ILPB2/4511-1-355/15-4/JK - PIT w zakresie skutków uczestnictwa w pracowniczym planie (programie) motywacyjnym

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z 27 marca 2015 r. (data wpływu: 7 kwietnia 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 6 lipca 2015 r. (data wpływu 8 lipca 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków uczestnictwa w pracowniczym planie (programie) motywacyjnym - jest:

* prawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 1 i 4 lit. a;

* nieprawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 2 i 4 lit. b;

* bezprzedmiotowe - w odniesieniu do pytania nr 3.

W dniu 7 kwietnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków uczestnictwa w pracowniczym planie (programie) motywacyjnym.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z 18 czerwca 2015 r. nr ILPB2/4511-1-355/15-2/JK Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia podania bez rozpatrzenia.

Zgodnie z treścią wezwania wniosek należało uzupełnić wniosek poprzez doprecyzowanie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego o wskazanie, czy przyznane Zainteresowanemu Prawa R. stanowić będą pochodne instrumenty finansowe w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Wezwanie wysłane w dniu 18 czerwca 2015 r., skutecznie doręczono w dniu 30 czerwca 2015 r., natomiast w dniu 8 lipca 2015 r. (data nadania 7 lipca 2015 r.) Wnioskodawca uzupełnił wniosek.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe i stan faktyczny.

Wnioskodawca jest pracownikiem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w A. P. Sp. z o.o. z siedzibą (...), w Polsce (dalej: "A. P." lub "Spółka"). Spółka należy do Grupy A. - światowego lidera rozwiązań technologicznych audio.

Zainteresowany jest uczestnikiem pracowniczego planu (programu) motywacyjnego "R" (dalej: "R."), organizowanego przez spółkę A. L., Inc., spółkę prawa amerykańskiego, z siedzibą w Stanach Zjednoczonych Ameryki (dalej: "A. U."), przeznaczonego dla pracowników spółek z Grupy A. Zgodnie z regulaminem R., planem tym objęty może zostać (z pewnym wyłączeniami), każdy pracownik każdej ze spółek powiązanych z A. U., w tym pracownicy A. P., przy czym uczestnictwo w programie jest dobrowolne. Obecnie Wnioskodawca jest objęty tym planem i możliwe, że w przyszłości również będzie w nim uczestniczył.

W ramach planu R., pracownikowi mogą zostać przyznane przez A. U. tzw. ograniczone jednostki akcyjne R. (dalej: "Prawa R."), które reprezentują prawo do otrzymania w przyszłości - po upływie określonych terminów oraz po spełnieniu określonych warunków - akcji A. U. O przyznaniu Praw R. decyduje A. U., a termin oraz liczba przyznanych pracownikowi Praw R. zależy od uznania tej spółki. Prawa R. przyznawane są poprzez przekazanie pracownikowi zawiadomienia o przyznaniu Praw R. (tzw. Notice of Grant), w którym określone są m.in. termin oraz warunki, po spełnieniu których następuje Realizacja Praw R. (np. okres zatrudnienia w firmie powiązanej z A. U. tu: w A. P.) tzw. harmonogram aktywacji (ang. Vesting Schedule). Otrzymanie (przyznanie) Praw R. nie wiąże się dla uczestnika (Wnioskodawcy) z opłatami, czy innymi kosztami.

Do czasu spełnienia ww. określonych terminów oraz warunków, Prawo R. jest jedynie niezabezpieczonym zobowiązaniem spółki amerykańskiej, nie wiąże się z żadnymi prawami, jakie przysługiwałyby posiadaczowi akcji (w szczególności brak prawa do otrzymania dywidendy). Prawo R. nie podlega również możliwości zbycia lub przekazania przez pracownika - jest to prawo osobiste, przysługujące wyłącznie osobie, która je otrzymała. Prawo R. nie posiada zatem żadnej wartości rynkowej.

Możliwość realizacji Praw R. uzależniona jest przy tym, np. od spełnienia warunku w postaci pozostawania pracownikiem A. P. W przypadku ustania zatrudnienia w A. P., Prawo R. podlega automatycznemu wygaśnięciu.

Po upływie ww. określonych terminów oraz spełnieniu warunków zgodnie z ww. harmonogramem, następuje realizacja Praw R., polegająca na otrzymaniu przez uczestnika planu R. (przez Zainteresowanego) akcji A. U. (dalej: "Realizacja Praw R."). Akcje te są otrzymywane przez uczestnika (przez Wnioskodawcę) nieodpłatnie. Sama Realizacja Praw R. następuje "automatycznie" (tzn. bez konieczności składania dodatkowej deklaracji przez uczestnika planu R.).

Uczestnicy planu R. mają indywidualne konta dostępu do platformy internetowej obsługiwanej przez zagranicznego brokera zaangażowanego przez A. U.

Po Realizacji Praw R., tj. otrzymaniu akcji (zapisaniu akcji na koncie brokerskim) uczestnik planu (Wnioskodawca) jest uprawniony do dysponowania tymi akcjami, w szczególności do ich sprzedaży, przy czym sprzedaż ta może nastąpić niezwłocznie po otrzymaniu akcji, jak i w terminie późniejszym (zwykle jednak nie później niż w określonym terminie).

Pracodawca Zanteresowanego - A. P. - nie bierze udziału w planie R., w szczególności nie przyznaje Wnioskodawcy Praw R., nie ponosi kosztów tego planu, ani plan ten nie jest elementem zawartej przez Zainteresowanego umowy o pracę z A. P., a przyznawane i realizowane Prawa R. nie są elementem wynagrodzenia za pracę.

Wnioskodawca jest rezydentem podatkowym w Polsce, tj. osobą o nieograniczonym obowiązku podatkowym w Polsce w rozumieniu art. 3 ust. 1 Ustawy o PIT, jak również nie prowadzi działalności gospodarczej w zakresie obrotu akcjami lub innymi papierami wartościowymi.

W piśmie stanowiącym uzupełnienie wniosku wskazano, że w ocenie Wnioskodawcy interpretacja prawa podatkowego i klasyfikacja Praw R. jako pochodnego instrumentu finansowego nie powinna mieć znaczenia.

Zdaniem Wnioskodawcy, moment Realizacji R. (rozumianej jako otrzymanie akcji A. U. w dniu zapisania ich na rachunku brokerskim Wnioskodawcy) nie powoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego na ten moment. Przychód oraz dochód realizuje się wyłącznie i dopiero w momencie sprzedaży akcji (papierów wartościowych) nabytych nieodpłatnie w ramach Planu R. jako przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) Ustawy o PIT, gdzie dochód określa się na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest ugruntowane stanowisko w zakresie opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez pracowników w ramach tzw. akcyjnych lub opcyjnych planów motywacyjnych, że samo preferencyjne lub nieodpłatne nabycie akcji w ramach realizacji praw wynikających z takich planów, nie powoduje na ten moment realnego przysporzenia majątkowego dla uczestnika programu, ewentualna korzyść ma w tym momencie charakter jedynie potencjalny, a realne przysporzenie - dochód do opodatkowania realizuje się dopiero w momencie odpłatnego zbycia tych akcji przez uczestnika.

