0111-KDIB2-2.4014.33.2018.2.MM - Określenie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 800 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 16 marca 2018 r. (data wpływu 21 marca 2018 r.), uzupełnionym 18 maja 2018 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności - jest prawidłowe.

W dniu 21 marca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 2 maja 2018 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4014.33.2018.1.MM wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 18 maja 2018 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W 2017 r. zakończyła się długoletnia sprawa o zniesienie współwłasności, jednak postanowienie uprawomocniło się 27 stycznia 2018 r. Sprawa dotyczyła podziału majątku wspólnego małżonków Piotra i Romany W., działu spadku po Romanie W. i Marii Z. oraz zniesienia współwłasności.

Sąd postanowił:

* ustalić wartość majątku wspólnego Piotra i Romany W., w skład którego wchodzi udział 1/2 części we współwłasności nieruchomości położonych w M. oznaczonych numerami ewidencyjnymi 860/1, 860/2, dla których prowadzona jest księga wieczysta XXX oraz 1/2 udziału we współużytkowaniu wieczystym i własności posadowionych budynków położonych w M. na działce oznaczonej numerem 90, dla której prowadzona jest księga wieczysta yyy. W żadnej z tych ksiąg nie figuruje Piotr W.

* ustalić wartość spadku po Romanie W. na kwotę 283.500 zł,

* ustalić, że w skład spadku po Marii Z. wchodzi udział 1/6 we współwłasności nieruchomości położonych w M. oznaczonych numerami ewidencyjnymi 860/1, 860/2, dla których prowadzona jest księga wieczysta XXX oraz 1/6 udziału we współużytkowaniu wieczystym i własności posadowionych budynków położonych w M. na działce oznaczonej numerem 90, dla której prowadzona jest księga wieczysta yyy.

Dokonano działu spadku po ww. osobach i zniesienia współwłasności między następującymi osobami:

* Wnioskodawczynią w 1/6 części,

* Andrzejem W. w 1/6 części,

* Markiem W. w 4/6 części.

Przez osiem lat trwały sprawy w sądzie o zniesienie współwłasności. Bardzo długo trwało podjęcie decyzji przez Sąd co do podziału. Głównym z powodów był jeden ze współwłaścicieli, który był ciągle niezadowolony. Sąd podjął decyzję o powołaniu biegłego sądowego w sprawie wyceny i podziału (sposobu). Jednak również ten sam współwłaściciel podważał kompetencje biegłego. Powołano kolejnych, gdzie opinie były takie same. Sąd podjął decyzję co do podziału zgodnie ze zgodną wyceną biegłych.

Łączna wartość majątku wspólnego podlegającego podziałowi to 567.000 zł.

Wnioskodawczyni 94.500 zł:

* 65.500 zł z działki nr 90 (1/6)

* 29.000 zł z działek nr 860/1 i 860/2 (po 1/6).

Andrzej W. 94.500 zł:

* 65.500 zł z działki nr 90 (1/6)

* 29.000 zł z działek nr 860/1 i 860/2 (po 1/6).

Piotr W. udział o wartości 87.000 zł:

* 1/2 z wartości działek nr 860/1 i 860/2.

* Marek W. 291.000 zł:

* 262.000 zł z działki 90 (4/6)

* 29.000 zł z działek 860/1 i 860/2.

Decyzją Sądu Wnioskodawczyni otrzymała działkę niezabudowaną o wartości 67.000 zł i powinna otrzymać od współwłaścicieli dopłatę w kwocie 27.500 zł, co daje dokładnie taką samą kwotę jaka wynika ze współudziału Wnioskodawczyni we współwłasności czyli 94.500 zł.

Wnioskodawczyni otrzymała informację, że od każdej spłaty współwłaścicieli powinna odprowadzić 2% podatku, jak również 2% od wartości działki.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wyjaśniła, że współwłaścicielem opisanych we wniosku nieruchomości z pozostałymi osobami była jako spadkobierca. Udział Wnioskodawczyni we współwłasności nieruchomości wchodzących w skład spadku wynosił 1/6 a jego wartość wynosiła 94.500 zł.

