Ziółkowski Paweł, Opodatkowanie odszkodowań wypłacanych z tytułu zatrudnienia

Opodatkowanie odszkodowań wypłacanych z tytułu zatrudnienia

Odszkodowania wypłacane pracownikom korzystają ze zwolnienia podatkowego pod warunkiem, że mają one właściwą podstawę wypłaty. Jest to generalna zasada, od której przewidziany jest jednak szereg wyjątków. Celem niniejszej procedury jest pokazanie, kiedy od odszkodowań trzeba płacić podatek, a kiedy można skorzystać ze zwolnienia.

Najważniejsze kwestie, o jakich pracodawca musi pamiętać:

1. Pracodawca może wprowadzić w przepisach wewnętrznych zasady dotyczące odszkodowań, dzięki czemu wypłacane kwoty nie będą objęte podatkiem dochodowym.

2. Ustawodawca w żaden sposób nie ogranicza możliwości ustalania odszkodowań wypłacanych na podstawie wewnętrznego prawa pracy (odszkodowań wewnętrznych). Pracodawca ma zatem wolną rękę przy ustalaniu rodzaju odszkodowań, zasad ich przyznawania i wysokości.

3. Odszkodowania wewnętrzne muszą rekompensować szkodę poniesioną przez pracownika. Brak takiej cechy oznaczać będzie, że - wbrew nazwie - nie będzie to odszkodowanie tylko wynagrodzenie.

Z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. wynika, że wolne od podatku są odszkodowania i zadośćuczynienia. Przepisy nie definiują jednak tych pojęć. Sięgając do słownika języka polskiego otrzymujemy następujące definicje:

– odszkodowanie: wynagrodzenie, zapłata za wyrządzone szkody, za poniesione przez kogoś straty, doznane krzywdy,

– zadośćuczynienie: moralne lub materialne odszkodowanie, wynagrodzenie za coś; rekompensata.

Na użytek niniejszej procedury będziemy posługiwać się terminem „odszkodowanie”, ale pojęcie to będzie obejmowało także zadośćuczynienia.

Odszkodowania mogą korzystać ze zwolnienia, jeżeli wypłaca się je na rzecz pracownika (a więc podmiotem wypłacającym musi być pracodawca), mają one odpowiednią podstawę prawną oraz nie znajdują się w katalogu wyłączeń.

Niniejsza procedura dotyczy świadczeń na rzecz pracowników, wobec czego musimy skupić się na podstawie prawnej wypłaty i katalogu wyłączeń.

Do dnia 3 października 2014 r. ze zwolnienia korzystały wyłącznie odszkodowania wypłacane na podstawie norm ogólnoobowiązujących. W wyniku nowelizacji możliwość skorzystania ze zwolnienia została rozszerzona na akty prawa wewnętrznego.