0111-KDIB3-2.4012.191.2017.2.AL - Wyłączenie z VAT sprzedaży przedsiębiorstwa.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 19 czerwca 2017 r. (data wpływu 20 czerwca 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 31 lipca 2017 r. (data wpływu 4 sierpnia 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży przedsiębiorstwa bratu - jest prawidłowe.

W dniu 20 czerwca 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży przedsiębiorstwa bratu. Wniosek uzupełniono w dniu 4 sierpnia 2017 r. poprzez doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi, na podstawie wpisu do "Ewidencji Działalności Gospodarczej", jednoosobową działalność gospodarczą jako osoba fizyczna NIP: i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, tj. na zasadach opisanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zainteresowany prowadzi książkę przychodu i rozchodu oraz jest czynnym podatnikiem VAT.

Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest sprzedaż samochodów używanych oraz części samochodowych; dodatkowo Zainteresowany wykonuje usługi serwisowe oraz kompleksową pielęgnację samochodów.

Działalność Wnioskodawca prowadzi od roku 2001, w roku 2006 kupił wraz z bratem po 1/2 (jednej drugiej) części prawo użytkowania wieczystego działek wraz z własnością znajdujących się na nich budynków, stanowiące odrębne nieruchomości. Murowane jednokondygnacyjne budynki, stanowiące odrębne nieruchomości, to: portiernia, szatnia, magazyny, garaże oraz pomieszczenie magazynowo-biurowe zaadaptowane na sklep - wszystkie znajdujące się na zakupionej działce budynki służą działalności gospodarczej.

Ww. nieruchomość wraz z budynkami Zainteresowany wykorzystuje do dnia dzisiejszego w działalności gospodarczej, wprowadzając ją w roku 2006 do ewidencji środków trwałych.

Wartość początkową środka trwałego Wnioskodawca ustalił w proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział Zainteresowanego we własności tego składnika majątku, tj. 1/2 (jedna druga) udziału.

Pozostałą część budynków Wnioskodawca wykorzystywał do działalności gospodarczej na podstawie bezpłatnej umowy użyczenia miedzy sobą a swoim bratem.

Od roku 2006 brat Zainteresowanego zatrudniony jest w firmie Wnioskodawcy na podstawie umowy o pracę.

Dnia 12 grudnia 2016 r. brat Wnioskodawcy rozpoczął działalność gospodarczą jako osoba fizyczna na podstawie wpisu do "Ewidencji Działalności Gospodarczej", którą ze względu na brak podjętej decyzji o zbyciu/nabyciu przedsiębiorstwa zawiesił do dnia uzyskania indywidualnej interpretacji co do opodatkowania transakcji podatkiem VAT.

Ze względów rodzinnych - żona Zainteresowanego prowadzi odrębną działalność gospodarczą w zupełnie odmiennym zakresie, tj. działalność gastronomiczną oraz gabinet SPA - Wnioskodawca wraz z żoną podjęli decyzję, że będzie pomagał żonie jako osoba współpracująca, a swoją działalność - całe przedsiębiorstwo - sprzeda bratu. Transakcja kupna sprzedaży sporządzona zostanie notarialnie - spłata rozłożona na raty.

Przedmiotem planowanej transakcji ma być sprzedaż zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do działalności, która będzie obejmowała następujące elementy:

Ponadto w ramach ww. transakcji doszłoby do przejęcia przez nabywcę (brata) przedsiębiorstwa Pracowników na podstawie przepisu art. 231 Kodeksu pracy; przeniesione zostały w stosownym trybie również prawa i obowiązki osób świadczących usługi na podstawie umów cywilnoprawnych.

Po transakcji Wnioskodawca zamierza zlikwidować własną działalność gospodarczą i wykreślić z "Ewidencji Działalności Gospodarczej" z przyczyn wcześniej opisanych.

W dniu 4 sierpnia 2017 r. uzupełniono wniosek o następujące informacje:

Przedmiotem planowanej transakcji będzie zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej stanowiący w rozumieniu art. 55 (prim) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r. poz. 459, z późn. zm.) przedsiębiorstwo, obejmujące w szczególności:

Przedmiotem sprzedaży będą wszystkie składniki majątku bez żadnych wykluczeń.

Z punktu widzenia organizacyjnego, finansowego, funkcjonalnego oraz technicznego powyższa transakcja pozwoli uzyskać nabywcy (bratu) możliwość prowadzenia działalności przedsiębiorstwa w zakresie tożsamym z tym, który funkcjonuje dotychczas.

Wszystkie związki funkcjonalne pomiędzy poszczególnymi składnikami przedsiębiorstwa zostaną zachowane bez żadnych zmian w sposób umożliwiający realizację zadań gospodarczych oraz kontynuowanie dotychczasowej działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

Zbyte przedsiębiorstwo pozwala na samodzielne funkcjonowanie nabywcy przedsiębiorstwa w obrocie gospodarczym w takim zakresie jak obecnie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy sprzedaż przedsiębiorstwa bratu podlega opodatkowaniu VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, zbycie przedsiębiorstwa bratu, i to niezależnie od faktu czy mamy do czynienia ze zbyciem odpłatnym (np. sprzedaż), jak i nieodpłatnym (darowizna), nie podlega opodatkowaniu VAT, zgodnie z brzmieniem art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Stosownie do treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...) - art. 7 ust. 1 ustawy.

