Wilbrandt-Gotowicz Martyna, Badanie przesłanek odmowy udostępnienia informacji publicznej

Badanie przesłanek odmowy udostępnienia informacji publicznej

Przez „odmowę udostępnienia informacji publicznej” należy rozumieć sytuację, w której organ posiada informację o charakterze publicznym, ale jej nie udostępnia, ponieważ prawo do informacji jest na przykład ograniczone przepisami o informacji niejawnej oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych lub w innych przypadkach określonych w art. 5 u.d.i.p (wyrok WSA w Krakowie z dnia 11 lipca 2014, II SAB/Kr 146/14, LEX nr 1490758).

Prawo do informacji publicznej nie ma charakteru bezwzględnego, a ustawowe ograniczenia korespondują z treścią art. 61 ust. 3 Konstytucji (ograniczenie prawa do informacji może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku prawnego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego), jak również z ustanowioną w art. 31 ust. 3 Konstytucji zasadą proporcjonalności w odniesieniu do ograniczeń w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw. W związku z powyższym, organ administracji zobowiązany jest ad casum dokonać z urzędu oceny istnienia ustawowych przesłanek odmowy udostępnienia informacji publicznej. Ze względu na ich pewną niedookreśloność, w wielu wypadkach konieczne jest wyważenie z punktu widzenia mechanizmu proporcjonalności kolidujących ze sobą wartości: prawa do informacji i np. prawa do prywatności. Przesłanki odmowy udostępnienia informacji publicznej nie mogą być bowiem interpretowane rozszerzająco.

Co istotne, odmowa udostępnienia informacji następuje w formie decyzji (art. 16 ust. 1 u.d.i.p.), co sprawia, że jej wydanie wymaga przeprowadzenia postępowania w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej, do którego stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego (por. M. Jaśkowska, Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002, s. 60).

Podmiot zobowiązany z urzędu bada wystąpienie ustawowych przesłanek odmowy udostępnienia informacji.

Wstępna kwalifikacja wniosku o udostępnienie informacji do postępowania zmierzającego w kierunku wydania decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej wymaga wszczęcia przez podmiot zobowiązany postępowania w tym przedmiocie prowadzonego w trybie kodeksu postępowania administracyjnego, w którym przeprowadza się postępowanie wyjaśniające dotyczące wystąpienia ustawowych przesłanek odmowy.

Badanie wystąpienia przesłanek odmowy udostępnienia informacji powinno następować w konkretnej sprawie zgodnie z zasadą prawdy obiektywnej. Katalog tych przesłanek został określony w art. 5 ust. 1,  2, 2a i 2b u.d.i.p.

Należą do nich ograniczenia jawności o charakterze podmiotowym - prywatność osoby fizycznej, tajemnica przedsiębiorcy, oraz przedmiotowym - informacje niejawne, informacje związane z postępowanie restrukturyzacyjnym przed jego zakończeniem, informacje związane z zastosowaniem rządowych instrumentów stabilizacji finansowej przed ustaniem określonych okoliczności i inne tajemnice ustawowo chronione (por. G. Sibiga, Dostęp do informacji publicznej a prawa do prywatności jednostki i ochrony jej danych osobowych, Sam. Teryt. 2003, nr 11, s. 7).

Organ powinien ocenić, czy w danej sprawie nastąpiła realizacja zarówno materialnych, jak i formalnych elementów danej przesłanki odmowy udostępnienia informacji publicznej (szerzej: M. Jaśkowska, Materialne i formalne przesłanki tajemnic publicznoprawnych [w:] Jawność i jej ograniczenia, G. Szpor (red.), t. IV, Znaczenie orzecznictwa, M. Jaśkowska (red.), Warszawa 2014, s. 2 i n.).