0111-KDIB4.4014.444.2017.2.MPU - Skutki podatkowe nabycia wierzytelności.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 12 grudnia 2017 r. (data wpływu - 19 grudnia 2017 r.), uzupełnionym 12 lutego 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 18 sierpnia 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności.

Jako, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w piśmie z 30 stycznia 2018 r., znak 0111-KDIB4.4014.444.2017.1.MPU, 0111-KDIB3-1.4012.833.2017.2.JP, wezwano do jego uzupełnienia.

Wniosek uzupełniono 12 lutego 2018 r. (wpływ pisma uzupełniającego). Z treści uzupełnienia wynika, iż w związku ze złożonym wnioskiem Wnioskodawca oczekuje interpretacji tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca ("nabywca") prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest zarejestrowany jako podatnik podatku od towarów i usług czynny. Przedmiotem działalności prowadzonej przez Wnioskodawcę jest działalność prawnicza (PKD 69.10.Z). Wnioskodawca zamierza nabywać od osób fizycznych lub osób prawnych ("cedent", "zbywca") wierzytelności. Nabycia wierzytelności zamierza dokonać jako osoba fizyczna, poza prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Zgodnie z umową, cedent przeniesie na Wnioskodawcę wierzytelność, która będzie przysługiwała cedentowi wobec podmiotu trzeciego. Postanowienia umowy przewidują, że:

Zakupione wierzytelności będą stanowić, zdaniem Wnioskodawcy, wierzytelności trudne, co do których zbywca nie osiągnął efektu w postaci ich wyegzekwowania, dlatego też zdecyduje się na ich sprzedaż. W ocenie zbywcy wierzytelności brak jest szans na ich odzyskanie. Nabyte wierzytelności w dacie ich nabycia będą wymagalne, nieprzedawnione, nie będą zajęte przez organ w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym ani obciążane prawem osoby trzeciej oraz będą wolne od innych wad prawnych.

Cena wierzytelności odzwierciedlać będzie rzeczywistą ekonomiczną wartość wierzytelności w chwili sprzedaży, wartość ta będzie uzależniona od wątpliwych perspektyw na spłatę wierzytelności i zwiększonego ryzyka nieuregulowania ich przez dłużników. Cena będzie ustalona z góry i będzie ustalona poniżej wartości nominalnej zbywanej wierzytelności. Część ceny w umowie przelewu wierzytelności będzie określona kwotowo (wynagrodzenie stałe), część zaś będzie określona procentowo (wynagrodzenie prowizyjne). Wynagrodzenie stałe będzie płatne po zawarciu umowy cesji, niezależnie od tego, czy nabywcy uda się wyegzekwować nabywaną wierzytelność. Wynagrodzenie prowizyjne będzie natomiast płatne wyłącznie w przypadku skutecznego wyegzekwowania nabytej wierzytelności, w zakresie należności głównej, ustawowych odsetek za opóźnienie oraz kosztów opłaty sądowej i skarbowej, zasądzonych na rzecz zbywcy tytułem wykonawczym wskazanym w umowie przelewu wierzytelności, a także kosztów postępowań egzekucyjnych, wzmiankowanych na ww. tytule wykonawczym. Cena sprzedaży będzie zawsze niższa od wartości nominalnej wierzytelności.

Po nabyciu wierzytelności Wnioskodawca będzie działać we własnym imieniu, na własny rachunek i na własne ryzyko. Wnioskodawca będzie ponosić wszelkie koszty sądowe i egzekucyjne.

Opisane zdarzenie przyszłe będzie powtarzać się - Wnioskodawca zamierza nabyć od kilku do kilkudziesięciu tego rodzaju wierzytelności.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z interpretacją indywidualną z dnia 28 listopada 2017 r. (sygn. 0111-KD1B3-1.4012.622.2017.3.JP) wydaną na wniosek Wnioskodawcy w analogicznej sprawie, Organ udzielił odpowiedzi, iż opisana sytuacja pozostaje poza podatkiem od towarów i usług, tj. nie jest opodatkowana podatkiem VAT. Transakcje, przelew (cesji) wierzytelności pieniężnych na rzecz podatnika (cesjonariusza), na podstawie umów sprzedaży zawartych ze zbywcami (cedentami), będącymi pierwotnymi wierzycielami lub też innymi osobami uprawnionymi do rozporządzenia tymi wierzytelnościami, nie będą stanowiły czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy transakcje przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnych na rzecz Wnioskodawcy (cesjonariusza), na podstawie umów sprzedaży zawartych ze zbywcami (cedentami), będącymi pierwotnymi wierzycielami lub też innymi osobami uprawnionymi do rozporządzenia tymi wierzytelnościami, będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a tym samym nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, transakcje przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnych na rzecz podatnika (cesjonariusza), na podstawie umów sprzedaży zawartych ze zbywcami (cedentami), będącymi pierwotnymi wierzycielami lub też innymi osobami uprawnionymi do rozporządzenia tymi wierzytelnościami, będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, a tym samym nie będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z interpretacją indywidualną z dnia 28 listopada 2017 r. (sygn. 0111-KDIB3-1.4012.622.2017.3.JP) wydaną na wniosek wnioskodawcy w analogicznej sprawie, w zakresie stanowiska obejmującego pytanie: "czy fakt, iż podatnik prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest zarejestrowany jako podatnik vat czynny, a jednocześnie nabycia wierzytelności zamierza dokonywać jako osoba fizyczna, poza prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą powoduje, że transakcje przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnych na rzecz podatnika (cesjonariusza), na podstawie umów sprzedaży zawartych ze zbywcami (cedentami), będącymi pierwotnymi wierzycielami lub też innymi osobami uprawnionymi do rozporządzenia tymi wierzytelnościami, będą stanowiły czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?" organ udzielił odpowiedzi, iż opisana sytuacja pozostaje poza podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych. Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, m.in. jeżeli ich przedmiotem są rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Umowa cesji wierzytelności uregulowana została w art. 509 § 1 ustawy - Kodeks cywilny. Zgodnie z treścią tego przepisu wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, a zatem umowa taka może należeć do kategorii umów, które podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Na skutek cesji wierzytelności zmienia się podmiot po stronie wierzyciela, natomiast przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

