0111-KDIB2-3.4011.308.2017.2.KK - Możliwość rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej – w przypadku umieszczenia dziecka w Domu Pomocy Społecznej przez opiekuna prawnego i osobę pełniąca funkcje rodzinny zastępczej.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z 19 grudnia 2017 r. (złożonym osobiście tego samego dnia), uzupełnionym 31 stycznia 2018 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej - jest prawidłowe.

W dniu 19 grudnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości rozliczenia się jako osoba samotnie wychowująca dziecko oraz możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej. W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 18 stycznia 2018 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4011.308.2017.1.k.k. wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano pismem z 31 stycznia 2018 r. (złożonym osobiście tego samego dnia).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni wskazała, że przedstawiona sytuacja dotyczy rozliczenia podatkowego za rok 2017 (PIT-37, PIT-0). Wnioskodawczyni jest osobą samotną i jest opiekunem prawnym i niespokrewnioną rodziną zastępczą dla dziecka małoletniego ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Od 28 marca 2017 r. z powodu choroby psychicznej dziewczynka na stałe została umieszczona w Domu Pomocy Społecznej. Wnioskodawczyni ponosi częściowo koszty utrzymaniu dziecka w DPS, wpłaca 70% dochodów dziecka z alimentów i zasiłku pielęgnacyjnego w każdym miesiącu. Rodzice dziecka są całkowicie pozbawieni praw rodzicielskich. Pomimo pobytu dziecka w DPS Wnioskodawczyni pełni nadal funkcję rodziny zastępczej i opiekuna prawnego i ponosi w całym roku koszty leczenia dziecka w szpitalu rehabilitacyjnym i środków rehabilitacyjnych.

W uzupełnieniu wniosku w piśmie z 31 stycznia 2018 r. (złożonym osobiście tego samego dnia) Wnioskodawczyni wskazała, że funkcję rodziny zastępczej pełniła w całym roku 2017 na podstawie orzeczenia Sądu. W DPS dziecko zostało umieszczone na podstawie orzeczenia sądu. Instytucja, w której zostało umieszczone dziecko nie zapewnia całodobowego utrzymania w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych. Wnioskodawczyni nie przysługuje prawo do ulgi wobec innych dzieci, prócz dziecka wymienionego we wniosku. Wnioskodawczyni jest osobą samotnie wychowującą dziecko, jej dochody w roku 2017 nie przekroczyły kwoty 112.000 zł, ani kwoty 56.000 zł. Do Wnioskodawczyni nie mają zastosowania przepisy art. 30c ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy o podatku tonażowym z 24 sierpnia 2006 r., ustawy z 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Wnioskodawczyni była opiekunem prawnym dziecka, o którym mowa we wniosku przez cały 2017 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z 31 stycznia 2018 r.):

Czy Wnioskodawczyni ma prawo skorzystać z rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych jako osoba samotnie wychowująca dziecko i wobec tego czy Wnioskodawczyni może skorzystać z ulgi prorodzinnej za wszystkie miesiące roku 2017?

Zdaniem Wnioskodawczyni, dziecko wobec którego na podstawie orzeczenia Sądu Wnioskodawczyni jest i była cały 2017 r. opiekunem prawnym i rodziną zastępczą, przez

ok. 3 miesiące 2017 r. zamieszkiwało z Wnioskodawczynią. 28 marca 2017 r. decyzją Sądu dziecko zostało umieszczone w Domu Pomocy Społecznej. Decyzją Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, jako opiekun prawny, Wnioskodawczyni wpłaca co miesiąc na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka w DPS kwotę 70% dochodów dziecka z zasądzonych wyrokiem alimentów obojga rodziców i 70% kwoty zasiłku pielęgnacyjnego.

