0111-KDIB2-2.4011.97.2017.2.IN - Powstanie przychodu w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości.

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 10 kwietnia 2017 r. (data wpływu 28 kwietnia 2017 r.), uzupełnionym 19 i 26 czerwca 2017 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności, jakie mogą wystąpić po stronie Wnioskodawcy - jest prawidłowe.

W dniu 28 kwietnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności, jakie mogą wystąpić po stronie Wnioskodawcy.

W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku pismem z 12 czerwca 2017 r. Znak: 0111-KDIB2-2.4011.96.2017.1.IN, 0111-KDIB2-2.4011.97.2017.1.IN, 0111-KDIB4.4015.47.2017.2.MCZ i KDIB4.4014.100.2017.2.MCZ wezwano Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano 19 czerwca 2017 r. (data wpływu dodatkowej opłaty) i 26 czerwca 2017 r. (data wpływu pisma).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W 2014 r. Wnioskodawca oraz Pani A.W. nabyli na zasadzie współwłasności dom jednorodzinny. Nabycie przedmiotowej nieruchomości zostało sfinansowane ze środków pieniężnych pochodzących z kredytu hipotecznego udzielonego przez bank, zaciągniętego wspólnie przez Wnioskodawcę oraz Panią A.W. na podstawie umowy z bankiem o wartości całkowitej 498 636,76 zł. Wartość zadłużenia z tytułu kredytu na dzień 18 kwietnia 2017 r. wynosi 475 473,81 zł. Kredyt został udzielony na 30 lat licząc od dnia zawarcia umowy. Na nieruchomości bank ustanowił zabezpieczenie kredytu wraz z odsetkami w postaci hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 747 955,14 zł wpisanej w dziale IV księgi wieczystej nieruchomości.

Obecnie Wnioskodawca oraz Pani A.W. będący współwłaścicielami przedmiotowego domu jednorodzinnego w udziałach po 1/2 części planują dokonać czynności polegającej na zniesieniu współwłasności przedmiotowego domu jednorodzinnego w taki sposób, że Wnioskodawca nabędzie cały przedmiotowy dom jednorodzinny na wyłączną własność bez jakichkolwiek spłat i dopłat na rzecz Pani A.W., a więc Pani A.W. przeniesie na Wnioskodawcę cały przysługujący jej udział 1/2 w domu i nie otrzyma z tego tytułu żadnego pieniężnego wynagrodzenia.

Jednocześnie w umowie zniesienia współwłasności Wnioskodawca w zamian za takie zniesienie współwłasności zobowiąże się do przejęcia przez niego w całości zaciągniętego pierwotnie przez obie strony kredytu hipotecznego i oświadczy, że będzie spłacał cały kredyt sam i nie będzie z tego tytułu żądał od Pani A.W. żadnych spłat jako dłużnika solidarnego, zwalniając ją w ten sposób ze spłacania kredytu oraz ewentualnego zwrotu na jego rzecz spłacanego przez niego kredytu (czyli nie zażąda od niej zwrotu spłaconego kredytu w części jaka przypadałaby na przysługujący jej udział 1/2). Zniesienie współwłasności nastąpi więc w zamian za zwolnienie z długu.

Między stronami nie nastąpi żaden przepływ środków pieniężnych. Na etapie sporządzania umowy zniesienia współwłasności brak będzie zgody banku - wierzyciela hipotecznego na takie zwolnienie z długu, który zgodnie z oświadczeniem stron wyrazi taką zgodę dopiero po sporządzonym akcie notarialnym zniesienia współwłasności i "wypisze" Panią A.W. z umowy kredytowej, w efekcie czego faktycznym jedynym zobowiązanym z tytułu umowy kredytowej zaciągniętej pierwotnie przez obie strony pozostanie Wnioskodawca.

Po zawarciu umowy przejęcia długu z umowy kredytowej, Pani A.W. nie będzie już solidarnie odpowiadać za zobowiązania z tytułu umowy kredytu, natomiast Wnioskodawca stanie się osobą zobowiązaną wobec banku do uregulowania całości zobowiązania z tytułu kredytu zaciągniętego na nabycie nieruchomości na podstawie umowy z 16 grudnia 2014 r.

