0111-KDIB4.4015.99.2018.2.MD - Podatek od spadków i darowizn - środki pieniężne otrzymane od stryja.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 11 lipca 2018 r. (data wpływu - 13 lipca 2018 r.), uzupełnionym 2 i 3 sierpnia 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych od stryja-jest nieprawidłowe.

W dniu 13 lipca 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych od stryja.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z czym, w piśmie z 25 lipca 2018 r. znak: 0111-KDIB4.4015.99.2018.1.MD, 0111-KDIB4.4014.247.2018.1.MD wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 2 sierpnia 2018 r. (wniesienie opłaty) oraz 3 sierpnia 2018 r. (data wpływu do Organu pisma stanowiącego uzupełnienie wniosku).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 15 stycznia 2018 r. w kancelarii notarialnej zostało zawarte porozumienie, na mocy którego stryj Wnioskodawczyni przekazał jej i bratu kwotę po 39.250 zł. Kwoty te stanowią 1/4 wartości mieszkania babci Wnioskodawczyni i jej brata, a matki stryja.

Ojciec Wnioskodawczyni zmarł w 2015 r., babcia postanowiła przekazać mieszkanie za życia stryjowi, umową darowizny. Stryj mocą tego porozumienia cyt. "tytułem spłaty przekazuje" powyższe kwoty. Mocą tego porozumienia Wnioskodawczyni i brat cyt. "wymienione kwoty przyjmujemy i oświadczamy, że wszelkie nasze roszczenia, jakie przysługiwałyby nam z tytułu dziedziczenia po babci, a także spłat, zachowku i innych, zostały zaspokojone poprzez zapłatę tych kwot oraz, że zrzekamy się roszczeń z wymienionych tytułów w stosunku do stryja".

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni ponadto wskazała, że umowa opisana we wniosku dotyczy działu spadku. Wnioskodawczyni i jej brat (jako "współspadkobiercy") na jej mocy zrzekają się wszelkich roszczeń z tytułu dziedziczenia po babci na rzecz stryja. Babcia postanowiła przekazać mieszkanie za życia stryjowi umową darowizny i poleciła mu spłacić Wnioskodawczynię i jej brata w kwocie, która przysługiwałaby im w sytuacji dziedziczenia (Wnioskodawczyni i brat dziedziczyliby, ponieważ ich ojciec zmarł). Została wykonana przez rzeczoznawcę wycena mieszkania babci i Wnioskodawczyni wraz z bratem zostali przez stryja proporcjonalnie spłaceni.

W związku z powyższym opisem, po przeformułowaniu w uzupełnieniu wniosku, zadano m.in. następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni ma po śmierci babci zapłacić od otrzymanej kwoty podatek od spadków i darowizn, jako od spadku po babci?

Zdaniem Wnioskodawczyni, po śmierci babci powinna zgłosić tę kwotę jako spadek. Wnioskodawczyni powinna zapłacić podatek jako zstępna babci. Dzięki tej spłacie, po śmierci babci Wnioskodawczyni wraz z bratem mają nie zgłaszać sprzeciwu do wyłącznego dziedziczenia przez stryja i nie domagać się zachowku. Zgodnie z wolą babci jest, aby Wnioskodawczyni i jej brat otrzymali "po babci" środki zgodnie z wysokością, jaka ustawowo przysługiwałaby im po jej śmierci. Potwierdza się to w zawarciu porozumienia przez współspadkobierców.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji, powyżej przywołano tylko tę część stanowiska, która odnosi się do podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Wnioskodawcy zajęta na gruncie podatku od spadków i darowizn w przedmiocie skutków podatkowych otrzymania środków pieniężnych od stryja. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2018 r. poz. 644) podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

W myśl ust. 2 ww. przepisu podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Określony w zacytowanym przepisie przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn wskazuje, iż jest nim co do zasady nieodpłatne nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, wyłącznie z tytułów w nim wymienionych.

Przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: spadek, dział spadku, zachowek, darowizna czy polecenie darczyńcy, a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025, z późn. zm.).

Przez określoną w art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Natomiast stosownie do art. 893 cyt. Kodeksu, darczyńca może włożyć na obdarowanego obowiązek oznaczonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem (polecenie).

W myśl art. 991 § 1 i 2 ww. Kodeksu, zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

W myśl przepisu art. 922 § 1 ww. ustawy, przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 Kodeksu cywilnego, spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 cyt. ustawy).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 ustawy, dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. § 2 wskazuje, iż umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), który mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku. Niemniej, aby mógł mieć miejsce dział spadku, najpierw musi nastąpić nabycie w drodze spadku.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu tym podatkiem podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw znajdujących się lub wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z tytułów wymienionych enumeratywnie w tym przepisie.

