0111-KDIB3-1.4012.53.2017.2.ICZ

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 24 marca 2017 r. (data wpływu 28 marca 2017 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czy odkup przez Bank od SPV pozostałych do spłaty Wierzytelności, dokonany w ramach tzw. clean-up call celem zakończenia transakcji Sekurytyzacji, będzie objęty zakresem art. 8 Ustawy VAT i będzie stanowić jeden z elementów tej usługi - jest prawidłowe.

W dniu 28 marca 2017 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności dostawy towarów i usług w zakresie uznania czy odkup przez Bank od SPV pozostałych do spłaty Wierzytelności, dokonany w ramach tzw. clean-up call celem zakończenia transakcji Sekurytyzacji, będzie objęty zakresem art. 8 Ustawy VAT i będzie stanowić jeden z elementów tej usługi.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Bank S.A. (dalej: "Bank" albo "Wnioskodawca") jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. Bank świadczy, w szczególności, usługi finansowe obejmujące, między innymi, udzielanie kredytów i pożyczek. Działalność prowadzona przez Wnioskodawcę wymaga posiadania odpowiedniego finansowania, które Bank uzyskuje, między innymi, poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach lub poprzez przyjmowanie lokat. Bank zamierza skorzystać z dodatkowego źródła dla pozyskania środków finansowych, jakim będzie sekurytyzacja wierzytelności należących do Banku (dalej: "Sekurytyzacja").

Przedmiotem Sekurytyzacji będą wierzytelności wynikające z kredytów/pożyczek gotówkowych lub kredytów samochodowych udzielonych przez Bank w walucie polskiej. Wierzytelności, które będą przedmiotem Sekurytyzacji stanowić będą roszczenia w stosunku do kredytobiorców o zapłatę rat kapitałowych, odsetek, jak również ewentualnie innych należności ubocznych wynikających z udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów (dalej łącznie: "Wierzytelności").

Zagadnienie Sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy - Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tegoż artykułu, bank może przenieść wierzytelności w drodze umowy na, niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności.

Zgodnie z ust. 4 art. 92a ustawy - Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3 ustawy - Prawo Bankowe, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

Z uwagi na wymogi prawne wskazane w wyżej powołanych przepisach Prawa Bankowego, planowana przez Bank Sekurytyzacja Wierzytelności zostanie przeprowadzona z celową spółką kapitałową będącą podmiotem emisyjnym (dalej: "SPV"). SPV będzie mieć siedzibę oraz miejsce zarządu w Polsce. SPV będzie również polskim rezydentem podatkowym. Bank i SPV są czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług (VAT).

Transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów - banku, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora. Efektem i ekonomicznym celem Sekurytyzacji będzie pozyskanie środków pieniężnych przez Bank poprzez wykorzystanie aktywów w postaci Wierzytelności z tytułu udzielonych przez Bank pożyczek lub kredytów. Sekurytyzacja wpłynie na poprawę płynności finansowej Banku. Wierzytelności, które będą przedmiotem Sekurytyzacji, to wierzytelności Banku należne od pożyczkobiorców/kredytobiorców z tytułu udzielonych pożyczek lub kredytów, wymagalne w terminach określonych w umowach pożyczek/kredytów (dalej: "Umowy Kredytu", "Kredyty"). Zasadą jest, że Umowy Kredytu ustanawiają harmonogram spłat przewidujący spłaty w cyklach miesięcznych, choć możliwe są również inne zasady spłat. Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji nie będą obejmować odsetek ani opłat naliczonych przed datą ich zbycia ("Data Zbycia") (tj. należnych za okres przed Datą Zbycia, tj. przed datą sprzedaży). Prawo do odsetek naliczanych (należnych) od Daty Zbycia oraz wszelkich innych opłat naliczonych (należnych) od Daty Zbycia Wierzytelności (wszelkie opłaty wynikające z Kredytów) będą przysługiwać SPV, która nabędzie Wierzytelności.

Wierzytelności będą przelewane w ramach Sekurytyzacji na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności na rzecz SPV jeszcze przed terminem wymagalności tych Wierzytelności oraz wynikających z nich odsetek. Wierzytelności objęte procesem Sekurytyzacji na dzień ich zbycia nie będą nosić znamion nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością, będą to Wierzytelności obsługiwane terminowo. Po nabyciu Wierzytelności, SPV będzie otrzymywać kwoty wynikające ze spłaty kwot kapitału Wierzytelności objętych Sekurytyzacją. SPV będzie również otrzymywać kwoty odsetek oraz wszelkich opłat i prowizji wynikających z Umów Kredytu, naliczonych od Daty Zbycia. Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie zbycia Wierzytelności przez Bank do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje.