Takie stanowisko zaprezentował m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny ("WSA") w Warszawie w wyroku z dnia 4 marca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 2462/13): akcje są papierami wartościowymi inkorporującymi zarówno prawa, jak i obowiązki akcjonariusza w stosunku do spółki będącej emitentem akcji. Moment uzyskania dochodu z akcji nie jest tożsamy z momentem ich nabycia, bez względu na formę tego nabycia (w tym przypadku w wyniku nieodpłatnego przekazania akcji w ramach programu motywacyjnego). Cechą papierów wartościowych, jakimi są akcje jest to, iż generują dochód w przyszłości: w postaci dywidendy, czy też - w przypadku ich odpłatnego zbycia - w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na nabycie akcji. W momencie zaś otrzymania akcji na preferencyjnych warunkach przysporzenie, jakie z tego tytułu uzyskuje dana osoba, niezależnie od źródła i przyczyny uzyskania tego przysporzenia, jest jedynie potencjalne. (...) Stanowisko uznające jedynie potencjalny charakter dochodu uzyskiwanego w momencie otrzymania akcji potwierdza także treść art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., który stanowi, iż nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akacji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia jednostek uczestnictwa.

Należy zauważyć, że do absurdu prowadziłaby sytuacja, w której uczestnik planu opcyjnego lub akcyjnego (np. Planu R.) musiałby najpierw zapłacić podatek w momencie otrzymania akcji (nieodpłatnego nabycia) w ramach realizacji planu a później np. sprzedałby ją za cenę znacznie niższą, niż jej wartość rynkowa w dniu nabycia, co w rezultacie prowadziłoby do tego, że zapłaciłby podatek dochodowy w wysokości większej, niż finalnie osiągnięty z tego tytułu dochód (możliwa byłaby również sytuacja, że dane akcje straciłyby zupełnie na wartości, wskutek czego podatnik nigdy nie byłby w stanie ich sprzedać lub uzyskana cena sprzedaży byłaby znikoma).

Oczywistość naruszenia w ten sposób konstytucyjnej zasady proporcjonalności wykazał NSA w wyroku z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 419/12, który - odnosząc się do kalkulacji przedstawionych w skardze kasacyjnej, wskazał, że: Symulacja ta obrazuje też trafność argumentacji Skarżącego, że w przypadku przyjęcia poglądu Ministra Finansów, podatek dochodowy do zapłaty byłby wyższy od uzyskanego dochodu, co oczywiście naruszałoby przywołaną wyżej konstytucyjną zasadę proporcjonalności opodatkowania.

Tę problematykę celnie obrazuje również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2987/13 (odnoszącym się wprawdzie do kupna akcji po cenach preferencyjnych, a nie do nieodpłatnego nabycia, jednak poniższa argumentacja znajduje również zastosowanie do niniejszej sprawy), w którym wskazał, że: Należy również zwrócić uwagę, iż cena rynkowa akcji spółek handlowych, zwłaszcza tych notowanych na giełdzie. podlega nieustannym zmianom. Nie można wykluczyć, iż nawet w przypadku nabycia lub objęcia akcji po preferencyjnych cenach, a więc poniżej ceny rynkowej, późniejszy spadek wartości rynkowej tych akcji, byłby na tyle znaczący, iż doprowadziłby do sytuacji, w której cena zbycia akcji byłaby niższa niż cena ich nabycia. Wówczas w istocie rzeczy mielibyśmy do czynienia nie z dochodem, lecz ze stratą, ponieważ koszty uzyskania przychodów przewyższałyby uzyskane przychody. Gdyby więc uprzednio, a więc w momencie nabycia akcji nastąpiło już opodatkowanie dochodu rozumianego jako różnica pomiędzy ceną rynkową akcji, a ceną (preferencyjną) objęcia lub nabycia tych akcji, to podatnik zapłaciłby podatek, pomimo iż w sensie ekonomicznym i prawnym poniósł stratę, która nie podlegałaby w takim razie odliczeniu od przychodu uzyskanego z innego źródła przychodów.

Przykładowo, w stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) będącym przedmiotem niniejszego wniosku mogłoby bowiem dojść do sytuacji, w której (przy znacznym spadku wartości rynkowej akcji) kwota podatku zapłaconego w związku z otrzymaniem akcji przewyższałaby wartość przychodu uzyskanego następnie z ich zbycia.

Ponadto, nie ulega wątpliwości, że ewentualne opodatkowanie podatnika w momencie nieodpłatnego nabycia akcji a następnie opodatkowanie w momencie sprzedaży tychże akcji, prowadziłoby do podwójnego opodatkowania, co stoi w sprzeczności z normami konstytucyjnymi. Podwójne opodatkowanie dochodu z tego samego źródła w okolicznościach niniejszej sprawy naruszałby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP. Konstytucyjna zasada równości wobec prawa obowiązująca we wszystkich sferach funkcjonowania społeczeństwa oznacza więc, że wszystkie charakteryzujące się określoną, istotną cechą podmioty prawa, których dotyczą konkretne normy prawne, traktowane być muszą równo tzn. według jednakowej miary (tak np. NSA w wyroku z dnia 18 maja 2011 r., sygn. akt II GSK 490/10).

Powyższe stanowisko w sprawach o zbliżonych do niniejszego stanach faktycznych znajduje oparcie w bogatej linii orzeczniczej NSA oraz WSA (m.in. wyroki: NSA z dnia 5 października 2011 r. sygn. akt II FSK 517/10; NSA z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12; NSA z 7 lutego 2014, sygn. akt II FSK 419/12 oraz WSA w Gliwicach z dnia 19 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 522/14, WSA w Warszawie z 16 czerwca 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2452/13).

Przyjęcie wykładni, zgodnie z którą przychód (dochód), należy rozpoznać dwukrotnie: raz w momencie nabycia akcji oraz drugi raz w momencie zbycia tychże akcji dyskryminowałoby (co wykazano we wskazanym orzecznictwie NSA i WSA) osoby, które nabyły akcje nieodpłatnie lub preferencyjnie. Osoby nabywające akcje nieodpłatnie nie mogłyby wykazać żadnego kosztu uzyskania przychodu, ani w momencie nabycia akcji, ani w momencie ich zbycia. Ustalając podstawę opodatkowania (dochód) przy zbyciu akcji (papierów wartościowych) podatnik może bowiem w oparciu o literalne brzmienie art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT obniżyć przychód o wydatki na nabycie papierów wartościowych (art. 23 ust. 1 pkt 38 Ustawy o PIT), a tych przecież by nie ponosił (wydatki te wyniosłyby "zero") - tak np. w wyroku NSA z dnia 25 lutego 2015 r., sygn. akt II FSK 96/13: Art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f. pozwala natomiast na odliczenie jedynie wydatków poniesionych na nabycie akcji. Skoro ustawodawca używa w tym przypadku określenia "wydatki" a nie koszty, to uznać należy, że pozwala na uznanie za koszt uzyskania przychodów jedynie rozchód środków pieniężnych, stanowiący faktyczne zmniejszenie aktywów podatnika. Tym samym nie jest możliwe uwzględnienie jako kosztu uzyskania przychodów wartości przychodu z tytułu częściowo nieodpłatnego świadczenia, o którym mowa w art. 22 ust. 1d pkt 2 u.p.d.o.f., do którego to przepisu ani art. 30b ust. 2, ani art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f. nie odsyłają.

