ILPP2/4512-1-841/15-2/AW - VAT w zakresie opodatkowania nieodpłatnego użyczenia maszyn rolniczych synowi.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 12 listopada 2015 r. (data wpływu 17 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego użyczenia maszyn rolniczych synowi - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnego użyczenia maszyn rolniczych synowi.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest rolnikiem, zarejestrowanym jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Zainteresowany prowadzi działalność rolniczą od 26 lat. Jego gospodarstwo to blisko 200 ha. Podatnikiem podatku od towarów i usług Wnioskodawca jest od 2007 r. Prowadząc tak duże gospodarstwo, Zainteresowany posiada również odpowiednie ku temu zaplecze, a także maszyny i urządzenia oraz budynki i budowle, dzięki którym jest w stanie funkcjonować na lokalnym rynku. Wnioskodawca nie prowadzi innej działalności poza rolniczą. Sprzęt, urządzenia oraz budynki służą tylko i wyłącznie do prowadzenia działalności rolniczej. Od 9 grudnia 2014 r. własne gospodarstwo rolne prowadzą również synowie Zainteresowanego, co bardzo cieszy Wnioskodawcę, bo na rynku pracy w ich regionie nie ma żadnych ofert zatrudnienia dla młodych. Najczęściej jedynym wyjściem jest praca za granicą. Motywacja synów do prowadzenia własnego gospodarstwa była możliwość skorzystania z premii młody rolnik w kwocie 100 000 zł, która spożytkowana i rozliczona została na zakup ziemi. Synowie zarejestrowali się również w urzędzie skarbowym jako podatnicy podatku od towarów i usług, ale trudno aby już na samym początku stać ich było na zakup wszystkich niezbędnych maszyn i urządzeń. Synowie już i tak spłacają kredyty na zakup ziemi. Mając swoje gospodarstwo na którym pracuje Wnioskodawca, jego pomoc może ograniczyć się tylko do bezpłatnego użyczenia synom maszyn, którymi sami obrabiają swoje pole. Część maszyn, które są użyczane synom, zakupione zostały w okresie kiedy Wnioskodawca był już podatnikiem VAT. Maszyny służą więc typowo sprzedaży opodatkowanej tym podatkiem. Od zakupu maszyn Zainteresowany odliczył podatek naliczony VAT. Po użyczeniu ich synom, maszyny w dalszym ciągu wykorzystywane są do działalności rolniczej i związane są ze sprzedażą opodatkowaną. Budynki, które użyczane są synom były wybudowane jeszcze przed zarejestrowaniem się jako czynny podatnik od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy nieodpłatne użyczenie synowi-rolnikowi, czynnemu podatnikowi VAT, maszyn rolniczych opodatkowane zostało podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, nieodpłatne użyczenie maszyn rolniczych synowi nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z art. 8 ust. 2 za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1. Użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika (...) - powyższe według Wnioskodawcy nie ma miejsca gdyż maszyny będą używane wyłącznie do działalności rolniczej podatnika (Wnioskodawcy), zgodnie bowiem z art. 2 pkt 15 działalność rolnicza obejmuje również świadczenie usług rolniczych, w skład których wchodzi również wynajem maszyn i sprzętu zwykle używanego w gospodarstwach rolniczych.

2. Nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika - tu również nijak Wnioskodawca nie znajduje sytuacji jaka ma miejsce w jego przypadku. Syn nie został enumeratywnie wymieniony jako podmiot, któremu nieodpłatne użyczenia maszyn podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jak Zainteresowany wskazał w pkt 1, działalność rolnicza obejmuje również świadczenie usług rolniczych, w tym wynajem maszyn, więc nieodpłatnego użyczenia maszyn synowi nie można zaliczyć jako świadczenia usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, (...).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 - w myśl art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, (...).

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Ustawodawca jednakże przewidział od powyższej reguły wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów - w art. 7 ust. 2 ustawy oraz - w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ustawy.

I tak w świetle art. 8 ust. 2 ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Z powyższego przepisu wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług muszą być spełnione określone warunki:

* w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego m.in. przy nabyciu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

* w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Powyższy przepis jest odwzorowaniem definicji odpłatnego świadczenia usług zawartej w art. 26 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku do wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347, s 1 z późn. zm). Przepis ten stanowi, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się każdą z następujących czynności:

Należy wskazać, że kwestia nieodpłatnego świadczenia usług była przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-258/95 pomiędzy Julius Filibeck Sonhne GmbH Co. KG a Finanzamt Neustadt (Niemcy), a także zapadłych na jego kanwie wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 9 grudnia 2008 (sygn. akt I FSK 1589/07) oraz z dnia 23 marca 2010 r. (sygn. akt I FSK 326/09), w którym zaakcentowano, że dla prawidłowego ustalenia opodatkowania ma znaczenie, kto uzyskuje dominującą korzyść z tego tytułu.

