Rozdział 1 - Zaopatrzenie emerytalne. - Zaopatrzenie emerytalne oraz inne świadczenia dla rolników i ich rodzin.
Dziennik Ustaw
Dz.U.1977.32.140
Akt utracił moc Wersja od: 4 listopada 1977 r.
Rozdział 1
Zaopatrzenie emerytalne.
Zaopatrzenie emerytalne.
Zaopatrzenie emerytalne określone ustawą obejmuje rolników, którzy wytwarzają w prowadzonych przez siebie gospodarstwach rolnych produkty rolne, sprzedają je jednostkom gospodarki uspołecznionej i spełniają inne warunki przewidziane w ustawie, a także członków ich rodzin.
1.
Emerytura przysługuje rolnikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:1)
osiągnął wiek: 65 lat mężczyzna i 60 lat kobieta, a jeżeli jest kombatantem - 60 lat mężczyzna i 55 lat kobieta,2)
wytwarzał w prowadzonym gospodarstwie rolnym i sprzedawał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejszej niż 15.000 zł rocznie, przez okres co najmniej 25 lat mężczyzna i 20 lat kobieta, w tym nieprzerwanie przez ostatnie 5 lat prowadzenia gospodarstwa rolnego przed jego przekazaniem następcy lub Państwu; do okresów tych zalicza się również lata, w których wartość sprzedanych produktów była niższa, jeżeli spowodowane to było klęską żywiołową, wypadkiem losowym lub innymi okolicznościami niezawinionymi przez rolnika,3)
opłacał składki na fundusz emerytalny rolników,4)
przekazał następcy lub Państwu gospodarstwo rolne, którego wartość nie uległa obniżeniu w okresie ostatnich 5 lat prowadzenia gospodarstwa przed jego przekazaniem, chyba że obniżenie wartości gospodarstwa nastąpiło z przyczyn niezawinionych przez rolnika.2.
Warunki określone w ust. 1 pkt 2 nie są wymagane, jeżeli rolnik przekazał Państwu gospodarstwo rolne, które prowadził nieprzerwanie co najmniej przez ostatnie 5 lat przed jego przekazaniem.Rolnikowi, który wytwarzał w prowadzonym gospodarstwie rolnym i sprzedawał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejszej niż 15.000 zł rocznie co najmniej przez 10 lat, w tym nieprzerwanie przez ostatnie 5 lat prowadzenia gospodarstwa rolnego przed jego przekazaniem następcy, zalicza się do okresu wymienionego w art. 2 ust. 1 pkt 2:
1)
okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego przed dniem wejścia w życie ustawy,2)
okresy pracy w innych gospodarstwach rolnych po ukończeniu 16 roku życia oraz okresy zatrudnienia równorzędne z okresami zatrudnienia i zaliczalne do okresów zatrudnienia w rozumieniu przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin - poprzedzające objęcie gospodarstwa rolnego.1.
Prawo do emerytury powstaje z dniem spełnienia warunków wymaganych do jej uzyskania.2.
Jeżeli rolnik spełniający warunki określone w art. 2 ust. 1 pkt 2-4 przekazał gospodarstwo rolne następcy lub Państwu przed osiągnięciem wieku emerytalnego, prawo do emerytury powstaje z dniem osiągnięcia tego wieku.1.
Podstawę wymiaru emerytury stanowi średnia roczna wartość produktów rolnych sprzedanych przez rolnika jednostkom gospodarki uspołecznionej z okresu ostatnich 5 lat prowadzenia gospodarstwa rolnego przed jego przekazaniem następcy lub Państwu. Z okresu tego mogą być wyłączone lata, w których nastąpiło znaczne obniżenie produkcji rolnej, spowodowane klęską żywiołową, wypadkiem losowym lub innymi okolicznościami niezawinionymi przez rolnika; w tym wypadku uwzględnia się lata bezpośrednio poprzedzające ten okres.2.
Do wartości sprzedanych produktów rolnych zalicza się również wartość produktów rolnych wytworzonych przez rolnika w ramach umów kooperacyjnych z jednostkami gospodarki uspołecznionej oraz wartość drewna z lasów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, a także runa leśnego i roślin zielarskich, sprzedanych jednostkom gospodarki uspołecznionej.3.
Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zasady i tryb:1)
ewidencji wartości produktów rolnych sprzedanych jednostkom gospodarki uspołecznionej,2)
wliczania produktów, o których mowa w ust. 2, do wartości sprzedanych produktów rolnych,3)
uznawania, że znaczne obniżenie wartości produktów rolnych sprzedanych jednostkom gospodarki uspołecznionej spowodowane zostało klęską żywiołową, wypadkiem losowym lub innymi okolicznościami niezawinionymi przez rolnika,4)
uznawania, że obniżenie wartości gospodarstwa rolnego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 pkt 4, nastąpiło z przyczyn niezawinionych przez rolnika.4.
Rada Ministrów może określić w drodze rozporządzenia inne produkty sprzedane przez rolnika jednostkom gospodarki uspołecznionej, których wartość zalicza się do wartości sprzedanych produktów rolnych.1.
Na wniosek rolnika, który przekazał gospodarstwo rolne następcy przed osiągnięciem wieku emerytalnego i pracował nadal w tym gospodarstwie, za podstawę wymiaru emerytury przyjmuje się średnią wartość produktów rolnych wytworzonych w tym gospodarstwie i sprzedanych jednostkom gospodarki uspołecznionej z okresu ostatnich 5 lat poprzedzających rok, w którym rolnik osiągnął ten wiek.2.
Jeżeli przekazane gospodarstwo rolne stanowi tylko część gospodarstwa prowadzonego przez następcę, przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury w myśl ust. 1 uwzględnia się część wartości sprzedanych produktów rolnych, odpowiadającą przejętemu gospodarstwu.1.
Wysokość emerytury wynosi miesięcznie:| Grupa sprzedaży | Średnia roczna wartość sprzedanych produktów rolnych stanowiąca podstawę wymiaru w zł | Wysokość emerytury w zł miesięcznie | |
| ponad | do | ||
| 1 | 15.000 | 20.000 | 1.500 |
| 2 | 20.000 | 25.000 | 1.550 |
| 3 | 25.000 | 30.000 | 1.600 |
| 4 | 30.000 | 35.000 | 1.650 |
| 5 | 35.000 | 40.000 | 1.700 |
| 6 | 40.000 | 50.000 | 1.750 |
| 7 | 50.000 | 60.000 | 1.800 |
| 8 | 60.000 | 70.000 | 1.850 |
| 9 | 70.000 | 80.000 | 1.900 |
| 10 | 80.000 | 90.000 | 1.950 |
| 11 | 90.000 | 100.000 | 2.000 |
| 12 | 100.000 | 120.000 | 2.100 |
| 13 | 120.000 | 140.000 | 2.200 |
| 14 | 140.000 | 160.000 | 2.300 |
| 15 | 160.000 | 180.000 | 2.400 |
| 16 | 180.000 | 200.000 | 2.500 |
| 17 | 200.000 | 230.000 | 2.650 |
| 18 | 230.000 | 260.000 | 2.800 |
| 19 | 260.000 | 290.000 | 2.950 |
| 20 | 290.000 | 320.000 | 3.100 |
| 21 | 320.000 | 350.000 | 3.250 |
| 22 | 350.000 | 390.000 | 3.450 |
| 23 | 390.000 | 430.000 | 3.650 |
| 24 | 430.000 | 470.000 | 3.850 |
| 25 | 470.000 | 510.000 | 4.050 |
| 26 | 510.000 | 550.000 | 4.250 |
| 27 | 550.000 | 600.000 | 4.500 |
| 28 | 600.000 | 650.000 | 4.750 |
| 29 | 650.000 | 700.000 | 5.000 |
| 30 | 700.000 | 750.000 | 5.250 |
| 31 | 750.000 | 800.000 | 5.500 |
| 32 | 800.000 | 860.000 | 5.750 |
| 33 | 860.000 | 930.000 | 6.000 |
| 34 | 930.000 | 1.000.000 | 6.250 |
| 35 | 1.000.000 | - | 6.500 |
2.