W ustawie o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2017 r. poz. 1851) za instytucję zapewniającą całodobowe utrzymanie uznaje się m.in. dom pomocy społecznej, jeżeli ta instytucja zapewnia nieodpłatnie pełne utrzymanie.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni uznaje, że ponosząc częściowo koszty utrzymania dziecka w DPS nie stosuje się do jej sytuacji powyższego przepisu. W przepisach o świadczeniach rodzinnych nie ma odniesienia do sytuacji częściowego ponoszenia kosztów. W odpowiedzi na zadane pytania Wnioskodawczyni uważa, że prawo takie jej przysługuje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) od dochodów rodzica lub opiekuna prawnego, podlegającego obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, będącego panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, jeżeli jej małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, jeżeli ten rodzic lub opiekun w roku podatkowym samotnie wychowuje dzieci:

w art. 27 ust. 1b pkt 1 oraz stawki podatku, określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinne

* podatek może być określony, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony w rocznym zeznaniu podatkowym, w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci, z uwzględnieniem art. 7, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W myśl art. 6 ust. 8 ww. ustawy sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Zgodnie z art. 6 ust. 9 powołanej ustawy zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Ponadto art. 6 ust. 10 ww. ustawy stanowi, że sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania do podatników, którzy wniosek, wyrażony w zeznaniu podatkowym, określony w ust. 2 i 4, złożą po terminie, o którym mowa w art. 45 ust. 1.

Cytowane przepisy wprowadzają wyjątek od zasady dokonywania indywidualnego rozliczenia zobowiązania podatkowego podatników poprzez ustalenie preferencyjnego sposobu rozliczenia. W konsekwencji, aby móc rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko należy spełniać wszystkie warunki określone w stosownych przepisach.

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków: posiadania statusu osoby samotnie wychowującej dziecko, wychowywania w roku podatkowym dzieci (dziecka), nie uzyskiwania przez dzieci (dziecko) dochodów (z wyjątkiem przewidzianych ustawą), wyrażenia wniosku o rozliczenie na preferencyjnych warunkach w rocznym zeznaniu podatkowym, złożonym w ustawowym terminie przewidzianym do jego składania.

Jednak przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie może być odczytywany w ten sposób, że każda osoba mająca dzieci i znajdująca się w stanie wolnym określonym w tym przepisie jest osobą samotnie wychowującą dziecko.

Z istoty pojęcia "osoby samotnie wychowującej dziecko" wynika, że jest to osoba, która w określonej sytuacji, w określonym czasie zupełnie sama (bez udziału drugiej osoby), zajmuje się wychowywaniem dziecka, stale troszczy się o jego byt materialny i rozwój emocjonalny. Przepis art. 6 ust. 4 ustawy wymienia enumeratywnie osoby, którym przysługuje status osób samotnie wychowujących dzieci, odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci, jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie.

Z uwagi zaś, że ustawodawca w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawarł definicji pojęcia "wychowywać", należy odwołać się do jego definicji słownikowych.

"Wychowywać" w słownikowym rozumieniu oznacza: zapewniając byt doprowadzić do osiągnięcia pełnego rozwoju psychicznego i fizycznego. Wychowywanie polega na stałym troszczeniu się o byt materialny dziecka oraz o jego rozwój emocjonalny.

Przenosząc powołane przepisy podatkowe na grunt rozpatrywanej sprawy należy zwrócić uwagę na fakt, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzależniają prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia warunku samotnego wychowywania - przez osobę zdefiniowaną w analizowanym przepisie - w roku podatkowym dzieci wymienionych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy. Aby korzystać z preferencyjnego opodatkowania dochodów na zasadach przewidzianych w tym przepisie należy mieć ściśle określony stan cywilny oraz wychowywać samotnie dzieci (dziecko).

Przyjęcie odmiennej wykładni stałoby w sprzeczności z uzasadnieniem wprowadzenia tej ulgi, z którego jednoznacznie wynika, że ustawodawca kierował ją tylko do osób, które samotnie troszczą się o codzienne zaspokojenie potrzeb dzieci, posiadając ściśle określony status cywilny.

Prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim ciągłą opiekę.