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione przez WSA w Gliwicach w prawomocnym wyroku z dnia 19 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 522/14: Konsekwencją przyjęcia interpretacji organu, jako prawidłowej, jest podwójne opodatkowanie tego samego dochodu. Uczestnik nie miałby żadnego prawnego instrumentu do wyłączenia z podstawy opodatkowania przy ustalaniu dochodu ze zbycia akcji przychodu już opodatkowanego w momencie uzyskania pełni praw właścicielskich. Podwójne opodatkowanie tego samego dochodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych naruszałoby przepisy Konstytucji RP.

Przy założeniu możliwości opodatkowania przychodu już w momencie nieodpłatnego nabycia akcji w ramach realizacji planu akcyjnego (z czym nie można się zgodzić) opodatkowany zostałby dochód z nabycia akcji, równy przychodowi z niego, a następnie - dochód ze zbycia akcji, ponownie bez jakiegokolwiek kosztu jego uzyskania.

Ponadto, należy podkreślić, że "odroczenie" momentu opodatkowana przychodów w ramach realizacji planów akcyjnych (tu: Planu R.) do momentu sprzedaży akcji nabytych w ramach realizacji tych planów w pełni zabezpiecza interes Skarbu Państwa - interes podatkobiorcy zostanie systemowo uwzględniony i zabezpieczony poprzez opodatkowanie zbycia akcji, albowiem zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a u.p.d.of, stanowi ono podstawę powstania opodatkowanego przychodu z kapitałów pieniężnych. Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a u.d.p.o.f. za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. Użyte w tym przepisie pojęcie "należny" oznacza, że przychód powstanie niezależnie od momentu otrzymania środków pieniężnych przez podatnika (ww. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 19 sierpnia 2014 r., sygn. akt I SA/Gl 522/14).

W ocenie Wnioskodawcy, ani w momencie przyznana R., ani w momencie Realizacji R. polegającej na nieodpłatnym nabyciu akcji w ramach Planu R. nie powstanie przychód do opodatkowania na gruncie Ustawy o PIT. Nie można bowiem mówić o powstaniu przysporzenia majątkowego dla Wnioskodawcy, ani w chwili przyznania R., ani w chwili, kiedy nabywa (otrzymuje) on akcje w ramach Planu R. - w tym momencie osoba taka może bowiem dopiero liczyć na potencjalne przychody, jakie wygenerują się w przyszłości przy sprzedaży akcji (o ile w ogóle powstaną).

Wnioskodawca w momencie otrzymania akcji nie ma żadnej pewności co do wysokości przychodu, ani dochodu, gdyż realne przysporzenie powstanie dopiero w momencie sprzedaży nabytych uprzednio akcji. Co więcej, przysporzenie majątkowe może być znikome lub w ogóle nie powstać w sytuacji, gdy otrzymane akcje stracą zupełnie swoją wartość i atrakcyjność dla potencjalnych kupujących (w odniesieniu do momentu kiedy zostały nabyte) zanim zostaną sprzedane przez Wnioskodawcę. Tym samym przysporzenie majątkowe, jakie otrzymuje Wnioskodawca może zostać określone wyłącznie i dopiero w momencie sprzedaży akcji, gdyż dopiero wtedy wiadomo czy nabyte nieodpłatnie akcje wygenerowały faktycznie zysk. W takim przypadku realizacja praw wynikających z R. będzie więc polegała na uzyskaniu opodatkowanego dochodu ze sprzedaży akcji.

Powyższe implikuje, że zarówno w przypadku, gdy przyznane Wnioskodawcy R. stanowią pochodne instrumenty finansowe, jak i w przypadku, gdy R. nie stanowią pochodnych instrumentów finansowych, nie będzie to wpływać na fakt, że dopiero w momencie sprzedaży akcji otrzymanych w ramach realizacji Planu R. powstanie przychód do opodatkowania.

Próbując jednak odnieść się wprost do postawionego w wezwaniu pytania, Wnioskodawca może stwierdzić, ze liczył na interpretację w tym zakresie, gdyż nie czuje się kompetentny do oceny, a ona sama - skoro odnosi się do przepisów prawa Podatkowego (zgodnie z definicją wyrażoną w art. 3 ust. 2 Ordynacji Podatkowej) - nie może stanowić elementu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, zwłaszcza w przypadku, gdy interpretacja art. 5a ust. 1 pkt 13 w oparciu o przedstawiony stan faktyczny i zdarzenie przyszłe jest istotna dla sprawy.

Jeżeli natomiast wg Organu klasyfikacja Prawa R. jako pochodnego instrumentu nie jest kwestią interpretacji prawa, a częścią opisu stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego i stanowi niezbędny element tegoz aby wydać interpretację, Wnioskodawca podtrzymuje stwierdzenie, że Prawa R. powinny być uznane za pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 5a ust. 1 pkt 13 ustawy o p.d.o.f. Wydaje się bowiem, że Prawa R., których istota i cechy zostały szczegółowo przedstawione w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego wniosku spełniają definicję z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, tj. stanowią inny instrument pochodny, którego instrumentem bazowym jest papier wartościowy (tu: akcja A. U.). Wskazać należy natomiast, że w art. 3, pkt 28a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, instrument pochodny zdefiniowany jest jako instrument finansowy, którego cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości innych instrumentów. W przypadku Praw R. nie można mówić o ich cenie, gdyż, biorąc pod uwagę specyfikę Praw R., a w szczególności przypisanie ich do konkretnej osoby oraz brak możliwości ich odpłatnego zbycia, ceny takiej nie da się w żaden sposób ustalić. Klasyfikacja taka prowadzić może też do niekonstytucyjnej, a wręcz absurdalnej interpretacji prawa podatkowego.

Podsumowując powyższy wywód Wnioskodawca wskazał, że:

1. w celu zapewnienia konstytucyjności interpretacji prawa należy uznać, że przychód do opodatkowania powstaje dopiero i wyłącznie w momencie odpłatnego zbycia akcji;

2. Wnioskodawca prosi tut. Organ o pomoc i klasyfikację Prawa R. w ramach wydanej interpretacji, jeżeli miałoby to wpłynąć na sposób opodatkowania w przedstawionym stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym. W opinii Wnioskodawcy dokonanie interpretacji przepisów prawa podatkowego (poprzez ocenę Przedstawionego stanowiska) jest - zgodnie z art. 14b § 1 w zw. z art. 14c § 1 Ordynacji Podatkowej - zadaniem tut. Organu.

3. aby tut. Organ mógł udzielić interpretacji, a nie uchylić się, powołując się na niewystarczający opis stanu rzeczywistego i zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca stwierdza, że Prawa R. stanowią pochodny instrument finansowy. Z zastrzeżeniem że instrument ten nie jest zbywalny, a w związku z tym nie da się określić jego ceny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w momencie przyznania Wnioskodawcy Praw R. powstaje po Jego stronie przychód do opodatkowania na gruncie Ustawy o PIT.