Na planowaną Sekurytyzację składać się więc będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne:

* Na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności zawartej pomiędzy Bankiem i SPV w ramach Sekurytyzacji, Bank, jako tzw. inicjator Sekurytyzacji, dokona odpłatnego przelewu (sprzedaży) Wierzytelności na SPV. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy. Oznacza to, że, zgodnie z założeniami planowanej Sekurytyzacji, w każdym miesiącu, kwartale lub innym ustalonym okresie czasu, określona transza Wierzytelności będzie sprzedawana przez Bank do SPV przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności nie mogą być wierzytelnościami zagrożonymi nieściągalnością). Pierwsza transza Wierzytelności zostanie przelana, zgodnie z założeniami, w dniu zawarcia umowy sprzedaży Wierzytelności między Bankiem i SPV, a kolejne transze będą przelewane w późniejszych okresach. Strony ustalą okres, w którym w ramach transakcji Sekurytyzacji sprzedawane będą Wierzytelności (tzw. okres rewolwingowy). Wyżej wskazane przelewy Wierzytelności dokonywane będą zgodnie z art. 509 Kodeksu Cywilnego oraz art. 92a ust. 3 Prawa Bankowego.

* W zamian za nabyte Wierzytelności SPV zapłaci Wnioskodawcy cenę. Cena każdej transzy Wierzytelności równa będzie niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (z ang. cut-off date), czyli na określoną przez strony datę przed dokonaniem przelewu, na którą określana jest wartość nominalna Wierzytelności (tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału Kredytów składających się na Wierzytelności). Umowa zbycia Wierzytelności może również zawierać postanowienia o dodatkowym wynagrodzeniu za przelewane Wierzytelności, które będzie należne Bankowi od SPV w przypadku zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności.

* Przelew Wierzytelności dokonywany będzie bez dyskonta.

* Jak wyżej wskazano, sprzedane Wierzytelności nie będą obejmować opłat i odsetek naliczonych do dnia sprzedaży (tj. do Daty Zbycia). Prawo do odsetek i opłat naliczanych po Dacie Zbycia będzie przysługiwało SPV.

* Celem nabycia poszczególnych transz Wierzytelności od Banku, SPV emitować będzie obligacje, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Banku. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek. Poprzez zapłatę ceny za Wierzytelności SPV zapewni Bankowi środki finansowe potrzebne do prowadzonej przez Bank działalności, SPV może uzyskiwać finansowanie w formie emisji obligacji lub zaciągania kredytów/pożyczek również w przypadku, gdy będzie to konieczne do sfinansowania innych zobowiązań związanych z działalnością SPV.

* Jak wskazano powyżej, SPV będzie finansowana przede wszystkim poprzez emisję obligacji. Obligacje obejmowane będą przez jednego lub większą liczbę inwestorów, którzy mogą być podmiotami polskimi lub zagranicznymi.

* W zamian za udział SPV w transakcji Sekurytyzacji i zapewnienie finansowania Bankowi (poprzez zapłatę ceny za Wierzytelności), Bank zapłaci SPV prowizję. Prowizja stanowić będzie wynagrodzenie za przeprowadzenie kompleksowej transakcji obejmującej zarówno przelew pierwszej transzy Wierzytelności, który będzie mieć miejsce na początku transakcji, jak i przelewy kolejnych transz Wierzytelności, które nastąpią w okresie rewolwingowym.

* Przepisy unijne oraz wydane na ich podstawie regulacje polskie dotyczące wymogów kapitałowych dla podmiotów finansowych, w tym także w przypadku uczestniczenia takich podmiotów, jako inwestorów, w transakcjach sekurytyzacyjnych, wymagają, aby inicjator sekurytyzacji (tu, Bank) zachował przez czas transakcji tzw. istotny udział ekonomiczny (z ang. materiał economic interest), czyli partycypował w ryzyku spłaty obligacji emitowanych przez podmiot emisyjny (tu, SPV). Planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie przez Bank powyższych wymogów. W szczególności, nastąpić to może poprzez zastosowanie rozwiązania, w którym nie wszystkie Wierzytelności spełniające określone kryteria zostaną sprzedane do SPV (tj. część losowo wybranych Wierzytelności, które spełniają warunki wymagane do zakwalifikowania ich do Sekurytyzacji, zostanie pozostawiona w Banku i nie będzie przedmiotem sprzedaży). Ponadto, odroczona zostanie płatność dodatkowego wynagrodzenia za nabycie Wierzytelności, która, jak wyżej wskazano, będzie należna Bankowi pod warunkiem zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności. Możliwe jest również, iż spełnienie powyższych wymogów zostanie zapewnione poprzez udzielenie tzw. finansowania podporządkowanego przez Bank do SPV na podstawie umowy pożyczki lub obligacji wyemitowanych przez SPV, których spłata będzie mogła nastąpić dopiero po spłacie obligacji objętych przez głównych inwestorów.

* Po zbyciu Wierzytelności do SPV Bank będzie pełnił funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te będą pełnione przez Bank w oparciu o umowę o obsługę nabytych Wierzytelności, a w skład tych usług wejdzie, w szczególności: wydawanie klientom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do Wierzytelności, prowadzenie dokumentacji dotyczącej Wierzytelności, odbieranie wpłat od kredytobiorców, prowadzenie korespondencji z kredytobiorcami, wysyłanie monitów, przekazywanie wpłat z tytułu spłaty Wierzytelności na rachunek SPV. W zamian za świadczone usługi serwisowe Bank otrzymywać będzie od SPV określone umową wynagrodzenie. Zawarcie wyżej wskazanej umowy o serwisowanie Wierzytelności przez Bank konieczne jest z uwagi na fakt, iż Bank posiada wiedzę o udzielonych pożyczkach i kredytach oraz o kredytobiorcach. Z uwagi na fakt, iż SPV jest spółką celową przeznaczoną do przeprowadzenia Sekurytyzacji, serwisowanie nabytych Wierzytelności przez samą SPV byłoby bardzo utrudnione, przez co zaangażowanie w ten proces Banku jest kluczowe.

