczone przez niego usługi związane są wprost z zarządzaniem procesem inwestycyjnym prowadzonym przez ASI, nie zaś jedynie z doradztwem co do metod oraz zasad działania tych spółek czy też innym doradztwem związanym z działalnością tych podmiotów. Wnioskodawca w sposób bezpośredni zaangażowany jest w proces zarządczy ZASI i przez to również ASI.

W związku z powyższym wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a lub lit. b ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

Przepisy ustawy nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r., w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L z 2006 r. nr 347/1 z późn. zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia "zarządzania funduszem" można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r., w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce "Administracja", które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG, została zastąpiona Dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r., w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE Rady:

Działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

- zarządzanie inwestycjami,

- administracja:

- wprowadzanie do obrotu.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawieC-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce "Administracja". Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej Dyrektywy.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy uznać, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w ramach zawartej z ZASI umowy o świadczenie usług polegające na:

- mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE, co oznacza, że przesłanka przedmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku VAT - zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy - została spełniona.

Z kolei drugim warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy jest warunek podmiotowy.

Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o funduszach inwestycyjnych", a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

Przepis art. 2 pkt 7 ustawy o funduszach inwestycyjnych stanowi, że:

Ilekroć w ustawie jest mowa o państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ilekroć w ustawie jest mowa o funduszu zagranicznym - rozumie się przez to fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 10b ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ilekroć w ustawie jest mowa o unijnym AFI - rozumie się przez to alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji - prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego;

Stosownie do art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

W myśl art. 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

Jak stanowi art. 38 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).

Stosownie do art. 39 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Ustawa o funduszach inwestycyjnych wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie "funduszu inwestycyjnego" oraz "funduszu zagranicznego".

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w ustawie o funduszach inwestycyjnych pod pojęciem "unijnego AFI". Natomiast na potrzeby ustawy o funduszach inwestycyjnych za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu "specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty" oraz "fundusz inwestycyjny zamknięty" oraz alternatywną spółkę inwestycyjną.

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym "fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (...) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi", o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) ustawy mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

W myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.

Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Zgodnie z art. 70zc ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Komisja dokonuje wpisu zarządzającego ASI do rejestru zarządzających ASI na wniosek:

W analizowanej sprawie wymienione usługi będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym. Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej świadczy usługi na rzecz spółki z o.o., która to spółka zarządza trzema alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi w rozumieniu ustawy o FIZAFI: dwoma spółkami komandytowo-akcyjnymi oraz jedną spółką komandytową (ASI). Wszystkie ASI są podmiotami z siedzibą w Polsce. Spółka z o.o. jest więc zarządzającym alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (ZASI). ZASI jest wpisany do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako zewnętrznie zarządzający ASI i tym samym jest uprawniony do zarządzania wszystkimi trzema ASI. Spółka z o.o. jest jednocześnie komplementariuszem każdej ze wskazanych ASI. Działalność Wnioskodawcy związana jest nierozerwalnie z działalnością inwestycyjną w zakresie, w jakim działalność ta prowadzona jest przez ASI. Wnioskodawca jest więc odpowiedzialny za zarządzanie kluczowymi procesami realizowanymi przez ASI i związanymi z zarządzaniem ich działalnością i portfelem inwestycyjnym. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią odrębną całość specjalistycznych usług istotnych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI, stanowiąc nierozerwalną część kompleksowej usługi świadczonej następnie przez ZASI i są kluczowe dla świadczonych przez ZASI usług zarządzania ASI, co jednocześnie oznacza, iż bez usług Wnioskodawcy świadczona przez ZASI usługa miałaby charakter niepełny, niekompletny i jako taki nieodpowiadający potrzebom ASI w tym zakresie. W praktyce, świadczone przez Wnioskodawcę usługi stanowią same w sobie usługę zarządzania ASI, która z przyczyn formalnych (wymogi ustawy FIZAFI) nie może być świadczona na podstawie umowy łączącej Wnioskodawcę bezpośrednio z ASI, ale musi być świadczona niejako za pośrednictwem ZASI. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi wchodzą bowiem w zakres świadczonej przez ZASI na rzecz samych ASI kompleksowej usługi zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną. Jak również wskazał sam Wnioskodawca świadczone usługi określić więc można jako warunek konieczny zaistnienia płynnego procesu inwestycyjnego - ich specyfika powoduje jednak, iż sama ZASI nie jest w stanie samodzielnie świadczyć usług w tym zakresie (bez ich nabycia od Wnioskodawcy). Wszystkie świadczone przez Wnioskodawcę usługi posiadają bezpośredni związek z zarządzaniem ZASI oraz ASI i przez to stanowią element konieczny prawidłowego procesu zarządzania oraz podejmowania decyzji przez ASI. Stanowią przy tym odrębną, integralną całość. Wnioskodawca przy tym zaznacza, że świadczone przez niego usługi związane są wprost z zarządzaniem procesem inwestycyjnym prowadzonym przez ASI, nie zaś jedynie z doradztwem co do metod oraz zasad działania tych spółek czy też innym doradztwem związanym z działalnością tych podmiotów. Wnioskodawca w sposób bezpośredni zaangażowany jest w proces zarządczy ZASI i przez to również ASI.

Mając na uwadze powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy uznać, że przesłanka podmiotowa dotycząca świadczenia ww. usług zarządzania w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi - została spełniona.

Zatem, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu mieszczą się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy i w związku z tym są zwolnione od podatku od towarów i usług.

Podsumowując, świadczenie przez Wnioskodawcę usług na rzecz ZASI korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

* Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

* Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).