Wnioskodawca i Pani A.W. byli w chwili nabycia nieruchomości stanów wolnych, są osobami niespokrewnionymi, nie pozostają ze sobą w związku małżeńskim i są zaliczani do tzw. III grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Wartość części hipoteki obciążającej dom jednorodzinny, odpowiadająca wielkości udziału przypadającego zbywcy przed zniesieniem współwłasności będzie przewyższała wartość udziału domu jednorodzinnego, ustaloną według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego, którą nabędzie Wnioskodawca w wyniku zniesienia współwłasności. Wniosek ten Wnioskodawca wywodzi z faktu, iż na nieruchomości bank ustanowił zabezpieczenie kredytu wraz z odsetkami w postaci hipoteki umownej kaucyjnej do kwoty 747 955,14 zł wpisanej w dziale IV księgi wieczystej nieruchomości. Aktualna wartość domu jednorodzinnego oscyluje w granicach 600 000 zł.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy nabycie przez Wnioskodawcę od Pani A.W. udziału w nieruchomości (50%) w ramach opisanej czynności zniesienia współwłasności w zamian za przejęcie długu z umowy kredytowej stanowić będzie dla Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Zdaniem Wnioskodawcy - sformułowanym ostatecznie w uzupełnieniu wniosku - zgodnie z założeniami zawartymi we wniosku głównym - analizowany przypadek jest darowizną z obliczoną podstawą opodatkowania 0 zł, a zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przepisów dotyczących opodatkowania podatkiem dochodowym nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie kredytowego zobowiązania finansowego przy jednoczesnym zniesieniu współwłasności nie stanowi dochodu dla żadnej ze stron, gdyż stan majątkowy nie uległ zmianie. Tym samym Wnioskodawca uważa, że w analizowanym przypadku nie ma podstawy do naliczenia podatku dochodowego, ponieważ dochód nie występuje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy wyłącznie w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności, jakie mogą wystąpić po stronie Wnioskodawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

W części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zniesienia współwłasności, jakie mogą wystąpić po stronie Pani A.W. (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) wydano postanowienie Znak: 0111-KDIB2-2.4011.96.2017.2.IN.

Natomiast w części dotyczącej podatku od spadków i darowizn oraz podatku od czynności cywilnoprawnych wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 459 z późn. zm.) - własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność).

Jak wynika z art. 210 ww. ustawy - każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Kodeks cywilny przewiduje trzy sposoby wyjścia ze współwłasności:

Jednocześnie przepisy Kodeksu cywilnego nie regulują umownego zniesienia współwłasności, co oznacza, że strony mogą uregulować likwidację współwłasności co do zasady w sposób dowolny. Umowa znosząca współwłasność może być zawarta tylko przez wszystkich współwłaścicieli i powinna zawierać wszystkie postanowienia podmiotowo i przedmiotowo istotne, a więc określać sposób zniesienia współwłasności, zawierać oświadczenia o przeniesieniu udziałów lub postanowienia dotyczące spłat i dopłat oraz terminów ich uiszczenia. Jeżeli zniesienie współwłasności dotyczy nieruchomości, konieczne jest oczywiście zachowanie formy aktu notarialnego.

Jak stanowi art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1007) - w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka). Hipoteką - w myśl art. 65 ust. 3 ww. ustawy - może być obciążona część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział współwłaściciela, oraz przysługujący współuprawnionemu udział we wspólności praw wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 2.

Zgodnie z art. 519 § 1 ustawy - Kodeks cywilny - osoba trzecia może wstąpić na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (przejęcie długu).

Przejęcie długu - w myśl art. 519 § 2 Kodeksu cywilnego - może nastąpić:

Jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody dłużnika, a dłużnik zgody odmówił, umowę - jak stanowi art. 521 § 1 Kodeksu cywilnego - uważa się za niezawartą.

Stosownie natomiast do § 2 ww. artykułu - jeżeli skuteczność umowy o przejęcie długu zależy od zgody wierzyciela, a wierzyciel zgody odmówił, strona, która według umowy miała przejąć dług, jest odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.

