IPPB6/4510-160/15-2/AK - Brak powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 16 lipca 2015 r. (data wpływu 23 lipca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie braku powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń - jest prawidłowe.

W dniu 23 lipca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie braku powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

A. Spółka akcyjna (dalej: "Spółka" lub "Wnioskodawca") zawarła z Powszechnym Towarzystwem Emerytalnym Z. Spółka Akcyjna (dalej: "PTE") umowę o przejęcie zarządzania dobrowolnym funduszem emerytalnym działającym pod nazwą A. Dobrowolny Fundusz Emerytalny, wpisanym do Rejestru Funduszy Emerytalnych pod numerem (zwanym dalej: "DFE"). Celem zawarcia wskazanej w zdaniu poprzednim umowy było przekazanie przez Wnioskodawcę na rzecz PTE zarządzania DFE, w trybie przewidzianym w art. 66 ust. 1 w związku z art. 66 ust. 6 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (tekst jedn.: w Dz. U. z 2013 r. poz. 989 z późn. zm.) (zwanej dalej: "Ustawą").

Sprzedaż DFE przez Wnioskodawcę wynikała ze strategii gospodarczej obowiązującej w grupie A. wobec spółek z grupy działających na polskim rynku ubezpieczeń. Zgodnie z przyjętą strategią, podjęto decyzję o wycofaniu się z rynku DFE w Polsce z uwagi na brak możliwości osiągnięcia takiej skali przedsięwzięcia, która zapewniałaby jego dochodowość. Rozwój DFE wymagałby znacznego dofinansowania, a aktualnie grupa A. nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego budżetu. Dalsza aktywność na rynku DFE jest z perspektywy grupy A. nieopłacalna również z uwagi na brak rozbudowanej struktury sprzedażowej. Innymi słowy, dla grupy A. kontynuacja prowadzenia DFE w Polsce jest z perspektywy ekonomicznej nieopłacalna.

Uwzględniając powyższą strategię, A. L. A.B. z siedzibą w S. (dalej: "A. L."), jako wyłączny akcjonariusz Spółki, podjął decyzję o rozpoczęciu działań mających na celu zakończenie działalności DFE. Co istotne, z uwagi na obowiązujące uwarunkowania regulacyjne określone w Ustawie, zakończenie działalności w tym zakresie mogło nastąpić wyłącznie poprzez przekazanie innemu powszechnemu towarzystwu emerytalnemu zarządzania DFE. W konsekwencji, grupa A. była zainteresowana jak najszybszym przekazaniem zarządzania DFE innemu powszechnemu towarzystwu emerytalnemu.

W celu sprzedaży DFE, podjęto kolejno negocjacje z kilkoma podmiotami zainteresowanymi jego nabyciem, które jednak nie doprowadziły do zawarcia transakcji. Ostatecznie, po dokonaniu analiz finansowych, z uwagi na wskazany powyżej zamiar wyjścia grupy A. z polskiego rynku w segmencie, w którym działa DFE, a tym samym chęć jak najszybszego przeprowadzenia przedmiotowej transakcji, w grupie A. podjęto decyzję o zaoferowaniu potencjalnemu nabywcy zachęty finansowej płatnej po przejęciu DFE.

PTE wyraziło zainteresowanie przejęciem zarządzania DFE od Wnioskodawcy pod warunkiem otrzymania takiej dodatkowej płatności. W konsekwencji, strony ustaliły, że w celu zachęcenia PTE do przejęcia zarządzania DFE, A. L. biorąc pod uwagę:

zapłaci na rzecz PTE dodatkową zachętę finansową. Warunki przyznania przedmiotowej zachęty ("Opłata motywacyjna") określono w Umowie motywacyjnej zawartej pomiędzy A. L. i PTE.

Zgodnie z umową, A. L., jako akcjonariusz Wnioskodawcy zobowiązał się do wypłaty Opłaty motywacyjnej na rzecz PTE, płatnej na zakończenie procesu przejęcia zarządzania DFE przez PTE, na warunkach określonych w Umowie motywacyjnej. Zgodnie z Umową motywacyjną, uiszczona Opłata motywacyjna stanowi jednorazową oraz bezzwrotną płatność, która nie jest związana ze zwrotnym świadczeniem jakichkolwiek usług przez PTE na rzecz A. L.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wypłacenie przez A. L. Opłaty motywacyjnej za zawarcie umowy dotyczącej zbycia DFE skutkuje powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu z nieodpłatnych świadczeń.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacenie przez A. L. Opłaty motywacyjnej za zawarcie umowy dotyczącej zbycia DFE nie skutkuje powstaniem po stronie Wnioskodawcy przychodu z nieodpłatnych świadczeń.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.; dalej: "u.p.d.o.p."), do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym zalicza się m.in. wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń.