* W odniesieniu do wyżej wskazanej usługi serwisowania Wierzytelności należy wskazać, iż czynności w zakresie monitów dotyczyć będą jedynie dłużników, których kredyty nie zostały postawione w stan wymagalności, ani przekazane do działań windykacyjnych. Poza zakresem usługi obsługi Wierzytelności znajdą się natomiast czynności o charakterze windykacyjnym lub egzekucyjnym, w szczególności kierowanie spraw dłużników pozostających w zwłoce do sądów oraz obsługa egzekucji komorniczych z majątku dłużników. Czynności o charakterze windykacyjnym lub egzekucyjnym również mogą zostać zlecone Bankowi, lecz będą one stanowić usługi odrębne od usług dotyczących obsługi (serwisowania) Wierzytelności, które są spłacane terminowo. Świadczenie takich odrębnych usług może być uregulowane w tej samej umowie, która będzie odnosić się do usług obsługi (serwisowania) Wierzytelności.

* Jak wyżej wskazano, kwoty ściągniętych Wierzytelności przekazanych do SPV będą przeznaczane przez SPV na zwrot finansowania zaciągniętego celem zakupu Wierzytelności. Z uzyskanych środków finansowych SPV pokryje ponadto koszty odsetkowe z tytułu zaciągniętego finansowania oraz inne koszty, w tym te, które związane są z funkcjonowaniem SPV.

* Celem zachęcenia inwestorów do nabycia obligacji emitowanych przez SPV, dla obligacji może zostać uzyskany odpowiedni rating od renomowanych agencji ratingowych. Obligacje mogą być również notowane na giełdzie papierów wartościowych, co umożliwi swobodny obrót tymi papierami wartościowymi.

* Możliwe jest, iż w przyszłości Bank i SPV podejmą decyzję o zakończeniu transakcji sekurytyzacyjnej poprzez odkup przez Bank części Wierzytelności pozostałych jeszcze do spłacenia (tzw. clean-up call). W szczególności, sytuacja taka może wystąpić po spłaceniu całości lub części finansowania zaciągniętego przez SPV na nabycie Wierzytelności. Odkup wierzytelności w ramach tzw. clean-up call jest standardowym elementem transakcji sekurytyzacyjnych, który umożliwia inicjatorowi sekurytyzacji (tu Bank) zakończenie transakcji w przypadku, gdy ze względu na niewielką wartość wierzytelności pozostałych do spłaty, oraz fakt całkowitego spłacenia inwestorów, utrzymywanie struktury przestaje być ekonomicznie uzasadnione.

* Opisane przepływy pieniężne SPV zostaną ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe SPV były przekazywane do Banku. Jak wyżej wskazano, zostanie to zapewnione, w szczególności, poprzez zapłatę przez SPV dodatkowego wynagrodzenia za Wierzytelności w wysokości nadwyżek pozostałych w SPV po spłacie jej zobowiązań.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej transakcji Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenia sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem o szczególnym statusie uregulowanym w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa Bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanej w zdarzeniu przyszłym transakcji Sekurytyzacji.

Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV. Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję obligacji z możliwym odpowiednim ratingiem dla głównej transzy finansowania (tzw. senioralnego), zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności, pozwalającego na terminowe ściąganie kwot należnych od kredytobiorców i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących.

Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie zbycie przez Bank Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Bank środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami "zdrowymi", nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie "zdrowych" papierów wartościowych w formie obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

W związku z powyższym, w zakresie podatku od towarów i usług, zadano następujące pytanie (oznaczenie jak we wniosku):

1. Czy odkup przez Bank od SPV pozostałych do spłaty Wierzytelności, dokonany w ramach tzw. clean-up call celem zakończenia transakcji Sekurytyzacji, będzie objęty zakresem art. 8 Ustawy VAT i będzie stanowić jeden z elementów tej usługi?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Zdaniem Wnioskodawcy, w ramach Sekurytyzacji, SPV będzie świadczyła na rzecz Banku usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, w ramach których następować będzie, w szczególności, nabywanie przez SPV Wierzytelności od Banku, a także, w przypadku zaistnienia uzgodnionych warunków dla przeprowadzenia tzw. clean-up call, SPV przeniesie zwrotnie na Bank pozostałe do spłaty Wierzytelności, co pozwoli na zakończenie transakcji Sekurytyzacji. W konsekwencji, zwrotne przeniesienie Wierzytelności poprzez ich odkup przez Bank od SPV w ramach instytucji clean-up call, jako stanowiące jeden z elementów kompleksowej usługi Sekurytyzacji, będzie objęte zakresem opodatkowania Ustawy VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 tej ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy VAT.

Bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i sądów polskich), a także dorobek doktryny w zakresie podatku VAT pozwoliły na wypracowanie określonych warunków, których zaistnienie musi być zweryfikowane dla uznania, iż określona transakcja stanowi usługę dla celów tej daniny. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie (potwierdzonym m.in. w komentarzu "VAT 2010" J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, C.H.Beck, Warszawa 2010, str. 70), co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za usługę dla celów VAT są:

* działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,

* odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,

* istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,

* istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.