2. Czy w momencie Realizacji Praw R., tj. otrzymania akcji po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania.

3. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest pozytywna (tzn. w momencie Realizacji Praw R. nie powstanie przychód podatkowy), to czy w przypadku sprzedaży nabytych akcji przez Wnioskodawcę uzyskany dochód ze sprzedaży akcji ustala się zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

4. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest negatywna (tzn. w momencie Realizacji Praw R. powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód), to:

Zdaniem Wnioskodawcy:

1. W momencie przyznania Praw R. w ramach programu R. nie powstaje przychód podatkowy na gruncie Ustawy o PIT.

2. W momencie Realizacji Praw R., tj. otrzymania akcji po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania.

3. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest pozytywna (tzn. w momencie Realizacji Praw R. nie powstanie przychód), to w przypadku sprzedaży nabytych akcji dochód ze sprzedaży akcji powinien zostać określony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

4. Jeżeli odpowiedź na pytanie nr 2 jest negatywna (tzn. w momencie Realizacji Praw R. powstanie przychód podatkowy), to wówczas:

Ad. 1.

W ocenie Wnioskodawcy, Prawo R. może być uznane za pochodny instrument finansowy. Zgodnie z art. 5a ust. 1 pkt 13 Ustawy o PIT, pochodne instrumenty finansowe to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentam pochodnymi (dalej: "ustawa o OIP").

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o OIP: "instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

W przypadku Prawa R., które występuje w ramach programu R. jego (przyszła) wartość zależna jest od instrumentu bazowego w postaci papieru wartościowego, tj. akcji A. U. Zawiadomienie o przyznaniu Praw R. (ang. Notice of Grant) określa zaś przyszłe daty oraz warunki wykonania przyznanych uczestnikowi praw. Samo przyznanie Praw R. nie wiąże się dla Wnioskodawcy (uczestnika planu) z żadnymi opłatami lub kosztami. Należy zatem uznać, że w ramach program R. uczestnik planu R. (Wnioskodawca) otrzymuje pochodny instrument finansowy.

Niemniej jednak samo przyznanie Prawa R. pracownikowi (otrzymanie Prawa R. przez Wnioskodawcę) w ramach programu R. nie wiąże się z uzyskaniem przez Niego w tym momencie jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego. Prawo R. nie posiada bowiem na ten moment konkretnego wymiaru finansowego, jest jedynie prawem, które pracownik może zrealizować w przyszłości, do czego może jednak nie dojść, np. wskutek niespełnienia warunków Realizacji Praw R. (co może nastąpić m.in. w przypadku ustania zatrudnienia w A. P.). Ponadto, w momencie przyznania (otrzymania) Praw R. nie jest znana wartość akcji, które mogą zostać w wyniku ich realizacji nabyte w przyszłości. Prawo R. nie funkcjonuje jako towar (usługa), nie można go nabyć - może jedynie zostać przyznane uczestnikowi w ramach planu R., a pracownik, któremu je przyznano, nie może nim rozporządzać, w tym w szczególności nie może go sprzedać lub przekazać innej osobie.

Podsumowując zatem, przyznanie (otrzymanie) Prawa R. w ramach programu R. nie skutkuje dla uczestnika programu R. (Wnioskodawcy) powstaniem na ten moment jakiegokolwiek przychodu na gruncie Ustawy o PIT.

Stanowisko, zgodne z powyższym, prezentowane jest w indywidualnych interpretacjach wydawanych z upoważnienia Ministra Finansów w sprawach o zbliżonych stanach faktycznych, przykładowo takie stanowisko zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej ("DIS") w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. IPPB2/415-879/13-2/AS, w której w zbliżonym stanie faktycznym uznał, że (...) samo otrzymanie przez Wnioskodawcę zawiadomienia, że zostanie przyznana określona "ilość akcji spółki prawa amerykańskiego, objętych szeregiem restrykcji nie powoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przysporzenia majątkowego.

Podobne stanowisko zaprezentował również m.in. DIS w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 5 czerwca 2012 r., sygn. ILPB2/415-236/12-3/JK.

Ad. 2.

Zdaniem Wnioskodawcy, Realizacja Praw R. (rozumiana jako otrzymanie akcji A. U. w dniu zapisania ich na rachunku brokerskim Zainteresowanego) nie powoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przychodu podatkowego na ten moment; przychód ten oraz dochód realizuje się w momencie sprzedaży akcji (papierów wartościowych) nabytych w ramach Realizacji Praw R. jako przychód z kapitałów pieniężnych, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) Ustawy o PIT, gdzie dochód określa się na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

W orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest ugruntowane stanowisko w zakresie opodatkowania dochodów uzyskiwanych przez pracowników w ramach tzw. akcyjnych lub opcyjnych planów motywacyjnych, że samo preferencyjne (lub nieodpłatne) nabycie akcji w ramach realizacji praw wynikających z takich planów, nie powoduje na ten moment realnego przysporzenia majątkowego dla uczestnika programu, ewentualna korzyść ma w tym momencie charakter jedynie potencjalny, a realne przysporzenie - dochód do opodatkowania realizuje się dopiero w momencie odpłatnego zbycia tych akcji przez uczestnika.

Takie stanowisko zaprezentował m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny ("WSA") w Warszawie w wyroku z dnia 4 marca 2014 r. (sygn. akt III SA/Wa 2462/13), w którym wskazano, że akcje są papierami wartościowym inkorporującymi zarówno prawa, jak i obowiązki akcjonariusza w stosunku do spółki będącej emitenten akcji. Moment uzyskania dochodu z akcji nie jest tożsamy z momentem ich nabycia, bez względu na formę tego nabycia (w tym przypadku w wyniku nieodpłatnego przekazania akcji w ramaci programu motywacyjnego). Cechą papierów wartościowych, jakimi są akcje jest to, że generują dochód w przyszłości: w postaci dywidendy, czy też - w przypadku ich odpłatnego zbycia - w postaci różnicy pomiędzy przychodem ze sprzedaży a kosztami poniesionymi na nabycie akcji. W momencie zaś otrzymania akcji na preferencyjnych warunkach przysporzenie, jakie z tego tytułu uzyskuji dana osoba, niezależnie od źródła i przyczyny uzyskania tego przysporzenia, jest jedynie potencjalne. (...) Stanowisko uznające jedynie potencjalny charakter dochodu uzyskiwanego w nomencie otrzymania akcji potwierdza także treść art. 23 ust. 1 pkt 38 u.p.d.o.f., który stanowi, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akacji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym dochodu z tytułu wykupu przed emitenta papierów wartościowych, a także umorzenia jednostek uczestnictwa.