Uwzględniając powyższe, wskazać należy, że opodatkowaniu podlega nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Przy czym, za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej (a więc w sytuacji, gdy podmiotem uzyskującym dominującą korzyść z tego tytułu jest nabywca (beneficjent) świadczenia a nie podatnik).

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z ust. 2 powołanego wyżej artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy w przypadku osób fizycznych prowadzących wyłącznie gospodarstwo rolne, leśne lub rybackie za podatnika uważa się osobę, która złoży zgłoszenie rejestracyjne, o którym mowa w art. 96 ust. 1.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług - w świetle powyższych przepisów - jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze, czynność powinna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - musi być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przez działalność rolniczą, stosownie do art. 2 pkt 15 ustawy rozumie się produkcję roślinną i zwierzęcą, (...), a także świadczenie usług rolniczych.

Z kolei definicja usług rolniczych zawarta jest w przepisie art. 2 pkt 21 ustawy, zgodnie z którym przez usługi rolnicze rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy, w którym m.in. wymienione zostały wynajem i dzierżawa maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi.

Stosownie do przepisu art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), zwana dalej k.c. - przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Definicja dzierżawy uregulowana została w art. 693 § 1 k.c., zgodnie z którą przez umowę dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz.

W tym miejscu należy zauważyć, że umowa użyczenia jest jedną z umów nazwanych, obok najmu i dzierżawy regulujących zasady używania rzeczy. I tak, w świetle regulacji art. 710 k.c. przez umowę użyczenia, użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Istotnymi cechami tej umowy są zatem dwa elementy: oddanie rzeczy do używania na pewien czas oraz nieodpłatność.

Z przedstawionej treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest rolnikiem, zarejestrowanym jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Zainteresowany prowadzi działalność rolniczą i posiada gospodarstwo o powierzchni blisko 200 ha. Podatnikiem podatku od towarów i usług Wnioskodawca jest od 2007 r. Prowadząc tak duże gospodarstwo, Zainteresowany posiada również odpowiednie ku temu zaplecze, a także maszyny i urządzenia oraz budynki i budowle, dzięki którym jest w stanie funkcjonować na lokalnym rynku. Wnioskodawca nie prowadzi innej działalności poza rolniczą. Sprzęt, urządzenia oraz budynki służą tylko i wyłącznie do prowadzenia działalności rolniczej.

Od 9 grudnia 2014 r. własne gospodarstwo rolne prowadzą również synowie Zainteresowanego, którzy także zarejestrowali się w urzędzie skarbowym jako podatnicy podatku od towarów i usług. Wnioskodawca, w ramach pomocy dla synów użycza bezpłatnie maszyny, którymi sami obrabiają swoje pole. Część maszyn, które są użyczane synom, zakupiona została w okresie kiedy Wnioskodawca był już podatnikiem VAT.

Maszyny służą więc typowo sprzedaży opodatkowanej tym podatkiem. Od zakupu maszyn Zainteresowany odliczył podatek naliczony VAT. Po użyczeniu ich synom maszyny w dalszym ciągu wykorzystywane są do działalności rolniczej i związane są ze sprzedażą opodatkowaną.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy użyczenie maszyn synom jest opodatkowane podatkiem o towarów i usług.

W niniejszych okolicznościach nie ma miejsca dostawa towarów, gdyż Wnioskodawca jedynie użycza synom maszyny. Tak więc w dalszym ciągu pozostaje on właścicielem przekazywanych synom maszyn rolniczych do używania. Istotą dostawy towarów jest natomiast przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Wyżej przywołany art. 7 ust. 1 ustawy stanowi o czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do rozporządzania rzeczą jak właściciel. Natomiast w przedstawionym we wniosku opisie, wraz z udostępnieniem maszyn, nie dochodzi do przeniesienia na synów prawa do rozporządzania maszynami jak właściciel. Zatem oddanie rzeczy do używania na podstawie umowy użyczenia nie może być kwalifikowane jako dostawa towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponadto, odnosząc powołane przepisy prawa do opisu sprawy będącej przedmiotem wniosku, skoro umowa użyczenia jest z natury umową nieodpłatną, w sytuacji gdy pojawi się jakakolwiek płatność związana z użytkowaniem rzeczy oddanej w używanie, to na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług umowa ta przestaje być umową nieodpłatną i staje się czynnością odpłatną, co w konsekwencji oznacza, że podlega ona opodatkowaniu.

