ITPB2/4511-1191/15-4/ENB - Ustalenie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 5 pkt 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 23 grudnia 2015 r. (data wpływu 29 grudnia 2015 r.) uzupełnionym w dniu 9 marca 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci - jest prawidłowe.

W dniu 29 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek uzupełniony w dniu 9 marca 2016 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

W sierpniu 2004 r. nastąpił rozpad małżeństwa Wnioskodawczyni. Wyrokiem z dnia 29 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy w X. rozwiązał związek małżeński przez rozwód. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad trojgiem małoletnich dzieci Sąd powierzył Wnioskodawczyni, ograniczając władzę rodzicielską ojca do prawa współdecydowania o istotnych sprawach życiowych dzieci. Kosztami utrzymania i wychowania dzieci Sąd obciążył oboje rodziców i z tego tytułu zasądził alimenty od ojca w kwocie po 270 złotych miesięcznie na każde dziecko. Wnioskodawczyni posiada troje dzieci: córkę urodzoną 10 maja 1992 r., oraz synów urodzonych 3 kwietnia 1998 r. W okresie którego dotyczy wniosek Wnioskodawczyni uzyskuje dochody opodatkowane według skali podatkowej. Około trzech lat temu były mąż Wnioskodawczyni zgodził się na przekazywanie 335 złotych na każde z dzieci. Są to jedyne koszty jakie ponosi i jedyne co daje swoim synom i córce, ponieważ od dziesięciu lat nie utrzymuje z nimi żadnego kontaktu. Nie spotyka się z nimi, nawet nie koresponduje i w żaden sposób nie stara się o jakikolwiek kontakt, mimo tego że dzieci są coraz starsze. Nie wykazuje zainteresowania ich postępami w nauce i rozwoju ogólnym. Wnioskodawczyni sama opiekuje się trójką dzieci i stara się wychować je jak najlepiej i w jak najlepszych warunkach. Wnioskodawczyni zabiega ażeby dzieci miały takie same możliwości edukacji i rozwoju jakby wychowywały się w pełnej rodzinie. Od momentu wprowadzenia ulgi prorodzinnej, czyli od 2008 r. cała przysługująca do odliczenia kwota za trójkę dzieci była za porozumieniem stron odliczana przez Wnioskodawczynię. Były małżonek zgodził się na takie warunki. Wnioskodawczyni uważa, że potwierdzeniem tego jest fakt, że przez te lata ojciec dzieci nie ubiegał się o odliczenia ulgi prorodzinnej ani o żadną formę zwrotu w Urzędzie Skarbowym. Nie zwracał się też do Wnioskodawczyni w tej sprawie, bowiem wiedział i godził się na to, że pieniądze zostaną przeznaczone tylko i wyłącznie na potrzeby dzieci. Wykonywanie władzy rodzicielskiej przez byłego małżonka ogranicza się tylko do płacenia alimentów. Raz w roku były małżonek przekazuje około 1000 złotych łącznie na trójkę dzieci na wakacje, nie są to jednak dodatkowe pieniądze dawane dzieciom z chęci pomocy lecz są to środki z funduszu socjalnego w jego zakładzie pracy i przeznaczone są na zapewnienie urlopu dla rodziny. W tej sytuacji zgoda byłego męża na rozliczenie całości ulgi prorodzinnej przeze Wnioskodawczynię była dla Niej naturalna. Na podstawowe potrzeby, edukację, wakacyjne wyjazdy i inne potrzeby trójki dzieci potrzebne są duże środki i możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej była dla Wnioskodawczyni bardzo pomocna. Zgodnie z artykułem 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dla nabycia prawa do odliczenia od podatku ulgi na dzieci konieczne jest aby podatnik wykazał, że w danym roku podatkowym nie tylko posiadał, ale także wykonywał władze rodzicielską nad dzieckiem. Wnioskodawczyni wskazuje, że były małżonek na pewno nie spełnia tego obowiązku. Od rozpadu małżeństwa, czyli od ponad jedenastu lat nie wychowuje dzieci w żadnym stopniu. Nie odwiedza ich i nie interesuje go do jakiej szkoły chodzą, jakie mają oceny ani czy są zdrowe. Od kilku lat nie pamięta nawet o ich urodzinach, czy o świętach. Ponadto były mąż odmawia dodatkowej pomocy finansowej przy zakupach książek do szkoły lub opłaceniu wizyt u lekarza.

W ocenie Wnioskodawczyni roszczenia byłego męża do odliczenia ulgi na dzieci i złożenie - bez żadnego porozumienia korekt zeznań są bezpodstawne i nieetyczne. Ważne jest to, że ulga była rozliczana tylko przez Wnioskodawczynię za zgodą byłego męża, który zdawał sobie sprawę, że pieniądze te przeznaczone są na potrzeby dzieci.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy Wnioskodawczyni jako matka samotnie wychowująca dzieci: Natalię, Kamila i Kacpra, w oparciu o art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym miała prawo do skorzystania z ulgi prorodzinnej w pełnym wymiarze (100%) w latach 2010-2014.