Ponadto, należy zauważyć, że do absurdu prowadziłaby sytuacja, w której uczestnik planu musiałby najpierw zapłacić podatek w związku z otrzymaniem akcji (nabytej nieodpłatnie) w ramach realizacji Prawa R., a póżniej, np. sprzedałby ją za cenę znacznie niższą, niż jej wartość rynkowa w dniu abycia, co w rezultacie prowadziłoby do tego, że zapłaciłby podatek dochodowy w wysokości większej, niż finalnie osiągnięty z tego tytułu dochód (możliwa byłaby również sytuacja, że dane akcje straciłyby zupełnie na wartości i popularności, wskutek czego podatnik nigdy nie byłby w stanie ich sprzedać). Oczywistość naruszenia w ten sposób konstytucyjnej zasady proporcjonalności wykazał NSA w wyroku dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 419/12, który - odnosząc się do kalkulacji przedstawionych w skardze kasacyjnej, wskazał, żę symulacja ta obrazuje też trafność argumentacji Skarżącego, że w przypadku przyjęcia poglądu Ministra Finansów, podatek dochodowy do zapłaty byłby wyższy od uzyskanego dochodu, co oczywiście naruszałoby przywołaną wyżej konstytucyjną zasadę proporcjonalności opodatkowania.

Tę problematykę celnie obrazuje również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 kwietnia 2014 r., sygn. akt III SA/Wa 2987/13 (odnoszącym się wprawdzie do kupna akcji po cenach preferencyjnych, a nie do nieodpłatnego nabycia, jednak poniższa argumentacja znajduje również zastosowanie do niniejszej sprawy), w którym wskazał, że: Należy również zwrócić uwagę, iż cena rynkowa akcji spółek handlowych, zwłaszcza tych notowanych na giełdzie, podlega nieustannym zmianom. Nie można wykluczyć, że nawet w przypadku nabycia lub objęcia akcji po preferencyjnych cenach, a więc poniżej ceny rynkowej, późniejszy spadek wartości rynkowej tych akcji, byłby na tyle znaczący, iż doprowadziłby do sytuacji, w której cena zbycia akcji byłaby niższa niż cena ich nabycia. Wówczas w istocie rzeczy mielibyśmy do czynienia nie z dochodem, lecz ze stratą, ponieważ koszt uzyskania przychodów przewyższałyby uzyskane przychody. Gdyby więc uprzednio, a więc w momencie nabycia akcji nastąpiło już opodatkowanie dochodu rozumianego jako różnica omiędzy ceną rynkową akcji a ceną (preferencyjną) objęcia lub nabycia tych akcji, to podatnik zapłaciłby podatek, pomimo że w sensie ekonomicznym i prawnym poniósł stratę, która nie podlegałaby w takim razie odliczeniu od przychodu uzyskanego z innego źródła przychodów.

Ponadto, nie ulega wątpliwości, że ewentualne opodatkowanie podatnika w momencie nieodpłatnego nabycia akcji, a następnie opodatkowanie w momencie sprzedaży tychże akcji, prowadziłoby do podwójnego opodatkowania, co stoi w sprzeczności z normami konstytucyjnymi. Podwójne opodatkowanie dochodu z tego samego źródła (przychód z kapitałów pieniężnych) w okolicznościach niniejszej sprawy naruszałby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 3 Konstytucji RP. Konstytucyjna zasada równości wobec prawa obowiązująca we wszystkich sferach funkcjonowania społeczeństwa oznacza więc, że wszystkie charakteryzujące się określoną, istotną cechą podmioty prawa, których dotyczą konkretne normy prawne, traktowane być muszą równo tzn. według jednakowej miary (tak np. NSA w wyroku z dnia 18 maja 2011 r., sygn. akt II GSK 490/10). Takie stanowisko w sprawach o zbliżonych do niniejszego stanach faktycznych znajduje oparcie w bogatej linii orzeczniczej NSA (wyroki: z 5 października 2011 r. sygn. akt II FSK 517/10; z 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 111/12; z 7 lutego 2014, sygn. akt II FSK 419/12, z 7 lutego 2014 r., sygn. II FSK 419/12). Przyjęcie wykładni, zgodnie z którą przychód (dochód), należy rozpoznać dwukrotnie: raz w momencie nabycia akcji oraz drugi raz w momencie zbycia tychże akcji dyskryminowałoby (co wykazano we wskazanym orzecznictwie NSA) osoby, które nabyły akcje nieodpłatnie. Osoby takie nie mogłyb wykazać żadnego kosztu uzyskania przychodu, ani w momencie nabycia akcji, ani w momencie ich zbycia. Ustalając podstawę opodatkowania (dochód) przy zbyciu akcji (papierów wartościowych) podatnik może bowiem w oparciu o literalne brzmienie art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT obniżyć przychód o wydatki na nabycie papierów wartościowych (art. 23 ust. 1 pkt 38) Ustawy o PIT), a tych przecież by nie ponosił. Opodatkowany zostałby więc dochód z nabycia akcji, równy przychodowi z niego, a potem - dochód ze zbycia akcji, ponownie bez jakiegokolwiek kosztu jego uzyskania.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, w momencie Realizacji Prawa R. polegającego na nieodpłatnym nabyciu akcji przyznanych pod warunkiem spełnienia pewnych warunków nie powstanie na ten moment przychód do opodatkowania na gruncie Ustawy o PIT. Nie można bowiem mówić o powstaniu przysporzenia majątkowego dla Wnioskodawcy w chwili, kiedy nabywa (otrzymuje) on akcje - w tym momencie osoba taka może bowiem dopiero liczyć na potencjalne przychody, jakie wygenerują się w przyszłości (o ile w ogóle powstaną).

Zainteresowany w momencie otrzymania akcji nie ma żadnej pewności co do wysokości przychodu, ani dochodu, gdyż realne przysporzenie powstanie dopiero w momencie sprzedaży nabytych uprzednio akcji. Co więcej, przysporzenie majątkowe może być znikome lub w ogóle nie powstać w sytuacji, gdy otrzymane akcje stracą zupełnie swoją wartość i atrakcyjność dla potencjalnych kupujących (w odniesieniu do momentu kiedy zostały nabyte) zanim zostaną sprzedane przez Wnioskodawcę. Tym samym przysporzenie majątkowe, jakie otrzymuje Wnioskodawca może zostać określone dopiero w momencie sprzedaży akcji, gdyż dopiero wtedy wiadomo, czy nabyte nieodpłatnie akcje wygenerowały faktycznie zysk.

Ad. 3.

W przypadku uznania przez organ, że stanowisko opisane w odpowiedzi na pytanie nr 2 jest prawidłowe (tekst jedn.: że w momencie Realizacji Praw R. po stronie Wnioskodawcy nie powstaje przychód podatkowy), to wówczas w momencie następczej sprzedaży tychże akcji (nabytych uprzednio w ramach Realizacji Praw R.), uzyskany dochód ze sprzedaży akcji powinien zostać określony zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT jako różnica między:

* przychodem z kapitałów pieniężnych uzyskanym ze sprzedaży akcji (papierów wartościowych),o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) w związku z art. 17 ust. 2 oraz art. 19 Ustawy o PIT (cena sprzedaży akcji pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia, np. prowizję brokera), oraz

* kosztem uzyskania przychodu określonym zgodnie art. 23 ust. 1 pkt 38 Ustawy o PIT, tj. wydatkam poniesionymi na nabycie akcji, przy czym w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym koszt ten wyniesie "zero" z uwagi na fakt, że Wnioskodawca nabył akcje nieodpłatnie w ramaci Realizacji Praw R.

