WPI/200000/43/1451/2015 - Uwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Emerytur Pomostowych, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kwoty czasowego wydatku od wynagrodzenia tzw. dodatku wypłacanego niektórym pracownikom.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy (...) przedstawione we wniosku złożonym w dniu 22 grudnia 2015 r. w sprawie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Emerytur Pomostowych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kwoty czasowego wydatku do wynagrodzenia tzw. Dodatku wypłacanego niektórym pracownikom.

W dniu 22 grudnia 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że jest podmiotem wykonującym działalność leczniczą w rozumieniu Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. W związku z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz zawartymi ze związkiem zawodowym (...) porozumieniami z dnia 14 października 2015 r. oraz 12 listopada 2015 r. Wnioskodawca wypłaca niektórym pracownikom (określonym w porozumieniach pielęgniarkom i położnym) czasowy dodatek do wynagrodzenia (dalej zwany Dodatkiem). Dodatek wypłacany będzie w okresie od 1 września 2015 r. do 30 czerwca 2016 r. Wnioskodawca jest podmiotem zobowiązanym do posiadania Regulaminu Wynagrodzenia zgodnie z art. 77(2) Kodeks pracy. Wnioskodawca wskazał, iż z uwagi na czasowy charakter dodatku oraz podstawę jego przyznania (Rozporządzenie Ministra Zdrowia oraz Rozporządzenie zmieniające Ministra Zdrowia, które przewidują przyznanie dodatku także za okres wsteczny) nie przewidziano zmian do Regulaminu Wynagrodzenia, lecz zgodnie z ww. Rozporządzeniem uzgodniono warunki wypłaty dodatku w porozumieniu ze związkiem zawodowym. Ponadto przekazano pracownikom informację o przyznanym dodatku.

Wnioskodawca poinformował, iż dodatek przysługuje na warunkach określonych m.in. w zawartych ze związkami zawodowymi porozumieniach, w szczególności uzgodniono, że dodatek będzie wypłacany także w okresie przebywania na zwolnieniach chorobowych, zasiłkach rehabilitacyjnych, urlopach macierzyńskich i urlopach rodzicielskich, jeżeli za te okresy przysługiwać będzie wynagrodzenie lub zasiłek zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie.

Wnioskodawca zadał pytania:

Wnioskodawca zaprezentował własne stanowisko w sprawie.

Ad 1 i 2

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r., w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

W ocenie Wnioskodawcy dodatek do wynagrodzenia należy uznać za przychód należny za okres świadczenia pracy, od którego składki winny być opłacone. Wiąże się to również z koniecznością uwzględnienia wartości dodatku w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, FEP, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Analogicznie - wobec treści art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 149) oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych (Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.) przedstawia się kwestia ustalenia podstawy wymiaru składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Tym samym powyższe będzie miało zastosowanie również do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, FEP, Fundusz Pracy i Fundusz gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

W myśl § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W opinii Wnioskodawcy wywieść należy, iż kwota Dodatku winna być uwzględniona w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Emerytur Pomostowych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Jednakże, zdaniem Wnioskodawcy, w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego kwota Dodatku (kwota Dodatku w pełnej wysokości za ten okres) jest wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FEP, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych z uwagi na to, że zgodnie z regulacją wewnętrzną obowiązującą u Wnioskodawcy (porozumienia zawarte ze związkami zawodowymi) wynika prawo pracownika do dodatku także w okresie przebywania na zwolnieniach chorobowych, zasiłkach macierzyńskich i urlopach rodzicielskich, jeżeli za te okresy przysługiwać będzie wynagrodzenie lub zasiłek zgodnie z obowiązującymi przepisami w tym zakresie.

Ad 3

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa "Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku". Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, wysokość Dodatku nie powinna być uwzględniana przy podstawie wymiaru zasiłku chorobowego.