Wysokość spłat, które zasądzono od Wnioskodawczyni na rzecz pozostałych współwłaścicieli wynosi:

* na rzecz Piotra W. 33.500 zł,

* na rzecz Andrzeja W. 11.166,67 zł,

* na rzecz Marka W. 11.166,67 zł.

Spłaty te są z tytułu zniesienia współwłasności.

W ramach zniesienia współwłasności zasądzono dopłatę, którą ma otrzymać Wnioskodawczyni w wysokości 83.333,33 zł. Kwota ta rozkłada się między dwoma współwłaścicielami:

* Andrzej W. 24.333,33 zł,

* Marek W. 59.000 zł.

Sumy dopłat są z tytułu zniesienia współwłasności.

Po odjęciu od kwoty dopłaty spłat od Wnioskodawczyni na rzecz pozostałych współwłaścicieli zostaje kwota 27.499,99 zł. Wartość całego majątku spadkowego wynosi 567.000 zł z czego udział Wnioskodawczyni w wysokości 1/6 to 94.500 zł. Decyzją Sądu Wnioskodawczyni została przydzielona niezabudowana działka o wartości 67.000 zł. Wartość tej działki łącznie z różnicą spłat na rzecz Wnioskodawczyni wynosi równo 1/6 jej udziału, tj. 94.500 zł. Po zniesieniu współwłasności Wnioskodawczyni nie przekroczyła wartości swojego udziału przez co nie wzbogaciła się w żaden sposób.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawczyni powinna odprowadzać 2% podatek skoro nie przekracza kwoty swojego współudziału?

Zdaniem Wnioskodawczyni, jej udział nie uległ zmianie w związku z tym nie powinna płacić podatku.

Będąc współwłaścicielem Wnioskodawczyni miała 1/6 wartości z majątku wspólnego (tj. 1/6 z 567.000 zł = 94.500 zł). Wnioskodawczyni otrzymała na własność działkę o wartości 67.000 zł i w ciągu 4 lat powinna otrzymać dopłatę w wysokości 27.500 zł (w sumie 94.500 zł). Zobowiązanie do uregulowania należności od współwłaścicieli będzie trwało 4 lata. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa do uregulowania należności wynikającej z podatku od czynności cywilnoprawnych zobowiązany będzie współwłaściciel nabywający udział w nieruchomości ponad ten posiadany. Co ważne 2% stawka podatku naliczona będzie od nadwyżki ponad udział a nie od wartości.

W przypadku Wnioskodawczyni nie została przekroczona wartość własności. Udział Wnioskodawczyni jako współwłaściciela i jako właściciela wynosił 94.500 zł.

Sąd zaproponował następujący sposób spłat współwłaścicieli:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) - podatkowi temu podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy - podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.) - własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności (art. 210 i nast. Kodeksu). Zniesienie to może nastąpić poprzez podział rzeczy wspólnej, przyznanie tej rzeczy jednemu ze współwłaścicieli lub sprzedaż rzeczy.

Dział spadku polega na zniesieniu wspólności majątku spadkowego. Zgodnie z art. 1035 ww. ustawy - Kodeks cywilny - jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów niniejszego tytułu.

Zgodnie z art. 1037 § 1 ww. ustawy - dział spadku może nastąpić na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Można go dokonać poprzez fizyczny podział rzeczy tzn. poszczególne przedmioty zostaną podzielone i przyznane poszczególnym spadkobiercom. W ramach tej formy podziału dopuszczalne jest ustalenie dopłat na rzecz niektórych współspadkobierców, które mają wyrównać różnicę wynikającą z udziału w spadku. Możliwe jest także przyznanie przedmiotów spadku w całości jednemu lub kilku współspadkobiercom i obciążenie ich obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych spadkobierców.

Podobna sytuacja występuje przy zniesieniu współwłasności majątku nabytego w inny sposób niż w drodze spadkobrania.