W tej sytuacji nie znajdzie zastosowania przepis art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT, który pozwala - w przypadku sprzedaży praw, rzeczy lub innych świadczeń nabytych uprzednio nieodpłatnie (lub częściowo odpłatnie) - na uznanie za koszt uzyskania przychodu tej sprzedaży - wartości przychodu z tzw. nieodpłatnego świadczenia określonego zgodnie art. 11 ust. 2-2a Ustawy o PIT. Skoro w momencie Realizacji Prawa R. nie powstał przychód, to w przypadku sprzedaży akcji (nabytych uprzednio w ramach Realizacji Prawa R.) nie byłoby zasadne stosowanie wyżej powołanego przepisu art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT.

Ad. 4.

W przypadku uznania, że stanowisko Wnioskodawcy zawarte w odpowiedzi na pytanie nr 2 jest nieprawidłowe, tj. że w momencie Realizacji Praw R. powstaje dla Wnioskodawcy - jako uczestnika planu R. - przychód podatkowy, to wówczas powstały przychód należałoby zakwalifikować do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 oraz art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy o PIT. Jak wskazano w uzasadnieniu stanowiska dotyczącego pytania nr 1, w ocenie Wnioskodawcy, Prawo R. jest przykładem pochodnego instrumentu finansowego. Ustawa o PIT w art. 17 ust. 1 pkt 10 wprost zalicza przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych do przychodów z kapitałów pieniężnych. Z uwagi na fakt, że Realizacja Praw R. polega na nabyciu, tj. "dostawie" instrumentu bazowego w postaci akcji (a nie na otrzymaniu pieniędzy), wartość pieniężną takiego przychodu z tytułu otrzymanego świadczenia w postaci akcji nabytej nieodpłatnie należałoby określić zgodnie z art. 11 ust. 2 lub ust. 2a pkt 4) Ustawy o PIT, jako przychód z tzw. nieodpłatnego świadczenia. Żaden bowiem inny przepis Ustawy o PIT nie określa, w jaki sposób ustalić przychód z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych sytuacji, gdy przychód ten uzyskiwany jest w formie świadczenia w naturze lub nieodpłatnego świadczenia. Zgodnie z ww. przepisem, przychód ten określa się na podstawie rynkowej ceny stosowanej przy obrocie prawami tego samego rodzaju i gatunku z uwzględnieniem w szczególności czasu i miejsca ich uzyskania, tj. ceny rynkowej akcji A. U. z dnia otrzymania akcji (w ramach Realizacji Praw R.).

Za dochód (podstawę opodatkowania) z Realizacji Praw R. należałoby wówczas co do zasady uznać - stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 3 Ustawy o PIT - różnicę między sumą przychodów uzyskanych z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych (czyli wyżej określonym przychodem z tytułu nieodpłatnego świadczenia) a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a, tj. wydatkami związanymi z nabyciem Praw R., które w analizowanej sytuacji wynoszą "zero" z uwagi na fakt, że Prawa R. przyznawane są uczestnikom bez pobierania jakichkolwiek opłat, czy wynagrodzenia z tego tytułu.

Powyższy dochód (równy w analizowanej sytuacji przychodowi - z uwagi na "zerowe" koszty uzyskania przychodów) podlega opodatkowaniu według 19% stawki PIT, przy czym nie ma obowiązki odprowadzania od tego dochodu zaliczek na podatek w trakcie roku. Dochód ten oraz podatek podlega rozliczeniu i zadeklarowaniu przez podatnika (Wnioskodawcę) w rocznym zeznaniu podatkowym PIT-38, które należy złożyć do urzędu skarbowego po zakończeniu danego roku podatkowego - do 30 kwietnia następnego roku podatkowego - odpowiednio zgodnie z przepisami art. 30b Ustawy o PIT.

Wyżej zaprezentowane stanowisko znajduje oparcie przykładowo w interpretacji indywidualnej DIS w Poznaniu z 9 czerwca 2011 r. (sygn. akt ILPB2/415-271/11-2/JK), w której wskazano, że: zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych (nabycia akcji) stanowią przychód z kapitałów pieniężnych i w myśl postanowień ust. 1b tego artykułu przychód powstaje w momencie realizacji praw wynikających z opcji, tj. nabycia akcji. Podstawą opodatkowania - stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 3 ustawy, jest różnica między sumą przychodóy uzyskanych z realizacji praw wynikających z takich opcji (różnica pomiędzy ceną instrumentu bazowego w dniu realizacji a kosztami zakupu akcji), a kosztami uzyskania przychodów określonych w art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy, tj. wydatkami związanymi z nabyciem opcji do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji indywidualnej DIS w Warszawie z 7 maja 2014 r. (sygn. akt IPPB2/415-67/14-4/MG): (...) w momencie nieodpłatnego nabycia (objęcia) przez Wnioskodawcę akcji Spółki Niemieckiej oraz nabycia akcji dodatkowych, po stronie Wnioskodawcy powstaje przysporzenie majątkowe, które z uwagi na to, że przyznane prawa stanowią pochodny instrument finansowy, o którym mowa w art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy zakwalifikować do przychodów określonych w art. 17 ust. 1 pk 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Zainteresowanego, następcza sprzedaż akcji nabytych w ramach Realizacji Praw R. powinna być podatkowana na podstawie art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT, z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT, tj. zaliczeniem do kosztów uzyskania przychodów wartości przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia określonego zgodnie z art. 11 ust. 2-2a Ustawy o PIT powstałego na etapie Realizacji Praw R. (opisanym w pkt a) powyżej).

Takie stanowisko wynika z konieczności uwzględnienia uprzednio określonego przychodu podlegającego opodatkowaniu na etapie Realizacji Praw R. (nieodpłatnego nabycia akcji) przy ustaleniu dochodu do opodatkowania ze sprzedaży tychże akcji celem uniknięcia podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Jak Wnioskodawca szczegółowo wykazał w uzasadnieniu stanowiska dotyczącego pytania nr 2 podwójne opodatkowanie dochodu w okolicznościach niniejszej prawy naruszałoby konstytucyjną zasadę równości wyrażoną w art. 32 Konstytucji RP.

Ponadto stanowisko, zgodnie z którym możliwe jest uwzględnienie art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów i dochodu ze sprzedaży akcji nabytych w ramach pracowniczych planów motywacyjnych znajduje potwierdzenie w niektórych interpretacjach Ministra Finansów - przykładowo w interpretacji indywidualnej DIS w Poznaniu z 9 czerwca 2011 r., sygn. akt ILPB2/415-271/11-2/JK, w której DIS uznał, że (...) przy zbyciu akcji nabytych po preferencyjnej cenie w stosunku do ich ceny rynkowej z dnia nabycia, bądź w sposób nieodpłatny - koszt uzyskania przychodu należy ustalić w oparciu o przepisy art. 23 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. (...) Z powyższego wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychod jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem. W sytuacji, gdy Wnioskodawca nabędzie akcje po cenie wykonania do kosztów uzyskania przychodu z zbycia przedmiotowych akcji zaliczymy przychód, który uprzednio został opodatkowany jako przychód z tytułu objęcia akcji za opcje lub z tytułu objęcia akcji w ramach SU. Kosztami nabycia akcji będą również inne wydatki poniesione na nabycie, takie jak opłaty notarialne, podatek od czynności cywilnoprawnych, itp.

