IPPB2/415-691/14-4/MG - Ustalenie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego nabytego w spadku

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko - przedstawione we wniosku z dnia 8 września 2014 r. (data wpływu 10 września 2014 r.) oraz w uzupełnieniu (data nadania 5 listopada 2014 r., data wpływu 7 listopada 2014 r.) na wezwanie organu z dnia 30 października 2014 r. Nr IPPB2/415-691/14-2/MG (data nadania 30 października 2014 r., data doręczenia 3 listopada 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego nabytego w spadku - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania spłaty w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności lokalu mieszkalnego nabytego w spadku.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 18 października 2013 r. Wnioskodawca nabył spadek w 1/2 części po zmarłej babci. Podstawą nabycia jest akt notarialny z dnia 24 marca 2014 r. Według aktu notarialnego Wnioskodawca stał się współwłaścicielem lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość w budynku przy ul. Z. w W. o powierzchni 28,40 m². Pozostałą część na podstawie wyżej wymienionego aktu notarialnego nabył w 1/2 wujek Wnioskodawcy (syn zmarłej babci). Nabycie współwłasności w drodze wyżej opisanego spadku zostało zgłoszone we właściwym terminie, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego.

Obecnie w wyniku wspólnej decyzji spadkobierców postanowiono podzielić spadek i znieść współwłasność lokalu na rzecz wujka Wnioskodawcy ze spłatą przez niego dla Wnioskodawcy.

Z uwagi na braki formalne w złożonym wniosku, tutejszy organ podatkowy, pismem z dnia 30 października 2014 r. Nr IPPB2/415-691/14-2/MG wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez wskazanie:

* czy śmierć spadkodawcy nastąpiła w dniu 18 października 2013 r., jeżeli nie to proszę podać datę śmierci spadkodawcy.

* czy spłata jaką Wnioskodawca otrzyma od drugiego spadkobiercy w wyniku planowanego przez spadkobierców zniesienia współwłasności nieruchomości nie będzie przekraczała wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

* Przedstawienie jednoznacznego stanowiska Wnioskodawcy odnośnie sformułowanego pytania, ponieważ stanowisko Wnioskodawcy jest niejednoznaczne, tj. czy w ocenie Wnioskodawcy spłata jaką otrzyma od drugiego spadkobiercy w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności nieruchomości podlega przepisom ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednakże Wnioskodawca nie uzyska z tego tytułu żadnego przysporzenia, czy też przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zaznaczyć bowiem należy, że zadane pytanie i stanowisko do tego pytania muszą być spójne.

Wnioskodawca uzupełnił braki formalne wniosku w wyznaczonym terminie (data wpływu 7 listopada 2014 r.), w którym m.in. wyjaśnił, że:

* śmierć spadkodawcy nastąpiła w dniu 18 października 2013 r.

* spłata jaką Wnioskodawca otrzyma od drugiego spadkobiercy nie będzie przekraczała wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy spłatę spadkobiercy dokonaną w wyniku odziedziczonych udziałów po zmarłym spadkodawcy należy traktować (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) jako przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadku i darowizn, a więc nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawcy, w myśl art. 212 § 2 Kodeksu cywilnego, gdy rzeczy nie da się podzielić, może być przyznana jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty. Odpłatne zbycie jest naturalną konsekwencją nabytych praw w wyniku otrzymania spadku, które podlega opodatkowaniu na podstawie przepisów ustawy o podatku od spadku i darowizn.

Spłata w spadku będzie ekwiwalentna do posiadanego udziału w spadku, nie wystąpi więc przysporzenie majątkowe względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej, czyli brak będzie podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty powstałej w wyniku sprzedaży udziałów.

W omówionej sytuacji nikt ze spadkobierców nie uzyska korzyści materialnych, jedynie zostanie unormowana sytuacja prawna - zniesienie współwłasności na rzecz jednego ze spadkobierców na skutek braku możliwości podziału rzeczy z obowiązkiem spłaty pozostałych, zatem nie powinna być opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji Podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Wobec powyższego odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zbycie to ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Przy czym pod pojęciem odpłatnego zbycia należy rozumieć nie tylko sprzedaż, czy zamianę, ale każdą czynność prawną, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości, jej części lub udziału w niej za odpłatnością, a więc co do zasady również dział spadku i odpłatne zniesienie współwłasności.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciem nabycia w drodze spadku, dlatego w tym wypadku należy posiłkować się normami prawa cywilnego. Zauważyć należy, że pomiędzy prawem podatkowym a cywilnym istnieje wiele powiązań, wynikających chociażby z faktu, że następstwa zdarzeń bądź czynności prawnych związanych z określonymi instytucjami prawa cywilnego wywołują również skutki wynikające z prawa podatkowego. Jeżeli zatem określone pojęcia nie są odmiennie zdefiniowane dla celów prawa podatkowego, to należy je - biorąc pod uwagę fakt, że obie gałęzie prawa (cywilne i podatkowe) składają się na jeden system prawa - interpretować tak, jak czyni to prawo cywilne.

Księga IV ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) reguluje przejście majątku, a więc praw i obowiązków majątkowych zmarłego, na inne osoby fizyczne i prawne.

Zgodnie z art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego - spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Treści art. 925 Kodeksu cywilnego jednoznacznie wskazuje, że z chwilą śmierci spadek nabywa wyłącznie spadkobierca.

Oznacza to, że dniem nabycia przez spadkobiercę spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy - Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). Natomiast w myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Przez zniesienie współwłasności rozumie się likwidację łączącego współwłaścicieli stosunku prawnego, która następuje w drodze umowy lub orzeczenia sądu.

Stosownie do art. 211 i art. 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w dniu 18 października 2013 r. Wnioskodawca nabył spadek w 1/2 części po zmarłej w tym dniu babci Wnioskodawcy. Nabycie stwierdzono aktem notarialnym z dnia 24 marca 2014 r. Według aktu notarialnego Wnioskodawca stał się współwłaścicielem lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość o powierzchni 28,40 m². Pozostałą część w wysokości 1/2 nabył wujek Wnioskodawcy. Obecnie w wyniku wspólnej decyzji spadkobierców postanowiono podzielić spadek i znieść współwłasność lokalu na rzecz wujka Wnioskodawcy ze spłatą na rzecz Wnioskodawcy. Spłata jaką Wnioskodawca otrzyma od drugiego spadkobiercy nie będzie przekraczała wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego.

Uwzględniając powyższe oraz przyjmując za Wnioskodawcą, że wartość otrzymanej przez Wnioskodawcę spłaty w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności nie będzie przekraczała wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego, przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, uznać należy, że Wnioskodawca nie uzyska w związku z dokonanym zniesieniem współwłasności żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonego udziału.

W konsekwencji, otrzymanie przez Wnioskodawcę w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności spłaty w kwocie nieprzekraczającej wartości przysługującego Wnioskodawcy udziału spadkowego nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże należy wyjaśnić, że stosownie do treści art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768 z późn. zm.), podatkowi od spadków i darowizn zwanemu dalej "podatkiem" podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium RP tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zatem wyłączenie, o którym w art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mowa nie ma w niniejszej sprawie zastosowania, tym samym nie można zgodzić się ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że spłatę spadkobiercy dokonaną w wyniku odziedziczonych udziałów po zmarłym spadkodawcy należy traktować, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychód podlegający przepisom ustawy o podatku od spadku i darowizn, a więc nie podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od przychodu ze zbycia nieruchomości.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.