IPPP2/443-634/14-2/AO - VAT w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności użyczenia maszyn i urządzeń będących środkiem trwałym w prowadzonej działalności gospodarczej

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy - przedstawione we wniosku z 1 lipca 2014 r. (data wpływu 7 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności użyczenia maszyn i urządzeń będących środkiem trwałym w prowadzonej działalności gospodarczej - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 lipca 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności użyczenia maszyn i urządzeń będących środkiem trwałym w prowadzonej działalności gospodarczej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą (wykonuje usługi związane z obróbką mechaniczną elementów metalowych) na zasadach ogólnych i jest podatnikiem VAT czynnym. Jest również wspólnikiem spółki cywilnej, która prowadzi działalność gospodarczą na zasadach ogólnych i również jest podatnikiem VAT czynnym.

Wnioskodawca zamierza użyczyć spółce cywilnej, której jest wspólnikiem maszyny i urządzenia, będące środkiem trwałym w prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, od których zakupu został odliczony VAT naliczony. W ramach prowadzonej swojej jednoosobowej działalności gospodarczej umowa użyczenia nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, ponieważ wynajem maszyn nie jest elementem prowadzenia działalności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy umowa użyczenia będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stanowisko Wnioskodawcy,

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana umowa użyczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Po powołaniu treści art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług Wnioskodawca uważa, że na podstawie tego przepisu opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegać może również umowa użyczenia, jednakże spełniony musi być jeden warunek - zawarcie umowy użyczenia nie może być związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą (tylko wówczas mowa jest o nieodpłatnym świadczeniu usług na cele wymienione powyżej oraz wszelkim innym nieodpłatnym świadczeniu usług, które nie jest związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez podatnika).

Jednocześnie Wnioskodawca zaznaczył, iż aby w ogóle rozważać opodatkowanie podatkiem od towarów i usług umowy użyczenia, czynność ta musi być wykonywana przez podmiot działający w charakterze podatnika.

Zgodnie z dyspozycją art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl postanowień art. 7 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W świetle art. 2 pkt 6 ww. ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Artykuł 8 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlega opodatkowaniu wówczas, gdy czynności te wykonywane są odpłatnie. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte w przypadku dostawy towarów w art. 7 ust. 2 ustawy a w przypadku świadczenia usług w art. 8 ust. 2 ustawy.

I tak, na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Wskazać należy, że za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa (świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza) uznaje się wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L 347 str. 1 z późn. zm.), podatnikiem jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług - w świetle powyższych przepisów - jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze, czynność winna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - musi być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok najmu i dzierżawy regulujących zasady używania rzeczy.

Przez umowę użyczenia, zgodnie z art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą (wykonuje usługi związane z obróbką mechaniczną elementów metalowych) i jest podatnikiem VAT czynnym. Jest również wspólnikiem spółki cywilnej, która prowadzi działalność gospodarczą na zasadach ogólnych i również jest podatnikiem VAT czynnym. Wnioskodawca zamierza użyczyć spółce cywilnej, której jest wspólnikiem maszyny i urządzenia, będące środkiem trwałym w prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, od których zakupu został odliczony VAT naliczony. W ramach prowadzonej swojej jednoosobowej działalności gospodarczej umowa użyczenia nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, ponieważ wynajem maszyn nie jest elementem prowadzenia działalności.

Biorąc pod uwagę powyższe oraz treść powołanych przepisów Wnioskodawca uważa, iż użyczenie maszyn i urządzeń na rzecz spółki cywilnej, której jest wspólnikiem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (...).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 - w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, (...).

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów - w art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz - w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ww. ustawy.

I tak w świetle art. 8 ust. 2 ww. ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższego przepisu wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług muszą być spełnione określone warunki:

* w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego m.in. przy nabyciu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

* w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Niedopełnienie któregokolwiek z warunków określonych w art. 8 ust. 2 ustawy, jest podstawą do traktowania nieodpłatnej usługi jako niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 powołanego wyżej artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług - w świetle powyższych przepisów - jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze, czynność powinna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - musi być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Należy zauważyć, że przez umowę użyczenia, w świetle regulacji art. 710 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas oraz nieodpłatność.