Czy w roku 2016 Wnioskodawczyni będzie uprawniona do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 27f ustawy w pełnym wymiarze (100%) na synów Kamila i Kacpra.

Niniejsza interpretacja dotyczy możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci. Wniosek w zakresie dotyczącym możliwości skorzystania z ulgi prorodzinnej na dzieci po osiągnięciu przez te dzieci pełnoletności zostanie rozpatrzony odrębnym rozstrzygnięciem.

Zdaniem Wnioskodawczyni, odliczona przez Nią w latach 2010-2014 ulga prorodzinna w wymiarze 100% została odliczona zgodnie z prawem, ponieważ tylko Ona sprawuje faktyczną opiekę nad dziećmi, a rola ojca sprowadza się tylko do świadczeń alimentacyjnych, co nie jest podstawą do korzystania z ulgi prorodzinnej zgodnie z art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym. Ojciec nie spędził ani jednej godziny z dziećmi w ciągu ostatnich 10 lat.

Wnioskodawczyni uważa również, że w 2016 r. jest uprawniona do skorzystania z ulgi prorodzinnej w wymiarze 100% ponieważ ojciec dzieci w dalszym ciągu nie wykonuje władzy rodzicielskiej nad dziećmi. W ocenie Wnioskodawczyni ulga ta powinna być przeznaczona na potrzeby dzieci.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zasady korzystania z podatkowej ulgi na dzieci tzw. ulgi prorodzinnej w rozliczeniu za lata 2010-2012 określa art. 27f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 31 grudnia 2012 r.

W myśl art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

Stosownie do art. 27f ust. 2 ustawy, odliczeniu podlega kwota stanowiąca 1/6 kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, za każdy miesiąc kalendarzowy, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1. Odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

W przypadku, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ustawy).

Z przepisu art. 27 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

W świetle art. 27f ust. 6 przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z art. 27f ust. 7 wynika natomiast, że przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Na podstawie art. 1 pkt 4 lit. a ustawy z dnia 24 października 2012 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. poz. 1278) przepis art. 27f ust. 2 został zmieniony i od 1 stycznia 2013 r. otrzymał brzmienie, zgodnie z którym odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

Na podstawie art. 1 pkt 4 lit. b ww. ustawy zmieniającej w art. 27 po ust. 2 dodano również ust. 2a-2d.

Zgodnie z art. 27f ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za dochody, o których mowa w ust. 2 pkt 1, uważa się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym, do których mają zastosowanie zasady opodatkowania określone w art. 27, art. 30b i art. 30c, pomniejszone o kwotę składek, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a.

Odliczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lub 3, przysługuje podatnikowi określonemu w ust. 1, który co najmniej przez jeden dzień roku podatkowego wykonywał władzę, pełnił funkcję lub sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do więcej niż jednego dziecka (art. 27f ust. 2b ww. ustawy).

Zgodnie z art. 27f ust. 2 ustawy, w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1644) i mającym zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2014 r., odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

Zgodnie zatem z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnikom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie.

Treść art. 27f ust. 6 w powiązaniu z art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 wskazuje, że odliczenie kwoty określonej w ust. 2 przysługuje również podatnikowi, który utrzymywał dzieci pełnoletnie:

* bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,

* do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej,

* w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) - przysługuje obojgu rodzicom, a - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Podkreślenia przy tym wymaga, iż separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

W konsekwencji, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska, i władza ta jest wykonywana przez oboje rodziców, to każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego na dziecko limitu.

Należy bowiem mieć na uwadze, że do nabycia prawa do odliczenia ulgi prorodzinnej konieczne jest zarówno posiadanie przez rodzica władzy rodzicielskiej nad małoletnim dzieckiem, jak i jej faktyczne wykonywanie w danym roku podatkowym. Należy przy tym odróżnić treść władzy rodzicielskiej od jej wykonywania, gdyż samo posiadanie władzy rodzicielskiej nie oznacza jej wykonywania.

Ulga przysługuje także na dzieci po osiągnięciu przez nie pełnoletności, wymienione w art. 6 ust. 4 pkt 2-3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które rodzic utrzymuje w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego i które nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.

Kwotę ulgi rodzice mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Dotyczy to zarówno rodziców pozostających w związku małżeńskim lub partnerskim, jak i rodziców rozwiedzionych czy będących w separacji.