Analiza przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego transakcji Sekurytyzacji prowadzi do wniosku, iż wszystkie wyżej wymienione przesłanki wymagane do uznania jej za usługę w rozumieniu Ustawy VAT, zostały w tym przypadku spełnione.

Zadaniem SPV, jako spółki celowej (emisyjnej), będzie zapewnienie Bankowi finansowania przed datą wymagalności Wierzytelności (czyli płatności wynikających z zawartych Umów Kredytu). Finansowanie to zostanie Wnioskodawcy zapewnione poprzez odpłatne nabycie Wierzytelności przez SPV od Wnioskodawcy, które zostanie sfinansowane środkami uzyskanymi przez SPV z emisji obligacji i, ewentualnie, dodatkowym finansowaniem uzyskanym w formie kredytów lub pożyczek. Wierzytelności nabyte od Banku stanowić będą zabezpieczenie finansowania zaciągniętego przez SPV. Procedura ta pozwoli na zrefinansowanie Wierzytelności i uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Bank w udzielenie kredytów. Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż z perspektywy podatku VAT, SPV wykona na rzecz Banku usługę polegającą na zapewnieniu finansowania potrzebnego Bankowi. Z uwagi na fakt, iż to SPV, poprzez nabycie Wierzytelności, emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczek lub kredytów, zorganizuje finansowanie i przekaże je Wnioskodawcy tytułem ceny za Wierzytelności, podmiotem świadczącym przedmiotową usługę będzie SPV. Bank natomiast, uzyskując przedmiotowe środki finansowe, będzie konsumentem tej usługi.

W planowanej transakcji sekurytyzacyjnej wystąpi również element odpłatności, gdyż SPV uzyska od Banku określone wynagrodzenie za przystąpienie i zaangażowanie w transakcję sekurytyzacyjną. Wynagrodzenie to przyjmie formę prowizji wskazanej w opisie zdarzenia przyszłego. Podstawą prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Reasumując, należy stwierdzić, iż opisana transakcja Sekurytyzacji stanowić będzie kompleksową usługę finansową świadczoną przez SPV na rzecz Banku, gdyż w jej rezultacie Bank uzyska od SPV finansowanie potrzebne do prowadzonej działalności finansowej.

Powyższa konkluzja znajduje potwierdzenie w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych. Tytułem przykładu wskazać można:

c) Wyrok WSA we Wrocławiu z 25 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1564/09), w którym stwierdzono, iż "Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że "jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności" (patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r.s. 13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element - świadczonej przez spółkę celową - szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników."

d) Wyrok NSA z 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), w którym Sąd uznał, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe podlegają zwolnieniu od podatku VAT. NSA pokreślił także kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając: "Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, iż realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V."

e) Wyroki WSA w Warszawie z 29 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3030/11) oraz z dnia 6 sierpnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 3009/11) prezentujące stanowisko analogiczne do powyższego.

f) Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) dotycząca transakcji sekurytyzacyjnej, w której organ podatkowy jednoznacznie wskazał, iż:

"Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów wartościowych (obligacji), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji wierzytelności od nabycia wierzytelności zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych.

(...)

W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy".

g) Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443- 500/13-2/BA) oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF), które prezentują identyczne stanowisko do wyżej przedstawionego.

W przytoczonych powyżej orzeczeniach sądów podkreślany jest kompleksowy charakter usługi sekurytyzacyjnej. Transakcja sekurytyzacji wierzytelności nie obejmuje bowiem jedynie cesji wierzytelności przez inicjatora sekurytyzacji na podmiot celowy (podmiot emisyjny), lecz zawiera ona także inne elementy i działania, które są konieczne i typowe dla tego rodzaju transakcji.

Mając powyższe na uwadze, strony transakcji Sekurytyzacji mogą wprowadzić do umowy sprzedaży Wierzytelności odpowiednie postanowienia dające możliwość odkupu przez Bank pozostałych do spłaty Wierzytelności w sytuacji, gdy kontynuowanie transakcji sekurytyzacyjnej przestanie być ekonomicznie uzasadnione. Sytuacja taka wystąpić może szczególnie w sytuacji, gdy SPV spłaci już wszystkie zobowiązania w stosunku do inwestorów (tj. wykupi wyemitowane przez siebie obligacje i spłaci ewentualne pożyczki/kredyty przez siebie zaciągnięte), a wartość pozostałych do spłaty Wierzytelności będzie niewielka. W takim przypadku, brak byłoby uzasadnienia dla kontynuowania transakcji Sekurytyzacji i ponoszenia związanych z nią kosztów. W sytuacji takiej, Bank będzie miał możliwość odkupu pozostałych do spłaty Wierzytelności i zakończenia w ten sposób transakcji sekurytyzacyjnej (tzw. klauzula clean-up call). Należy podkreślić, iż postanowienia dotyczące clean-up call są typowe dla transakcji sekurytyzacyjnych zwłaszcza z uwagi na wyżej wskazany aspekt ekonomicznej zasadności utrzymywania struktury sekurytyzacyjnej. Dlatego też, omawiany element umowny będzie stanowił integralną część kompleksowej transakcji sekurytyzacyjnej.

