IPPP2/443-1033/14-2/MM - Ustalenie prawa do rozliczenia kwoty zmniejszenia podatku należnego w wyniku zwrotu odszkodowania w bieżącej deklaracji podatkowej

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy - przedstawione we wniosku z 17 października 2014 r. (data wpływu 20 października 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania podstawową stawką podatkową, dokumentowania zwrotu odszkodowania oraz prawa do rozliczenia kwoty zmniejszenia podatku należnego w wyniku zwrotu odszkodowania w bieżącej deklaracji podatkowej - jest prawidłowe.

W dniu 20 października 2014 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania podstawową stawką podatkową, dokumentowania zwrotu odszkodowania oraz prawa do rozliczenia kwoty zmniejszenia podatku należnego w wyniku zwrotu odszkodowania w bieżącej deklaracji podatkowej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Federacja (dalej: Federacja lub Wnioskodawca) jest ogólnokrajową organizacją związkową zrzeszającą związki zawodowe pracowników samorządowych, rzemiosła, gospodarki komunalnej i terenowej oraz innych jednostek działających na rzecz użyteczności publicznej, a także emerytów, rencistów i bezrobotnych wywodzących się z tych organizacji, czynnym podatnikiem VAT.

Federacja jest właścicielem nieruchomości położonej w W., składającej się z działki oraz budynku posadowionego na działce (dalej: Budynek Federacji).

Właścicielem sąsiedniej nieruchomości jest spółka X. Sp. z o.o. (dalej: Spółka), (dalej: Nieruchomość Spółki). Spółka planuje dokonać wyburzenia istniejących na Nieruchomości Spółki budynków i budowli, a następnie wybudować na Nieruchomości Spółki nowy budynek biurowo-usługowy (dalej: Budynek).

W związku z inwestycją Spółki (dalej: Inwestycja) wymagana jest przebudowa Budynku Federacji. Inwestycja wiązać się będzie z koniecznością "oparcia" jednej ze ścian Budynku o ścianę Budynku Federacji. W celu wzniesienia Budynku, niezbędne jest w szczególności zamurowanie okien zlokalizowanych na ścianie Budynku Federacji, jak również usunięcie znajdujących się na niej instalacji i urządzeń.

4 lipca 2014 r. wydano na rzecz Spółki pozwolenie na rozbiórkę budynków i naniesień znajdujących się na Nieruchomości Spółki. Pismem z 28 lipca 2014 r., Federacja złożyła do Wojewody odwołanie od pozwolenia na rozbiórkę ("Odwołanie").

W związku z tym, że przebudowa Budynku Federacji, jak i cały proces budowlany będą utrudniały Federacji korzystanie z Budynku Federacji, strony zdecydowały się na zawarcie porozumienia, w którym zostały uregulowane zasady współpracy w związku z planowanym procesem inwestycyjnym (dalej: Porozumienie).

Na mocy Porozumienia, Federacja zobowiązała się do współpracy ze Spółką w celu umożliwienia Spółce sprawnego przygotowania i wykonania Inwestycji, jak również późniejszego użytkowania Budynku. W szczególności na mocy Porozumienia Federacja:

* będzie współpracować w taki sposób, aby zapewnić Spółce uzyskanie ostatecznych i prawomocnych opinii, zgód, decyzji, zatwierdzeń, uzgodnień, takich jak decyzje rozbiórkowe, pozwolenia na budowę, pozwolenia na użytkowanie itp.;

* udzieli Spółce pełnomocnictwa do działania w imieniu Federacji w postępowaniu o udzielenie Spółce decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę oraz decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę dla realizacji Inwestycji oraz do działania w imieniu Federacji w celu uzyskania wszystkich wymaganych prawem uzgodnień i opinii dla wydania powyższych decyzji;

* udzieli Spółce prawa do wstępu do Budynku Federacji i na nieruchomość Federacji w zakresie niezbędnym do realizacji Inwestycji;

* wykona prace budowlane w części Budynku Federacji graniczącej z Nieruchomością Spółki (takie jak zamurowanie okien, przemieszczenie lub usunięcie instalacji tak, aby nie zakłócały one procesu budowlanego).