Jak wynika z treści wniosku Wnioskodawczyni posiada troje dzieci: córkę urodzoną 10 maja 1992 r., oraz synów urodzonych 3 kwietnia 1998 r. W okresie którego dotyczy wniosek Wnioskodawczyni uzyskuje dochody opodatkowane według skali podatkowej. Wyrokiem z dnia 29 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy w X. rozwiązał związek małżeński przez rozwód. Wykonywanie władzy rodzicielskiej nad trojgiem małoletnich dzieci Sąd powierzył Wnioskodawczyni, ograniczając władzę rodzicielską ojca do prawa współdecydowania o istotnych sprawach życiowych dzieci. Kosztami utrzymania i wychowania dzieci Sąd obciążył oboje rodziców i z tego tytułu zasądził alimenty od ojca w kwocie po 270 złotych miesięcznie na każde dziecko. Około trzech lat temu były mąż Wnioskodawczyni zgodził się na przekazywanie 335 złotych na każde z dzieci. Są to jedyne koszty jakie ponosi i jedyne co daje swoim synom i córce, ponieważ od dziesięciu lat nie utrzymuje z nimi żadnego kontaktu. Nie spotyka się z nimi, nawet nie koresponduje i w żaden sposób nie stara się o jakikolwiek kontakt, mimo tego że dzieci są coraz starsze. Nie wykazuje zainteresowania ich postępami w nauce i rozwoju ogólnym. Wnioskodawczyni sama opiekuje się trójką dzieci i stara się wychować je jak najlepiej i w jak najlepszych warunkach. Wnioskodawczyni zabiega ażeby dzieci miały takie same możliwości edukacji i rozwoju jakby wychowywały się w pełnej rodzinie. Od momentu wprowadzenia ulgi prorodzinnej, czyli od 2008 r. cała przysługująca do odliczenia kwota za trójkę dzieci była za porozumieniem stron odliczana przez Wnioskodawczynię. Były małżonek zgodził się na takie warunki. Wnioskodawczyni uważa, że potwierdzeniem tego jest fakt, że przez te lata ojciec dzieci nie ubiegał się o odliczenia ulgi prorodzinnej ani o żadną formę zwrotu w Urzędzie Skarbowym. Wykonywanie władzy rodzicielskiej przez byłego małżonka ogranicza się tylko do płacenia alimentów. Raz w roku były małżonek przekazuje około 1000 złotych łącznie na trójkę dzieci na wakacje, nie są to jednak dodatkowe pieniądze dawane dzieciom z chęci pomocy lecz są to środki z funduszu socjalnego w jego zakładzie pracy i przeznaczone są na zapewnienie urlopu dla rodziny. Dla nabycia prawa do odliczenia od podatku ulgi na dzieci konieczne jest aby podatnik wykazał, że w danym roku podatkowym nie tylko posiadał, ale także wykonywał władze rodzicielską nad dzieckiem. Wnioskodawczyni wskazuje, że były małżonek na pewno nie spełnia tego obowiązku. Od rozpadu małżeństwa, czyli od ponad jedenastu lat nie wychowuje dzieci w żadnym stopniu. Nie odwiedza ich i nie interesuje go do jakiej szkoły chodzą, jakie mają oceny ani czy są zdrowe. Od kilku lat nie pamięta nawet o ich urodzinach, czy o świętach. Ponadto były mąż odmawia dodatkowej pomocy finansowej przy zakupach książek do szkoły lub opłaceniu wizyt u lekarza.

Biorąc zatem pod uwagę okoliczności przedstawione we wniosku, a w szczególności, że były małżonek Wnioskodawczyni od dziesięciu lat nie utrzymuje z dziećmi żadnego kontaktu, nie spotyka się z nimi, nie koresponduje i w żaden sposób nie zabiega o jakikolwiek kontakt, nie interesuje go do jakiej szkoły chodzą, jakie mają oceny ani czy są zdrowe, nie wykazuje zainteresowania ich postępami w nauce i rozwoju ogólnym, samego wykonywania obowiązku alimentacyjnego w tej sytuacji nie sposób uznać za wystarczający dla przyjęcia, że były małżonek wykonuje władzę rodzicielską w rozumieniu art. 27f ust. 1 pkt 1 ustawy, tym bardziej, że obowiązek alimentacyjny nie jest uzależniony od wykonywania, czy nawet posiadania takiej władzy.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów uznać należy, że skoro Wnioskodawczyni samodzielnie wykonywała władzę rodzicielską w stosunku do małoletniej córki, to do momentu uzyskania przez córkę pełnoletności w 2010 r. Wnioskodawczyni przysługiwało wyłączne prawo do skorzystania z ulgi wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. mogła tę ulgę odliczyć w 100%.

W odniesieniu natomiast do małoletnich synów, wobec których Wnioskodawczyni samodzielnie wykonuje władzę rodzicielską, Wnioskodawczyni była i jest osobą wyłącznie uprawnioną do skorzystania z ulgi wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. do momentu osiągnięcia przez synów pełnoletności w 2016 r. może ulgę odliczyć w 100%.

Reasumując, w sytuacji gdy były małżonek nie wykonywał i nie wykonuje władzy rodzicielskiej, wówczas Wnioskodawczyni w odniesieniu do małoletnich dzieci przysługiwało / przysługuje wyłączne prawo do skorzystania z ulgi wynikającej z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. mogła / może tę ulgę odliczyć w 100%.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.