Zgodnie natomiast z art. 523 Kodeksu cywilnego - jeżeli w umowie o przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązał się zwolnić zbywcę od związanych z własnością długów, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony zawarły umowę o przejęcie tych długów przez nabywcę.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę zniesienia współwłasności nieruchomości. Na podstawie planowanej umowy Wnioskodawca nabędzie cały udział należący do współwłaścicielki nieruchomości bez jakichkolwiek spłat i dopłat na jej rzecz, a współwłaścicielka przeniesie - bez jakiegokolwiek wynagrodzenia pieniężnego - na Wnioskodawcę prawo przysługującego jej udziału w prawie własności nieruchomości (w wysokości 1/2). W związku z tym, że nieruchomość będąca przedmiotem zniesienia współwłasności obciążona jest hipoteką, przy czym kwota ustanowionej na tej nieruchomości hipoteki przekracza wartość nieruchomości, w umowie zniesienia współwłasności Wnioskodawca w zamian za takie zniesienie współwłasności zobowiąże się do przejęcia przez niego w całości zaciągniętego pierwotnie przez obie strony kredytu hipotecznego i oświadczy, że będzie spłacał cały kredyt sam i nie będzie z tego tytułu żądał od Pani A.W. żadnych spłat jako dłużnika solidarnego, zwalniając ją w ten sposób ze spłacania kredytu oraz ewentualnego zwrotu na jego rzecz spłacanego przez niego kredytu (czyli nie zażąda od niej zwrotu spłaconego kredytu w części jaka przypadałaby na przysługujący jej udział 1/2). Między stronami nie nastąpi żaden przepływ środków pieniężnych. Na etapie sporządzania umowy zniesienia współwłasności brak będzie zgody banku - wierzyciela hipotecznego na takie zwolnienie z długu, który zgodnie z oświadczeniem stron wyrazi taką zgodę dopiero po sporządzonym akcie notarialnym zniesienia współwłasności.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2032 z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady - wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy - opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych został określony w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z przywołanym przepisem - źródłami przychodów są:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany;

8a. działalność prowadzona przez zagraniczną spółkę kontrolowaną;

9. inne źródła.

Mając na uwadze wskazany przepis, należy stwierdzić, że w przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym nie wystąpi źródło przychodu, które generowałoby obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca bowiem nabędzie udział w nieruchomości, podczas gdy źródłem przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych jest m.in. odpłatne zbycie określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy.

Ponadto z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca w wyniku zniesienia współwłasności nieruchomości otrzyma udział wynoszący 1/2 w nieruchomości, niemniej udział ten jest obciążony hipoteką, której wartość przewyższa wartość rynkową nabytego udziału w nieruchomości.

W związku z tym należy stwierdzić, że w omawianej sprawie po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód z tytułu planowanej umowy zniesienia współwłasności. Wnioskodawca nie uzyska żadnej korzyści majątkowej kosztem innego podmiotu (Pani A.W.), gdyż nabywając udział w nieruchomości przejmie zobowiązanie kredytowe ciążące na stronie zbywającej ten udział (Pani A.W.). Wnioskodawca nabędzie prawo własności udziału wynoszącego 1/2 w nieruchomości, ale w zamian przejmie od zbywającej zobowiązanie do spłaty kredytu

hipotecznego. W związku z tym, niniejsze nabycie nie będzie przysporzeniem w majątku Wnioskodawcy. To zaś oznacza, że w podatku dochodowym od osób fizycznych ww. nabycie udziału w nieruchomości obciążonego hipoteką, której wartość przewyższa wartość rynkową nabytego udziału w nieruchomości nie spowoduje po stronie Wnioskodawcy powstania przychodu.

Należy jednak zaznaczyć, że wbrew twierdzeniu Wnioskodawcy - wyrażonym w uzupełnieniu wniosku - umownego zniesienia współwłasności nie można rozumieć w sposób tożsamy z nabyciem prawa w drodze darowizny (czynnością prawną umowy darowizny).

Cechą charakterystyczną umowy zniesienia współwłasności jest fizyczny podział rzeczy wspólnej i w niniejszej sprawie, z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego, jasno wynika, że zamiarem znoszących współwłasność budynku jednorodzinnego była chęć fizycznego podziału nieruchomości, w ten sposób, że Wnioskodawca stanie się jej wyłącznym właścicielem, a nie chęć zawarcia umowy darowizny.

Wobec tego stanowisko Wnioskodawcy, z którego wynika, że w analizowanym przypadku nie ma podstawy do naliczenia podatku dochodowego należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie wskazuje się, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.