0111-KDIB4.4014.151.2017.1.PB - Rozwiązanie umowy dożywocia i zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości.

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 31 maja 2017 r. (data wpływu - 1 czerwca 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych rozwiązania umowy dożywocia i zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 1 czerwca 2017 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych rozwiązania umowy dożywocia i zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W dniu 30 grudnia 2003 r. Wnioskodawczyni zawarła ze swoim siostrzeńcem umowę o dożywocie, objętą aktem notarialnym.

Wnioskodawczyni oświadczyła, że przenosi na rzecz swojego siostrzeńca prawo własności zabudowanej nieruchomości rolnej, w skład której wchodzą działki, dla których są prowadzone księgi wieczyste, w zamian za dożywotnie utrzymanie Wnioskodawczyni przez siostrzeńca.

Stosownie do postanowień art. 908 Kodeksu cywilnego, siostrzeniec zobowiązał się przyjąć Wnioskodawczynię jako domownika, zapewnić utrzymanie przy wspólnym stole, dostarczyć wyżywienie, mieszkanie, ubranie, światło i opał, zapewnić pomoc i opiekę lekarską w razie choroby, sprawić własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym oraz postawić nagrobek.

Strony wyżej opisanej umowy o dożywocie zgodnie postanowiły ją rozwiązać, co zostanie udokumentowane aktem notarialnym, w którym nastąpi również zwrotne przeniesienie własności wyżej opisanej nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy zwrotne przeniesienie własności nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni, które nastąpi w związku z rozwiązaniem umowy o dożywocie, będzie skutkowało zobowiązaniem do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku zwrotnego przeniesienia własności nieruchomości na jej rzecz, które nastąpi w związku z rozwiązaniem umowy o dożywocie, nie będzie ona zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawczyni wskazała, że art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie wymienia rozwiązania umowy dożywocia jako czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie przepis ten zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności prawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany umów, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustaw, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sadów, w tym także polubownych oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Należy stwierdzić, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z tym, szczegółowe wyznaczenie zakresu przedmiotowego opodatkowania ww. podatkiem ma określone konsekwencje prawne. Oznacza to, że ustawodawca wprowadzając tę zasadę, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w omawianym przepisie. Tym samym należy stwierdzić, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Instytucję umowy dożywocia regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.). Zgodnie z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie (umowa o dożywocie), powinien on, w braku odmiennej umowy, przyjąć zbywcę jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, zapewnić mu odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb odpowiadający zwyczajom miejscowym.

Przedmiotem świadczenia ze strony zbywcy (dożywotnika) jest przeniesienie własności nieruchomości. Ustawa nie ogranicza przy tym możliwości przeniesienia własności nieruchomości w zamian za ustanowienie prawa dożywocia tylko do nieruchomości gruntowych.

W myśl art. 353¹ Kodeksu cywilnego, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie lub zasadom współżycia społecznego.

Jak wynika z cytowanych przepisów Kodeks cywilny reguluje zawarcie umowy dożywocia. Kodeks cywilny nie określa natomiast bezpośrednio rzeczowych skutków rozwiązania umowy o dożywocie.

Rzeczowe skutki rozwiązania umowy o dożywocie należy wobec tego ocenić kierując się wskazanym przepisem oraz treścią regulacji Tytułu XXXIV, Działu II Księgi trzeciej Kodeksu cywilnego. Skoro zawarcie umowy o dożywocie powoduje przeniesienie własności nieruchomości z jednoczesnym obciążeniem nieruchomości prawem dożywocia, to niewątpliwie w takim przypadku dochodzi do zbycia nieruchomości. Z takim samym skutkiem mamy do czynienia w sytuacji odwrotnej, gdy następuje dobrowolne rozwiązanie umowy o dożywocie, wówczas z jednej strony następuje przeniesienie własności nieruchomości z powrotem na dożywotnika, a z drugiej strony ma miejsce wygaśnięcie prawa dożywocia.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że 30 grudnia 2003 r. Wnioskodawczyni zawarła ze swoim siostrzeńcem umowę o dożywocie, objętą aktem notarialnym. Strony wyżej opisanej umowy o dożywocie zgodnie postanowiły ją rozwiązać, co zostanie udokumentowane aktem notarialnym, którym nastąpi również zwrotne przeniesienie własności wyżej opisanej nieruchomości na rzecz Wnioskodawczyni.

Tym samym uwzględniając powyższe okoliczności faktyczne i prawne, w przypadku rozwiązania umowy o dożywocie nastąpi powrót do stanu sprzed zawarcia tej umowy, dożywotnik - Wnioskodawczyni zostanie z powrotem właścicielem nieruchomości (gospodarstwa rolnego) a siostrzeniec Wnioskodawczyni, który nabył nieruchomość tytułem umowy dożywocia, nie będzie już zobowiązany do świadczeń wynikających z art. 908 § 1 Kodeksu cywilnego, bowiem prawo dożywocia wygaśnie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nabycie tytułem umowy dożywocia podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Natomiast rozwiązanie umowy dożywocia nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności, których dokonanie powodować będzie konieczność zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego wskazać należy, że czynność prawna polegająca na rozwiązaniu umowy dożywocia oraz zwrotnym przeniesieniu własności nieruchomości na dożywotnika, jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem z tytułu rozwiązania umowy dożywocia i zwrotnego przeniesienia prawa własności nieruchomości, Wnioskodawczyni nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.