W zamian za powyższe świadczenia oraz tytułem rekompensaty za uciążliwości związane z prowadzeniem procesu budowlanego na graniczącej z Budynkiem Federacji nieruchomości, Spółka zobowiązała się do zapłaty świadczenia określonego w porozumieniu jako Odszkodowanie (dalej: Odszkodowanie). Odszkodowanie zostało zapłacone Federacji jednorazowo, w dniu podpisania Porozumienia w październiku 2014 r.

W ramach Porozumienia, Federacja zobowiązała się również do cofnięcia Odwołania w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania Odszkodowania. Jeżeli jednak Federacja wniesie odwołanie od decyzji lub zaskarży decyzję lub decyzje o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę dla Inwestycji lub nie cofnie Odwołania lub pomimo wycofania Odwołania ponownie wniesie odwołanie od pozwolenia na rozbiórkę lub zaskarży je, Federacja zobowiązana będzie zwrócić Spółce Odszkodowanie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy w świetle przepisów ustawy o VAT świadczenia, które zostaną wykonane przez Federację stanowią usługę opodatkowaną podatkiem VAT według stawki 23% i tym samym Odszkodowanie otrzymane przez Federację powinno być opodatkowane VAT w całości.

2. W jaki sposób należy udokumentować ewentualny zwrot Odszkodowania przez Federację.

3. Czy jeżeli na pierwsze pytanie zostanie udzielona odpowiedź twierdzącą, to zwrot Odszkodowania powinien obejmować należny podatek VAT, a co za tym idzie, czy Federacja będzie miała prawo do rozliczenia kwoty zmniejszenia podatku należnego w bieżącej deklaracji VAT i jeżeli w wyniku tej operacji pojawi się nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, będzie mogła ją przenieść do rozliczenia na następne okresy rozliczeniowe bądź też będzie uprawniona do wystąpienia o zwrot różnicy podatku naliczonego nad należnym na rachunek bankowy.

Stanowisko Wnioskodawcy:

1. Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenia które będą wykonane przez Federację na mocy Porozumienia stanowią usługę podlegającą opodatkowaniu VAT i Odszkodowanie powinno być opodatkowane według stawki VAT 23%.

2. W ocenie Wnioskodawcy, zwrot Odszkodowania przez Federację powinien zostać udokumentowany wystawioną przez Federację fakturą korygującą zmniejszającą podstawę opodatkowania do "zera". W związku z wystawieniem faktury korygującej, Federacja uprawniona będzie do obniżenia podstawy opodatkowania w podatku VAT w miesiącu otrzymania potwierdzenia odbioru faktury korygującej prze Spółkę, zgodnie z art. 29a ust. 13 ustawy o VAT.

3. Zdaniem Wnioskodawcy, zwrot Odszkodowania powinien zostać dokonany w kwocie brutto, powinien tym samym obejmować kwotę główną Odszkodowania oraz należny podatek VAT. Co za tym idzie, Federacji będzie przysługiwać prawo do rozliczenia kwoty podatku VAT z bieżącym zobowiązaniem podatkowym, bądź też do wystąpienia o zwrot różnicy podatku naliczonego nad należnym bezpośrednio na rachunek bankowy.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast odpłatne świadczenie usług zdefiniowane zostało w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, za odpłatne świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowość prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja zawarta w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT jest szeroka i określa zakres przedmiotowy opodatkowania w sposób dopełniający definicję dostawy towarów. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu (tekst jedn.: na "czynieniu"), zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania (tekst jedn.: na "nie czynieniu" - non facere), będzie stanowić co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Aby jednak świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem VAT niezbędne jest łączne spełnienie następujących warunków:

Biorąc pod uwagę powyższe, w każdej sytuacji należy ocenić, czy dane świadczenie pieniężne jest skorelowane ze świadczeniem wzajemnym drugiej strony. Jak zostało to wskazane powyżej, świadczenie wzajemne może polegać na "czynieniu", jak również i na "nie czynieniu" (non facere), co zostało jednoznacznie wskazane w treści art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Za działanie polegające na nie czynieniu w pewnych okolicznościach uznać można wypłatę rekompensaty lub odszkodowania.