Rolnikowi, który przekazał gospodarstwo rolne Państwu, a nie spełnił warunków określonych w art. 2 ust. 1 pkt 2, emerytura przysługuje w wysokości przewidzianej w ust. 1 dla 1 grupy sprzedaży.1.
Rolnikowi, który przekazał gospodarstwo rolne Państwu, zwiększa się emeryturę:1)
po 200 zł za pierwszy i drugi hektar oraz po 50 zł za każdy następny hektar, nie więcej jednak niż o 700 zł,2)
za przekazane budynki:| o wartości w tys. zł | kwota zwiększenia emerytury w zł |
| od 50 do 100 | 100 |
| ponad 100 do 200 | 200 |
| ponad 200 | 300 |
3)
za przekazane lasy wchodzące w skład gospodarstwa rolnego:| o wartości drzewostanu w tys. zł | kwota zwiększenia emerytury w zł |
| od 10 do 100 | 100 |
| ponad 100 do 200 | 200 |
| ponad 200 | 300 |
4)
za zrzeczenie się prawa do bezpłatnego korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich, przysługującego na podstawie art. 22 ust. 2, o 150 zł.2.
Wartość budynków przyjmuje się według szacunku ustalonego dla obowiązkowego ubezpieczenia przez Państwowy Zakład Ubezpieczeń, a wartość drzewostanu według cen obowiązujących w państwowym gospodarstwie leśnym, przy uwzględnieniu zasad szacowania określonych w przepisach o scalaniu i wymianie gruntów; szacunek ten przyjmuje się według stawek obowiązujących w dniu przekazania budynków lub lasów.1.
Emerytura przysługuje łącznie obojgu małżonkom, choćby wiek emerytalny osiągnął tylko jeden z małżonków.2.
Emerytura nie przysługuje jednak małżonkowi, który przez ostatnie 5 lat przed przekazaniem gospodarstwa rolnego następcy lub Państwu nie pracował w tym gospodarstwie i nie pozostawał z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym; w tym wypadku drugiemu małżonkowi przysługuje emerytura w pełnej wysokości.3.
Emerytura przysługująca obojgu małżonkom podlega podziałowi na równe części:1)
na wniosek jednego z małżonków albo2)
z urzędu - jeżeli jeden z małżonków jest uprawniony do świadczenia o charakterze rentowym na podstawie innych przepisów.4.
W razie śmierci jednego z małżonków emeryturę wypłaca się w pełnej wysokości drugiemu małżonkowi, chyba ze zachodzą okoliczności określone w ust. 2.1.
Renta inwalidzka przysługuje rolnikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:1)
zaliczony został do I lub II grupy inwalidów,2)
wytwarzał w prowadzonym gospodarstwie rolnym i sprzedawał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejszej niż 15.000 zł rocznie, przez okres co najmniej ostatnich 5 lat prowadzenia gospodarstwa przed przekazaniem następcy lub Państwu,3)
opłacał składki na fundusz emerytalny rolników,4)
przekazał następcy lub Państwu gospodarstwo rolne odpowiadające warunkom określonym w art. 2 ust. 1 pkt 4.2.
Warunek określony w ust. 1 pkt 2 uważa się za spełniony, jeżeli rolnik stał się inwalidą I lub II grupy inwalidów przed ukończeniem 30 lat życia albo wskutek wypadku przy pracy w gospodarstwie rolnym lub wskutek choroby zawodowej i sprzedawał jednostkom gospodarki uspołecznionej produkty rolne o wartości nie mniejszej niż 15.000 zł rocznie przez cały okres prowadzenia gospodarstwa rolnego, aż do powstania inwalidztwa, choćby nawet okres ten był krótszy niż 5 lat.3.
Warunek określony w ust. 1 pkt 2 nie jest wymagany, jeżeli rolnik przekazał gospodarstwo rolne Państwu.4.
