0111-KDIB2-2.4014.312.2019.1.HS - Określenie skutków podatkowych otrzymania darowizny wierzytelności.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 20 grudnia 2019 r. (data wpływu 20 grudnia 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 20 grudnia 2019 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych otrzymania darowizny wierzytelności.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Ojciec Wnioskodawcy (dalej oznaczony jako pożyczkodawca) udzielił spółce prawa handlowego z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pożyczki, której przedmiotem są pieniądze. Kwota pożyczki została przekazana w całości pożyczkobiorcy za pomocą przelewu bankowego.

Umowa między pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą nie przewidywała spełnienia przez pożyczkodawcę innych świadczeń na rzecz pożyczkobiorcy. Wnioskodawca zamierza zawrzeć z pożyczkodawcą umowę darowizny wierzytelności, na podstawie której pożyczkodawca dokona przelewu swojej wierzytelności wynikającej ze wskazanej umowy pożyczki ze swojego majątku do majątku Wnioskodawcy (art. 509 i 510 § 1 Kodeksu cywilnego). Przedmiotem umowy nie będzie przejęcie przez Wnioskodawcę od pożyczkodawcy jakiegokolwiek długu wynikającego ze wskazanej umowy pożyczki (tj. przejęcie długu w rozumieniu art. 519 Kodeksu cywilnego). Chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia będzie chwila zawarcia umowy, gdyż z art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika zobowiązująco-rozporządzający skutek umowy darowizny wierzytelności. Po zawarciu wskazanej umowy Wnioskodawca zamierza zgłosić właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nabycie prawa majątkowego - wierzytelności, w terminie 6 miesięcy od daty zawarcia umowy darowizny wierzytelności.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych planowana przez Wnioskodawcę z pożyczkodawcą czynność prawna, tj. przelew w drodze umowy darowizny wierzytelności z tytułu umowy pożyczki? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Zdaniem Wnioskodawcy, planowana czynność prawna darowizny wierzytelności nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - podatkowi podlegają m.in. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy. W ramach planowanej czynności prawnej Wnioskodawca nabędzie od pożyczkodawcy jedynie wierzytelności pożyczkodawcy z tytułu przywołanej umowy pożyczki. W ramach umowy darowizny Wnioskodawca w żaden sposób nie przystąpi do długu pożyczkodawcy ani też w inny sposób nie przejmie jakichkolwiek jego zobowiązań z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki łączącej pożyczkodawcę z podmiotem trzecim. Tym samym umowa darowizny nie obejmuje świadczeń, które stanowiłyby przedmiot opodatkowania wskazanym przepisem. Inne przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie przewidują opodatkowania umowy darowizny, stąd też stanowisko Wnioskodawcy o niepodleganiu planowanej czynności podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn, wydano odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1519 z późn. zm.) - podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 cytowanej ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Ustawa o podatku od spadków i darowizn nie definiuje pojęcia "darowizna", dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy - Kodeks cywilny.

W myśl art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.) - przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Powyższe oznacza, że darowizna musi wzbogacić obdarowanego, a darczyńca nie może w zamian uzyskać jakiegokolwiek ekwiwalentu ani w chwili darowizny ani w przyszłości.

W myśl art. 890 § 1 ustawy - Kodeks cywilny - oświadczenie darczyńcy powinno być złożone formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przedmiotem darowizny mogą być rzeczy, prawa majątkowe i inne świadczenia. Pod pojęciem praw majątkowych, o których mowa w ustawie o podatku od spadków i darowizn ustawodawca rozumie m.in. prawa majątkowe wynikające ze stosunków zobowiązaniowych, w tym wierzytelności.

Z kolei instytucję przeniesienia (cesji) wierzytelności regulują przepisy art. 509-518 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego - wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przeniesienie wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Powyższe oznacza, że zawierając umowę darowizny wierzytelności przysługującej darczyńcy wobec wierzyciela, obdarowany - na mocy tej umowy - nabywa prawo majątkowe, dające mu podstawę do wystąpienia z roszczeniem wobec wierzyciela o spełnienie określonego świadczenia.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca zamierza zawrzeć z ojcem umowę darowizny wierzytelności, na podstawie której ojciec dokona przelewu swojej wierzytelności wynikającej z udzielonej przez niego pożyczki, ze swojego majątku do majątku Wnioskodawcy (art. 509 i 510 § 1 Kodeksu cywilnego). Przedmiotem umowy nie będzie przejęcie przez Wnioskodawcę od pożyczkodawcy jakiegokolwiek długu wynikającego ze wskazanej umowy pożyczki (tj. przejęcie długu w rozumieniu art. 519 Kodeksu cywilnego). Chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia będzie chwila zawarcia umowy, gdyż z art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika zobowiązująco-rozporządzający skutek umowy darowizny wierzytelności.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy ww. planowana czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - podatkowi podlegają umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcie przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy.

W związku z tak określonym przedmiotem opodatkowania, dla stwierdzenia, czy w opisanej sytuacji dojdzie do powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych konieczne jest więc wyjaśnienie użytych w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d pojęć zobowiązania, długu i ciężaru. W wypadku zobowiązania chodzi nie tylko o określony typ stosunku cywilnoprawnego, lecz również o stosunki o charakterze publicznoprawnym. Z kolei "dług", rozumieć należy jako powinność świadczenia ze strony jednego podmiotu (zobowiązanego) na rzecz innego (uprawnionego). Natomiast pojęcie ciężaru (obciążenie przedmiotu darowizny) oznacza nie powinność świadczenia wobec wierzyciela (innego uprawnionego), lecz ograniczenie przysługującego prawa w możności jego wykonywania w oznaczonym zakresie lub konieczność znoszenia wykonywania w stosunku do niego uprawnienia przez inny podmiot.

Wskazać przy tym należy, że w praktyce do typowych przykładów obowiązków darczyńcy (wobec osób trzecich) z tytułu długów, ciężarów i zobowiązań (przejmowanych przez obdarowanego) należą: świadczenia z tytułu najmu, dzierżawy, dożywocia, ubezpieczenia, zaciągniętego kredytu i innych umów, świadczenia lub inne obowiązki powstające na tle określonej sytuacji prawnorzeczowej (np. wynikające z obciążenia rzeczy użytkowaniem lub służebnością, z obowiązku rozliczenia nakładów na rzecz pomiędzy jej właścicielem a posiadaczem itp.), należności z tytułu podatków, ceł lub innych opłat związanych z nabytym przedmiotem darowizny.

Podsumowując, stwierdzić należy, że opisana we wniosku umowa darowizny, w związku z faktem, że nie jest z nią związane przejęcie przez obdarowanego (Wnioskodawcę) długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia ww. umowy darowizny.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.