0111-KDIB1-2.4010.678.2021.4.ANK - Odliczanie VAT od opłaty logistycznej związanej z niewykorzystaniem zadeklarowanego wolumenu odbioru

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 grudnia 2021 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczący m.in. podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty netto z faktur, które obciążają Wnioskodawcę opłatą logistyczną związaną z niewykorzystaniem zadeklarowanego wolumenu odbioru.... (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 11 marca 2022 r. (wpływ tego samego dnia)

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca (dalej także: "Spółka") prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółki komandytowej z siedzibą w Polsce i jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT oraz podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Zakresem podstawowym działalności Spółki jest handel hurtowy (...). Głównym dostawcą (...) Wnioskodawcy jest O Sp. z o.o. z siedzibą w (...), natomiast głównymi odbiorcami osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych. Spółka prowadzi działalność wyłącznie na terenie Polski.

Spółka podpisała umowę z Sp. z o.o. w zakresie obowiązującej ceny, cena uwzględnia cenę P S.A. oraz opusty producenta uzależnione od zadeklarowanej wielkości wolumenu czyli zadeklarowanej wielkości zakupu, wraz ze wzrostem zadeklarowanej wielkości zakupu wzrasta opust producenta na danym produkcie. Umowa przewiduje prawo sprzedawcy do naliczenia kupującemu opłaty logistycznej z tytułu gotowości produktu do odbioru w przypadku nieodebrania zadeklarowanej wielkości zakupu.

Spółka przewidywała iż popyt na dany produkt będzie dużo wyższy i uda się zrealizować zaplanowany wolumen sprzedaży. Spółka w pierwszym półroczu nie zrealizowała zadeklarowanego wolumenu nie odbierając określonej ilości produktu w wyniku czego sprzedający obciążył Spółkę opłatą logistyczną za I półrocze za którą wystawił fakturę VAT wykazując na niej 23% VAT. Po dokonanej analizie ilości zakupionych produktów oraz ich cenie, podpisanie tej umowy z punktu widzenia Wnioskodawcy było dobrą decyzją ponieważ i tak spółka uzyskała niższą cenę zakupionych produktów po powiększeniu o poniesioną opłatę logistyczną niż gdyby odstąpiła od podpisania umowy na określonych w niej warunkach cenowych.

W związku, iż dana opłata logistyczna jest swoistą karą za niezrealizowanie warunków umowy Wnioskodawca powziął w wątpliwość możliwość uznania jej za koszt uzyskania przychodu oraz możliwość odliczenia od niej podatku VAT.

Wobec powyższego wydanie interpretacji indywidualnej jest w ocenie Wnioskodawcy uzasadnione.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Czy prawidłowe jest stanowisko, że Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów dla podatku dochodowego od osób prawnych kwoty netto z faktur, które obciążają Wnioskodawcę opłatą logistyczną związaną z niewykorzystaniem zadeklarowanego wolumenu odbioru (...), zgodnie z podpisaną umową ze Sprzedającym dotyczącej sprzedaży kwartalno-rocznej z ceną dnia? (pytanie nr 2)

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

Wnioskodawca zawarł opisaną umowę chcąc zabezpieczyć swoje przychody i uzyskać jak najwyższy zysk na dokonanych transakcjach zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Wnioskodawca uważa, że poniesioną opłatę logistyczną można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 lipca 2011 r. sygn. akt SA/WA 2735/10 który rozstrzygnął że: "kary umowne lub odszkodowania wypłacane z tytułów innych niż ściśle wymienione w przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, jeżeli tylko mają związek z przychodem lub mają na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu, często zminimalizowanie straty będą zawsze stanowić koszty uzyskania przychodu o czym mówi też wyrok NSA z dnia 9 stycznia 2020 r. II FSK 1330/19".

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

UZASADNIENIE interpretacji indywidualnej

Treść uzasadnienia:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 z późn. zm., dalej: "ustawa o CIT"),

kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Powyższa definicja kosztu uzyskania przychodu ma charakter ogólny. Z tej przyczyny przy kwalifikacji danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest każdorazowe zbadanie, czy koszt ten pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami (lub możliwością ich osiągania) albo służy zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów.