Pasywne zachowanie, może więc być uznane za usługę, o ile wynika z określonego zobowiązania. Usługą jest zatem czynność takiego podmiotu polegająca na zobowiązaniu się (a więc złożeniu oświadczenia woli) do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w prawomocnym wyroku z 23 stycznia 2009 r., sygn. akt III SA/GI 1377/08, pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz także jego zaniechania poprzez zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Zdaniem Wnioskodawcy usługa podlegać będzie opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności powinien mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to konkretne, zidentyfikowane świadczenie. Powyższe konkluzje można również wywieść z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: Trybunał), z którego wynika, że świadczenie usług za wynagrodzeniem, które stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, występuje jedynie wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, przejawiający się tym, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną (możliwą do określenia) usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego (np. orzeczenia Trybunału: C 102/86 Apple and Pear Development Councii, O-16/93 Tolsma, 0174/00 Kennemer Golf, C- 210/04 FCE).

Świadczenie pieniężne wypłacane jako odszkodowanie, nie będzie stanowiło wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług, o ile jego przyczyną będzie czyn niedozwolony, dla zaistnienia którego konieczne jest wystąpienie bezprawności, wynikające z naruszenia przepisów prawa lub postanowień umowy (czyli gdy istnieją podstawy do ponoszenia odpowiedzialności deliktowej). Nie będzie powiązane również ze świadczeniem usług odszkodowanie, które jest wypłacane w związku z niewykonaniem w ogóle lub nienależytym wykonaniem umowy (a więc przy zaistnieniu podstaw do ponoszenia odpowiedzialność kontraktowej). Tak m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 10 września 2013 r., nr IPPP1/443-805/13-2/EK. Odszkodowanie, które zostało wypłacone przez Spółkę Federacji w związku z procesem budowlanym nie będzie mogło być jednak zaliczone do wskazanych powyżej kategorii odszkodowań. Wszędzie bowiem tam, gdzie określone zachowanie danego podmiotu wynika z istniejącego wcześniej porozumienia stron (a w określonych sytuacjach - także z nakazu lub decyzji organu władzy lub przepisu prawa - art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT), wypłacane świadczenie pieniężne należy rozpatrywać w kategoriach wynagrodzenia, które należy się z tytułu świadczenia usług w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Również organy podatkowe uznają, że tolerowanie czynności lub sytuacji stanowi świadczenie usług na gruncie podatku VAT. Tak m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 maja 2012 r. (sygn. IBPPl/443-104/12/LSz), w której Organ stwierdza, że: "zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi" oraz interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 6 maja 2010 r. (sygn. IBPP3/443-104/10/KO), w której uznano, że: "odpłatne świadczenie usług stanowi także zobowiązanie do tolerowania czynności lub sytuacji, którego istotą jest zaniechanie polegające na znoszeniu określonej sytuacji".

W ocenie Wnioskodawcy, Odszkodowanie które zostało wypłacone Federacji należne będzie za jedną kompleksową usługę "tolerowania procesu budowlanego", obejmującą wykonanie zobowiązań wskazanych w Porozumieniu, takich jak zamurowanie okien zlokalizowanych w Budynku Federacji, usunięcie znajdujących się na niej instalacji i urządzeń, jak również tytułem rekompensaty wszelkich szkód i utrudnień dla Federacji w związku z realizacją inwestycji budowlanej przez Spółkę. Mamy tu więc do czynienia z transakcją ekwiwalentną, a sama rekompensata będąca elementem Odszkodowania wiąże się ze wskazanym w Porozumieniu świadczeniem polegającym na zaniechaniu.

