0111-KDIB3-1.4012.741.2022.4.AMA

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe

Szanowny Panie,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 września 2022 r. wpłynął Pana wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie m.in. podatku od towarów i usług, który dotyczy kwestii:

- czy opisana, planowana transakcja sprzedaży akcji będzie podlegać opodatkowaniu VAT, ale jednocześnie do transakcji tej znajdzie zastosowanie zwolnienie przedmiotowe wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT (pytanie nr 1);

- czy w przypadku uznania, że transakcja sprzedaży akcji powinna podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy VAT, Pan B.C. będzie miał prawo do odliczenia VAT od nabytych akcji, w sytuacji, w której akcje będą nabywane do działalności gospodarczej (która jest m.in. związana z wynajmem nieruchomości) (pytanie nr 2).

Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 20 października 2022 r. (data wpływu 20 października 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

Pan B.C.

2) Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

B Spółka Akcyjna

Opis zdarzenia przyszłego

B SA (dalej także jako: "Zainteresowany") rozpoczęła swoją działalność w dniu (...) lutego 2017 r. Spółka jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej także jako: "KRS") pod numerem KRS: (...), NIP: (...), REGON: (...). Zainteresowany działa w branży IT, której trzon stanowią wdrożenia systemów informatycznych klasy ERP oraz Business Intelligence produkowanych przez liderów rynku oprogramowania. Zgodnie z wpisem do KRS, przeważający przedmiot działalności Zainteresowanego to działalność związana z oprogramowaniem (kod PKD 62.01.Z).

B SA posiada akcje w spółce B Prosta Spółka Akcyjna (dalej także jako: "B PSA"), które zamierza sprzedać na rzecz osoby fizycznej. Przedmiotem sprzedaży będzie 799 500 akcji zwykłych (49,97% akcji). Pozostałe akcje posiada B Sp. z o.o. oraz osoby fizyczne (3 akcjonariuszy) odpowiednio po 0,06% akcji (B Sp. z o.o.) i po 16,66% akcji (osoby fizyczne) - akcje te nie są przedmiotem wniosku o interpretację.

Sprzedaż przedmiotowych akcji B PSA nastąpi na rzecz Pana B.C., (dalej także jako: "Wnioskodawca", lub "Pan B.C."), który w B SA pełni funkcję Prezesa Zarządu. Akcje B SA będą nabyte przez Pana B.C. do jego osobistego majątku.

Strony szacują, że cena sprzedaży akcji zostanie ustalona w wysokości kilku milionów złotych. Finalna cena zostanie ustalona na poziomie rynkowym na moment zawarcia umowy.

B PSA, której akcje będą nabywane, powstała w dniu (...) grudnia 2021 r. w wyniku przekształcenia spółki B Spółka komandytowa w prostą spółkę akcyjną. B PSA prowadzi działalność pod numerem KRS: (...), NIP: (...), REGON: (...). Przeważającym przedmiotem działalności PSA, zgodnie z wpisem w KRS, są roboty budowlane związane z wnoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych (kod PKD 41.20.Z). B PSA jest spółką deweloperską.

B Spółka komandytowa (założona (...) lipca 2019 r.), z której powstała B PSA realizowała projekty budowlane (działalność deweloperska), a więc prowadziła działalność tożsamą z działalnością B PSA. Komandytariuszem w B Spółka komandytowa był Pan B.C., który umową z dnia (...) czerwca 2021 r., zbył ogół praw i obowiązków w ww. spółce komandytowej na rzecz B SA.

Należy jednocześnie wskazać, że w momencie nabywania przedmiotowych akcji, jedynym (lub głównym) aktywem B PSA będzie nieruchomość gruntowa niezabudowana położona w (...) przy ul. (...) o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą. Na wskazanej nieruchomości planowana jest inwestycja budowlana, dotycząca budowy 6 budynków mieszkalnych jednorodzinnych; powierzchnia gruntu wynosi (...) ha (na moment złożenia niniejszego wniosku w toku jest procedura uzyskiwania pozwolenia na budowę).

Wyjaśniając powód sprzedaży przedmiotowych akcji, dodać należy, że obecnie poszukiwany jest inwestor strategiczny z branży IT w związku z planowaną w przyszłości sprzedażą B SA. Z uwagi na to, że poszukiwany inwestor nie byłby zainteresowany nabyciem akcji spoza branży IT, podjęto decyzję o planowanej sprzedaży akcji posiadanych w B PSA.

