IPPB4/4511-439/15-4/JK - Ustalenie otrzymanego odszkodowania

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 7 kwietnia 2015 r. (data wpływu 9 kwietnia 2015 r.) uzupełnione pismem, które wpłynęło w dniu 15 maja 2015 r. (data nadania 13 maja 2015 r.) stanowiącym odpowiedź na wezwanie z dnia 6 maja 2015 r. Nr IPPB4/4511-439/15-2/JK (data nadania 6 maja 2015 r., data doręczenia 11 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania - jest prawidłowe.

W dniu 9 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanego odszkodowania.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 6 maja 2015 r. Nr IPPB4/4511-439/15-2/JK (data nadania 6 maja 2015 r., data doręczenia 11 maja 2015 r.) organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego.

Pismem, które wpłynęło w dniu 15 maja 2015 r. (data nadania 13 maja 2015 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Zgodnie z decyzją Wojewody z dnia 31 grudnia 2008 r. o przebudowie drogi polegającej na dostosowaniu jej do przyszłościowego dwupoziomowego skrzyżowania na terenie gminy miasta, przejęte zostały przez Urząd Miasta dwie działki będące współwłasnością licznych osób, tj. Wspólnoty Mieszkaniowej. W związku z przejęciem ww. gruntu pod inwestycję celu publicznego Wojewoda wydał decyzję o przyznaniu członkom Wspólnoty odszkodowania i określił jego wysokość. W przypadku Wnioskodawczyni jest to kwota 8.026 zł. Należność ta została Wnioskodawczyni wypłacona w roku 2014. Według informacji udzielonej przez Urząd Podatkowy przychód ten raczej zwolniony jest od podatku dochodowego. Tymczasem Wnioskodawczyni otrzymała od płatnika ww. odszkodowania, tj. Zarządu Miejskich Inwestycji Drogowych PIT-8C obligującej Ją (zdaniem Urzędu Skarbowego) do zapłaty podatku od dochodu. Urząd Skarbowy poinstruował Wnioskodawczynię, że w takim przypadku powinna domagać się korekty PIT-8C polegającego na wyzerowaniu kwoty przychodu. Jednakże w odpowiedzi na Jej prośbę Zarząd Miejskich Inwestycji Drogowych uchylił się od wydania ww. korekty argumentując, że nie ma możliwości ustalić, czy wypłacone odszkodowanie jest zwolnione z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym, na który Wnioskodawczyni się powoływała. Ponadto, stwierdził, że cyt. "podatnik sam musi ocenić, czy spełnia bądź nie spełnia warunki, do zwolnienia z podatku". Urząd Skarbowy natomiast utrzymuje, że dopóki Wnioskodawczyni nie dostarczy korekty PIT-8C będzie się domagał zapłaty podatku sugerując, aby wystąpiła Ona do Izby Skarbowej z wnioskiem o indywidualną interpretację, co też niniejszym czyni.

Jednocześnie Wnioskodawczyni poinformowała, ze decyzję o ustaleniu i wysokości odszkodowania Wojewoda wydał na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych w brzmieniu nadanym ww. ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy (Dz. U. Nr 154, poz. 958) oraz przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

W świetle powyższego, Wnioskodawczyni poprosiła o interpretację niniejszego zdarzenia tak, aby Urząd Skarbowy odstąpił od pobrania podatku dochodowego od przedmiotowego odszkodowania, pomimo posiadania przez Urząd PIT-8C.

W uzupełnieniu z dnia 15 maja 2015 r. (data nadania 13 maja 2015 r., data wpływu 15 maja 2015 r.) Wnioskodawczyni dodatkowo wskazała, że decyzją Wojewody z dnia 31 grudnia 2008 r. ustalającą lokalizację celu publicznego i wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego oraz decyzją Wojewody 31 grudnia 2010 r. o ustaleniu odszkodowania za przejęte nieruchomości (działki) zostało wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe. Wnioskodawczyni nabyła wywłaszczone nieruchomości umową kupna - sprzedaży w dniu 26 kwietnia 1999 r. Nabycie udziałów w wywłaszczonej nieruchomości nastąpiło za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości odszkodowania, wynosiło bowiem 1.666 zł. Natomiast wartość udziałów Wnioskodawczyni na dzień przyznania odszkodowania równa jest wartości odszkodowania, tj. 8.026 zł. Nieruchomość (mieszkanie) wraz z udziałem we współwłasności działek gruntu Wnioskodawczyni nabyła w 1999 r., a więc w okresie ponad 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego. Wartość rynkową przedmiotowej nieruchomości (dwie działki) ustalonej przez powołanego z ramienia Wojewody rzeczoznawcy majątkowego to 1.707.824 zł, udział Wnioskodawczyni we współwłasności działek gruntu to 0,0047 części, kwota odszkodowania Wnioskodawczyni to 8.026 zł.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy przychód (odszkodowanie) jakie Wnioskodawczyni uzyskała tytułem przejęcia przez Urząd Miasta prawa własności gruntu na cel publiczny podlega opodatkowaniu, czy też nie. Wnioskodawczyni prosi o podanie podstawy prawnej.