Reasumując, uznanie stanowiska zawartego w odpowiedzi na pytanie nr 2 za nieprawidłowe (tekst jedn.: uznanie, że na moment Realizacji Prawa R. powstaje przychód podatkowy po stronie Wnioskodawcy) prowadzi do wniosku, iż w przypadku następczej sprzedaży akcji nabytych uprzednio w ramach Realizacji Prawa R. możliwe i zasadne byłoby uwzględnienie jako kosztu uzyskania przychodu tej przedaży m.in. wartości przychodu, o której mowa w art. 22 ust. 1d Ustawy o PIT.

Na koniec, Wnioskodawca pragnie wskazać, że wyłącznie uznanie stanowiska wyrażonego opowiedzi na pytanie nr 2 (i w konsekwencji na pytanie nr 3) zdaje test zgodności stosowania prawa podatkowego z konstytucyjnymi zasadami opodatkowania (wariant B w poniższych przykładach). Jako przykład, należy porównać rachunek ekonomiczny czterech możliwych wariantów w dwóch sytuacjach rynkowych.

Wariant A - podatnik nabywa akcje po cenie odpowiadającej wartości rynkowej, nie uzyskuje przychodu w momencie nabycia akcji, następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

Wariant B - podatnik nabywa nieodpłatnie akcje w ramach Realizacji Praw R., nie uzyskuje przychodu, ani dochodu w momencie Realizacji Prawa R. (nieodpłatnego nabycia akcji), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy o PIT.

Wariant C - podatnik nabywa nieodpłatnie akcje w ramach Realizacji Praw R., uzyskuje przychód w momencie Realizacji Praw R. z kapitałów pieniężnych (wartość nieodpłatnego świadczenia) i następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy PIT bez uwzględnienia art. 22 ust. 1d.

Wariant D - podatnik nabywa nieodpłatnie akcje w ramach Realizacji Praw R., uzyskuje przychód w momencie Realizacji Praw R. z kapitałów pieniężnych (wartość nieodpłatnego świadczenia), następnie sprzedaje akcje po cenie rynkowej i rozlicza podatek zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 Ustawy PIT z uwzględnieniem art. 22 ust. 1d.

W przypadku, gdy podatnik sprzedaje akcje po cenie równej wartości rynkowej akcji w dniu ich otrzymania, wprost widać, że w wyniku zastosowania Wariantu C następuje podwójne opodatkowanie, co obrazuje poniższa tabela:

Tabela ord-in str. 12.

Wariant C jest zatem oczywiście sprzeczny z zasadami prawa podatkowego i nie można go w ogóle brać pod uwagę.

Z powyższego przykładu można by wywnioskować, że rachunek ekonomiczny Wariantu D jest zbieżny z rachunkiem ekonomicznym Wariantu B, jednak nie w każdej sytuacji wniosek ten byłby prawidłowy.

Zasada ta nie sprawdzałaby się bowiem w przypadku, w którym podatnik sprzedałby akcje po cenie niższej niż wartość rynkowa akcji z dnia nabycia, co obrazuje poniższa tabela:

Tabela ord-in str. 13.

Powyższe prowadzi do wniosku, że w przypadku zastosowania Wariantu D, gdyby podatnik realnie sprzedał akcje poniżej ich wartości rynkowej z dnia nabycia, finalnie zapłaciłby podatek nawet znacznie przewyższający przychód, który uzyskał ze sprzedaży akcji.

Wnioskodawca zdaje sobie oczywiście sprawę, że posiadanie akcji, których wartość jest zmienna w czasie, wiąże się z ryzykiem, jednak w demokratycznym państwie prawa niemożliwa jest sytuacja, w której państwo wzbogaca się na tym, że podatnik otrzymał coś nieodpłatnie następnie sprzedał po cenie rynkowej (choć niekorzystnej), zwłaszcza, jeżeli wcześniej w żaden sposób nie osiągał korzyści z danego świadczenia. Ponadto, charakter takiego opodatkowania wykraczałby poza ogólną zasadę podatku dochodowego (tekst jedn.: opodatkowanie dochodu) i przypominałoby bardziej pewien rodzaj podatku obrotowego, w którym opodatkowane byłoby samo otrzymanie i sprzedaży akcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego jest:

* prawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 1 i 4 lit. a;

* nieprawidłowe - w odniesieniu do pytań nr: 2 i 4 lit. b;

* bezprzedmiotowe - w odniesieniu do pytania nr 3.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że przychodem podatkowym będzie również wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca, będący osobą o nieograniczonym obowiązku podatkowym w Polsce, jest uczestnikiem planu (programu) motywacyjnego "Restricted Stock Unit" (R.), organizowanego przez spółkę prawa amerykańskiego. Zgodnie z regulaminem R. uczestnictwo w programie jest dobrowolne dla każego pracownika. W ramach planu R., pracownikowi mogą zostać przyznane przez A. U. tzw. ograniczone jednostki akcyjne R. (dalej: "Prawa R."), które reprezentują prawo do otrzymania w przyszłości - po upływie określonych terminów oraz po spełnieniu określonych warunków - akcji A. U. O przyznaniu Praw R. decyduje A. U., a termin oraz liczba przyznanych pracownikowi Praw R. zależy od uznania tej spółki. Prawa R. przyznawane są poprzez przekazanie pracownikowi zawiadomienia o przyznaniu Praw R. (tzw. Notice of Grant), w którym określone są m.in. termin oraz warunki, po spełnieniu których następuje Realizacja Praw R. (np. okres zatrudnienia w firmie powiązanej z A. U. tu: w A. P.) tzw. harmonogram aktywacji (ang. Vesting Schedule). Otrzymanie (przyznanie) Praw R. nie wiąże się dla uczestnika (Wnioskodawcy) z płatami, czy innymi kosztami. Do czasu spełnienia ww. określonych terminów oraz warunków, Prawo R. jest jedynie niezabezpieczonym zobowiązaniem spółki amerykańskiej, nie wiąże się z żadnymi prawami, jakie przysługiwałyby posiadaczowi akcji (w szczególności brak prawa do otrzymania dywidendy). Prawo R. nie podlega również możliwości zbycia lub przekazania przez pracownika - jest to prawo osobiste, przysługujące wyłącznie osobie, która je otrzymała. Możliwość realizacji Praw R. uzależniona jest przy tym, np. od spełnienia warunku w postaci pozostawania pracownikiem A. P. W przypadku ustania zatrudnienia w A. P., Prawo R. podlega automatycznemu wygaśnięciu. Po upływie ww. określonych terminów oraz spełnieniu warunków zgodnie z ww. harmonogramem, następuje realizacja Praw R., polegająca na otrzymaniu przez uczestnika planu R. akcji A. U. (dalej: "Realizacja Praw R."). Akcje te są otrzymywane przez uczestnika nieodpłatnie. Sama Realizacja Praw R. następuje "automatycznie" (tzn. bez konieczności składania dodatkowej deklaracji przez uczestnika planu R.). Po Realizacji Praw R., tj. otrzymaniu akcji (zapisaniu akcji na koncie brokerskim) uczestnik planu (Wnioskodawca) jest uprawniony do dysponowania tymi akcjami, w szczególności do ich sprzedaży. Ponadto, przyznane Zainteresowanemu Prawa R. - według Zainteresowanego - stanowią pochodny instrument finansowy w rozumieniu art. 5a pkt 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z zastrzeżeniem, że instrument ten jest niezbywalny, a w związku z tym nie da się określić jego ceny. Wnioskodawca stoi na stanowisku, że spełniają one definicję z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z 29 lipca 2005 r. o obrocie unstrumentami finansowymi, tj. stanowią inny instrument pochodny, którego istrumentem bazowym jest papier wartościowy.