Zarówno B SA (sprzedający) jak i B PSA (której akcje będą sprzedawane) są czynnymi podatnikami VAT.

W uzupełnieniu do wniosku w piśmie z (...) października 2022 r. (data wpływu... października 2022 r.) wskazał Pan, że:

a) B SA nie uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada i zamierza sprzedać, tj. B Prosta Spółka Akcyjna (dalej: "B PSA"). B SA obecnie posiada 49,94% akcji w tym podmiocie. B SA wykonuje jedynie zwykłe prawa przysługujące akcjonariuszowi, w tym prawo do udziału w walnych zgromadzeniach B PSA oraz prawo głosu.

b) B SA nie dokonywała oraz nie dokonuje na rzecz B PSA czynności podlegających opodatkowaniu VAT, w szczególności nie świadczyła oraz nie świadczy usług administracyjnych, rachunkowych, informatycznych, finansowych, handlowych lub technicznych.

c) Sprzedaż akcji przez B SA nie będzie prowadzona w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej.

d) Posiadanie akcji w B PSA nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej B SA.

B PSA prowadzi inny rodzaj działalności niż B SA, podmiot ten powstał celem prowadzenia inwestycji nieruchomościowych.

Sprzedaż udziałów B PSA posiadanych przez B SA wiąże się z faktem, że akcje B SA mają być przedmiotem sprzedaży do zewnętrznego inwestora, a potencjalny nabywca nie jest zainteresowany pośrednim nabyciem akcji B PSA z uwagi na fakt, że działalność B PSA nie jest tożsama z działalnością B SA, ani z działalnością gospodarczą inwestora.

e) B SA posiada siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, jest polskim rezydentem podatkowym. Siedziba B SA znajduje się we (...), B SA posiada także oddziały w (...) oraz (...).

f) Pan B.C. (Wnioskodawca) jest podatnikiem, o którym mowa w art. 28a ustawy VAT. Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...) (do (...) września 2022 r. (...)), z siedzibą na terytorium Polski, tj. w (...), zarejestrowaną pod NIP: (...) oraz jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Jednocześnie kwestia nabycia akcji B PSA do majątku prywatnego lub do majątku działalności gospodarczej Wnioskodawcy nie jest obecnie przesądzona, w związku z czym Wnioskodawca wnosi o wydanie interpretacji łącznie w czterech zdarzeniach przyszłych, tj. w sytuacji nabycia akcji do majątku prywatnego oraz w sytuacji nabycia akcji do działalności gospodarczej (w zakresie podatku VAT oraz p.c.c.).

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (ostatecznie sformułowane w piśmie uzupełniającym z 20 października 2022 r.; oznaczenie pytań jak w piśmie)

1. Czy opisana, planowana transakcja będzie podlegać opodatkowaniu VAT, ale jednocześnie do transakcji tej znajdzie zastosowanie zwolnienie przedmiotowe wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy VAT?

2. Czy w przypadku uznania, że transakcja sprzedaży akcji powinna podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 43 ust. 16 Ustawy VAT, Pan B.C. będzie miał prawo do odliczenia VAT od nabytych akcji, w sytuacji, w której akcje będą nabywane do działalności gospodarczej (która jest m.in. związana z wynajmem nieruchomości)?

Stanowisko Zainteresowanych w zakresie podatku od towarów i usług (ostatecznie sformułowane w piśmie uzupełniającym z 20 października 2022 r.)

Ad 1

Odnosząc się do pytania pierwszego, w ocenie Wnioskodawcy i Zainteresowanego, jeżeli zdaniem organu planowana transakcja sprzedaży akcji B PSA, będąca przedmiotem niniejszego wniosku, będzie podlegała opodatkowaniu VAT, to zastosowanie znajdzie zwolnienie z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy VAT.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zbycie udziałów lub akcji jest, co do zasady, traktowane na gruncie VAT jako usługa. Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy VAT "przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 (odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju), rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Przy czym, aby określona czynność podlegała VAT, dany podmiot w odniesieniu do tej konkretnej czynności musi występować w charakterze podatnika. Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy VAT: "Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności." Powołany w ww. art. 15 ust. 1 przepis art. 15 ust. 2 ustawy VAT definiuje działalność gospodarczą na gruncie VAT jako obejmującą "wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych."

