Bielak Edyta, Zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy

Zakaz konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy

Pracodawca może z każdym pracownikiem zawrzeć umowę (odrębną od umowy o pracę), w której pracownik zobowiąże się, że w czasie zatrudnienia nie podejmie na własny rachunek albo jako wspólnik lub członek władz spółki działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani nie będzie świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Umowa o zakazie konkurencji ma formę pisemną.

Pracodawca może z każdym pracownikiem zawrzeć umowę (odrębną od umowy o pracę), w której pracownik zobowiąże się, że w czasie zatrudnienia nie podejmie na własny rachunek albo jako wspólnik lub członek władz spółki działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani nie będzie świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność. Pracodawca może taką umowę zawrzeć z każdym pracownikiem, bowiem ustawodawca nie wprowadził tutaj żadnego ograniczenia.

Umowa o zakazie konkurencji ma formę pisemną. Nie musi jednak stanowić odrębnej umowy, dopuszcza się włączenia stosownego postanowienia do treści umowy o pracę. W jednym dokumencie strony mogą zawrzeć treść 2 umów, jeżeli tylko treść tych umów będzie można rozdzielić i zachowana będzie ich wymagana forma. Jeśli jednak umowa o pracę nie zostanie zawarta na piśmie, to włączony do niej zakaz konkurencji będzie nieważny, zgodnie z art. 101³ k.p. Umowa o zakazie konkurencji musi być sporządzona na piśmie pod rygorem nieważności.

Strony powinny określić w niej konkretną treść obowiązku pracownika powstrzymania się od działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy, kierując się powszechnym i ekonomicznym znaczeniem pojęcia konkurencji. Strony mogą określić w takiej umowie, jaka działalność będzie miała formę konkurencyjną (np. wykonywanie takiej samej pracy lub konkretnych czynności składających się na określony rodzaj pracy, wskazać na jakiej podstawie pracownik nie może świadczyć pracy - strony mogą umówić się, że pracownik nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy, ale może ją świadczyć w ramach umowy o dzieło), mogą także określić podmioty (poprzez ich wskazanie z nazwy albo poprzez rodzaj prowadzonej działalności) oraz zakres terytorialny objęty zakazem konkurencji. Zakaz konkurencji w czasie trwania umowy o pracę nie rodzi dla pracownika prawa do dodatkowego wynagrodzenia czy odszkodowania. Nie ma jednak przeszkód, aby pracodawca wypłacał dodatkowe świadczenia pracownikowi objętemu zakazem. Roszczenie o wypłatę takich pieniężnych świadczeń będzie miał pracownik wyłącznie wówczas, gdy strony zawrą to postanowienie w umowie o zakazie konkurencji.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2 kwietnia 2008 r., II PK 268/07, OSNP 2009, nr 15–16, poz. 201, orzekł, że postanowienie umowy o pracę przewidujące zakaz podejmowania dodatkowego zatrudnienia w zakresie niestanowiącym działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy jest nieważne (art. 58 § 1 k.c. w zw. z art. 300 k.p.), gdyż stanowi obejście zakazu wynikającego z art. 101¹ § 1 k.p.