W tym miejscu wskazać należy, że samo przyznanie Praw R. - po spełnieniu warunków programu - nie rodzi skutku w postaci powstania przychodu. Otrzymanie wskazanych w treści wniosku Praw R. w ramach programu motywacyjnego nie stanowi nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie jest bowiem związane z jakimkolwiek przysporzeniem w majątku osoby otrzymującej instrumenty finansowe. Wnioskodawca wskazał bowiem, że Prawa R. są niezbywalne.

Do czasu spełnienia ww. określonych terminów oraz warunków, Prawo R. jest jedynie niezabezpieczonym zobowiązaniem spółki amerykańskiej, nie wiąże się z żadnymi prawami, jakie przysługiwałyby posiadaczowi akcji (w szczególności brak prawa do otrzymania dywidendy).

Natomiast w odniesieniu do skutków podatkowych związanych z realizacją praw wynikających z otrzymanych w ramach programu Praw R. stanowiących pochodne instrumenty finansowe wyjaśnić należy, że w myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 10 tej ustawy, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Stosownie do treści art. 17 ust. 1b ww. ustawy, za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

Z kolei, w myśl art. 5a pkt 13 ww. ustawy podatkowej, ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych - oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem tytułów uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania oraz instrumentów rynku pieniężnego.

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94, z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

Dodatkowo, zgodnie z art. 3 pkt 28a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ilekroć w ustawie jest mowa o instrumentach pochodnych - rozumie się przez to opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny lub wartości instrumentów finansowych, walut, stóp procentowych, rentowności, indeksów finansowych, wskaźników finansowych, towarów, zmian klimatycznych, stawek frachtowych, poziomów emisji, stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, a także innych aktywów, praw, zobowiązań, indeksów lub wskaźników (instrumentów bazowych) oraz instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego.

Cechą pochodnych instrumentów finansowych jest fakt, że ich wartość uzależniona jest od wartości instrumentów bazowych, czyli np. wartości akcji, obligacji, wartości indeksu giełdowego, wskaźnika rentowności, wskaźnika finansowego itp.

Stosownie do powołanych wyżej przepisów oraz przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego, należy stwierdzić, że w związku z realizacją Praw R. stanowiących pochodne instrumenty finansowe Wnioskodawca osiągnie przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w cytowanym powyżej art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten określa się w wysokości ceny rynkowej uzyskanych akcji, ustalonej na dzień Realizacji Praw R.

W myśl art. 30b ust. 1 ww. ustawy, od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie natomiast z art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. ustawy, dochodem z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a - osiągnięta w roku podatkowym.

W realiach badanej sprawy nie wystąpi koszt uzyskania przychodu z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych, ze względu na fakt, że Zainteresowany nie poniósł żadnych wydatków na ich nabycie. Skoro zatem brak jest podstaw do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu to wartość dochodu będzie odpowiadać kwocie przychodu.

Dochodów, o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c (art. 30b ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na podatniku, który uzyskał dochód (poniósł stratę) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b ciąży obowiązek złożenia we właściwym urzędzie skarbowym zeznania według ustalonego wzoru (formularz PIT-38), w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym (art. 45 ust. 1a pkt 1 w związku z art. 30b ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). W tym samym terminie jest obowiązany do wpłaty należnego podatku wynikającego z zeznania (art. 45 ust. 4 pkt 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Odnosząc się natomiast do skutków podatkowych następczej sprzedaży akcji nabytych w drodze Realizacji Praw R., stwierdzić należy, co następuje.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.

Stosownie do art. 22 ust. 1d ww. ustawy, w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy lub praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, w związku z którymi, zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, został określony przychód, a także w przypadku odpłatnego zbycia rzeczy, praw lub innych świadczeń będących przedmiotem wykonania świadczenia niepieniężnego, o którym mowa w art. 14 ust. 2e i 2f, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji dokonanej zgodnie z odrębnymi przepisami, jest odpowiednio:

- pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1.

Z kolei, w myśl art. 30b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów (akcji) a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f oraz art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c.

Z brzmienia cytowanego wyżej art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że ma on zastosowanie do przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych rzeczy lub praw, czy świadczeń w związku z którymi określony został przychód.

W rozpatrywanej sprawie nie ustalono przychodu w związku z nieodpłatnym nabyciem akcji, lecz przychód ustalono w związku z innym zdarzeniem, a mianowicie z Realizacją Praw R., którym to przychodem jest wartość uzyskanych akcji.

Zatem brak jest podstaw, aby - opierając się na przepisie art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przychód z tytułu zbycia akcji można było pomniejszyć o przychód z tytułu Realizacji Praw R.

Wobec powyższego, stwierdzić należy, że stanowisko Zainteresowanego, w myśl którego dochód ze sprzedaży akcji należy określić zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 w zw. z art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należało uznać za nieprawidłowe.

Ze względu na fakt, że w odpowiedzi na pytanie nr 2 wskazano, iż w momencie Realizacji Praw R. po stronie Zainteresowanego powstanie przychód podatkowy - odpowiedź na pytanie nr 3 stała się bezprzedmiotowa.

Końcowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu informuje, że drogą interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego nie może ustosunkować się do prośby Wnioskodawcy dotyczącej klasyfikacji Prawa R.

Klasyfikacja taka - oparta na przepisach ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi - wykracza poza intytucję indywidualnych interpretacji prawa podatkowego.

Zgodnie bowiem z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W myśl natomiast art. 3 pkt 2 ww. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o przepisach prawa podatkowego - rozumie się przez to przepisy ustaw podatkowych, postanowienia ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską innych umów międzynarodowych dotyczących problematyki podatkowej, a także przepisów aktów wykonawczych wydanych na podstawie ustaw podatkowych.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę pism organów podatkowych, jak również orzeczeń sądów administracyjnych, tut. Organ wskazuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego, czy też zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy:

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji;

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowanego i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.