Jak już wskazano powyżej, przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowują zniesienie współwłasności lub dział spadku, jeżeli wiążą się one z obowiązkiem spłat lub dopłat.

Spłata stanowi wyrażoną w pieniądzu równowartość udziału w majątku spadkowym i występuje wówczas przy dziale spadku, gdy całość majątku spadkowego przyznano jednemu lub kilku ze spadkobierców. Natomiast dopłata ma wyrównać różnice powstałe wskutek fizycznego podziału majątku między spadkobierców, gdy zachodzą rozbieżności między faktycznie przyznaną im częścią majątku a udziałem w spadku.

Podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku w myśl powołanej wyżej ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku (art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy).

W myśl natomiast art. 4 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy - obowiązek podatkowy przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

Podsumowując, umowa o dział spadku i zniesienie współwłasności w części dotyczącej spłat lub dopłat podlega generalnie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tego podatku ciąży na nabywającym rzeczy ponad udział we współwłasności lub spadku.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawczyni jako spadkobierca nabyła udział 1/6 w masie spadkowej. Wartość udziału Wnioskodawczyni we współwłasności wynosiła 94.500 zł. W wyniku zniesienia współwłasności Wnioskodawczyni otrzymała na wyłączną własność działkę nr 860/2 o wartości 67.000 zł i równocześnie została zobowiązana do uiszczenia na rzecz pozostałych trzech współwłaścicieli spłat w łącznej wysokości 55.833,34 zł. Pozostałe składniki masy spadkowej przypadły na własność dwóm współwłaścicielom, którzy z tego tytułu zostali zobowiązani do przekazania na rzecz Wnioskodawczyni dopłaty w łącznej wysokości 83.333,33 zł.

Wartość otrzymanej przez Wnioskodawczynię działki oraz kwota przyznanej dopłaty po pomniejszeniu o zasądzone od Wnioskodawczyni spłaty odpowiada wartości jej udziału 1/6 w masie spadkowej, czyli kwocie 94.500 zł.

Jak wyjaśniono powyżej, przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych opodatkowują umowę o zniesienie współwłasności oraz o dział spadku, jeżeli wiążą się one z obowiązkiem spłat lub dopłat. Jednakże podstawą opodatkowania nie jest wysokość spłaty/dopłaty lecz wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku. Istotne zatem jest czy w wyniku zniesienia współwłasności i działu spadku Wnioskodawczyni nabyła majątek o wartości większej niż wartość nabytego uprzednio przez nią udziału w spadku.

Jak wynika z wniosku, Sąd zasądził wzajemne spłaty i dopłaty na rzecz poszczególnych współwłaścicieli. Wnioskodawczyni, mimo że została zobowiązana do spłaty, równocześnie miała zasądzone dopłaty na swoją rzecz. Kwota dopłat należnych Wnioskodawczyni przekracza kwotę zasądzonych od Wnioskodawczyni spłat. Z tak przedstawionego zdarzenia wynika, że Wnioskodawczyni w ramach odpłatnego działu spadku i zniesienia współwłasności nie nabyła z majątku wspólnego więcej niż wart był jej udział we współwłasności. W ostatecznym rozrachunku Wnioskodawczyni otrzymała bowiem działkę nr 860/2 o wartości 67.000 zł i dopłatę w kwocie 27.500 zł. Efektem wyjścia Wnioskodawczyni ze współwłasności nie było zatem nabycie majątku ponad udział jaki posiadała w dzielonym majątku.

Reasumując, skoro w przypadku umowy o dział spadku i zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych ciąży na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział we współwłasności lub spadku, to z uwagi na fakt, iż w wyniku przedmiotowego działu spadku i zniesienia współwłasności, Wnioskodawczyni nie nabyła rzeczy ponad wartość przysługującego jej udziału sprzed dokonania tej czynności prawnej - Wnioskodawczyni na skutek opisanej czynności nie jest zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Do wniosku Wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego przedstawionym przez Wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, ul. M. C. Skłodowskiej 40, 20-029 Lublin, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2017 r. poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.