W świetle cytowanego powyżej art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione następujące warunki:

- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

- został właściwie udokumentowany,

- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Artykuł 16 ust. 1 ustawy o CIT zawiera katalog, w którym ustawodawca określił wydatki, które pomimo poniesienia ich przez podatnika w celu osiągnięcia przychodów bądź zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów, nie mogą być uznane za koszt uzyskania przychodów dla celów podatkowych.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:

kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Z zacytowanego przepisu wynika, że za koszty uzyskania przychodów nie są uznawane kary umowne i odszkodowania z tytułu:

- wad dostarczonych towarów;

- wad wykonanych robót;

- wad wykonanych usług;

- zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad;

- zwłoki w usunięciu wad towarów;

- zwłoki w usunięciu wad wykonanych robót;

- zwłoki w usunięciu wad wykonanych usług.

Z uwagi na różnorodność stanów faktycznych, wynikającą z kształtowania postanowień umownych przez strony stosunków zobowiązaniowych w sposób niejednorodny (zgodnie z zasadą swobody umów), trudne jest sformułowanie takiego sposobu wykładni analizowanego przepisu, który mógłby znaleźć zastosowanie do wszystkich występujących w praktyce przypadków zapłaty kary umownej czy odszkodowania w ramach odpowiedzialności kontraktowej. Jest to również spowodowane odmienną specyfiką poszczególnych gałęzi gospodarki, która wpływa na ustawowe i umowne ukształtowanie zakresu odpowiedzialności dłużnika za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.

Odszkodowanie jest świadczeniem polegającym na naprawieniu szkody. Jako szkodę należy rozumieć uszczerbek, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Szkoda może zostać wyrządzona niezależnie od istniejącego uprzednio między danymi osobami stosunku prawnego (szkoda z tytułu tzw. czynów niedozwolonych - ex delicto) bądź przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania przez dłużnika stosunku zobowiązaniowego (szkoda kontraktowa, ex contractu).

Ogólne zasady odpowiedzialności dłużnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania zostały unormowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, dalej jako: "k.c."). Podstawowymi przepisami w tym zakresie są art. 471-473 k.c.

Zgodnie z art. 471 k.c.:

dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Powołany przepis nie określa bliżej zasad odpowiedzialności kontraktowej. Kwestii tej poświęcone są trzy kolejne artykuły kodeksu i dlatego - ze względu na ścisły związek art. 471 k.c. z art. 472-474 k.c., uznać trzeba, że tworzą one swoistą całość normatywną.

W myśl art. 472 k.c.:

Jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności.

Z przepisu art. 471 k.c. wynika domniemanie, że nie wykonując lub nienależycie wykonując zobowiązanie, dłużnik działa w sposób zawiniony. Istotne jest jednak, że przepis art. 472 k.c. nie ma charakteru przepisu bezwzględnie obowiązującego (ius cogens), bowiem zgodnie z art. 473 § 1 k.c.:

dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi.

Z przywołanych przepisów jednoznacznie wynika, że dłużnik może zostać zobowiązany do zapłaty odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania również wówczas, gdy nie można mu przypisać winy, innymi słowy, gdy dochował należytej staranności wykonując zobowiązanie. Jest to tzw. odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.

Przechodząc do regulacji dotyczących kar umownych, należy zauważyć, że zgodnie z art. 483 § 1 k.c.:

można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania przez zapłatę kary umownej (art. 483 § 2 k.c.).

Stosownie do art. 484 § 1 k.c.,

w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły.

Reasumując, istota instytucji uregulowanej w art. 483 § 1 k.c. wyraża się w tym, że zarówno samo zastrzeżenie kary umownej, jak i szczegółowe jej uregulowanie zależą od umownego uznania i ułożenia przez strony. Ma zatem do niej w pełni zastosowanie zasada swobody umów ustanowiona w art. 353¹ k.c. Wobec tego, również w odniesieniu do instytucji kar umownych w prawie cywilnym dopuszczalne jest modyfikowanie kodeksowych zasad odpowiedzialności za określone naruszenia postanowień wiążących strony stosunków obligacyjnych, a zatem także rozszerzanie zakresu tej odpowiedzialności na okoliczności niezależne od zawinienia bądź przyczynienia się dłużnika.