Wysokość renty inwalidzkiej ustala się według zasad przewidzianych przy ustalaniu wysokości emerytury, z tym że w wypadkach, o których mowa w ust. 2, podstawę wymiaru renty inwalidzkiej stanowi średnia roczna wartość sprzedanych produktów rolnych z całego okresu prowadzenia gospodarstwa rolnego, jeżeli okres ten jest krótszy niż 5 lat.5.
Renta inwalidzka przysługuje łącznie obojgu małżonkom, choćby inwalidą I lub II grupy był tylko jeden z nich. Przepisy art. 9 ust. 2-4 stosuje się odpowiednio.1.
Renta rodzinna przysługuje dzieciom spełniającym warunki do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin w razie śmierci obojga rodziców, jeżeli chociaż jedno z rodziców miało ustalone prawo do emerytury lub renty inwalidzkiej na podstawie niniejszej ustawy.2.
Renta rodzinna nie przysługuje dziecku, które przejęło gospodarstwo rolne jako następca.3.
Wszystkim uprawnionym dzieciom przysługuje jedna łączna renta rodzinna, wynosząca 70% emerytury lub renty inwalidzkiej przysługującej rodzicom; zasady podziału renty określają przepisy o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.Do emerytury i renty przysługują dodatki:
1)
rodzinne - dla dzieci, wnuków i rodzeństwa,2)
dla innych osób niż określone w pkt 1, pozostających na wyłącznym utrzymaniu osoby pobierającej emeryturę lub rentę,3)
z tytułu odznaczeń państwowych,4)
z tytułu zaliczenia do I grupy inwalidów lub osiągnięcia 80 lat życia.Dodatki rodzinne dla dzieci, wnuków i rodzeństwa przysługują na zasadach i w wysokości określonych przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
1.
Dodatek dla osoby, o której mowa w art. 12 pkt 2, przysługuje, jeżeli osoba ta:1)
pozostawała we wspólnym gospodarstwie domowym z rolnikiem co najmniej przez 10 lat przed przekazaniem gospodarstwa rolnego następcy lub Państwu,2)
osiągnęła wiek: 65 lat mężczyzna i 60 lat kobieta albo jest inwalidą I lub II grupy,3)
nie ma prawa do emerytury, renty albo świadczenia pieniężnego określonego w art. 23 ani też innych stałych źródeł dochodu.2.
Dodatek, o którym mowa w art. 12 pkt 2, przysługuje także dożywotnikowi, choćby nie spełniał warunków określonych w ust. 1 pkt 1, jeżeli gospodarstwo obciążone dożywociem przekazane zostało Państwu.3.
Dodatek dla osoby, o której mowa w ust. 1, wynosi 500 zł miesięcznie, a dla dożywotnika - 750 zł miesięcznie.4.
Dodatek wypłaca się bezpośrednio osobie, o której mowa w ust. 1 lub 2, na jej wniosek albo z urzędu, gdy nie prowadzi ona wspólnego gospodarstwa z osobą pobierającą emeryturę lub rentę bądź w razie śmierci osoby pobierającej to świadczenie.1.
Osobie pobierającej emeryturę lub rentę, odznaczonej orderem lub tytułem honorowym, określonym przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, przysługuje dodatek w wysokości 25% pobieranego świadczenia.2.
Z tytułu odznaczenia orderami lub tytułami honorowymi przysługuje tylko jeden dodatek.1.
Osobie pobierającej emeryturę lub rentę, zaliczonej do I grupy inwalidów, przysługuje dodatek w wysokości 500 zł miesięcznie, a w razie zaliczenia do I grupy inwalidów z powodu utraty wzroku - w wysokości 800 zł miesięcznie.2.
Osobie pobierającej emeryturę lub rentę, która ukończyła 80 lat życia, dodatek w wysokości 500 zł miesięcznie przysługuje bez konieczności orzekania o inwalidztwie.Osobie pobierającej emeryturę lub rentę inwalidzką oraz członkom jej rodziny, a także osobie uprawnionej do dodatku w myśl art. 14 lub do świadczenia pieniężnego określonego w art. 23, przysługują świadczenia lecznicze i położnicze, zaopatrzenie w leki, przedmioty ortopedyczne, środki opatrunkowe i pomocnicze, przysposobienie zawodowe oraz umieszczenie w domu rencisty - w zakresie i na zasadach przewidzianych przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
W razie śmierci osoby pobierającej emeryturę lub rentę, która przekazała gospodarstwo rolne Państwu, oraz w razie śmierci członka rodziny pozostającego na wyłącznym utrzymaniu takiej osoby, przysługuje zasiłek pogrzebowy na zasadach i w wysokości przewidzianych przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
1.