Zdaniem Wnioskodawczyni, art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym zwalnia od podatku dochodowego przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłaconego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami na cele uzasadniające wywłaszczenie. Przedmiotową nieruchomość (mieszkanie wraz z przynależną częścią gruntu Wnioskodawczyni nabyła w 1999 r., a więc w okresie dłuższym niż wymagane 2 lata przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego (2008 r.). Te dwa zasadnicze warunki zostały w tym przypadku spełnione. Wnioskodawczyni uważa, że powinna być zwolniona z zapłaty podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej opisanego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10, w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu zacytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 29 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego od osób fizycznych są przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami lub z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie oraz z tytułu sprzedaży nieruchomości w związku z realizacją przez nabywcę prawa pierwokupu, stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami; nie dotyczy to przypadków, gdy właściciel nieruchomości, o której mowa w zdaniu pierwszym, nabył jej własność w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego bądź odpłatnym zbyciem nieruchomości za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości uzyskanego odszkodowania lub ceny zbycia nieruchomości na cele uzasadniające jej wywłaszczenie lub w związku z realizacją prawa pierwokupu.

Treść zacytowanego przepisu wskazuje, że podstawowym warunkiem uprawniającym do skorzystania z przedmiotowego zwolnienia jest uzyskania przychodu między innymi z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 26 kwietnia 1999 r. umową kupna - sprzedaży Wnioskodawczyni nabyła udział w nieruchomości będącej współwłasnością licznych osób, tj. Wspólnoty Mieszkaniowej. Decyzją Wojewody z dnia 31 grudnia 2008 r. ustalającą lokalizację celu publicznego i wszczęcie postępowania wywłaszczeniowego oraz decyzją Wojewody 31 grudnia 2010 r. o ustaleniu odszkodowania za przejęte nieruchomości (działki) zostało wszczęte postępowanie wywłaszczeniowe. W związku z przejęciem ww. gruntu pod inwestycję celu publicznego (polegającej na dostosowaniu jej do przyszłościowego dwupoziomowego skrzyżowania na terenie gminy miasta) Wojewoda wydał decyzję o przyznaniu członkom Wspólnoty odszkodowania i określił jego wysokość. Decyzję o ustaleniu i wysokości odszkodowania wydano na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych w brzmieniu nadanym ww. ustawy z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy (Dz. U. Nr 154, poz. 958) oraz przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.).

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi kwestia, czy od uzyskanego odszkodowania z tytułu wywłaszczenia udziałów w nieruchomościach powinna odprowadzić podatek do urzędu skarbowego.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), ustawa określa zasady i warunki przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.), zwanych dalej "drogami", a także organy właściwe w tych sprawach.

Stosownie do treści art. 11a ust. 1 ww. ustawy, wojewoda w odniesieniu do dróg krajowych i wojewódzkich albo starosta w odniesieniu do dróg powiatowych i gminnych wydają decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi.

Zgodnie z treścią art. 11f ust. 1 pkt 6 cyt. ustawy, decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl natomiast art. 12 ust. 4 wskazanej ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

* własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

* własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych,

z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Natomiast decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej - art. 12 ust. 4a powyższej ustawy. Odszkodowanie za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, przysługuje dotychczasowym właścicielom nieruchomości, użytkownikom wieczystym nieruchomości oraz osobom, którym przysługuje do nieruchomości ograniczone prawo rzeczowe - art. 12 ust. 4f tejże ustawy.