Zatem nie każda sprzedaż udziałów i akcji będzie podlegać VAT (np. zwykła sprzedaż udziałów/akcji) a tylko taka, która mieści się w zawodowym charakterze wykonywanej przez podatnika działalności. Tak np.:

* Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 5 lutego 2019 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.731.2018.2.EK: "(...) nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki ".

* Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 17 marca 2016 r., sygn. IBPP2/4512-1111/15/KO: "(...) Wnioskodawca - nie będzie on uczestniczył w zarządzaniu spółką kapitałową (inną lub innymi spółkami), której udziały nabędzie. Sprzedaż przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce kapitałowej (innej lub innych spółkach) nie będzie prowadzona w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej. Ponadto posiadanie udziałów nie będzie bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, jak również orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, iż czynność sprzedaży przez Wnioskodawcę udziałów w Spółce kapitałowej (innej lub innymi spółkach), w opisanej sytuacji, nie będzie traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, natomiast ich zbywca (Wnioskodawca) nie uzyska statusu podatnika w tym zakresie".

Jednocześnie, jak wynika z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE (np. wyroki TSUE: z 29 października 2009 r. w sprawie C-29/08, z 20 czerwca 1991 r. w sprawie C-60/90, z 11 lutego 2007 r., w sprawie C-306/94 oraz z 6 lutego 1997 r. w sprawie C-80/95) transakcja sprzedaży udziałów i akcji może podlegać opodatkowaniu VAT w sytuacji, gdy:

* posiadanie udziałów/akcji w spółkach stanowi bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie prowadzenia działalności gospodarczej,

* podmiot posiadający udziały/akcje uczestniczy w zarządzaniu spółką, której papiery wartościowe sprzedaje (w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca, np. poprzez wykonywanie czynności o charakterze administracyjnym, finansowym, handlowym lub technicznym),

* sprzedaż udziałów/akcji prowadzona jest w ramach profesjonalnej działalności maklerskiej lub brokerskiej.

Jak wskazano w odpowiedzi na niniejsze Wezwanie żadna z ww. okoliczności nie znajduje zastosowania w odniesieniu do B SA. Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy i Zainteresowanego, planowana transakcja sprzedaży akcji B PSA nie powinna być objęta zakresem opodatkowania VAT.

W sytuacji jednak, gdyby Organ zaprezentował odmienne stanowisko w tym zakresie i uznał, że planowana transakcja sprzedaży akcji podlega jednak opodatkowaniu VAT, ponieważ B SA jako czynny podatnik VAT będzie dokonywał sprzedaży przedmiotowych akcji w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wówczas w ocenie Wnioskodawcy i Zainteresowanego transakcja ta powinna korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy VAT.

Zgodnie z tym przepisem zwalnia się z opodatkowania VAT "usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie".

W myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, instrumentami finansowymi są papiery wartościowe. Z kolei zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, papierami wartościowymi są m.in. akcje.

Biorąc pod uwagę powyższe, transakcja sprzedaży akcji spółek korzysta ze zwolnienia z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy. Należy podkreślić, że Ustawa VAT w powołanym przepisie nie wprowadza żadnych ograniczeń dotyczących podmiotu świadczącego usługę, również sam zakres usług jest bardzo szeroki - ustawodawca odnosi się po prostu do usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe (a także usług pośrednictwa w tym zakresie), co jest jedynym elementem determinującym zakres przedmiotowy zwolnienia. W związku z czym wszelkie usługi, których przedmiotem są takie instrumenty finansowe, będą objęte zwolnieniem na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT (T. Michalik, VAT Komentarz, Wyd. 16, art. 43, teza 601).

