Musiał Krzysztof J., Porozumienia cenowe

Porozumienia cenowe

Procedura dotyczy postępowania w sprawie porozumienia cenowego w zakresie cen transferowych.

Dla przedsiębiorców dokonujących transakcji z krajowymi lub zagranicznymi podmiotami powiązanymi szczególnie istotną kwestią jest pewność co do prawidłowo ustalonego poziomu stosowanych cen w owych transakcjach, tj. aby mieli oni świadomość, że ceny te nie zostaną zakwestionowane przez organy skarbowe w przypadku kontroli. Sankcje związane z zarzutem zaniżania dochodów są bowiem na tyle istotne, że ustawodawca uznał za racjonalne wprowadzenie instrumentów prawnych, które by ograniczały wspomniane ryzyko. Takim instrumentem prawnym są tzw. porozumienia w sprawach cen transakcyjnych.

Zawieranie uprzednich porozumień cenowych jest w Polsce możliwe, począwszy od 1.01.2006 r. Podstawę prawną stanowi znowelizowana w czerwcu 2005 r. (przez ustawę z 30.06.2005 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 143, poz. 1199) ustawa z 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.) - dalej o.p., w której pojawił się nowy dział IIa zatytułowany „Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych”.

Wprowadzenie powyższych regulacji w odrębnym dziale IIa jest uzasadnione faktem, że porozumienia w zakresie uznawania prawidłowości wyboru i stosowania metody ustalania cen transakcyjnych między podmiotami powiązanymi mają charakter szczególnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, wymagającej dogłębnej analizy problematyki prawnej i ekonomicznej.

Porozumienie w sprawie ustalania cen transakcyjnych polega na określeniu wspólnie przez administrację podatkową i podatnika, przed zrealizowaniem transakcji kontrolowanej, metod i kryteriów ustalania cen w tej transakcji w pewnym okresie. Instytucja ta w literaturze anglojęzycznej jest znana jako Advance pricing agreement (zob. D. Baćkowski, Porozumienia w sprawach ustalenia cen transferowych, Analiza LEX/el.).

Zgodnie z przepisem art. 20a § 1 o.p. minister właściwy do spraw finansów publicznych, zwany dalej „organem właściwym w sprawie porozumienia”, na wniosek podmiotu krajowego, uznaje porównywalność istotnych warunków ustalonych pomiędzy tym podmiotem krajowym a powiązanym z nim podmiotem lub podmiotami z warunkami, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, oraz potwierdza prawidłowość wyboru metody ustalania cen transakcyjnych w uznanych przez ten organ warunkach, w tym określa:

1) profil funkcjonalny podmiotów powiązanych, których dotyczą uznane warunki, obejmujący w szczególności pełnione funkcje, ponoszone ryzyka i zaangażowane aktywa;

2) algorytm kalkulacji ceny transakcyjnej;

3) inne reguły stosowania metody ustalania cen transakcyjnych.

Zgodnie natomiast z przepisem art. 20a § 2 o.p. organ właściwy w sprawie porozumienia, na wniosek podmiotu krajowego, uznaje porównywalność istotnych warunków ustalonych w umowie o podziale kosztów zawartej z powiązanym z nim podmiotem lub podmiotami z warunkami, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niezależne, w tym:

1) profil funkcjonalny podmiotów powiązanych, pomiędzy którymi została zawarta umowa o podziale kosztów, obejmujący w szczególności pełnione funkcje, ponoszone ryzyka i zaangażowane aktywa;

2) algorytm podziału kosztów;

3) inne reguły podziału kosztów.

Wprowadzenie z dniem 1.01.2016 r. nowej regulacji dotyczącej ustalania istotnych warunków ustalonych w umowie o podziale kosztów jest związane m.in. ze wskazówkami zawartymi w wytycznych OECD (wersja z lipca 2010 r.). Zgodnie z regulacją z pkt 8.3 owych wytycznych przez umowy o podziale kosztów należy rozumieć warunki ramowe, uzgodnione między przedsiębiorstwami, które pozwalają dzielić koszty i ryzyko związane z rozwojem, produkcją lub nabywaniem aktywów, usług albo praw, oraz ustalać charakter i zakres korzyści każdego uczestnika porozumienia w takich aktywach, usługach lub prawach. Argumentem za rozszerzeniem zakresu porozumień w sprawach ustalania cen transakcyjnych o umowy o podziale kosztów są zakończone prace grupy roboczej przy Komisji Europejskiej, prowadzone we współpracy z przedstawicielami sektora prywatnego w ramach Wspólnego Forum ds. Cen Transferowych, w ramach których opracowano raport zawierający wytyczne i dobre praktyki w zakresie porozumień tego typu.

Porozumienia w sprawie ustalenia cen transakcyjnych mogą mieć różny charakter. Mogą one być jednostronne, dwustronne lub wielostronne. Porozumienia jednostronne to takie, w których zawarciu udział bierze wyłącznie minister właściwy do spraw finansów publicznych. Porozumienia dwustronne oraz wielostronne reguluje przepis art. 20b o.p., zgodnie z którym na wniosek podmiotu krajowego, w sprawach, o których mowa w art. 20a o.p. organ właściwy w sprawie porozumienia może porozumiewać się z władzą podatkową właściwą dla podmiotu zagranicznego powiązanego z podmiotem krajowym (porozumienie dwustronne) lub władzami podatkowymi właściwymi dla podmiotów zagranicznych powiązanych z podmiotem krajowym (porozumienie wielostronne), w przypadku gdy warunki, o których mowa w art. 20a § 1 o.p., dotyczą podmiotu lub podmiotów zagranicznych. Z komentowanego przepisu wynika więc, że w przypadku porozumień dwu- i wielostronnych przy ustalaniu kształtu porozumienia biorą także udział władze innego państwa (właściwego dla podmiotu zagranicznego będącego podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 20a o.p.

Transakcje, które nie mogą być objęte porozumieniem, to - zgodnie z art. 20c o.p. - transakcje, które:

1) zostały zakończone przed dniem złożenia wniosku, o którym mowa w art. 20a o.p.;

2) rozpoczęły się przed dniem złożenia wniosku, o którym mowa w art. 20a o.p., a które w dniu złożenia wniosku są objęte postępowaniem podatkowym, kontrolą podatkową, postępowaniem kontrolnym prowadzonym przez organ kontroli skarbowej lub postępowaniem przed sądem administracyjnym.

Wynika z tego fakt, że porozumienia w sprawach ustalania cen transakcyjnych zawiera się w stosunku do transakcji, które rozpoczęły się przed złożeniem wniosku, ale w dniu złożenia wniosku nie zostały jeszcze zakończone, oraz w stosunku do transakcji, które rozpoczęły się po złożeniu wniosku.

Zgodnie z postanowieniami art. 20r o.p. przepisy w sprawie procedury porozumienia cenowego stosuje się odpowiednio w stosunkach pomiędzy podmiotem mającym siedzibę lub zakład na terytorium jednego państwa a jego zagranicznym zakładem w rozumieniu przepisów prawa podatkowego dotyczących podatku dochodowego od osób fizycznych i podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie przypisania części dochodu do podmiotu krajowego.

Złożenie wniosku rozpoczyna procedurę porozumienia w sprawie ustalenia cen transferowych.

Warunki formalnoprawne składania wniosku zostały opisane w procedurze Wniosek o porozumienie w sprawie cen transferowych.