Ad 4

W okresie Wnioskodawcy w świetle art. 41 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe "przepisami o wynagradzaniu" na obowiązujące porozumienia zawarte pomiędzy pracodawcą a związkiem zawodowym określające zasady wypłaty określonego składnika wynagrodzenia. Przepisy "prawa pracy" ani jakiekolwiek inne nie definiują pojęcia "przepisy o wynagrodzeniu", lecz w ocenie Wnioskodawcy pojęcie powyższe odwołuje się do wszystkich regulacji odnoszących się do problematyki wynagrodzenia tj. Regulamin Pracy, porozumień zbiorowych zawieranych między pracodawcą a związkami zawodowymi, a nawet indywidualnych uzgodnień pomiędzy stronami stosunku pracy.

W przypadku porozumień zawieranych pomiędzy pracodawcą z związkiem zawodowym na podstawie rozporządzenia (a zatem prawa powszechnie obowiązującego) nie powinno być wątpliwości co do uznania ustalonych warunków dotyczących Dodatku za "przepisy o wynagrodzeniu" w rozumieniu ww. aktów prawnych. Zawarte porozumienia winny być traktowane jako "przepisy", gdyż stanowią źródło prawa pracy w rozumieniu kodeksu pracy (tak m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2000 r., I PKN 674/99, OSNAPiUS 2001, nr 22, poz. 664, według którego postanowienia nieopartego na ustawie zbiorowego porozumienia prawa pracy stanowią dla pracowników źródło zobowiązań pracodawcy będącego stroną tego porozumienia, które jako korzystniejsze niż przepisy prawa pracy zostają objęte treścią indywidualnych stosunków pracy: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2006 r. III PK 114/05. OSNP 2007, w którym przyjęto, że porozumienie zbiorowe partnerów społecznych określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy, także zawarte bez "oparcia na ustawie" jest źródłem prawa pracy (art. 59 ust. 2 i 4 Konstytucji RP w zw. z art. 9 § 1 k.p.), a treść porozumień odnosi się do problematyki wynagrodzenia pracowników.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, porozumienia niewątpliwie stanowią "przepisy o wynagrodzeniu" w rozumieniu art. 41 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Ponadto zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, warunkiem koniecznym do stwierdzenia kompletności wniosku, jest jego należyte opłacenie. Wskazany przepis stanowi, że wniosek o wydanie interpretacji podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. Jednocześnie, w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego - w myśl art. 10 ust. 7 powołanej powyżej ustawy.

Wobec faktu, iż we wniosku złożonym w dniu 22 grudnia 2015 r. Przedsiębiorca przedstawił wątpliwości w zakresie dotyczącym uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Emerytur Pomostowych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych czasowego dodatku do wynagrodzenia opisanego we wniosku jak również uwzględnienia tego dodatku: w podstawie wymiaru ww. składek w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego lub świadczenia rehabilitacyjnego w tym również wskazania przepisów, na podstawie których można je wyłączyć z przychodów stanowiącego podstawę wymiaru ww. składek oraz w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, a do wniosku została dokonana jedna opłata, Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoznał wniosek w zakresie pierwszego zagadnienia dotyczącego ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Emerytur Pomostowych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych pracowników, którym Wnioskodawca wypłaca przedmiotowy dodatek.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) oraz § 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Z kolei zgodnie z art. 20 ust. 1 i 2 ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe, z zastrzeżeniem, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1. Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Natomiast w myśl art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 149 z późn. zm.) oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w przypadku zaistnienia obowiązku ich opłacania, ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z kolei stosownie do zapisów art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 965 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przy czym składka na FEP jest opłacana za pracownika, który spełnia łącznie warunki określone w art. 35 ust. 1 i 2 tejże ustawy.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wpłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Dla rozstrzygnięcia, czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji czy powstaje obowiązek opłacenia składek m.in. na te ubezpieczenia, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z treści Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 października 2015 r. zmieniającego rozporządzenia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej jak również złożonego wniosku - dodatkowe środki na świadczenia opieki zdrowotnej udzielane przez pielęgniarki i położne wypłacane tym pracownikom przez Wnioskodawcę w formie czasowych dodatków do wynagrodzenia stanowią ich przychód z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W świetle powyższego, uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 22 grudnia 2015 r. w przedmiocie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Emerytur Pomostowych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych kwoty czasowego dodatku do wynagrodzenia (Dodatku) wypłacanego niektórym pracownikom (określonym w porozumieniach pielęgniarkom i położnym) - uznał za prawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 i o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.