Grzegorczyk Tomasz, Pismo obrońcy lub pełnomocnika wyznaczonego z urzędu do sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania o braku podstaw do jego sporządzenia

Pismo obrońcy lub pełnomocnika wyznaczonego z urzędu do sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania o braku podstaw do jego sporządzenia

Wniosek o wznowienie postępowania, jeżeli nie pochodzi od prokuratora, powinien być sporządzony przez obrońcę lub pełnomocnika. Jest to tzw. przymus obrończo - pełnomocniczy, który może być zrealizowany przez ustanowienie przedstawiciela procesowego z wyboru lub z urzędu. Taki obrońca lub pełnomocnik powinien więc albo sporządzić i podpisać wniosek o wznowienie, albo poinformować na piśmie sąd, że nie stwierdził podstaw do jej wniesienia (zob. art. 84 § 3 k.p.k.). Nie jest to przy tym w żadnym razie forma opinii prawnej - jedynie informacja o braku istnienia podstaw do jego wniesienia. Szczegółowe zaś wyjaśnienie powodów tej konkretnej decyzji winny znaleźć się w piśmie wyznaczonego obrońcy lub pełnomocnika do oskarżonego/skazanego (zob. T. Grzegorczyk: Komentarz do kodeksu postępowania karnego [6. wydanie], Warszawa 2014 r., s. 377-378). Mają to być przy tym powody nieznane dla sądu.

Podstawą wznowienia postępowania na wniosek strony mogą być tylko przyczyny wskazane w art. 540–540b k.p.k. Postępowanie sądowe zakończone prawomocnym orzeczeniem wznawia się, jeżeli:

1. W związku z postępowaniem dopuszczono się przestępstwa, a istnieje uzasadniona podstawa do przyjęcia, że mogło to mieć wpływ na treść orzeczenia.

2. Po wydaniu orzeczenia ujawnią się nowe fakty lub dowody wskazujące na to, że:

a) skazany nie popełnił czynu albo czyn jego nie stanowił przestępstwa lub nie podlegał karze,

b) skazano go za przestępstwo zagrożone karą surowszą albo nie uwzględniono okoliczności zobowiązujących do nadzwyczajnego złagodzenia kary albo też błędnie przyjęto okoliczności wpływające na nadzwyczajne obostrzenie kary,

c) sąd umorzył lub warunkowo umorzył postępowanie karne błędnie przyjmując popełnienie przez oskarżonego zarzucanego mu czynu (art. 540 § 1 k.p.k.).

3. Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie (art. 540 § 2 k.p.k.).

4. Potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na podstawie umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez RP (art. 540 § 3 k.p.k.).

5. Skazany, do którego zastosowano przepis art. 60 § 3 lub 4 k.k. lub art. 36 § 3 k.k.s., nie potwierdził w postępowaniu karnym ujawnionych przez siebie informacji (art. 540a pkt 1 k.p.k.).

6. Zachodzi okoliczność określona w art. 11 § 3 k.p.k. (art. 540a pkt 2 k.p.k.).

7. Na wniosek oskarżonego, który dowiedział się o zapadłym wobec niego orzeczeniu, jeżeli sprawę rozpoznano pod nieobecność oskarżonego, któremu nie doręczono zawiadomienia o terminie posiedzenia lub rozprawy albo doręczono je w inny sposób niż osobiście, gdy wykaże on, że nie wiedział o terminie oraz o możliwości wydania orzeczenia pod jego nieobecność (art. 540b § 1 k.p.k.).

Wniosek o wznowienie postępowania, jeżeli nie pochodzi od prokuratora powinien być sporządzony przez adwokata, radcę prawnego albo radcę Prokuratorii Generalnej. Jest to tzw. przymus adwokacko-radcowski, który uległ zmianie w 2019 r. Usunięto bowiem dotychczasowy wymóg sporządzenia i podpisania wniosku o wznowienie postępowania przez obrońcę lub pełnomocnika, zmieniając go jednocześnie na wymóg podpisania i sporządzenia przez adwokata lub radcy prawny; dodano również radcę Prokuratorii Generalnej RP. Ty samym wymóg „obrończo-pełnomocniczy” należy aktualnie rozumieć jako szerszy, „adwokacko-radcowski”, który wciąż zawiera w sobie działania zarówno obrońcy, jak i pełnomocnika. Oznacza to zatem, że wniosek o wznowienie postępowania może być sporządzony również przez adwokata lub radcę prawnego, który nie jest obrońcą lub pełnomocnikiem w sprawie. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, „zmiana ta stanowi wykonanie wyroku TK z dnia z dnia 21 czerwca 2016 r., SK 2/15, OTK-A 2016, poz. 45, Dz. U. poz. 1243. Wyrokiem tym Trybunał Konstytucyjny stwierdził, ż e art. 526 § 2 k.p.k. w zakresie, w jakim wyłą cza moż liwość sporz̨ dzenia i podpisania kasacji we własnej sprawie przez adwokata bą dź radc̨ prawnego, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP”. Aby zaś zachować spójność systemową, analogiczne zmiany wprowadzono również w art. 55 § 2, art. 446 § 1 i art. 545 § 2 k.p.k. Jeżeli strona nie ma fachowej pomocy prawnej z wyboru, wówczas może wnosić o ustanowienie takowej z urzędu w celu sporządzenia i podpisania wniosku. W takich przypadkach wyznaczany będzie obrońca lub pełnomocnik z urzędu.