Ewentualny odkup przez Bank od SPV pozostałych do spłaty Wierzytelności, mający na celu zakończenie transakcji Sekurytyzacji, należy więc rozpatrywać na gruncie Ustawy VAT niejako odrębną transakcję, lecz jako swego rodzaju "wycofanie się" stron, w zakresie niewielkiej liczby pozostałych do spłaty Wierzytelności, z wcześniej dokonanej transakcji przeniesienia Wierzytelności, wskutek zaistnienia warunków do realizacji klauzuli clean-up (tj. spłata inwestorów przez SPV, niewielka wartość pozostałych do spłaty Wierzytelności).

Zwrotnego przeniesienia Wierzytelności w ramach realizacji klauzuli clean-up nie można rozpatrywać odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą Sekurytyzacji; w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności, Bank nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Wnioskodawca bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez SPV w ramach Sekurytyzacji. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Bank w zakresie zwrotnego przeniesienia pozostałych do spłaty Wierzytelności poprzez odkup świadczy usługę na rzecz SPV, gdyż element ten nie przynosi SPV dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży Wierzytelności w zakresie niewielkiej liczby i wartości pozostałych do spłaty Wierzytelności po spłaceniu już zobowiązań wobec inwestorów.

Należy również podkreślić, że Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniach dotyczących opodatkowania podatkiem VAT świadczeń kompleksowych wielokrotnie zaznaczał, że jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz usługobiorcy są tak ściśle powiązane, iż obiektywnie tworzą w sensie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej. Stanowisko takie zostało wyrażone, m in. w orzeczeniu w sprawie C-349/96, w którym Trybunał stwierdził, że "pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej".

Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w wyroku Trybunału w sprawie C-2/95, jak też w wyroku C-41/04. Także w wyroku z 15 maja 2001 r. w sprawie C-34/99 skład orzekający stwierdził: "(...) z orzecznictwa Trybunału wynika, że w przypadku, gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę, w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa (...)". Konkluzje przedstawione przez Trybunał w tym wyroku mogą znaleźć bezpośrednie przełożenie na opisane przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe. Zasadniczym elementem usług świadczonych przez SPV jest zapewnienie Bankowi finansowania, podczas gdy pozostałe elementy mają w stosunku do niego jedynie charakter pomocniczy. Mając na uwadze wykładnię Trybunału uznać należy, że w takim przypadku ma miejsce jedna usługa kompleksowa. Kwestię rozróżnienia zasadniczego i pomocniczego charakteru poszczególnych czynności podniósł Trybunał w uzasadnieniu wyroku w sprawie C-572/07. Skład orzekający w tej sprawi stwierdził: "(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne". W opinii Trybunału, powyższe znajduje zastosowanie np. "w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy (...)".

W świetle powyższego nie można zwrotnego przeniesienia Wierzytelności do Banku na mocy określonego w umowie prawa Banku do zastosowania klauzuli clean-up (czyli klauzuli mającej na celu zakończenie transakcji) traktować jako odrębnego świadczenia usług zarówno na gruncie Ustawy VAT (przesłanki wynikające z Ustawy VAT potwierdzone ugruntowanym orzecznictwem nie zostały spełnione w przedmiotowej sytuacji), jak i z ekonomicznej istoty transakcji Sekurytyzacji. Transakcja Sekurytyzacji składa się bowiem z elementu głównego, jakim jest sprzedaż Wierzytelności do SPV oraz elementów pobocznych, którym może być zwrotny odkup pozostałych do spłaty Wierzytelności w sytuacji, gdy dalsze kontynuowanie Sekurytyzacji przestanie być ekonomicznie uzasadnione. W konsekwencji, zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku w oparciu o odpowiednią klauzulę clean-up zawartą w umowie, podlega opodatkowaniu VAT w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji.

Biorąc pod uwagę powyższe, skoro zwrotne przeniesienie Wierzytelności do Banku na mocy określonej w umowie klauzuli clean-up będzie objęte zakresem podatku od towarów i usług (tzn. będzie dokonane w ramach kompleksowej usługi Sekurytyzacji świadczonej przez SPV na rzecz Banku), powyższa czynność zostanie wyłączona z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 2 pkt 4 Ustawy p.c.c. Zatem, w związku ze zwrotnym przeniesieniem pozostałych do spłaty Wierzytelności poprzez ich odkup, po stronie Banku nie powstanie obowiązek zapłaty p.c.c.

Wyżej przedstawione stanowisko Wnioskodawcy znajduje pełne potwierdzenie, m.in. w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 4 maja 2016 r. nr ILPP1/4512-1-195/16-2/AWa, która również dotyczyła transakcji sekurytyzacji wierzytelności.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od towarów i usług - jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz. 1221), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Artykuł 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Z opisu sprawy wynika, że Bank jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. Bank świadczy, w szczególności, usługi finansowe obejmujące, między innymi, udzielanie kredytów i pożyczek. Działalność prowadzona przez Wnioskodawcę wymaga posiadania odpowiedniego finansowania, które Bank uzyskuje, między innymi, poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach lub poprzez przyjmowanie lokat. Bank zamierza skorzystać z dodatkowego źródła dla pozyskania środków finansowych, jakim będzie sekurytyzacja wierzytelności należących do Banku.

