IBPB-2-2/4511-279/15/MM - Ustalenie skutków podatkowych sprzedaży działki

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. poz. 643) w związku z § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 10 czerwca 2015 r. (data otrzymania 12 czerwca 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży działki - jest prawidłowe.

W dniu 12 czerwca 2015 r. otrzymano ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży działki.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 24 kwietnia 1982 r. Wnioskodawca zawarł związek małżeński.

W czasie trwania ustawowej wspólności majątkowej, tj. 24 czerwca 1987 r. nastąpiło przekazanie gospodarstwa rolnego. Teściowie Wnioskodawcy na rzecz małżonka Wnioskodawcy dokonali nieodpłatnego przeniesienia prawa własności i posiadania gospodarstwa rolnego w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin, które weszło do majątku wspólnego zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego.

Wnioskodawca przywołuje treść uchwały:

* Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z 25 listopad 2005 r., sygn. akt III CZP 59/05 - "Gospodarstwo rolne, przekazane na podstawie ustawy z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz o innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin (Dz. U. Nr 32, poz. I40) następcy pozostającemu w ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej, należy do majątku wspólnego";

* Sądu Najwyższego z 28 listopada 2012 r. - "Gospodarstwo rolne, przekazane na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członkowi ich rodzin (tekst jedn.: Dz. U. z 1989 r. Nr 24, poz. 133 z późn. zm.) następcy pozostającemu w ustroju wspólności majątkowej wchodzi do majątku wspólnego małżonków".

Począwszy od dnia ślubu do chwili obecnej Wnioskodawca razem z małżonkiem prowadzą owe gospodarstwo. W 2015 r. małżonkowie chcą sprzedać jedną ze swoich działek.

W 2013 r. małżonkowie postanowili jedną z działek podzielić na cztery mniejsze i uzyskać zgodę na warunki zabudowy pod domki jednorodzinne. Okazało się jednak, że z powodu zbyt wąskiego przejazdu na działkę małżonkowie nie uzyskają ww. zgody. W dniu 24 listopada 2014 r. małżonkowie przed notariuszem podpisali akt notarialny o ustanowienie służebności gruntowej z sąsiadem (na przemian/nawzajem) aby przejazd na działki spełniał wymogi szerokości. W tymże akcie Wnioskodawca i jego małżonek oświadczyli, że są małżeństwem od 24 kwietnia 1982 r. i od początku małżeństwa do chwili obecnej pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej. Przekazanie gospodarstwa rolnego przez rodziców małżonka Wnioskodawcy 24 kwietnia 1987 r. nastąpiło w czasie trwania ich związku małżeńskiego i od tego czasu do chwili obecnej wspólnie uprawiają nieruchomość. Nieruchomość wchodzi do ich majątku wspólnego, co jest zgodne z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego. Następnie została zapisana służebność gruntowa bezpłatna przejazdu i przechodu dla Wnioskodawcy i jego małżonka jako właścicieli nieruchomości.

Zapis notarialny z 24 listopada 2014 r. o ustanowieniu służebności gruntowej spowodował różne zdania na temat podatku dochodowego w sytuacji Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zdarzeniem zadano następujące pytania.

1. Czy zgodnie z przytoczonym orzecznictwem Wnioskodawca jest współwłaścicielem ww. gospodarstwa rolnego.

2. Czy w przypadku sprzedaży działki Wnioskodawca zobowiązany będzie zapłacić podatek dochodowy od połowy wartości tej działki.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie będzie zobowiązany do zapłacenia podatku dochodowego, ponieważ data nabycia to 1987 r., czyli moment przekazania gospodarstwa rolnego, zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - źródłem przychodu jest, z zastrzeżeniem ust. 2, odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym miało miejsce nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychód uzyskany ze sprzedaży w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Wobec wyżej powołanych regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku sprzedaży nieruchomości istotne znaczenie ma data nabycia nieruchomości.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawca zamierza sprzedać jedną z działek, wydzieloną z nieruchomość, którą 24 czerwca 1987 r. rodzice małżonka Wnioskodawcy - w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin - nieodpłatnie przenieśli na rzecz małżonka Wnioskodawcy. W czasie zawierania umowy Wnioskodawca i jego małżonek pozostawali w związku małżeński i w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 583 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. ustawy - z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami z mocy prawa powstaje wspólność majątkowa obejmująca przedmioty nabyte w czasie jego trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Do majątku osobistego każdego z małżonków należą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 33 pkt 2 ww. ustawy).