W u.p.d.o.p. nie określono, co należy rozumieć pod pojęciem nieodpłatnych świadczeń. W orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, że dla celów podatkowych nieodpłatnymi świadczeniami są wszelkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Przykładowo, w orzeczeniu z 16 czerwca 2011 r., (sygn. akt II FSK 788/10) Naczelny Sąd Administracyjny wyjaśnił: "(...) Kluczową cechą świadczenia nieodpłatnego jest (...) to, że otrzymujący takie świadczenie nie jest zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Aby zatem dane świadczenie mogło być uznane za świadczenie nieodpłatne, konieczne jest, by polegało ono wyłącznie na jednostronnym przysporzeniu po stronie podmiotu, który świadczenie to uzyskał. Nieodpłatnym świadczeniem będą więc w szczególności wszelkie wykonane na rzecz uprawnionego świadczenia, np. przyznające mu prawa do używania lub użytkowania składnika majątku. O nieodpłatnym świadczeniu można mówić także w przypadku znoszenia określonego działania podatnika, np. nieodpłatne udostępnienie nieruchomości na prowadzenie działalności. Właściciel obciążonej nieruchomości nie uzyskuje więc z tego tytułu żadnych korzyści, którą mogłaby być np. bonifikata w opłatach za dostarczanie i wykorzystanie energii elektrycznej (...)".

W konsekwencji uznać należy, że o powstaniu przychodu z nieodpłatnych świadczeń można mówić w przypadku spełnienia dwóch przesłanek:

a. Podatnik musi otrzymać korzyść od innego podmiotu (przysporzenie mające konkretny wymiar finansowy);

b. Podatnik nie jest zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego.

Zauważyć należy, że w analizowanym stanie faktycznym nie dochodzi do spełnienia już pierwszej z ww. przesłanek. Fakt zapłacenia przez A. L. Opłaty motywacyjnej na rzecz PTE nie skutkuje bowiem jakimkolwiek przysporzeniem po stronie Wnioskodawcy. O uzyskaniu przysporzenia przez Wnioskodawcę można by było mówić dopiero wtedy, jeżeli zapłata przez A. L. Opłaty motywacyjnej skutkowałaby zwolnieniem Wnioskodawcy z zobowiązania. Innymi słowy, Wnioskodawca uzyskałby nieodpłatne przysporzenie z tego tytułu, jeżeli to Spółka byłaby zobowiązania do zapłaty Opłaty motywacyjnej, a w miejsce Spółki opłata ta zastałaby uiszczona przez inny podmiot (A. L.).

Tymczasem w analizowanym stanie faktycznym, zobowiązanie do poniesienia Opłaty motywacyjnej wynika z Umowy motywacyjnej, zawartej pomiędzy A. L. i PTE. Wnioskodawca nie jest więc stroną przedmiotowej umowy, nie nakłada ona również na Wnioskodawcę żadnych dodatkowych zobowiązań. Uiszczenie Opłaty motywacyjnej przez A. L. nie zwalnia również Wnioskodawcy z żadnego zobowiązania - w ten sposób A. L. wypełnia swoje własne zobowiązanie, przyjęte w umowie zawartej z PTE. W konsekwencji uznać należy, że uiszczenie Opłaty motywacyjnej przez A. L. nie skutkuje otrzymaniem przez Wnioskodawcę jakiegokolwiek przysporzenia.

Abstrahując od powyższych ustaleń, wskazać należy, że propozycja uiszczenia Opłaty motywacyjnej w celu przyśpieszenia rokowań i znalezienia chętnych na nabycie DFE została zgłoszona przez A. L. i miała na celu realizację założeń biznesowych określonych przez A. L. jako wspólnika Wnioskodawcy. Przedmiotowa płatność pozwala na możliwe szybkie wdrożenie przyjętej w grupie A. strategii gospodarczej, oraz ograniczenie strat A. L., ponieważ dalsze funkcjonowanie DFE w ramach Spółki wymagałoby znacznego dokapitalizowania prowadzonej przez Spółkę działalności.

W konsekwencji, przedmiotowe koszty związane z zapłatą Opłaty motywacyjnej uznać należy za tzw. koszty udziałowca (ang. stewardship costs) obejmujące koszty poniesione w związku z usługami, z których wyłączną korzyść czerpie udziałowiec. Wskazać należy, że nawet w przypadku poniesienia tego rodzaju kosztów przez spółkę, organy podatkowe nie zezwalają na rozliczanie tego rodzaju kosztów jako kosztów podatkowych spółki argumentując, że beneficjentem takich wydatków nie jest spółka, ale jej udziałowiec. W konsekwencji, w sytuacji w której tego rodzaju koszty są ponoszone bezpośrednio przez wspólnika, trudno jest twierdzić, że po stronie Spółki powstaje z tego tytułu przychód, skoro beneficjentem tych płatności jest wspólnik (tekst jedn.: A. L.). Poniesienie Opłaty motywacyjnej przez A. L. pozwala bowiem na realizację strategii biznesowej przyjętej w ramach grupy A., polegającej na wyjściu z polskiego rynku DFE.

Mając na uwadze przedstawione uzasadnienie, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie stanowiska przedstawionego w niniejszym wniosku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie braku powstania przychodu z nieodpłatnych świadczeń, jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja indywidualna została wydana na wniosek Spółki jako zindywidualizowanego "zainteresowanego" w zakresie wyznaczonym sformułowanym do wniosku pytaniem. Organ podatkowy nie ma delegacji ustawowej, aby odnosić się do kwalifikacji kosztów związanych z zapłatą Opłaty motywacyjnej i w tym zakresie mógłby się wypowiedzieć dopiero po złożeniu stosownego podania przez podmiot uprawniony do wystąpienia z wnioskiem o interpretację indywidualną.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.