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 15 stycznia 2018 r. w kancelarii notarialnej zostało zawarte porozumienie, na mocy którego stryj Wnioskodawczyni przekazał jej i bratu kwotę po 39.250 zł. Kwoty te stanowią 1/4 wartości mieszkania babci Wnioskodawczyni i jej brata, a matki stryja. Ojciec Wnioskodawczyni zmarł w 2015 r. Babcia postanowiła przekazać mieszkanie za życia stryjowi umową darowizny i poleciła mu spłacić Wnioskodawczynię i jej brata w kwocie, która przysługiwałaby im w sytuacji dziedziczenia (Wnioskodawczyni i brat dziedziczyliby, ponieważ ich ojciec zmarł). Stryj mocą porozumienia cyt. "tytułem spłaty przekazuje" powyższe kwoty. Mocą tego porozumienia Wnioskodawczyni i brat cyt. "wymienione kwoty przyjmujemy i oświadczamy, że wszelkie nasze roszczenia, jakie przysługiwałyby nam z tytułu dziedziczenia po babci, a także spłat, zachowku i innych, zostały zaspokojone poprzez zapłatę tych kwot oraz, że zrzekamy się roszczeń z wymienionych tytułów w stosunku do stryja". Wnioskodawczyni ponadto wskazała, że umowa opisana we wniosku dotyczy działu spadku.

Na tle tak przedstawionego stanu faktycznego, w oparciu o przepisy wskazane powyżej, uznać należy, iż wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni w niniejszej sprawie nie może być mowy o nabyciu tytułem spadku ani o dziale spadku. Aby bowiem mogło dojść do działu spadku, musiałby zaistnieć spadek (dziedziczenie). W przedmiotowym wniosku Wnioskodawczyni stwierdza, że babcia przekazała za życia umową darowizny lokal mieszkalny na rzecz stryja. Lokal ten w takiej sytuacji nie mógłby już stanowić spadku po babci, gdyż w momencie jego przekazania w drodze darowizny stryjowi, przestał on być własnością babci. Z powyższego powodu również nie można uznać otrzymanej spłaty za spadek. Kwota ta bowiem nie została nabyta w drodze dziedziczenia po babci, a tytułem spłaty od stryja w związku z otrzymaną od jego matki, a babci Wnioskodawczyni darowizną.

Zaakcentować jednak należy, że Wnioskodawczyni we wniosku wskazała, iż cyt.: "Babcia postanowiła przekazać mieszkanie za życia stryjowi umową darowizny i poleciła mu spłacić Wnioskodawczynię i jej brata w kwocie, która przysługiwałaby im w sytuacji dziedziczenia (Wnioskodawczyni i brat dziedziczyliby, ponieważ ich ojciec zmarł)." Na tle powyższego mogą rodzić się wątpliwości, czy kwota otrzymana przez Wnioskodawczynię została wypłacona tytułem polecenia darczyńcy.

Polecenie zasadniczo powinno być dokonane w umowie darowizny. Ustawa nie ogranicza w żadnym razie rodzaju powinności określonego działania lub zaniechania, jaka przez darczyńcę może być nałożona na obdarowanego. Może ono mieć na względzie interes osobisty lub majątkowy wskazanego podmiotu. Charakteru polecenia nie mają natomiast rady, zalecenia, ostrzeżenia czy życzenia (L. Stecki (w:) J. Winiarz, Komentarz, t. II, 1989, s. 803).

Gdyby zatem istotnie Wnioskodawczyni była beneficjentką polecenia darczyńcy (odpowiednio wyrażonej woli babci, aby stryj przekazał środki Wnioskodawczyni), to na tej podstawie Wnioskodawczyni z tego tytułu (tj. właśnie na podstawie nabycia tytułem polecenia darczyńcy) byłaby zobligowana do zgłoszenia nabycia/złożenia zeznania w podatku od spadków i darowizn.

Niezależnie od powyższego, podkreślenia wymaga, iż w przypadku otrzymania spłaty (czyli innym tytułem niż polecenie darczyńcy), obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie powstanie. Czynność taka nie jest bowiem wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, a zgodnie z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Oznacza to, że jeżeli określona czynność - tytuł nabycia nie został wskazany w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to nabycie na jego podstawie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że wskazana we wniosku spłata nie została wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn jako podlegająca opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym, spłata ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, za wyjątkiem sytuacji, w której stanowi ona wykonanie polecenia darczyńcy. W takiej bowiem sytuacji po stronie Wnioskodawczyni powstaje obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.