W przedmiotowym stanie faktycznym, jedyną występującą zapłatą jest zapłata ceny za wierzytelność. Dlatego nie można uznać, że dochodzi do świadczenia usługi o charakterze odpłatnym. Można dojść do jednoznacznego wniosku, że żadna transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła zostać zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Ponieważ Wnioskodawca w opisanej umowie cesji wierzytelności nie zobowiązał się do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie, nie dojdzie do świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Umowa cesji spowoduje jedynie po stronie nabywcy obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Stawka podatku wyniesie 1%. Podstawą opodatkowania będzie ustalona w umowie cena nabywanej wierzytelności

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie należy podkreślić, iż zgodnie z wolą Wnioskodawcy - wyrażoną w uzupełnieniu wniosku - niniejszą interpretacją Organ ocenia stanowisko wyłącznie w przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych. Zatem sformułowania Wnioskodawcy odnoszące się do podatku od towarów i usług pozostają poza oceną.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) podatkowi temu podlegają umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Wśród nich znajduje się umowa sprzedaży.

Zgodnie z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw majątkowych. Zatem przedmiotami sprzedaży w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być również prawa majątkowe. Prawami majątkowymi są przysługujące danej osobie prawa do korzystania i rozporządzania określoną rzeczą lub prawem ustanowionym na tej rzeczy.

O powstaniu obowiązku uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnej decyduje, w myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, moment dokonania czynności cywilnoprawnej. Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy obowiązek podatkowy przy umowie sprzedaży ciąży na kupującym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wartość rynkową określa się na podstawie przeciętnych cen przedmiotu czynności cywilnoprawnych stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Przepis art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy od czynności cywilnoprawnych określa stawki podatku, które wynoszą od umowy sprzedaży:

Z treści wniosku oraz jego uzupełnienia wynika, że Wnioskodawca zamierza nabywać od osób fizycznych lub osób prawnych wierzytelności. Nabycia wierzytelności zamierza dokonać jako osoba fizyczna, poza prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą. Zakupione wierzytelności będą stanowić, wierzytelności trudne. W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z interpretacją indywidualną z dnia 28 listopada 2017 r. (sygn. 0111-KD1B3- 1.4012.622.2017.3.JP) wydaną na wniosek Wnioskodawcy w analogicznej sprawie, organ udzielił odpowiedzi, iż opisana sytuacja pozostaje poza podatkiem od towarów i usług, tj. nie jest opodatkowana podatkiem VAT. Transakcje przelewu (cesji) wierzytelności pieniężnych na rzecz Wnioskodawcy (cesjonariusza), na podstawie umów sprzedaży zawartych ze zbywcami (cedentami), będącymi pierwotnymi wierzycielami lub też innymi osobami uprawnionymi do rozporządzenia tymi wierzytelnościami, nie będą stanowiły czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy - Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 509 § 1 ustawy wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego. Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że umowa sprzedaży wierzytelności podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym.

W ustawie przewidziano jednakże sytuacje, w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

Z treści art. 2 pkt 4 cyt. ustawy wynika, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tego podatku zwolniona, z uwzględnieniem wyjątków wskazanych w tym przepisie. W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, użyte w ustawie określenie podatek od towarów i usług oznacza - podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z uwagi na fakt, że nabywane przez Wnioskodawcę wierzytelności w ramach opisanej transakcji nie będą objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług to powyższe czynności (umowy sprzedaży wierzytelności) będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Stosownie do zapisu art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b stawka podatku przy umowie sprzedaży innych niż wymienione w lit. a praw majątkowych wynosi 1%. Nie ma do nich zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu nabycia ww. wierzytelności ciąży na Wnioskodawcy. Podstawę opodatkowania przy umowie sprzedaży - jak wynika z treści art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego. Jeśli więc ustalona w umowie cena nabywanej wierzytelności będzie odpowiadała jej wartości rynkowej, to będzie stanowiła podstawę opodatkowania.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę

i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, zpóźn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.