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przepisy art. 6 ustawy wskazują, że istnieją wyłączenia określonych czynności z ww. ustawy. Powyższy przepis wskazuje czynności, które, co do zasady, znajdują się w grupie czynności podlegających opodatkowaniu i mieszczą się w zakresie odpłatnego świadczenia usług lub odpłatnej dostawy towarów. Jednak z uwagi na stosowne wyłączenie, czynności te, pomimo, że można je zakwalifikować jako odpłatne świadczenie usług lub odpłatną dostawę towarów, nie podlegają opodatkowaniu.

Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa (art. 6 pkt 1 ustawy).

W związku z powyższym, w niniejszej sprawie kwestią wymagającą interpretacji, jest ustalenie istnienia lub nieistnienia podstaw do zastosowania przepisu art. 6 pkt 1 ustawy.

Pojęcie "transakcji zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawy towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego (aportu).

Przepisy ustawy nie definiują terminu "przedsiębiorstwo". Definicję taką zawiera ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm).

Z treści art. 55¹ Kodeksu cywilnego wynika, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Zgodnie z art. 55² Kodeksu cywilnego - czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Należy również zauważyć, że użyte w powyższym artykule określenie "w szczególności", wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej - brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Z kolei o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik jest obowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów, których jedyną cechą wspólną jest własność jednego podmiotu gospodarczego. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami tak, żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Aby zatem, w rozumieniu przepisów podatkowych, określony zespół składników mógł zostać zakwalifikowany jako przedsiębiorstwo, nie jest wystarczające jakiekolwiek zorganizowanie masy majątkowej - musi się ona odznaczać pełną odrębnością, niezbędną do samodzielnego funkcjonowania w obrocie gospodarczym. Transakcja mająca za przedmiot zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce jedynie wówczas, gdy wszystkie wymienione w art. 55¹ Kodeksu cywilnego elementy (o ile występują w danym stanie faktycznym), zostaną przekazane nabywcy. Należy podkreślić, że na gruncie przytaczanego przepisu, istnieje możliwość umownego wyłączenia pewnych elementów z transakcji zbycia przedsiębiorstwa, ale tylko wówczas, gdy elementy te nie mają istotnego znaczenia dla funkcjonowania przedsiębiorstwa. W przeciwnym wypadku, danej transakcji nie można uznać za zbycie przedsiębiorstwa.

Jak już wskazano powyżej, przepis art. 6 pkt 1 ustawy ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy.

W myśl art. 19 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L Nr 347, poz. 1, z późn. zm.), w przypadku przekazania odpłatnie lub nieodpłatnie, lub jako aportu do spółki całości lub części majątku, państwa członkowskie mogą uznać, że dostawa towarów nie miała miejsca, i że w takim przypadku osoba, której przekazano towary, będzie traktowana jako następca prawny przekazującego.

Należy zauważyć, że prawodawca unijny, stanowiąc regulację ww. art. 19 Dyrektywy 112, nie zdefiniował jednak użytego w niej pojęcia prawnego "całości lub części majątku".

W wyroku C-497/01 w sprawie Zita Modes przeciwko Administration de I'enregistrement et des domaines, Trybunał zwracając uwagę, że niezgodne z przepisami Dyrektywy jest wprowadzanie przez państwo członkowskie jakichkolwiek ograniczeń - innych niż te, o których mowa w Dyrektywie, podkreślił, że pojęcie zbycia całości lub części majątku należy interpretować tak, że obejmuje ono zbycie przedsiębiorstwa lub niezależnej części przedsiębiorstwa, włącznie z jego rzeczowymi składnikami oraz - w zależności od konkretnego przypadku - składnikami niematerialnymi, które łącznie stanowią przedsiębiorstwo lub jego część zdolną do prowadzenia niezależnej działalności gospodarczej.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą jako osoba fizyczna i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych, tj. na zasadach opisanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zainteresowany prowadzi książkę przychodu i rozchodu oraz jest czynnym podatnikiem VAT. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest sprzedaż samochodów używanych oraz części samochodowych; dodatkowo Zainteresowany wykonuje usługi serwisowe oraz kompleksową pielęgnację samochodów. Działalność Wnioskodawca prowadzi od roku 2001, w roku 2006 kupił wraz z bratem po 1/2 (jednej drugiej) części, prawo użytkowania wieczystego działek wraz z własnością znajdujących się na nich budynków, stanowiące odrębne nieruchomości. Murowane jednokondygnacyjne budynki stanowiące odrębne nieruchomości to: portiernia, szatnia, magazyny, garaże oraz pomieszczenie magazynowo-biurowe zaadaptowane na sklep - wszystkie znajdujące się na zakupionej działce budynki służą działalności gospodarczej. Ww. nieruchomość wraz z budynkami Zainteresowany wykorzystuje do dnia dzisiejszego w działalności gospodarczej, wprowadzając ją w roku 2006 do ewidencji środków trwałych. Wartość początkową środka trwałego Wnioskodawca ustalił w proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział Zainteresowanego we własności tego składnika majątku, tj 1/2 (jedna druga) udziału. Pozostałą część budynków Wnioskodawca wykorzystywał do działalności gospodarczej na podstawie bezpłatnej umowy użyczenia miedzy sobą a swoim bratem. Od roku 2006 brat Zainteresowanego zatrudniony jest w firmie Wnioskodawcy na podstawie umowy o pracę. Dnia 12 grudnia 2016 r. brat Wnioskodawcy rozpoczął działalność gospodarczą jako osoba fizyczna, którą ze względu na brak podjętej decyzji o zbyciu/nabyciu przedsiębiorstwa zawiesił do dnia uzyskania indywidualnej interpretacji co do opodatkowania transakcji podatkiem VAT. Ze względów rodzinnych - żona Zainteresowanego prowadzi odrębną działalność gospodarczą w zupełnie odmiennym zakresie, tj. działalność gastronomiczną oraz gabinet SPA - Wnioskodawca wraz z żoną podjęli decyzje, że będzie pomagał żonie jako osoba współpracująca, a swoją działalność - całe przedsiębiorstwo - sprzeda bratu. Transakcja kupna sprzedaży sporządzona zostanie notarialnie - spłata rozłożona na raty. Przedmiotem planowanej transakcji ma być sprzedaż zespołu składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do działalności, która będzie obejmowała następujące elementy:

Ponadto w ramach ww. transakcji doszłoby do przejęcia przez nabywcę (brata) przedsiębiorstwa Pracowników na podstawie przepisu art. 231 Kodeksu pracy; przeniesione zostały w stosownym trybie również prawa i obowiązki osób świadczących usługi na podstawie umów cywilnoprawnych.

Po transakcji Wnioskodawca zamierzam zlikwidować własną działalność gospodarczą i wykreślić z "Ewidencji Działalności Gospodarczej" z przyczyn wcześniej opisanych.

Przedmiotem planowanej transakcji będzie zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej stanowiący w rozumieniu art. 55¹ ustawy - Kodeks cywilny przedsiębiorstwo.

Przedmiotem sprzedaży będą wszystkie składniki majątku bez żadnych wykluczeń.

Z punktu widzenia organizacyjnego, finansowego, funkcjonalnego oraz technicznego powyższa transakcja pozwoli uzyskać nabywcy (bratu) możliwość prowadzenia działalności przedsiębiorstwa w zakresie tożsamym z tym, który funkcjonuje dotychczas.

Wszystkie związki funkcjonalne pomiędzy poszczególnymi składnikami przedsiębiorstwa zostaną zachowane bez żadnych zmian w sposób umożliwiający realizację zadań gospodarczych oraz kontynuowanie dotychczasowej działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa.

Zbyte przedsiębiorstwo pozwala na samodzielne funkcjonowanie nabywcy przedsiębiorstwa w obrocie gospodarczym w takim zakresie jak obecnie.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia, czy sprzedaż przedsiębiorstwa bratu podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W tym miejscu należy wskazać, że zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym, czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa, decyduje pełen zakres zbywanego majątku, praw i zobowiązań; wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, że doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo. Ponadto, jak wskazano powyżej, decydujące jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

W rozpatrywanej sprawie, jak wskazał Zainteresowany, przedmiotem planowanej transakcji będzie zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej, stanowiący przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

W niniejszej sprawie najistotniejszym elementem jest to, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, umożliwiające kontynuowanie określonej działalności gospodarczej.

Zatem, analiza przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego w kontekście przywołanych wyżej regulacji prawych prowadzi do wniosku, że przedmiotem sprzedaży będzie zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych funkcjonujący jako niezależne przedsiębiorstwo. Ponadto, z opisu sprawy wynika, że z punktu widzenia organizacyjnego, finansowego, funkcjonalnego oraz technicznego powyższa transakcja pozwoli uzyskać nabywcy (bratu) możliwość prowadzenia działalności przedsiębiorstwa w zakresie tożsamym z tym, który funkcjonuje dotychczas. Wszystkie związki funkcjonalne pomiędzy poszczególnymi składnikami przedsiębiorstwa zostaną zachowane bez żadnych zmian w sposób umożliwiający realizację zadań gospodarczych oraz kontynuowanie dotychczasowej działalności gospodarczej przez nabywcę przedsiębiorstwa. Tym samym, zbyte przedsiębiorstwo pozwala na samodzielne funkcjonowanie nabywcy przedsiębiorstwa w obrocie gospodarczym w takim zakresie jak obecnie.

Podsumowując, sprzedaż przedsiębiorstwa bratu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż planowana transakcja stanowić będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego i zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy przedmiotowa sprzedaż będzie korzystała z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy tut. Organ uznał za prawidłowe.

Zaznacza się, że na podstawie art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.