0111-KDIB2-2.4015.34.2020.2.HS - Podatek od spadków i darowizn - skutki podatkowe nabycia spadku oraz nieodpłatnego działu spadku.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 kwietnia 2020 r. (data wpływu 22 kwietnia 2020 r.), uzupełnionym 8 czerwca 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku oraz nieodpłatnego działu spadku:

* w części dotyczącej zgłoszenia nabycia spadku po ojcu na druku SD-Z2 - jest nieprawidłowe.

* w pozostałej części-jest prawidłowe.

W dniu 22 kwietnia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia spadku oraz nieodpłatnego działu spadku.

Wniosek uzupełniono o brakującą opłatę 8 czerwca 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 23 maja 2004 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy. W dniu 25 marca 2007 r. zmarła matka Wnioskodawcy. Wyżej wymienieni zmarli nie pozostawili testamentu. Jedynymi spadkobiercami ustawowymi zmarłych są ich trzej synowie, w tym Wnioskodawca.

Przed Sądem Rejonowym w W. toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym ojcu i matce Wnioskodawcy, a także o podział majątku wspólnego i dział spadku.

Synowie zmarłych wnieśli o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych rodzicach na podstawie ustawy, tj. w udziałach po 1/3 na rzecz każdego z nich.

Jedynym składnikiem majątku pozostałym po zmarłych jest nieruchomość położona w W. zamieszkiwana od lat 80-tych XX wieku przez Wnioskodawcę i jego żonę.

Spadkobiercy zmarłych ustalili, że jedyny składnik majątku zmarłych w wyniku działu spadku przypadnie Wnioskodawcy bez spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców i tak też sformułowany został wniosek o dział spadku złożony w Sądzie. U podstaw powyższych ustaleń leżały decyzje podjęte przez rodziców spadkobierców, którzy z nieruchomości stanowiącej obecnie przedmiot działu spadku wydzielili geodezyjnie część gruntu który darowali na mocy umowy darowizny jednemu z synów. Innego syna wspierali m.in. w nabyciu i wykończeniu lokalu, który obecnie zamieszkuje. Natomiast Wnioskodawca wraz z żoną zamieszkał na nieruchomości stanowiącej jedyny składnik masy spadkowej po zmarłych, na którą to nieruchomość czynili nakłady i dbali o nią jak o swoją własność. Nadto to Wnioskodawca wraz z żoną opiekowali się matką Wnioskodawcy, która po śmierci swego męża zamieszkała wraz z nimi, wspierając ją również finansowo.

Wszyscy spadkobiercy jak i spadkodawcy są obywatelami polskimi, mającymi miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Między małżonkami nie było ustanowionej rozdzielności majątkowej. Wszystkie rzeczy wchodziły w skład majątku wspólnego.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie.

Czy przyznanie Wnioskodawcy przez Sąd w postępowaniu o dział spadku po zmarłych rodzicach nieruchomości wchodzącej w skład spadku bez wyłożenia obowiązku spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców będzie niosło dla niego konsekwencje podatkowe ze strony podatku od spadków i darowizn w postaci obowiązku zapłaty podatku bądź obowiązku złożenia zgłoszenia w celu skorzystania z ewentualnego zwolnienia?

(pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Zdaniem Wnioskodawcy, odpowiedź na to pytanie jest przecząca. Wnioskodawca nie musi składać nowego SD-Z2 ani SD-3.

Spadkobiercy winni jedynie złożyć druk SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłych rodzicach. Brak jest natomiast podstaw do składania kolejnego SD-Z2 od dokonanego przez nich działu spadku.

Powyższe stanowisko podyktowane jest tym, że dział spadku nie stanowi czynności wymienionej w art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, a zatem nabycie w drodze działu spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Powołany powyżej przepis zawiera bowiem zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym dział spadku, jako czynność niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

W tym miejscu wskazać trzeba, iż wprawdzie podatkowi od spadków i darowizn podlega m.in. zniesienie współwłasności dokonane poprzez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli bez spłat i dopłat albo podział rzeczy bez dopłat polegający na przyznaniu każdemu (lub niektórym) ze współwłaścicieli wyodrębnionej jej części, jednak w realiach niniejszej sprawy dokonany przez spadkobierców dział spadku po zmarłej matce jako czynność niewymieniona w katalogu wskazanym w art. 1 powołanej ustawy nie podlega jej regulacjom.