Istotne znaczenie dla ustalenia skutków podatkowych otrzymania ww. odszkodowania ma treść art. 12 ust. 5 ww. ustawy, który stanowi, że do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania, o którym mowa w ust. 4a, stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 18.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych wysokość odszkodowania, o którym mowa w art. 12 ust. 4a, ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.

W myśl postanowień art. 23 ww. ustawy - w sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale (tekst jedn.: rozdziale zawierającym ww. przepisy) stosuje się przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wymieniona jest w art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651), jako ustawa w zakresie dotyczącym gospodarki nieruchomościami.

W myśl art. 6 pkt 1 ustawy, z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, celami publicznymi w rozumieniu ustawy jest m.in. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji.

Z przepisu art. 98 ust. 1 ww. ustawy wynika, że działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne: gminne, powiatowe, wojewódzkie, krajowe - z nieruchomości, której podział został dokonany na wniosek właściciela, przechodzą, z mocy prawa, odpowiednio na własność gminy, powiatu, województwa lub Skarbu Państwa z dniem, w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale prawomocne. (...) Przepis stosuje się odpowiednio przy wydzielaniu działek gruntu pod poszerzenie istniejących dróg publicznych.

Za działki gruntu, o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej między właścicielem lub użytkownikiem wieczystym a właściwym organem. Przepis art. 131 stosuje się odpowiednio. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego odszkodowanie ustala się i wypłaca według zasad i trybu obowiązujących przy wywłaszczaniu nieruchomości (art. 98 ust. 3 ww. ustawy).

Na podstawie art. 128 ust. 1 powołanej ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw.

Stosownie do art. 129 ust. 1 ww. ustawy, odszkodowanie ustala starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, w decyzji o wywłaszczeniu nieruchomości, z zastrzeżeniem ust. 5.

Zgodnie z art. 130 ust. 1 ww. ustawy, wysokość odszkodowania ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przypadku gdy starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, wydaje odrębną decyzję o odszkodowaniu, wysokość odszkodowania ustala się według stanu i przeznaczenia nieruchomości w dniu pozbawienia lub ograniczenia praw, a w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 3 i art. 106 ust. 1, według stanu i przeznaczenia nieruchomości odpowiednio w dniu wydania decyzji o podziale lub podjęcia uchwały o przystąpieniu do scalenia i podziału oraz jej wartości w dniu wydania decyzji o odszkodowaniu. Przepis art. 134 stosuje się odpowiednio.

W świetle zacytowanych wyżej przepisów należy uznać, że opisane we wniosku odszkodowanie zostało przyznane (wypłacone) stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami. Tym samym rozważyć należy, czy będzie miało do niego zastosowanie zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zaznaczyć należy, że zwolnienie przewidziane w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przysługuje, jeżeli łącznie spełnione zostaną następujące warunki:

* nabycie nieruchomości nastąpiło w okresie 2 lat przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego lub odpłatnym zbyciem,

* cena jej nabycia była o co najmniej 50% niższa od wysokości odszkodowania lub ceny zbycia.

Z wniosku wynika, że przejęte pod skrzyżowanie udziały w nieruchomościach zostały przez Wnioskodawczynię zakupione w dniu 26 kwietnia 1999 r. Postępowanie wywłaszczeniowe zostało wszczęte w dniu 31 grudnia 2008 r. Zatem nie została spełniona pierwsza negatywna przesłanka, bowiem Wnioskodawczyni nabyła wywłaszczone nieruchomości w okresie dłuższym niż 2 lata przed wszczęciem postępowania wywłaszczeniowego. Jednocześnie, Wnioskodawczyni wskazała, że nabycie udziałów w wywłaszczonej nieruchomości nastąpiło za cenę niższą o co najmniej 50% od wysokości odszkodowania, co wskazuje na spełnienie drugiej negatywnej przesłanki.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w przypadku, gdy spełniony zostanie tylko jeden z warunków albo żadne z nich, wówczas uzyskany przychód będzie korzystał ze zwolnienia. W świetle art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, negatywne przesłanki zwolnienia przedmiotowego w nim wymienione nie zostały spełnione łącznie. Spełniona została bowiem jedynie jedna z dwóch wyszczególnionych przesłanek.

W związku z powyższym, stwierdzić należy, że odszkodowanie wypłacone stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami w zamian za przejęte udziały w nieruchomości pod skrzyżowanie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.