0111-KDIB2-2.4015.2.2020.2.MM - Podatek od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze darowizny udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 13 stycznia 2020 r. (data wpływu 13 stycznia 2020 r.), uzupełnionym 13 marca 2020 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze darowizny udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką - jest prawidłowe.

W dniu 13 stycznia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze darowizny udziału w nieruchomości obciążonej hipoteką.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z 5 marca 2020 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4014.8.2020.1.MM, 0111-KDIB2-2.4015.2.2020.1.MM, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 13 marca 2020 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca posiada mieszkanie, które jest obarczone kredytem hipotecznym w obcej walucie - frank szwajcarski. Właścicielem mieszkania jest bank, Wnioskodawca oraz Pani S. Aktualna wartość nieruchomości to 312.000 PLN wyceniona przez bank w grudniu 2019 r., natomiast wartość zadłużenia z dnia 12 stycznia 2020 r. wynosi 87.387,50 CHF co daje 342.263,75 PLN. Ponieważ Wnioskodawcę nic nie łączy z Panią S., poza związkiem nieformalnym w przeszłości, Wnioskodawca chciałby przepisać na siebie cały dług oraz mieszkanie. Pani S. oraz bank jako strony w umowie wyraziły zgodę na taką zmianę co wiąże się ze zmianą w akcie notarialnym.

Pani S. przekazuje Wnioskodawcy swoją część mieszkania oraz zadłużenia w wysokości 171.131,875 PLN. Wnioskodawca pozostaje w sytuacji, w której aktualna wartość zadłużenia przewyższa wartość nieruchomości, czyli darowany jest mu dług.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że przejmie udział Pani S. w lokalu mieszkalnym na podstawie umowy darowizny zawartej w formie aktu notarialnego. Nabycie (darowizna) będzie miało charakter nieodpłatny - żadna ze stron nie otrzyma z tego tytułu żadnej spłaty czy też dopłaty. Obecnie udziały w lokalu posiadają Pani S. oraz Wnioskodawca (po 1/2). Przedmiotem darowizny ma był całość udziału Pani S. w lokalu (a więc 1/2). Lokal mieszkalny obciążony jest hipoteką w wysokości 458.010,11 zł wpisaną przez bank w związku z kredytem z 6 października 2008 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca musi płacić podatek od spadków i darowizn?

Zdaniem Wnioskodawcy, darowizna 1/2 udziału w ww. mieszkaniu nie będzie podlegała podatkowi od spadków i darowizn.

Tak jak zostało opisane we wniosku o interpretację, ciężar spoczywający na nieruchomości (hipoteka o wartości 458.010,11 zł) przewyższa obecną jej wartość (312.000,00 zł). Zgodnie z art. 65 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, hipoteka jest ciężarem spoczywającym na nieruchomości. W związku z tym faktem od wartości nabytych rzeczy (części udziału w nieruchomości) należy odjąć wartość spoczywającego na nich ciężaru (czyli właśnie hipoteki). Dopiero w ten sposób powstanie prawidłowa podstawa opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, stanowiąca czystą wartość darowanych rzeczy.

Za powyższym przemawia też fakt, że podatek od spadków i darowizn w swojej konstrukcji jest podatkiem od nieodpłatnego przyrostu majątku a opodatkowaniu nim podlega w istocie wzbogacenie się nabywcy rzeczy i praw majątkowych. Skoro opodatkowuje się nim, nieodpłatny przyrost majątku to nie budzi wątpliwości, że wartość całkowita hipoteki powinna pomniejszać wartość nabytej rzeczy i prawa majątkowego.

Na Wnioskodawcę (obdarowany) przeniesiona zostanie nie tylko nieruchomość, ale także zobowiązanie w postaci kredytu hipotecznego, którego spłata zabezpieczona jest przedmiotową hipoteką. Oznacza to, że per saldo w wyniku dokonania opisanych czynności jego majątek nie tylko nie powiększy się, ale wręcz ulegnie zmniejszeniu.

Wynika to z faktu, że wartość hipoteki odpowiadająca darowanemu udziałowi (229.005,05 zł) jest większa, niż wartość darowanego udziału (156.000,00 zł). Co za tym idzie, podstawa opodatkowania darowizny podatkiem od spadków i darowizn wynosić będzie 0 zł, tyle samo wynosić będzie podatek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od spadków i darowizn. W zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1813) - podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej "podatkiem", podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej m.in. tytułem darowizny.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn - obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy - obowiązek podatkowy powstaje - przy nabyciu w drodze darowizny - z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy - z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.

Podstawę opodatkowania, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Pojęcie "długów" w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jej wartości. "Ciężarem" natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. ustanowienie służebności, hipoteki. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ww. ustawy, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (...). Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych, zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Natomiast zgodnie z art. 244 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.) hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Hipotekę regulują odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 2204 z późn. zm.).

W myśl art. 65 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest współwłaścicielem w udziale 1/2 nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny. Drugim współwłaścicielem jest osoba fizyczna niespokrewniona z Wnioskodawcą. Nieruchomość ta jest obciążona hipoteką umowną na rzecz banku jako zabezpieczenie wierzytelności tego banku z tytułu udzielonego kredytu. Stronami umowy kredytu są obaj współwłaściciele (dłużnicy) jako kredytobiorcy. Wartość hipoteki przewyższa obecną wartość lokalu mieszkalnego. W najbliższym czasie Wnioskodawca na podstawie umowy darowizny otrzyma od drugiego współwłaściciela udział 1/2 w nieruchomości i stanie się jedynym właścicielem nieruchomości. Żadna ze stron nie otrzyma z tego tytułu spłaty bądź dopłaty. Tym samym Wnioskodawca nabędzie w drodze umowy darowizny udziału w nieruchomości, która jest obciążona hipoteką.

Przenosząc powołane powyżej przepisy na grunt przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że opisana darowizna podlega opodatkowaniu, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Podstawę opodatkowania należy ustalić zgodnie z art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 tej ustawy.

Ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy. Przy czym, skoro przedmiotem darowizny będzie udział w nieruchomości, to hipoteka będzie stanowić obciążenie w proporcji odpowiadającej temu udziału. Zatem wartość udziału 1/2 w nieruchomości, nabytego w drodze darowizny przez Wnioskodawcę, powinna być pomniejszona o 1/2 część kwoty hipoteki.

Dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia. Istotna jest kwota hipoteki, którą została obciążona opisana we wniosku nieruchomość. Zatem skoro w przedmiotowej sprawie - jak wskazał Wnioskodawca - wartość hipoteki (1/2) przekracza wartość nabywanego udziału w nieruchomości wówczas podstawa opodatkowania wyniesie zero. Tym samym nie dojdzie do powstania zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Reasumując, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku od spadków i darowizn z tytułu opisanej we wniosku umowy darowizny.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.