Na planowaną Sekurytyzację składać się więc będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne:

* Na podstawie umowy sprzedaży Wierzytelności zawartej pomiędzy Bankiem i SPV w ramach Sekurytyzacji, Bank, jako tzw. inicjator Sekurytyzacji, dokona odpłatnego przelewu (sprzedaży) Wierzytelności na SPV. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy. Oznacza to, że, zgodnie z założeniami planowanej Sekurytyzacji, w każdym miesiącu, kwartale lub innym ustalonym okresie czasu, określona transza Wierzytelności będzie sprzedawana przez Bank do SPV przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące je do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności nie mogą być wierzytelnościami zagrożonymi nieściągalnością). Wyżej wskazane przelewy Wierzytelności dokonywane będą zgodnie z art. 509 Kodeksu Cywilnego oraz art. 92a ust. 3 Prawa Bankowego.

* W zamian za nabyte Wierzytelności SPV zapłaci Wnioskodawcy cenę. Cena każdej transzy Wierzytelności równa będzie niespłaconej do dnia przelewu kwocie kapitału Wierzytelności według stanu na tzw. datę graniczną (z ang. cut-off date), czyli na określoną przez strony datę przed dokonaniem przelewu, na którą określana jest wartość nominalna Wierzytelności (tj. pozostająca do spłaty na datę graniczną wartość kapitału Kredytów składających się na Wierzytelności). Umowa zbycia Wierzytelności może również zawierać postanowienia o dodatkowym wynagrodzeniu za przelewane Wierzytelności, które będzie należne Bankowi od SPV w przypadku zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności.

* Przelew Wierzytelności dokonywany będzie bez dyskonta.

* Sprzedane Wierzytelności nie będą obejmować opłat i odsetek naliczonych do dnia sprzedaży (tj. do Daty Zbycia). Prawo do odsetek i opłat naliczanych po Dacie Zbycia będzie przysługiwało SPV.

* Celem nabycia poszczególnych transz Wierzytelności od Banku, SPV emitować będzie obligacje, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Banku.

* W zamian za udział SPV w transakcji Sekurytyzacji i zapewnienie finansowania Bankowi (poprzez zapłatę ceny za Wierzytelności), Bank zapłaci SPV prowizję. Prowizja stanowić będzie wynagrodzenie za przeprowadzenie kompleksowej transakcji obejmującej zarówno przelew pierwszej transzy Wierzytelności, który będzie mieć miejsce na początku transakcji, jak i przelewy kolejnych transz Wierzytelności, które nastąpią w okresie rewolwingowym.

* Planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie przez Bank powyższych wymogów. W szczególności, nastąpić to może poprzez zastosowanie rozwiązania, w którym nie wszystkie Wierzytelności spełniające określone kryteria zostaną sprzedane do SPV (tj. część losowo wybranych Wierzytelności, które spełniają warunki wymagane do zakwalifikowania ich do Sekurytyzacji, zostanie pozostawiona w Banku i nie będzie przedmiotem sprzedaży). Ponadto, odroczona zostanie płatność dodatkowego wynagrodzenia za nabycie Wierzytelności, która, jak wyżej wskazano, będzie należna Bankowi pod warunkiem zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności. Możliwe jest również, iż spełnienie powyższych wymogów zostanie zapewnione poprzez udzielenie tzw. finansowania podporządkowanego przez Bank do SPV na podstawie umowy pożyczki lub obligacji wyemitowanych przez SPV, których spłata będzie mogła nastąpić dopiero po spłacie obligacji objętych przez głównych inwestorów.

* Po zbyciu Wierzytelności do SPV Bank będzie pełnił funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami. Usługi te będą pełnione przez Bank w oparciu o umowę o obsługę nabytych Wierzytelności, a w skład tych usług wejdzie, w szczególności: wydawanie klientom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do Wierzytelności, prowadzenie dokumentacji dotyczącej Wierzytelności, odbieranie wpłat od kredytobiorców, prowadzenie korespondencji z kredytobiorcami, wysyłanie monitów, przekazywanie wpłat z tytułu spłaty Wierzytelności na rachunek SPV. W zamian za świadczone usługi serwisowe Bank otrzymywać będzie od SPV określone umową wynagrodzenie. Zawarcie wyżej wskazanej umowy o serwisowanie Wierzytelności przez Bank konieczne jest z uwagi na fakt, iż Bank posiada wiedzę o udzielonych pożyczkach i kredytach oraz o kredytobiorcach. Z uwagi na fakt, iż SPV jest spółką celową przeznaczoną do przeprowadzenia Sekurytyzacji, serwisowanie nabytych Wierzytelności przez samą SPV byłoby bardzo utrudnione, przez co zaangażowanie w ten proces Banku jest kluczowe.

* Kwoty ściągniętych Wierzytelności przekazanych do SPV będą przeznaczane przez SPV na zwrot finansowania zaciągniętego celem zakupu Wierzytelności. Z uzyskanych środków finansowych SPV pokryje ponadto koszty odsetkowe z tytułu zaciągniętego finansowania oraz inne koszty, w tym te, które związane są z funkcjonowaniem SPV.