W orzecznictwie Trybunału przyjmuje się, że każda transakcja powinna być zwykle uznawana za odrębną i niezależną. Jednocześnie jednak transakcja złożona z jednego świadczenia w aspekcie gospodarczym nie powinna być sztucznie rozdzielana. Z usługą kompleksową będziemy mieć do czynienia wówczas, gdy co najmniej dwa elementy albo co najmniej dwie czynności dokonane na rzecz klienta będą ze sobą tak ściśle związane, że będą tworzyły obiektywnie tylko jedno nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny. Tezy te można odnaleźć m.in. w wyroku ETS z 29 marca 2007 r. w sprawie C-111/05, Aktiebolaget NN v. Skatteverket i wyroku z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE, Tellmer Property sro przeciwko Financni reditelstvi v Usti nad Labem.

Taki kompleksowy charakter ma zdaniem Wnioskodawcy usługa świadczona przez Federację.

Co do zasady stawka podatku, w oparciu o art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Należy jednak wskazać, iż zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT, w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2016 r. stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, wynosi 23%.

Do świadczeń, które zostaną wykonane przez Federację nie będą miały zastosowania wyjątki od opodatkowania stawką podstawową, o których mowa w art. 41 ust. 1 ustawy o VAT. Zasadnym jest więc opodatkowanie całości Odszkodowania za usługę podatkiem VAT według stawki 23%.

Jednocześnie Federacja pragnie poinformować, że wniosek o interpretację dotyczącą tego samego zdarzenia przyszłego oraz niniejszego pytania został złożony również przez Spółkę.

Ad. 2.

Na mocy art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W oparciu o art. 29a ust. 10 ustawy o VAT podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

Na mocy art. 29a ust. 13 ustawy o VAT, w przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 4 podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Na mocy art. 106j ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

Jak zostało to wskazane przez Wnioskodawcę w stanie faktycznym wniosku, w przypadku naruszenia postanowień Porozumienia, Federacja zobowiązana będzie do zwrotu Spółce Odszkodowania wypłaconego "z góry" w dniu podpisania Porozumienia. W tym przypadku nie dojdzie bowiem do wykonania przez Federację usługi, do jakiej zobowiązała się na mocy Porozumienia (tekst jedn.: usługi "tolerowania procesu budowlanego") - zatem nie dojdzie do sprzedaży.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy ustawy o VAT, zwrot przez Federację wypłaconego przez Spółkę Odszkodowania udokumentowany powinien zostać wystawieniem przez Federację faktury korygującej do faktury dokumentującej kompleksową usługę "tolerowania procesu budowlanego", która ma zostać wykonana przez Federację na rzecz Spółki.

Federacja uprawniona będzie wówczas do obniżenia podstawy opodatkowania o zwrócone Spółce Odszkodowanie, pod warunkiem otrzymania od Spółki potwierdzenia otrzymania faktury korygującej zgodnie z wymogami art. 29a ust. 13 ustawy o VAT.

Ad. 3.

Na podstawie art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a- 30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Uznając że Odszkodowanie jakie przysługuje Federacji w związku ze świadczeniem kompleksowej usługi "tolerowania procesu budowlanego" powinno zostać opodatkowane podatkiem VAT, w konsekwencji również zwrot Odszkodowania, skutkujący obniżeniem podstawy opodatkowania "do zera" powinien obejmować kwotę brutto, a więc kwotę główną Odszkodowania powiększoną o należny podatek VAT.

W konsekwencji w rejestrze VAT Federacja powinna wykazać zmniejszenie podatku należnego wynikającego z faktury korygującej i to zmniejszenie podatku należnego powinno zostać ujęte w bieżącej deklaracji VAT.

W wyniku takiego rozliczenia w pozycji 36 deklaracji VAT, z uwagi na stosunkowo niewielką stałą sprzedaż opodatkowaną Federacji kwota podatku należnego może być kwotą ujemną co w sposób automatyczny spowoduje wykazanie w pozycji 50 deklaracji VAT nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, która będzie mogła - w zależności od dyspozycji Federacji, zostać przeniesiona do rozliczenia w następnych okresach rozliczeniowych lub na mocy art. 87 ust. 1 ustawy o VAT wykazana jako kwota do zwrotu na rachunek bankowy Federacji.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku zwrotu Spółce Odszkodowania, wystawienia przez Federację faktury korygującej i posiadaniu potwierdzenia jej otrzymania przez Spółkę, Federacja będzie mogła rozliczyć kwotę zmniejszenia podatku należnego w bieżącej deklaracji VAT. Jeżeli w wyniku takiego rozliczenia Federacja wykaże nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym, będzie miała prawo do wystąpienia o bezpośredni zwrot tej nadwyżki lub prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą o VAT", opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy o VAT wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z powołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, powinien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierne korzyści.