Z przedstawionej treści wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług związanych z obróbką mechaniczną elementów metalowych. Działalność ta prowadzona jest na zasadach ogólnych i Wnioskodawca jest podatnikiem VAT czynnym. Wnioskodawca jest również wspólnikiem spółki cywilnej, która prowadzi działalność gospodarczą na zasadach ogólnych i również jest podatnikiem VAT czynnym. Wnioskodawca zamierza użyczyć spółce cywilnej, której jest wspólnikiem maszyny i urządzenia, będące środkiem trwałym w prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej. Od zakupu ww. maszyn i urządzeń został odliczony podatek VAT. Umowa użyczenia nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą, ponieważ wynajem maszyn nie jest elementem prowadzenia działalności Wnioskodawcy.

W niniejszych okolicznościach nie ma miejsca dostawa towarów, gdyż Wnioskodawca jedynie użycza Spółce maszyny i urządzenia. Tak więc w dalszym ciągu pozostaje właścicielem przekazywanych do używania maszyn i urządzeń. Istotą dostawy towarów jest natomiast przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Wyżej przywołany art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi o czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Natomiast w przedstawionym we wniosku opisie, wraz z udostępnieniem maszyn i urządzeń, nie dochodzi do przeniesienia na Spółkę prawa do rozporządzania maszynami i urządzeniami jak właściciel. Zatem oddanie rzeczy do używania na podstawie umowy użyczenia nie może być kwalifikowane jako dostawa towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług.

Oznacza to, że oddanie rzeczy do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia - na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług - stanowić będzie nieodpłatne świadczenie usług. Zatem obowiązek ewentualnego opodatkowania usługi nieodpłatnego użyczenia maszyn i urządzeń wystąpi pod warunkiem spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle analizy przywołanego wyżej art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem VAT podlega, jako odpłatne świadczenie usług, użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza, jeżeli przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego, w całości lub w części, przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych. Tylko łączne zaistnienie ww. przesłanek umożliwia objęcie zakresem opodatkowania VAT usług świadczonych nieodpłatnie. Jeśli jeden z tych warunków nie jest spełniony Wnioskodawca nie powinien opodatkowywać takiego nieodpłatnego świadczenia usług.

Ponadto opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega nieodpłatne świadczenie usług (inne niż wskazane w pkt 1) na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika, bez względu na to czy podatnikowi przysługiwało, czy też nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku.

Przy czym, dla ustalenia czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podlegają natomiast tylko te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzonym przedsiębiorstwem. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych. Dotyczyć to będzie więc takich czynności, które zostały wykonane w ramach działalności gospodarczej, lecz nie na jej potrzeby. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

W świetle przywołanych przepisów i przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że użyczenie spółce cywilnej maszyn i urządzeń będących środkiem trwałym w prowadzonej przez Wnioskodawcę jednoosobowej działalności gospodarczej będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Czynność ta - jak wynika z wniosku - będzie świadczona na podstawie umowy użyczenia, która w świetle definicji zawartej w ustawie - Kodeks cywilny jest czynnością nieodpłatną. Z tytułu nabycia maszyn i urządzeń, które mają być przedmiotem użyczenia został odliczony podatek VAT. Ponadto - jak wskazał Wnioskodawca - czynność ta nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą. Niezależnie od przedmiotowego zakresu zamierzanej czynności należy zauważyć, że maszyny i urządzenia, które mają stanowić przedmiot użyczenia spółce zakupione zostały do prowadzonej przez Wnioskodawcę jednoosobowej działalności gospodarczej. Z tytułu ich zakupu odliczony został podatek VAT i przedmiotowe maszyny i urządzenia są wpisane w stan środków trwałych prowadzonej przez Wnioskodawcę jednoosobowej działalności gospodarczej. Dlatego też, Wnioskodawca oddając w użyczenie maszyny i urządzenia stanowiące środki trwałe firmy, wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej w tym konkretnym przypadku będzie działał w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowej sytuacji mamy więc do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem maszyn i urządzeń do celów innych niż prowadzona działalność gospodarcza Wnioskodawcy (do celów działalności odrębnego podmiotu - Spółki) i Wnioskodawcy przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy zakupie ww. środków trwałych. Zatem wypełnione zostały przesłanki określone w art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i Wnioskodawca przy tej transakcji wystąpi w charakterze podatnika podatku od towarów i usług. W konsekwencji, planowana czynność nieodpłatnego użyczenia maszyn i urządzeń spółce stanowić będzie czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT w związku z zastosowaniem art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.