* Możliwe jest, iż w przyszłości Bank i SPV podejmą decyzję o zakończeniu transakcji sekurytyzacyjnej poprzez odkup przez Bank części Wierzytelności pozostałych jeszcze do spłacenia (tzw. clean-up call). W szczególności, sytuacja taka może wystąpić po spłaceniu całości lub części finansowania zaciągniętego przez SPV na nabycie Wierzytelności. Odkup wierzytelności w ramach tzw. clean-up call jest standardowym elementem transakcji sekurytyzacyjnych, który umożliwia inicjatorowi sekurytyzacji (tu Bank) zakończenie transakcji w przypadku, gdy ze względu na niewielką wartość wierzytelności pozostałych do spłaty, oraz fakt całkowitego spłacenia inwestorów, utrzymywanie struktury przestaje być ekonomicznie uzasadnione.

* Opisane przepływy pieniężne SPV zostaną ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe SPV były przekazywane do Banku. Jak wyżej wskazano, zostanie to zapewnione, w szczególności, poprzez zapłatę przez SPV dodatkowego wynagrodzenia za Wierzytelności w wysokości nadwyżek pozostałych w SPV po spłacie jej zobowiązań.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej transakcji Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenie sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem o szczególnym statusie uregulowanym w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa Bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanej w zdarzeniu przyszłym transakcji Sekurytyzacji.

Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV. Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV poprzez emisję obligacji z możliwym odpowiednim ratingiem dla głównej transzy finansowania (tzw. senioralnego), zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności, pozwalającego na terminowe ściąganie kwot należnych od kredytobiorców i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących.

Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie zbycie przez Bank Wierzytelności przez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Bank środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami "zdrowymi", nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisje w oparciu o nie "zdrowych" papierów wartościowych w formie obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

Mając na uwadze opis sprawy należy stwierdzić, że SPV jako spółka powołana w celu realizacji Sekurytyzacji, podejmuje aktywność polegającą na zaaranżowaniu całej transakcji oraz pozyskaniu środków przez emisję obligacji w celu zapłaty ceny za Wierzytelności, a tym samym w celu zapewnienia Bankowi środków finansowych. Czynności te przynoszą korzyść Bankowi, ponieważ dzięki dokonaniu Sekurytyzacji Bank uzyskuje środki finansowe przed terminem wymagalności sekurytyzowanych Wierzytelności, poprawiając tym samym swoją płynność finansową.

Trzeba podkreślić, że czynności podejmowane przez SPV w ramach Sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia Wierzytelności w ramach przelewu, lecz przelew stanowi jedynie niezbędny element - świadczonej przez SPV - usługi o charakterze finansowym, której celem jest zapewnienie Bankowi środków finansowych.

Jednocześnie, nie ulega wątpliwości, że SPV jako podmiot biorący udział w Sekurytyzacji, który zapewnia uzyskanie przez Bank środków finansowych, dokonuje na jego rzecz świadczenia o charakterze odpłatnym, ponieważ Bank wypłaci SPV z tytułu dokonania transakcji, wynagrodzenie.

Wszystkie przesłanki do uznania aktywności SPV za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT zostaną więc spełnione, tj. pomiędzy stronami istnieje stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego SPV zobowiązuje się do pozyskania środków finansowych przez emisję obligacji i ewentualnie zaciągnięcia kredytu/pożyczki celem zapewnienia Bankowi środków finansowych przy wykorzystaniu Wierzytelności Banku, za co Bank wypłaci SPV określoną w umowie prowizję.

Podkreślić należy, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych.

Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Stanowisko takie przedstawił również Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - dalej: TSUE - w wyroku z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 stwierdzając, iż: "Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeśli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej".

Zwrócić należy uwagę na fakt, że użycie słowa "zwłaszcza" oznacza, iż z pojedynczym świadczeniem możemy mieć również do czynienia w sytuacji, gdy żadnej z części składowych usługi nie można uznać za usługę główną, np. w sytuacji, gdy wszystkie czynności będące elementami składowymi (lub przynajmniej część z nich) są równie istotne dla wykonania całego świadczenia złożonego (usługi kompleksowej), a jednocześnie brak pomiędzy tymi elementami związku, wskazującego na istnienie relacji usługa główna - usługa pomocnicza.

W wyroku z dnia 27 września 2012 r. w sprawie C-392/11 Field Fisher Waterhouse LLP TSUE stwierdził: "Jednakże jeżeli transakcja obejmuje wiele elementów powstaje pytanie, czy należy uznać, iż składa się ona z jednego świadczenia czy też kilku odrębnych i niezależnych świadczeń, które należy oceniać oddzielnie z punktu widzenia podatku VAT. Z orzecznictwa Trybunału wynika bowiem, że w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem, odpowiednio, prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, gdy nie są one niezależne (wyrok z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Part Service, Zb. Orz.s. 1-897, pkt 5 l).

W tym zakresie Trybunał orzekł, że jedno świadczenie występuje w przypadku, gdy co najmniej dwa elementy albo co najmniej dwie czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny (zob. podobnie wyrok z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C-41/04, Levob Verzekeringen i OV Bank, Zb.Orz.s. 1-9433, pkt 22; ww. wyrok w sprawie Everything Everywhere, pkt 24 i 25)." (pkt 15 i 16 wyroku).

Aby móc wskazać, że dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), winna składać się ona z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu, na które składają się różnego rodzaju świadczenia.