W tym stanie rzeczy spadkobiercy zmarłych rodziców nie będą zobowiązani do składania zgłoszenia SD-Z2 z tytułu dokonanego działu spadku po nich.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest częściowo nieprawidłowe, a częściowo prawidłowe.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1813) - podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

W myśl ust. 2 tegoż przepisu - podatkowi od spadków i darowizn podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego jedynie wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią przypadki podlegające opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: spadek czy dział spadku, a zatem należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145).

W myśl przepisu art. 922 § 1 ww. ustawy - przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 Kodeksu cywilnego - spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 cyt. ustawy).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 ustawy - dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego - sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. § 2 wskazuje, że umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.

Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), który mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku. Zgodnie z art. 1 ust. 1 i 2 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn opodatkowaniu tym podatkiem podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw znajdujących się lub wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z tytułów wymienionych enumeratywnie w tym przepisie.

Z treści wniosku wynika, że w 2004 r. zmarł ojciec Wnioskodawcy, a w 2007 r. zmarła jego matka. Przed Sądem Rejonowym w W. toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym ojcu i matce Wnioskodawcy, a także o podział majątku wspólnego i dział spadku. Spadkobiercy zmarłych ustalili, że jedyny składnik majątku zmarłych w wyniku działu spadku przypadnie Wnioskodawcy bez spłat i dopłat na rzecz pozostałych spadkobierców i tak też sformułowany został wniosek o dział spadku złożony w Sądzie.

Należy zatem stwierdzić, że dział spadku, jako czynność niewymieniona w art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. A zatem planowany nieodpłatny dział spadku, w wyniku którego na rzecz Wnioskodawcy przyznana zostanie opisana wyżej nieruchomość bez obowiązku spłat i dopłat, nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego wynikającego z ustawy o podatku od spadków i darowizn.

W tej części stanowisko Wnioskodawcy uznać należało za prawidłowe.

Wnioskodawca nie ma jednak racji stwierdzając, że spadkobiercy winni jedynie złożyć druk SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłych rodzicach.

Ponieważ opisane we wniosku nabycie tytułem spadku po ojcu Wnioskodawcy nastąpiło przed 1 stycznia 2007 r. (tj. w 2004 r. - z dniem śmierci ojca Wnioskodawcy), w niniejszej sprawie zastosowanie mają przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie bowiem z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. Nr 222, poz. 1629, z późn. zm.) - do nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r. Przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn w ww. brzmieniu nie przewidywały zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 4a ustawy, którego jednym z warunków jest zgłoszenie nabycia na formularzu SD-Z2. Jak stanowi natomiast art. 17a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn - podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru (druk SD-3). Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Wnioskodawca będzie zatem zobowiązany do złożenia z tytułu nabycia spadku po ojcu zmarłym w 2004 r. zeznania podatkowego o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych na druku SD-3, nie będzie miał natomiast prawa do złożenia zgłoszenia SD-Z2.

W tej części stanowisko Wnioskodawcy uznać należało za nieprawidłowe.

Z kolei, ponieważ nabycie tytułem spadku po matce Wnioskodawcy nastąpiło po 1 stycznia 2007 r. (tj. 25 marca 2007 r. - z dniem śmierci matki Wnioskodawcy), Wnioskodawcy - jak słusznie stwierdził - będzie przysługiwało prawo do złożenia zgłoszenia SD-Z2 i skorzystania ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, o ile oczywiście spełni warunki określone w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Tym samym niniejsza interpretacja nie wywołuje skutków prawnych dla braci Wnioskodawcy. Osoby te chcąc uzyskać interpretacje indywidualne winny zwrócić się z odrębnymi wnioskami o ich wydanie.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w..., za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.