Jednocześnie, zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanego, w odniesieniu do planowanej transakcji nie powinien znaleźć zastosowania art. 43 ust. 16 ustawy VAT, wprowadzający wyjątek od powyższego zwolnienia w określonych specyficznych sytuacjach w nim wymienionych. Zgodnie z tym przepisem: "Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41 ww. ustawy, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

W opinii Wnioskodawcy i Zainteresowanego, sama okoliczność, że majątek B PSA, której akcje są przedmiotem planowanej sprzedaży, obejmuje aktywa stanowiące nieruchomość, nie pozwala na przyjęcie, iż opisana planowana transakcja powinna zostać objęta zakresem stosowania art. 43 ust. 16 Ustawy VAT. Wniosek przeciwny prowadziłby do sytuacji, w której udziały/akcje każdej ze spółek, która posiada w swoich aktywach aktywa rzeczowe m.in. nieruchomości, wyłączone byłyby ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy VAT - wyłączenie to w praktyce obejmowałoby więc udziały / akcje większości istniejących spółek. W tym kontekście przepis art. 43 ust. 16 Ustawy VAT powinien znaleźć zastosowanie jedynie w sytuacjach szczególnych, np. w sytuacji gdy analiza okoliczności danej sprawy pozwala na stwierdzenie, że udział rzeczywiście odzwierciedla np. tytuł prawny do określonych nieruchomości - np. nieruchomości są jedynym aktywem spółki, która nie prowadzi żadnej innej działalności, co uprawniałoby do przyjęcia tezy, zgodnie z którą przeniesienie udziałów faktycznie stanowiłoby przeniesienie własności nieruchomości. Takie stanowisko zostało też zaprezentowane w interpretacji indywidualnej z dnia 3 sierpnia 2018 r., o sygn. 0111-KDIB3- 2.4012.347.2018.6.AZ oraz znajduje potwierdzenie w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 6 kwietnia 1995 r. o sygn. C-4/94 w sprawie BLP Group Plc v. Commissioners of Customs & Excise.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, jedynym (lub głównym) aktywem spółki B PSA, której akcje są przedmiotem sprzedaży w ramach opisywanej transakcji, jest nieruchomość gruntowa niezabudowana, położona w (...) przy ul. (...) o numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy dla (...) prowadzi księgę wieczystą. Na wskazanej nieruchomości planowana jest inwestycja budowlana (na moment złożenia niniejszego wniosku w toku jest procedura uzyskiwania pozwolenia na budowę). Powyższa okoliczność nie powinna być jednak przesądzająca dla uznania, że przepis art. 43 ust. 16 Ustawy VAT znajdzie zastosowanie w sprawie. Wprawdzie jedynym (lub głównym) aktywem B PSA jest nieruchomość, jednak zgodnie z powyżej wskazaną argumentacją, przepis ten powinien znaleźć zastosowanie w sytuacjach szczególnych, gdy B PSA, nie prowadziłaby żadnej innej działalności, co uprawniałoby wówczas do przyjęcia tezy, że przeniesienie udziałów/akcji faktycznie stanowiłoby przeniesienie własności nieruchomości. W takiej sytuacji transakcja sprzedaży takich udziałów/akcji mogłaby zostać opodatkowana podatkiem VAT. W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym, B PSA prowadzi działalność m.in. w zakresie robót budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych (PKD 41.20.Z), działalności agentów zajmujących się sprzedażą drewna i materiałów budowlanych (PKD 46.13.Z), wynajmu i dzierżawy samochodów osobowych i furgonetek (PKD 77.11.Z), wynajmu i dzierżawy maszyn i urządzeń budowlanych (PKD 77.32.Z). Wobec tego, B PSA niewątpliwie prowadzi działalność uprawniającą do uznania, iż przepis art. 43 ust. 16 Ustawy VAT nie ma zastosowania w stosunku do akcji tej spółki.

Zbywane przez B SA akcje nie odzwierciedlają tytułu własności nieruchomości, praw rzeczowych dających prawo do korzystania z nieruchomości ani udziałów lub innych tytułów prawnych dających prawne lub faktyczne prawo własności nieruchomości lub jej części. Posiadane przez B PSA aktywo majątkowe w postaci nieruchomości służy przede wszystkim wykonywaniu właściwej działalności gospodarczej, o której mowa powyżej. Ponadto, należy również zauważyć że przedmiotem sprzedaży będzie mniej niż 50% akcji B PSA (a akcjonariuszami w tym podmiocie są również inne podmioty - zarówno osoba prawna jak i inne osoby fizyczne). Niniejsza transakcja nie doprowadzi zatem do tego że Wnioskodawca będzie jedynym akcjonariuszem B PSA (nie jest możliwe stwierdzenie że w wyniku transakcji Wnioskodawca przejąłby prawne lub faktyczne prawo własności nieruchomości lub jej części - niepodzielnym właścicielem nieruchomości jest bowiem B PSA).

Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy i Zainteresowanego przepis art. 43 ust. 16 Ustawy VAT nie znajdzie zastosowania w sprawie i tym samym, w przypadku uznania przez Organ że niniejsza transakcja podlega opodatkowaniu VAT, to planowana transakcja będzie korzystała ze zwolnienia z VAT - na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy VAT. W konsekwencji, transakcja nabycia udziałów przez Pana B.C. będzie opodatkowana p.c.c., zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a w zw. z art. 4 pkt 1 Ustawy p.c.c. W tym miejscu należy dodać, że p.c.c. nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

Zatem, w sytuacji, gdy planowana transakcja sprzedaży akcji będzie korzystać ze zwolnienia z VAT, wówczas będzie podlegała opodatkowaniu p.c.c.

Z kolei, gdyby organ uznał, że jednak przedmiotowa transakcja powinna zostać opodatkowana VAT, bez prawa do korzystania ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 Ustawy VAT, wówczas opodatkowanie p.c.c. nie wystąpi zgodnie z art. 2 pkt 4 lit. a ustawy p.c.c.

Ad 2

W ocenie Zainteresowanego oraz Wnioskodawcy, w przypadku gdyby Organ uznał, że planowana transakcja będzie podlegać opodatkowaniu VAT (i nie będzie możliwe skorzystanie ze zwolnienia z VAT), to w przypadku nabycia akcji przez Pana B.C. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, możliwe będzie odliczenie VAT naliczonego w związku z nabyciem przedmiotowych akcji.

Pan B.C. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...) (do (...) września 2022 r. (...)), z siedzibą w (...), zarejestrowaną pod NIP: (...) oraz jest czynnym podatnikiem VAT. Zgodnie z wpisem w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, Pan B.C. prowadzi działalność m.in. w zakresie hoteli i podobnych obiektów zakwaterowania (PKD 55.10.Z) oraz obiektów noclegowych turystycznych oraz miejsc krótkotrwałego zakwaterowania (PKD 55.20.Z).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jednocześnie należy wskazać, że nie należy uzależniać prawa do odliczenia VAT wyłącznie od bezpośredniego związku towarów i usług z czynnością opodatkowaną.

W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 23 lutego 2022 r., sygn. akt I SA/Łd 926/21, wskazano, że "wbrew temu, co przyjął organ, a co trafnie podnosi się w literaturze, nie można absolutyzować wymogu istnienia bezpośredniego związku jako warunku odliczenia podatku naliczonego. W niektórych przypadkach bowiem związek tego rodzaju nie występuje, chociaż nabyte towary i usługi niewątpliwie służą wyłącznie czynnościom opodatkowanym."

W sytuacji, gdy nabycie przedmiotowych akcji nastąpi do majątku działalności gospodarczej Pana B.C., będącego czynnym podatnikiem VAT, a zyski osiągane z posiadanych akcji będą przeznaczane m.in. na finansowanie bieżącej działalności operacyjnej, to zdaniem Wnioskodawcy wystąpi pośredni związek pomiędzy nabywanymi towarami/usługami a czynnościami opodatkowanymi, w konsekwencji Wnioskodawca będzie uprawniony do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony w związku z nabyciem akcji B PSA.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Zainteresowani przedstawili we wniosku w kwestii braku opodatkowania podatkiem VAT planowanej transakcji sprzedaży akcji, objętej pytaniem nr 1, jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy:

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Dlatego też, nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem, za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i zbywaniu udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyrokach w sprawach C-60/90 i C-155/94 oraz w sprawie C-80/95 TSUE podkreślał, że samo posiadanie, czy też emisja udziałów i innych papierów wartościowych co do zasady nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 VI Dyrektywy, która pozwalałaby na uznanie posiadacza takich udziałów za podatnika. Natomiast w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej.

Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady, czynności sprzedaży udziałów nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Należy zatem zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania i zbywania papierów wartościowych (akcji, udziałów) wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, w określonych okolicznościach, a mianowicie gdy:

- posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada

- sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej,

- posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Aby obrót ten podlegał opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonywany przez podatnika w rozumieniu ustawy w ramach jego profesjonalnej aktywności. Podkreślić należy, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien TSUE wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu TSUE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

Również w wyroku C-320/17 TSUE wskazał, że samo nabycie i posiadanie udziałów nie powinno być uznane, w rozumieniu dyrektywy VAT, za działalność gospodarczą przyznającą nabywcy lub posiadaczowi status podatnika. Trybunał podkreślił przy tym, że z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że uczestniczenie spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, w których nabyła ona udział lub akcje, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy VAT, w zakresie, w jakim skutkuje ono dokonywaniem transakcji podlegających opodatkowaniu VAT na podstawie art. 2 tej dyrektywy, takich jak świadczenie usług administracyjnych, księgowych, finansowych, handlowych, informacyjnych i technicznych przez spółkę holdingową na rzecz spółek.

Interpretując wskazany w tym orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką - WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Z opisu sprawy wynika, że B SA posiada akcje w spółce B Prosta Spółka Akcyjna, które zamierza sprzedać na rzecz Pana B.C., który w B SA pełni funkcję Prezesa Zarządu. Przedmiotem sprzedaży będzie 799 500 akcji zwykłych (49,97% akcji). Strony szacują, że cena sprzedaży akcji zostanie ustalona w wysokości kilku milionów złotych. Finalna cena zostanie ustalona na poziomie rynkowym na moment zawarcia umowy.

B SA nie uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada i zamierza sprzedać, tj. B Prosta Spółka Akcyjna. B SA obecnie posiada 49,94% akcji w tym podmiocie. B SA wykonuje jedynie zwykłe prawa przysługujące akcjonariuszowi, w tym prawo do udziału w walnych zgromadzeniach B PSA oraz prawo głosu.

Sprzedaż akcji przez B SA nie będzie prowadzona w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej.

Posiadanie akcji w B PSA nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej B SA. B PSA prowadzi inny rodzaj działalności niż B SA, podmiot ten powstał celem prowadzenia inwestycji nieruchomościowych. Sprzedaż udziałów B PSA posiadanych przez B SA wiąże się z faktem, że akcje B SA mają być przedmiotem sprzedaży do zewnętrznego inwestora, a potencjalny nabywca nie jest zainteresowany pośrednim nabyciem akcji B PSA z uwagi na fakt, że działalność B PSA nie jest tożsama z działalnością B SA, ani z działalnością gospodarczą inwestora.

Pan B.C. jest podatnikiem, o którym mowa w art. 28a Ustawy VAT. Prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą (...) (do (...) września 2022 r. (...)), z siedzibą na terytorium Polski oraz jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Jednocześnie kwestia nabycia akcji B PSA do majątku prywatnego lub do majątku działalności gospodarczej nie jest obecnie przesądzona.

Mając na uwadze opis sprawy oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa, jak również orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, iż czynność sprzedaży przez B SA akcji w B Prostej Spółce Akcyjnej, w opisanej sytuacji, nie będzie traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Powyższe wynika z faktu, że B SA nie uczestniczy w zarządzaniu Spółką B Prosta Spółka Akcyjna, sprzedaż akcji nie nastąpi w ramach działalności brokerskiej i maklerskiej oraz posiadanie akcji B PSA nie jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej B SA. Wobec powyższego należy stwierdzić, że z tytułu wykonywania czynności polegających na sprzedaży akcji w B Prostej Spółce Akcyjnej, B SA nie będzie działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy. Nie zostaną bowiem spełnione przesłanki, nakazujące uznać zbycie akcji za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tym samym stanowisko Zainteresowanych w kwestii braku opodatkowania podatkiem VAT planowanej transakcji sprzedaży akcji, objętej pytaniem nr 1, jest prawidłowe.

Z uwagi na fakt, że w zakresie pytania nr 1 dokonano oceny stanowiska Zainteresowanych i wyjaśniono, że planowana transakcja sprzedaży akcji nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, zatem stanowisko Zainteresowanych w kwestii objętej pytaniem 2 tj. czy w przypadku uznania, że transakcja sprzedaży akcji powinna podlegać opodatkowaniu VAT na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy VAT, Pan B.C. będzie miał prawo do odliczenia VAT od nabytych akcji, w sytuacji, w której akcje będą nabywane do działalności gospodarczej (która jest m.in. związana z wynajmem nieruchomości) - nie podlega ocenie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Ocena stanowiska Zainteresowanych w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania - art. 14r. § 2 Ordynacji podatkowej - ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.".

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

* w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

* w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r. ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).