Charakter danego świadczenia należy oceniać biorąc pod uwagę punkt widzenia nabywcy oraz cechy charakterystyczne tego świadczenia (vide: wyrok TSUE z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Part Service srl (pkt 51-53); z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro (pkt 17-19) oraz z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie C-461/08 Don Bosco Onroerend Goed BV (pkt 36-38)).

Biorąc pod uwagę charakter usługi Sekurytyzacji, składającej się w szczególności z transakcji sprzedaży Wierzytelności należy zauważyć, że w ramach transakcji Sekurytyzacji, Strony mogą wprowadzić do umowy sprzedaży Wierzytelności odpowiednie postanowienia dające możliwość odkupu przez Bank pozostałych do spłaty Wierzytelności w sytuacji, gdy kontynuowanie transakcji sekurytyzacyjnej przestanie być ekonomicznie uzasadnione. Sytuacja taka wystąpić może szczególnie w sytuacji, gdy SPV spłaci już wszystkie zobowiązania w stosunku do inwestorów (tj. wykupi wyemitowane przez siebie obligacje i spłaci ewentualne pożyczki/kredyty przez siebie zaciągnięte), a wartość pozostałych do spłaty Wierzytelności będzie niewielka. W takim przypadku, brak byłoby uzasadnienia dla kontynuowania transakcji Sekurytyzacji i ponoszenia związanych z nią kosztów. W sytuacji takiej, Bank będzie miał możliwość odkupu pozostałych do spłaty Wierzytelności i zakończenia w ten sposób transakcji sekurytyzacyjnej (tzw. klauzula clean-up call).

W świetle powyższego oraz w kontekście złożoności transakcji Sekurytyzacji należy również rozpatrywać zwrotne przeniesienie Wierzytelności wskutek skorzystania przez Bank z prawa odkupu. Odkup ten jest jedną z kwestii uregulowanych w umowie sprzedaży Wierzytelności i stanowi integralną część transakcji.

Odkup Wierzytelności w tym zakresie należy więc rozpatrywać na gruncie ustawy o VAT nie jako odrębną transakcję, lecz jedynie wycofanie się stron, w pewnym zakresie, z wcześniej dokonanej transakcji, wskutek ziszczenia się warunków, których strony na moment zawierania umowy sprzedaży Wierzytelności nie mogły przewidzieć. Do odkupu nie doszłoby, gdyby strony nie zawarły transakcji w zakresie Sekurytyzacji. Ze względu na fakt, że jednym z najistotniejszych elementów usługi świadczonej przez SPV na rzecz Banku jest przelew Wierzytelności spełniających określone przez strony kryteria, w przypadku, gdy część Wierzytelności przestanie spełniać powyższe wymogi, w tym zakresie (zgodnie z ustaleniami stron) może dojść do zwrotnego przeniesienia tych Wierzytelności, w drodze ich odkupu, przez Bank. Zdobyte w ten sposób środki mogą zostać przeznaczone przez SPV na nabycie kolejnej transzy Wierzytelności od Banku w celu niejako "uzupełnienia" aktywów będących przedmiotem Sekurytyzacji.

Zwrotne przeniesienie Wierzytelności w ramach realizacji prawa odkupu nie może być rozpatrywane odrębnie, gdyż jest ono nierozerwalnie związane z kompleksową usługą Sekurytyzacji, w konsekwencji, nie stanowi ono również samodzielnego świadczenia usług. W szczególności Bank nie występuje w tym zakresie w roli ani usługodawcy, ani usługobiorcy, Bank bowiem jest usługobiorcą transakcji finansowania świadczonej przez SPV. Nieuprawnione byłoby twierdzenie, że Bank w zakresie zwrotnego przeniesienia Wierzytelności przez odkup świadczy usługę na rzecz SPV, gdyż element ten nie przynosi SPV dodatkowych korzyści, a jedynie częściowo niweluje skutki pierwotnej sprzedaży Wierzytelności. Jak zostało bowiem wskazane, założeniem transakcji Sekurytyzacji jest przeniesienie wyłącznie spłacanych terminowo wierzytelności, dlatego w sytuacji, gdy niektóre Wierzytelności przestają być terminowo spłacane, co do zasady, podlegają one zwrotnemu przeniesieniu poprzez ich odkup. Dodatkowo Bank nie przewiduje, że zwrotne przeniesienie Wierzytelności przez odkup będzie wiązało się z jakimkolwiek dodatkowym wynagrodzeniem, dojdzie wyłącznie do odwrotnego, aniżeli przy sprzedaży Wierzytelności przepływu środków finansowych (Bank "zwróci" SPV wartość niespłaconego zapadłego i niezapadłego kapitału) i zgodnie z założeniami transakcji środki te będą wydatkowane na nabycie kolejnych Wierzytelności od Banku.

W świetle powyższego odkup przez Bank od SPV pozostałych do spłaty Wierzytelności, dokonany w ramach tzw. clean-up call celem zakończenia transakcji Sekurytyzacji, należy traktować jako odpłatne kompleksowe świadczenie usług Sekurytyzacyjnych podlegające opodatkowaniu w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy, w kwestii objętej pytaniem nr 1, jest prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych będzie przedmiotem odrębnego rozstrzygnięcia.

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawie, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.