Izydorczyk Jacek, Delegowanie polskiego funkcjonariusza do obcego zespołu śledczego

Delegowanie polskiego funkcjonariusza do obcego zespołu śledczego

Kwestię pomocy prawnej oraz doręczeń w sprawach karnych regulują przepisy Rozdziału 62. kodeksu postępowania karnego, zgodnie z którymi w drodze pomocy prawnej mogą być dokonywane niezbędne czynności postępowania karnego, a w szczególności:

1) doręczanie pism osobom przebywającym za granicą lub instytucjom mającym siedzibę za granicą,

2) przesłuchiwanie osób w charakterze oskarżonych, świadków lub biegłych,

3) dokonywanie oględzin oraz przeszukiwanie pomieszczeń, innych miejsc i osób, zajęcie przedmiotów i wydawanie tych przedmiotów za granicę,

4) wzywanie osób przebywających za granicą do osobistego dobrowolnego stawiennictwa przed sądem lub prokuratorem w celu przesłuchania świadka lub konfrontacji, jak również doprowadzanie w tym celu osób pozbawionych w tym czasie wolności,

5) udostępnianie akt i dokumentów oraz informacji o karalności oskarżonych, oraz

6) udzielanie informacji o prawie (art. 585 k.p.k.). Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, „Edukacja Prawnicza” 2009 r., nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - komentarz, Warszawa 2008 r., s. 1206–1351.

Nową regulacją (po dniu 1 maja 2004 r.) w ramach przepisów dotyczących pomocy prawnej w postępowaniu przygotowawczym jest instytucja tzw. wspólnych zespołów śledczych, co dotyczy przede wszystkim krajów Unii Europejskiej (art. 589b–589f k.p.k.). Zgodnie z przepisem art. 589b k.p.k., pomoc prawna w postępowaniu przygotowawczym między polskimi organami uprawnionymi do prowadzenia tego postępowania oraz właściwymi organami państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub innego państwa, jeżeli pozwala na to umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, albo na zasadach wzajemności, może także polegać na wykonywaniu czynności śledztwa w ramach wspólnego zespołu śledczego. Zespół taki powołują, w drodze porozumienia, Prokurator Generalny oraz właściwy organ państwa obcego (tzw. państwa współpracującego). Wspólne zespoły śledcze mogą działać jako zespoły polskie lub zespoły obce. Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394.

Uprawniony do delegowania polskiego prokuratora lub przedstawiciela jest Prokurator Generalny lub inny właściwy organ do prowadzenia śledztwa. Sama inicjatywa delegacji należy do tych organów oraz organów państwa UE. Tryb delegowania polskiego prokuratora przez Prokuratora Generalnego uregulowany został w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2016 roku - Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz jego Dziale IV "Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych".

Zgodnie bowiem z § 269-270 Regulaminu wniosek o powołanie wspólnego zespołu śledczego, o którym mowa w art. 589c k.p.k., Dyrektor Departamentu do Spraw Przestępczości Zorganizowanej i Korupcji Prokuratury Krajowej, naczelnik właściwego wydziału zamiejscowego, prokurator regionalny lub okręgowy kieruje drogą służbową do Prokuratora Generalnego za pośrednictwem Prokuratora Krajowego; wniosek taki powinien określać przesłanki uzasadniające powołanie zespołu polskiego, przewidziane w art. 589c § 1 k.p.k., a także elementy, które powinno zawierać porozumienie o powołaniu takiego zespołu, wymienione w art. 589b § 3 k.p.k. Ten sam tryb stosuje się właśnie (także) w przypadku delegowania prokuratora do zespołu obcego chyba że wniosek o delegowanie właściwy organ państwa współpracującego skieruje bezpośrednio do Prokuratora Generalnego lub Prokuratora Krajowego.

Por. S. Steinborn, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Lex 2013.

Kwestię delegowania polskiego funkcjonariusza do obcego zespołu śledczego reguluje przepis art. 589d k.p.k. Decyzję o delegowaniu podejmuje Prokurator Generalny albo inny właściwy organ (np. Komendant Główny Policji).

Oczywiście stosuje się tutaj przepis art. 589b k.p.k. dotyczący wykonywania pomocy prawnej w postępowaniu przygotowawczym w ramach wspólnego zespołu śledczego. Ponadto liczba i rodzaj delegowanych polskich członków zespołu ustalana powinna być in concreto w odniesieniu do każdego wspólnego zespołu i zależeć powinna m.in. od przedmiotu i celu współpracy w ramach zespołu śledczego oraz zadań, jakie mają być postawione funkcjonariuszom delegowanym. Zob. J. Izydorczyk [w:] M. Królikowski, P. Wiliński, J. Izydorczyk, Podstawy prawa karnego międzynarodowego, Warszawa 2008, s. 363–394; J. Izydorczyk, Współpraca międzynarodowa w sprawach karnych, „Edukacja Prawnicza” 2009, nr 2 (104), s. 24–27; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego oraz ustawa o świadku koronnym - komentarz, Warszawa 2008 r., s. 1225; S. Steinborn, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Lex 2013.