Z opisu sprawy wynika jednak, że synowie nie będą uiszczali na rzecz Wnioskodawcy żadnych opłat, zatem oddanie rzeczy do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jest nieodpłatnym świadczeniem usług. W konsekwencji, obowiązek ewentualnego opodatkowania usługi nieodpłatnego użyczenia maszyn wystąpi pod warunkiem spełnienia przesłanek, o których mowa w art. 8 ust. 2 ustawy.

Dla ustalenia czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej przepisu istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Za usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu podlegają natomiast te usługi, których cel nie wiąże się z prowadzonym przedsiębiorstwem. Chodzi tu o świadczenie takich usług, które nie mają żadnego wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zyski, wizerunek, odbiór przez kontrahentów obecnych lub potencjalnych. Dotyczyć to będzie więc takich czynności, które zostały wykonane w ramach działalności gospodarczej, lecz nie na jej potrzeby. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z nieodpłatnym użyczeniem maszyn rolniczych do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy tj. do celów działalności odrębnego podmiotu, prowadzącego działalność rolniczą, jako zarejestrowany podatnik podatku od towarów i usług (syna).

Jak bowiem wynika z opisu stanu faktycznego, Wnioskodawca użycza synom nieodpłatnie maszyn, w celach ich działalności (obrabiania ich pól). Należy zatem stwierdzić, że to synowie będą tymi, którzy osiągają dominującą korzyść z tytułu użyczenia przedmiotowych maszyn, które służą ich działalności gospodarczej. W konsekwencji użyczenie maszyn nastąpi na potrzeby działalności gospodarczej synów i nie ma związku z prowadzoną przez Wnioskodawcę działalnością.

Nie sposób przy tym zgodzić się z uzasadnieniem Zainteresowanego, że użyczenie maszyn wpisuje się w jego działalność rolniczą, która obejmuje również świadczenie usług rolniczych, w skład których wchodzi również wynajem maszyn i sprzętu zwykle używanego w gospodarstwach rolniczych. W świetle przywołanych przepisów należy bowiem mieć na względzie, że usługi rolnicze wymienione w załączniku - wynajem i dzierżawa - mają charakter odpłatny, co oznacza, że występuje wówczas wymierna korzyść po stronie wynajmującego/wydzierżawiającego w postaci zapłaty umówionego czynszu. W takim przypadku, odpłatne świadczenie powyższych usług niewątpliwie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika. Jednak w opisanym stanie faktycznym, mając na uwadze dokonaną analizę, nie ma możliwości uznania, że nieodpłatne użyczenie wpisuje się w działalność gospodarczą Zainteresowanego. Zauważyć ponadto należy, że użyczenie nie jest wymienione w załączniku numer 2, określającym usługi rolnicze.

Nie można zgodzić się również ze stanowiskiem Wnioskodawcy, że syn nie został enumeratywnie wymieniony jako podmiot, któremu nieodpłatne użyczenie maszyn podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Istotna jest w tym przypadku przesłanka świadczenia wszelkich innych nieodpłatnych usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika - bez względu na osobę będącą beneficjentem takiego świadczenia.

Reasumując, w świetle obowiązujących przepisów oraz przedstawionego stanu faktycznego, należy stwierdzić, że z uwagi na spełnienie przesłanki warunkującej zrównanie nieodpłatnego świadczenia usług z odpłatnym świadczeniem usług - z uwagi na brak związku z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy - nieodpłatne użyczenie maszyn na rzecz synów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Ponadto, Tut. organ pragnie zauważyć, iż granice szczególnego postępowania podatkowego, którego celem jest uzyskanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, określa Wnioskodawca występując z konkretnym pytaniem prawnym, wyłącznie w odniesieniu do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę, co wynika wprost z przepisu art. 14b § 1, 2 i 3 ustawy - Ordynacja podatkowa. Natomiast na podstawie art. 14c § 1 i § 2 tut. organ dokonuje oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Z powyższych przepisów wynika, że organ rozpatrując wniosek o wydanie interpretacji nie podejmuje wyjaśnienia stanu faktycznego, tj. nie przeprowadza dowodów oraz nie analizuje załączonych do wniosku dokumentów, lecz dokonuje oceny prawnej przedstawionych we wniosku okoliczności w kontekście zadanego pytania przyporządkowanego do danego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

A zatem, należy podkreślić, że wydając niniejszą interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisanego stanu faktycznego, udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.