Pogląd, zgodnie z którym przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów tylko te kary umowne i odszkodowania, które są następstwem winy podatnika polegającej na niedołożeniu należytej staranności w wykonaniu zobowiązania, zdaje się abstrahować od faktu, że odpowiedzialność dłużnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zawsze opiera się na zasadzie winy. Przyjmowanie, że w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT chodzi wyłącznie o odpowiedzialność dłużnika wynikającą z art. 471 k.c., w sytuacji, gdy z językowej wykładni przepisu taki wniosek w żaden sposób nie wynika, stanowi przykład wykładni zawężającej, tj. nieobejmującej wszystkich sytuacji, w których zastosowanie powinien znaleźć przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.

Podsumowując, przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, nakazuje wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów wszelkie kary umowne i odszkodowania wypłacone z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług, niezależnie od tego czy odpowiedzialność dłużnika, której wyrazem jest zapłata kary umownej/odszkodowania, została oparta na zasadzie winy czy na zasadzie ryzyka.

Z opisu stanu faktycznego wynika że zakresem podstawowym działalności Spółki jest handel hurtowy (...). Spółka podpisała umowę z dostawcą... w zakresie obowiązującej ceny, cena uwzględnia cenę P S.A. oraz opusty producenta uzależnione od zadeklarowanej wielkości wolumenu czyli zadeklarowanej wielkości zakupu, wraz ze wzrostem zadeklarowanej wielkości zakupu wzrasta opust producenta na danym produkcie. Umowa przewiduje prawo sprzedawcy do naliczenia kupującemu opłaty logistycznej z tytułu gotowości produktu do odbioru w przypadku nieodebrania zadeklarowanej wielkości zakupu. W związku z tym że opłata logistyczna jest swoistą karą za niezrealizowanie warunków umowy Wnioskodawca powziął w wątpliwość możliwość uznania jej za koszt uzyskania przychodu.

Jak wynika z powyższych rozważań art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT wyłączone z kosztów uzyskania przychodów są wszelkie kary umowne i odszkodowania wypłacone z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Płatność w postaci opłaty logistycznej stanowiącej swoistą karę za niezrealizowanie umowy, tj. nieodebranie zadeklarowanej wielkości zakupu produktu naliczanej na podstawie umowy opisanej we wniosku nie jest karą o jakiej mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.

Jednak niewymienienie ww. płatności w negatywnym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie oznacza, że automatycznie można taki wydatek uznać za koszt podatkowy. Wydatek powinien spełniać ogólną definicję kosztów wskazaną w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Pomiędzy poniesionym kosztem, a potencjalnym przychodem musi bowiem zaistnieć związek przyczynowo-skutkowy, albowiem musi być to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodu, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Spółka podpisując umowę opisaną w przedstawionym stanie faktycznym przewidywała iż popyt na dany produkt będzie dużo wyższy i uda się zrealizować zaplanowany wolumen sprzedaży. Spółka w pierwszym półroczu nie zrealizowała zadeklarowanego wolumenu nie odbierając określonej ilości produktu w wyniku czego sprzedający obciążył Spółkę opłatą logistyczną za I półrocze za którą wystawił fakturę VAT wykazując na niej 23% VAT. Po dokonanej analizie ilości zakupionych produktów oraz ich cenie, podpisanie tej umowy z punktu widzenia Wnioskodawcy było dobrą decyzją ponieważ i tak spółka uzyskała niższą cenę zakupionych produktów po powiększeniu o poniesioną opłatę logistyczną niż gdyby odstąpiła od podpisania umowy na określonych w niej warunkach cenowych.

Zatem opłata logistyczna jaką Wnioskodawca zobowiązany jest zapłacić dostawcy (...) w związku z nieodebraniem zadeklarowanej wielkości zakupu produktu ma związek przyczynowo-skutkowy z osiąganymi przez Wnioskodawcę przychodami z prowadzonej działalności gospodarczej. Podpisana umowa, która zobowiązywała do zapłaty kary (opłaty logistycznej) wpłynęła w ostateczności korzystnie na cenę zakupionego produktu oraz jak wskazuje Wnioskodawca pozwoliła uzyskać jak najwyższy zysk na dokonanych transakcjach.

Zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że opłata logistyczna wynikająca z umowy opisanej we wniosku zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT może zostać uznana a za koszt uzyskania przychodu.

Reasumując, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Nadmienić ponadto należy, że w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 wydane/ zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

POUCZENIE o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Państwa do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

POUCZENIE o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako "p.p.s.a.").

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 p.p.s.a.). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 p.p.s.a.):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 p.p.s.a.), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a p.p.s.a.).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a p.p.s.a.).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.).