Emerytura lub renta inwalidzka z tytułu inwalidztwa powstałego z innych przyczyn niż wypadek przy pracy w gospodarstwie rolnym lub choroba zawodowa, przysługująca rolnikowi, który przekazał gospodarstwo rolne następcy, ulega zawieszeniu lub zmniejszeniu na zasadach określonych przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, jeżeli emeryt lub rencista osiąga zarobki z tytułu zatrudnienia albo prowadzi inną działalność zarobkową.2.
Jeżeli do emerytury lub renty inwalidzkiej uprawnieni są oboje małżonkowie, zawieszeniu lub zmniejszeniu ulega część świadczenia przysługująca małżonkowi osiągającemu zarobki z tytułu zatrudnienia lub dochody z innej działalności zarobkowej.3.
Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do rent rodzinnych.1.
W razie zbiegu prawa do emerytury i renty przewidzianych niniejszą ustawą uprawnionemu wypłaca się jedno, wybrane przez niego świadczenie.2.
W razie zbiegu prawa do emerytury lub renty przewidzianych niniejszą ustawą z prawem do innego świadczenia o charakterze rentowym uprawnionemu wypłaca się w całości wybrane przez niego świadczenie powiększone o połowę drugiego.3.
Dodatki, o których mowa w art. 12, przysługują do świadczenia wypłacanego w całości.4.
Jeżeli do emerytury lub renty inwalidzkiej przewidzianych niniejszą ustawą uprawnieni są oboje małżonkowie, przepisy ust. 2 i 3 stosuje się do części świadczenia przysługującego małżonkowi uprawnionemu do innego świadczenia o charakterze rentowym.Z emerytur i rent określonych ustawą mogą być potrącane zaległe składki na fundusz emerytalny rolników, zaległe podatki i opłaty oraz inne należności określone przepisami o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin - na zasadach i w trybie przewidzianych tymi przepisami.
1.
Rolnik, który przekazał gospodarstwo rolne następcy lub Państwu, ma prawo do bezpłatnego użytkowania działki gruntu rolnego o obszarze do 0,3 ha.2.
Rolnik, który przekazał gospodarstwo rolne następcy lub Państwu wraz z budynkami, ma prawo do bezpłatnego korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich w rozmiarze niezbędnym do zaspokojenia potrzeb rolnika i jego rodziny.3.
Uprawnienia określone w ust. 1 i 2 przysługują również dożywotnikowi, jeżeli wchodziły one w skład dożywocia i dożywotnik faktycznie z nich korzystał.4.
Jeżeli prawo do emerytury lub renty przysługuje obojgu małżonkom, uprawnienia określone w ust. 1 i 2 przysługują im łącznie.5.
Do korzystania z lokalu mieszkalnego, pomieszczeń gospodarskich oraz użytkowania działki gruntu rolnego stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o służebności mieszkania i o użytkowaniu.1.
Rolnikowi, który nieodpłatnie przekazał gospodarstwo rolne zstępnym przed wejściem w życie ustawy, a który osiągnął wiek: 65 lat mężczyzna i 60 lat kobieta albo jest inwalidą I lub II grupy i nie ma własnych stałych źródeł dochodu, przysługuje świadczenie pieniężne w wysokości 750 zł miesięcznie, a jeżeli warunki te spełniają oboje małżonkowie, przysługuje im łącznie świadczenie w wysokości 1.000 zł miesięcznie.2.
Świadczenie przysługujące obojgu małżonkom podlega podziałowi na równe części na wniosek jednego z nich.3.
Świadczenie określone w ust. 1 przysługuje również rolnikowi, który zrzekł się własności nieruchomości rolnej na podstawie przepisów prawa cywilnego.