W związku z tym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za "odszkodowaniem" przynosi wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi - co do której istnieje zgoda stron - takie działanie na gruncie ustawy o VAT powinno być uznane za usługę. Tak więc, dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością, a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Przepisy prawa podatkowego nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w niezbędnym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie tego ostatniego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.), rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

W myśl postanowień art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej powołanych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych, szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości położonej w Warszawie, składającej się z działki oraz budynku posadowionego na działce. Właścicielem sąsiedniej nieruchomości jest spółka prawa handlowego. Spółka planuje dokonać wyburzenia istniejących na Nieruchomości Spółki budynków i budowli, a następnie wybudować na Nieruchomości Spółki nowy budynek biurowo-usługowy. W związku z inwestycją Spółki wymagana jest przebudowa Budynku Federacji. Inwestycja wiązać się będzie z koniecznością "oparcia" jednej ze ścian Budynku o ścianę Budynku Federacji. W celu wzniesienia Budynku, niezbędne jest w szczególności zamurowanie okien zlokalizowanych na ścianie Budynku Federacji, jak również usunięcie znajdujących się na niej instalacji i urządzeń.

W związku z tym, że przebudowa budynku Federacji, jak i cały proces budowlany będą utrudniały Federacji korzystanie z budynku Federacji, strony zdecydowały się na zawarcie porozumienia, w którym zostały uregulowane zasady współpracy w związku z planowanym procesem inwestycyjnym. Na mocy porozumienia, Federacja zobowiązała się do współpracy ze Spółką w celu umożliwienia Spółce sprawnego przygotowania i wykonania inwestycji, jak również późniejszego użytkowania budynku. W szczególności na mocy porozumienia Federacja: będzie współpracować w taki sposób, aby zapewnić Spółce uzyskanie ostatecznych i prawomocnych opinii, zgód, decyzji, zatwierdzeń, uzgodnień, takich jak decyzje rozbiórkowe, pozwolenia na budowę, pozwolenia na użytkowanie itp.; udzieli Spółce pełnomocnictwa do działania w imieniu Federacji w postępowaniu o udzielenie Spółce decyzji o pozwoleniu na rozbiórkę oraz decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę dla realizacji Inwestycji oraz do działania w imieniu Federacji w celu uzyskania wszystkich wymaganych prawem uzgodnień i opinii dla wydania powyższych decyzji; udzieli Spółce prawa do wstępu do budynku Federacji i na nieruchomość Federacji w zakresie niezbędnym do realizacji Inwestycji; wykona prace budowlane w części budynku Federacji graniczącej z nieruchomością Spółki (takie jak zamurowanie okien, przemieszczenie lub usunięcie instalacji tak aby nie zakłócały one procesu budowlanego).

W zamian za powyższe świadczenia oraz tytułem rekompensaty za uciążliwości związane z prowadzeniem procesu budowlanego na graniczącej z budynkiem Federacji nieruchomości, Spółka zobowiązała się do zapłaty świadczenia określonego w porozumieniu jako Odszkodowanie. Odszkodowanie zostało zapłacone Federacji jednorazowo, w dniu podpisania porozumienia.

Wątpliwości Zainteresowanego budzi opodatkowanie podatkiem VAT kwoty otrzymanego odszkodowania oraz zastosowania właściwej stawki podatkowej dla usługi znoszenia procesu budowlanego.

Aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności, dokonanej w zamian za odszkodowanie, niezbędne jest rozstrzygnięcie czy te czynności skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Z uwagi na przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie odszkodowanie wypłacone Zainteresowanemu (na mocy zawartego porozumienia pomiędzy Spółką a Federacją) należy uznać za wynagrodzenie za świadczenie usług opodatkowane podatkiem VAT. Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca zobowiązał się do współpracy ze Spółką w celu umożliwienia Spółce sprawnego przygotowania i wykonania inwestycji oraz późniejszego użytkowania budynku. W szczególności na mocy porozumienia Wnioskodawca pomoże Spółce uzyskać ostateczne i prawomocne opinie, zgody, decyzje, zatwierdzenia, uzgodnienia oraz inne pozwolenia, udzieli Spółce pełnomocnictwa do działania w imieniu Federacji w postępowaniu o udzielenie Spółce decyzji na ww. pozwolenia, udzieli Spółce prawa do wstępu do budynku Federacji i na nieruchomość Federacji w zakresie niezbędnym do realizacji inwestycji oraz wykona prace budowlane w części Budynku Federacji graniczącej z Nieruchomością Spółki.

Zatem, należy stwierdzić, że otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie jest ściśle związane z wykonaniem określonych czynności na rzecz Spółki, a więc uzyskaniem korzyści przez wypłacającego (Spółkę). Stanowi więc wynagrodzenie za świadczenie wykonane przez Zainteresowanego na rzecz Spółki. W związku z tym, przedmiotowe wynagrodzenie wypłacane przez Spółkę nie jest odszkodowaniem za szkodę wynikłą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, lecz stanowi formę wynagrodzenie za określone zachowanie Wnioskodawcy. W opisanym zdarzeniu przyszłym mamy do czynienia z bezpośrednim związkiem pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem, a więc istnieje związek pomiędzy wypłatą należności a świadczeniem wzajemnym. W konsekwencji należy uznać, że w tak opisanej sytuacji mamy do czynienia z odpłatnym świadczeniem usług w świetle regulacji zawartych w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem w niniejszej sprawie spełniona została przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym należy stwierdzić, że otrzymana przez Wnioskodawcę kwota stanowi wynagrodzenie za usługę, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Odszkodowanie jakie zostało wypłacone przez Spółkę Zainteresowanemu należy potraktować jako wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy o VAT w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Z uwagi na opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. Organ podatkowy stoi na stanowisku, że usługa "znoszenia procesu budowlanego" podlega opodatkowaniu podatkiem VAT z zastosowaniem podstawowej stawki podatku VAT w wysokości 23%, ponieważ w żadnym przepisie ustawy o VAT nie wskazano, że ww. usługa korzysta ze zwolnienia lub podlega opodatkowaniu z zastosowaniem preferencyjnej stawki podatku VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Ad. 2. i 3.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Na podstawie art. 29a ust. 10 ustawy o VAT podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

Jak wynika z art. 29a ust. 13 ustawy o VAT, w przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Przepis ust. 13 stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna (art. 29a ust. 14 ustawy o VAT).

Z kolei, w odniesieniu do kwestii wystawiania faktur, należy wskazać, że zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Stosownie do art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Na mocy art. 106j ust. 1 ustawy o VAT w przypadku gdy po wystawieniu faktury:

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

Należy zauważyć, że faktury korygujące dzielą się na te, które powodują zmniejszenie obrotu i kwoty podatku należnego oraz te, które wywołują skutki odwrotne, tj. w wyniku ich wystawienia wartość obrotu ulega podwyższeniu.

Z treści przedstawionych regulacji prawnych wynika, że kwoty, o które zmniejsza się lub zwiększa podstawę opodatkowania oraz podatku należnego muszą zostać udokumentowane fakturą korygującą. Jeżeli więc faktura dokumentująca zdarzenie gospodarcze zawiera pomyłki lub zdarzenie, które faktura ta dokumentowała, uległo zmianie, to powinna zostać skorygowana w ten sposób, aby odzwierciedlała faktycznie dokonaną transakcję między określonymi podmiotami.

Faktury korygujące są specyficznym rodzajem faktur. Celem ich wystawienia jest doprowadzenie faktury pierwotnej do stanu odpowiadającego rzeczywistości. Wystawia się je w celu udokumentowania ostatecznej wielkości sprzedaży w danym okresie rozliczeniowym.