Ponadto wskazać należy, że z preferencyjnego opodatkowania może skorzystać osoba samotnie wychowująca dzieci (dziecko), bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

W związku z powyższym Wnioskodawczyni będzie przysługiwało prawo do preferencyjnego rozliczenia dochodów za rok 2017, tj. w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, przy spełnieniu ww. warunków.

Kolejną kwestią budzącą wątpliwości Wnioskodawczyni jest możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej za wszystkie miesiące roku 2017 r. Zasady korzystania z ulgi na dzieci określa art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ww. ustawy od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

W myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy - odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

Stosownie do art. 27f ust. 2a cyt. ustawy, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

W myśl natomiast art. 27f ust. 2c ww. ustawy, odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy - odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Podkreślenia wymaga, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni jest opiekunem prawnym i pełni funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia Sądu wobec jednego małoletniego dziecka. Od 28 marca 2017 r. decyzją Sądu dziecko zostało umieszczone w Domu Pomocy Społecznej. Wnioskodawczyni ponosi częściowo koszty utrzymania dziecka w DPS. Wnioskodawczyni jest osobą samotnie wychowującą dziecko i jej dochody w roku 2017 nie przekroczyły kwoty 112.000 zł ani kwoty 56.000 zł.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stwierdzić należy, że podatnikowi - w sytuacji gdy nie jest rodzicem dziecka (nie wykonuje władzy rodzicielskiej) - przysługiwać będzie prawo do omawianej ulgi prorodzinnej tylko w sytuacji, gdy będzie pełnił funkcję opiekuna prawnego dziecka, które będzie z nim zamieszkiwało lub będzie sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej. Kwestie opieki prawnej nad małoletnimi regulują przepisy ustawy z dnia 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 682). Zgodnie z art. 145 § 2 ww. Kodeksu, opiekę ustanawia sąd opiekuńczy, skoro tylko poweźmie wiadomość, że zachodzi prawny po temu powód. W myśl art. 146 ww. Kodeksu opiekę sprawuje opiekun. Wspólne sprawowanie opieki nad dzieckiem sąd może powierzyć tylko małżonkom. Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego (art. 155 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Zgodnie z definicją określoną w art. 3 pkt 7 ustawy o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1952 z późn. zm.) do której to ustawy odsyła art. 27f ust. 2c pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie jest dom pomocy społecznej, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, schronisko dla nieletnich, zakład poprawczy, areszt śledczy, zakład karny, szkołę wojskową lub inną szkołę, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie.

Z powyższego wynika, iż instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie jest taka instytucja, spośród wyżej wymienionych, która nie nakłada w związku z przebywaniem w niej, obowiązku ponoszenia opłat za utrzymanie. Jeśli instytucja nakłada obowiązek ponoszenia w części lub w całości kosztów utrzymania, wówczas nie jest dla osoby w niej przebywającej instytucją zapewniającą całodobowe utrzymanie w myśl definicji zawartej w art. 3 pkt 7 ww. ustawy. Z powołanego przepisu jasno bowiem wynika, iż instytucją zapewniająca całodobowe utrzymanie jest taka instytucja w nim wymieniona, która zapewnia nieodpłatne pełne utrzymanie.

W świetle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego uznać należy, iż skoro Wnioskodawczyni ponosi częściowo koszty utrzymania dziecka w domu pomocy społecznej, to nie będzie miał zastosowania art. 27f ust. 2c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych bowiem ww. instytucja nie spełnia definicji instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Zatem w przypadku Wnioskodawczyni, fakt umieszczenia dziecka na podstawie wyroku sądowego w instytucji, która nie zapewnia całodobowego utrzymania w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych stanowi przesłankę, aby uznać, że Wnioskodawczyni nie traci prawa do ulgi z tytułu wychowywania dziecka przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, w przedstawionym stanie faktycznym przysługuje Wnioskodawczyni prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej za cały rok 2017 pod warunkiem spełnienia wszystkich pozostałych ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.