Zagadnienie dotyczące tego jaki jest skutek dla majątku małżonków zawarcia przez jednego z nich umowy przekazania za świadczenia z ubezpieczenia społecznego gospodarstwa rolnego i nabycia w wyniku tej umowy gospodarstwa, było przedmiotem rozbieżności poglądów w piśmiennictwie i w orzecznictwie. Ostatecznie przeważył pogląd, że umowa przekazania gospodarstwa rolnego jest unormowaną poza Kodeksem cywilnym umową nazwaną o swoistym charakterze, ściśle określoną co do przedmiotu, podmiotów i formy, której celem nie jest obdarowanie następcy, lecz uzyskanie świadczenia od państwa. Ten charakter nie pozwalał na stosowanie do niej, także w drodze analogii, w zakresie w jakim kolidowałoby to z istotą i celami przekazania gospodarstwa rolnego następcy, przepisów Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dotyczących darowizny. Przekazane na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 40, poz. 268 z późn. zm.) gospodarstwo rolne nie jest więc objęte wyłączeniem przewidzianym w art. 33 pkt 2 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy i wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków pozostających w ustroju wspólności majątkowej, zgodnie z zawartą w art. 31 § 1 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy regułą nabywania praw do tego majątku.

Sąd Najwyższy uchwałą z 28 listopada 2012 r. w sprawie III CZP 68/12 ostatecznie rozstrzygnął, że gospodarstwo rolne przekazane na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin następcy pozostającemu w ustroju wspólności majątkowej wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków.

Wnioskodawca słusznie wskazał, że przekazane małżonkowi gospodarstwo rolne weszło do majątku wspólnego małżonków. W dniu 24 czerwca 1987 r., czyli w dniu zawarcia umowy przekazania gospodarstwa rolnego, Wnioskodawca został zatem współwłaścicielem gospodarstwa rolnego.

Natomiast na moment nabycia przez Wnioskodawcę gospodarstwa rolnego nie ma wpływu późniejszy podział jednej z działek na kilka mniejszych. W przypadku podziału geodezyjnego nieruchomości mamy bowiem do czynienia z tym samym przedmiotem czynności. Wnioskodawca będąc współwłaścicielem całej nieruchomości przed podziałem, po jej podziale nadal jest współwłaścicielem każdej z działek, która powstała.

Natomiast w odniesieniu do ustanowionej na rzecz Wnioskodawcy służebności gruntowej należy wyjaśnić, że służebność gruntowa to prawo, które łączy dwie nieruchomości: władnącą, na rzecz której ustanawiana jest służebność oraz obciążoną, której kosztem jest ona ustanowiona. Przy czym w momencie ustanowienia służebności gruntowej w żadnym wypadku nie dochodzi do utraty prawa własności do nieruchomości przez dotychczasowego właściciela a nowym właścicielem nieruchomości nie staje się osoba, na rzecz której ustanowiono służebność gruntową. Oznacz to, że w momencie ustanowienia na rzecz Wnioskodawcy służebności gruntowej na nieruchomości nie nabył on tej nieruchomości. Nieruchomość obciążona nadal należy do sąsiada Wnioskodawcy.

Służebność gruntowa jest prawem związanym z własnością nieruchomości władnącej, stanowiąc jej tzw. część składową. Praktyczną konsekwencją tego jest to, że zbycie własności nieruchomości władnącej musi obejmować także zbycie służebności.

Wnioskodawca sprzedając działkę, zbędzie również prawo bezpłatnego przejazdu i przechodu przez działkę sąsiada jako część składową sprzedawanej działki a nie jako odrębne prawo. Zatem ustanowienie służebności gruntowej nie ma wpływu na skutki podatkowe sprzedaży przez Wnioskodawcę działki wydzielonej z gospodarstwa rolnego nabytego w 1987 r.

Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że w przypadku sprzedaży działki po stronie Wnioskodawcy nie powstanie źródło przychodu, ponieważ pięcioletni termin, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych upłynął z końcem 1992 r. Tym samym Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu sprzedaży nieruchomości.

Stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie - w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.