Z treści przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że na mocy porozumienia Wnioskodawca otrzymał od Spółki odszkodowanie stanowiące kwotę wynagrodzenia za tolerowanie procesu budowlanego. W ramach porozumienia, Wnioskodawca zobowiązał się również do cofnięcia odwołania od decyzji na pozwolenie na rozbiórkę obiektów budowlanych należących do Spółki w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania odszkodowania. Jeżeli jednak Zainteresowany wniesie odwołanie od decyzji lub zaskarży decyzję lub decyzje o zatwierdzeniu projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę dla inwestycji lub nie cofnie odwołania lub pomimo wycofania odwołania ponownie wniesie odwołanie od pozwolenia na rozbiórkę lub zaskarży je, Federacja zobowiązana będzie zwrócić Spółce odszkodowanie.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą sposobu udokumentowania zwrotu Spółce odszkodowania.

Z uwagi na przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy zgodzić się z twierdzeniem Zainteresowanego co do tego, że w przypadku naruszenia postanowień porozumienia, Federacja zobowiązana będzie do zwrotu Spółce odszkodowania wypłaconego "z góry" w dniu podpisania porozumienia. W tym przypadku nie dojdzie do wykonania przez Federację usługi "tolerowania procesu budowlanego", do jakiej zobowiązała się na mocy porozumienia. Zwrot przez Wnioskodawcę wypłaconego przez Spółkę odszkodowania udokumentowany powinien zostać wystawieniem przez Federację faktury korygującej do faktury dokumentującej otrzymanie kwoty wynagrodzenia za "tolerowanie procesu budowlanego". Wnioskodawca uprawniony będzie wówczas do obniżenia podstawy opodatkowania o zwrócone Spółce odszkodowanie, pod warunkiem otrzymania od Spółki potwierdzenia otrzymania faktury korygującej zgodnie z wymogami art. 29a ust. 13 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10 i art. 133.

Stosownie do art. 99 ust. 12 ustawy o VAT zobowiązanie podatkowe, kwotę zwrotu różnicy podatku, kwotę zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku, o której mowa w art. 87 ust. 1, przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi je w innej wysokości.

W myśl art. 87 ust. 1 ustawy o VAT w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Podatek od towarów i usług należy do grupy podatków powstających z mocy prawa, który pobierany jest w trybie tzw. samoobliczenia. Dlatego też szczególnie istotną rolę w tym podatku odgrywają deklaracje podatkowe. Przy ich pomocy podatnik określa i zgłasza organowi podatkowi (deklaruje) wysokość zobowiązania podatkowego.

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu. Może ona dotyczyć każdej pozycji deklaracji, np. określenia wysokości zobowiązania podatkowego, wysokości kwoty zwrotu podatku oraz innych danych zawartych w treści deklaracji (np.: adresu, nr NIP) - o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej.

Jak zostało stwierdzone w odpowiedzi na pytanie nr 2 Zainteresowany w przypadku zwrotu kwoty odszkodowania Spółce będzie zobowiązany do wystawienia faktury korygującej zerującej podstawę opodatkowania z tytułu otrzymanego wynagrodzenia z tytułu tolerowania procesu budowlanego. Zwrot odszkodowania powinien obejmować kwotę główną oraz przypisany do niej podatek należny.

Zatem Wnioskodawca ma prawo do korekty wykazanego podatku należnego poprzez wystawienie i uwzględnienie faktury korygującej w deklaracji VAT za okres, w którym otrzymał potwierdzenie odbioru faktury korygującej przez Spółkę. Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do skorygowania wykazanego na fakturze pierwotnej podatku należnego na bieżąco w momencie, w którym wystawił fakturę korygującą pod warunkiem posiadania potwierdzenia jej odbioru przez Spółkę.

W związku z obniżeniem podatku należnego w składanej deklaracji zmniejszy się kwota zobowiązania bądź też zwiększy się lub wygeneruje nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, który Wnioskodawca może wykazać do przeniesienia na następny okres rozliczeniowy lub wykazać do zwrotu.

Zatem stanowisko Zainteresowanego w zakresie pytania nr 2 i 3 należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.